سادق جەعفەر ئەلفەللاحی ڕابەرێکی خۆڕاگر و شۆڕشگێڕی چینی کرێکاری عێراق.. عەبدوڵا سڵێمان(مەشخەڵ)

ڕابەرێکی خۆڕاگر و شۆڕشگێڕی چینی کرێکاری عێراق

مێژووی خەباتی چینی کرێکاری عێراق، لەهەناوی خۆیدا گەلێ ڕابەری بەرجەستەی شۆڕشگێرانەی هێناوەتە دەرێ کە بە ئاوڕدانەوە لەو مێژووە و بە وردبوونەوە لە خەبات و تێکۆشانی ئەو ڕابەرانە دەتوانین گەلێ وانەی شۆڕشگێڕێتییان لێوە فێر بین. ئەو ڕابەرانە چ لەناو خێزان و کۆمەڵگە و چ لەناو کارگە و زیندان نموونەی خۆڕاگری و وزە و توانا و ورەی خەباتگێرانە بوون وەکو محەمەد ساڵح ئەلقەزاز و حوسێن ڕەحاڵ و عەلی شوکور و تالیب عەبدولجەبار و ئاراخاجادۆر و کازم ئەلدوجەیلی و حیکمەت کوتان و فەخری بەتروس و عەبدولقادر عەیاش و هادی عەلوان و تەها فایق و کەلیبان ساڵح و عەبدوللەتیف بەسیم و مەحەمەد غەزبان و جاسم یەحیا و عەلی غەزالی و حەنا شابا و کلیبان ساڵح و لەتیف کەشکۆڵ و هاشم عەلی موحسین و ئیبراهیم عەبدولجەبار و حوسێن عەلوان و سادق جەعفەر ئەلفەللاحی…تاد ، کە ئەمەی دواییان یەکێک بوو لەو ڕابەرە کرێکاری و شۆڕشگێڕ و خۆڕاگرانەی کە مێژوو دەست لەسەر سینگ بۆی دەوەستێت.

سادق جەعفەر ئەلفەللاحی و بزووتنەوەی کرێکاری
نیوەی یەکەم و ناوەڕاستی سەدەی بیستەم لە عێراق؛ بزووتنەوەی کرێکارانی عێراق هێشتا ئەزموونی پێویستیان لەخەبات دژ بە ڕژێمی پاشایەتی عێراق و کۆڵۆنیالیزمی ئینگلیز بەدەست نەهێنابوو، بەڵام توانیبووی لەسەر قاچەکانی خۆی بوەستێت. لەو قۆناغە کە سەرمایەداری تازە گەشەکردووی عێراق هەڵپەی قازانجی زیاتر و سەرمایەی پتر بوو، لەهەموو جومگە ئابوورییەکان و ڕشتە جیاوازەکانەوە لەسەر حیسابی کار و ژیانی کرێکارانی عێراق و بیانیی خەریکی بەهێزکردنی خۆی بوو. هاوکات چینی کرێکاری عێراقیش تا دەهات پانوپۆڕتر و گەورەتر و فراوانتر و هەروەها بەهێزتر دەبوو. یەکێک لەو کادیرە مارکسیستانەی نێو بزووتنەوەی کڕێکارانی عێراق (لە سەرەتای چلەکانی سەدەی ڕابردوودا سادق جەعفەر ئەلفەللاحی بوو، کادرێکی کرێکاریی شۆڕشگێڕ بوو لە نێو کرێکارانی کارگەی چنین لە شاری کازمییە، لەهەمان کاتیشدا سەر بە ڕێکخستنەکانی حزبی شیوعی عێراق بوو. سادق لە ڕابەرایەتیکردنی مانگرتنی کرێکارانی کارگەی چنین چالاک بوو و توانیبووشی ژمارەیەکی زۆر لە کرێکاران بۆ ڕیزەکانی حزب ڕابکێشێت.)(١) دیارە بە دڵنیاییەوە چاوی دەزگا جاسوسییەکانی ڕژێمی پاشایەتی لەسەر هەڵسوڕاوانی کرێکاریی بووە و هەربۆیەش لەو سەردەمەدا سادق تووشی هەراسانکردن و زیندانیکردن بوونەتەوە. سادق کرێکارێکی هۆشیار و تۆکمە و وەستای زیندان و ناوەندەکانی دەستبەسەرکردن بووە.
سادق جەعفەر ئەلفەللاحی کرێکارێکی هۆشیار و تۆکمە و خۆڕاگری نێو زیندان و ناوەندەکانی دەستبەسەرکردن بووە. سادق لە زیندانیشدا ڕابەرێکی چالاک بوو و بە ڕۆح و وزەی گەنجانەوە، پۆلی فێرکردنی کردبۆوە و وانەی مێژووی چینی کرێکاری عێراقی و عەرەبی و ئەنتەرناسیونالی دەوتەوە.)(٢) سادق لە ژێر ئەشکەنجە و ئازاردا نەک ورەی نەڕووخاوە، بەڵکو بە کاتێک لەگەڵ بەهادین نوری و هاوڕێکانیدا ئەشکەنجە دەدران بەڕووی جەلادەکان هەڵدەشاخان و دەیانوت (چارەنووستان هەر مردنە).(٣)
سادق جەعفەر ئەلفەللاحی وەک ڕابەرێکی کرێکاریی و مارکسیست هەمیشە دڵی لەگەڵ ژیان و خەباتی کرێکاران و بەرژەوەندییە چینایەتییەکانی کرێکاران بووە، بۆیە بەردەوام هەدای نەداوە و تێکۆشاوە تا کرێکاران ڕێک بخات و هۆشیاری سیاسی و چینایەتییان بەرێتە سەر. سادق جگە لەوەی ڕابەرایەتی مانگرتنی کرێکارانی کارگەی چنینی دەکرد، بەڵام ئەو هەمیشە وەک رابەرێکی سەرتاسەری کرێکاری دەجووڵایەوە و هەوڵی دەدا تەواوی بزووتنەوەی کرێکاری عێراق بەرەو ئاراستەی ڕزگاری بەرێت. کاتێکیش لەدوای ڕووخانی ڕژێمی پاشایەتی لە عێراق و دامەزراندنی کۆماری عێراق لە ١٤ ی تەمموزی ١٩٥٨، (دەستە و کۆڕ و کۆمەڵە کرێکارییەکان دامەزران و هەر هەموو ئەو دەستە و کۆڕ و کۆمەڵاتە مۆڵەتی فەرمییان پێدرا و لە ١١ ی تەممووزی ١٩٥٩ یەکەمین کۆنگرەی دامەزرێنەری یەکێتیی گشتی نەقابەکانی کرێکارانی کۆماری عێراق بە رابەری (سەرۆکایەتی) سادق جەعفەر ئەلفەللاحی بەسترا.)(٤) هەروەها یەکەمین کۆنگرەی یەکێتیی گشتی نەقابەکانی کرێکارانی کۆماری عێراق لە ٩ تا ١١ی شوباتی ١٩٦٠ بەسترا کە ٣٥٠ نوێنەر وەک نمایندەی ٣٠٥٠٠٠ کرێکار بەشدار بوون لەو کۆنگرەیە. هەروەها یەکێتیی گشتی نەقابەکانی کرێکارانی کۆماری عێراق لە ٣ ی شوباتی ١٩٦٠ دەستی کرد بە بڵاوکردنەوەی ڕۆژنامەیەک بەناوی ( یەکێتی کرێکاران).(٥)

سادق جەعفەر ئەلفەللاحی و کاری سیاسی
سادق جەعفەر ئەلفەللاحی هەر لە نیوەی دووەمی دەیەی چلەکانەوە پەیوەست بووە بە حیزبی شیوعی عێراقەوە و وەک ئەندامێکی چالاک و کارا هەڵسوڕاوە. سادقیش وەک زۆرێک لە ڕابەران و هەڵسوڕاوانی کرێکاریی عێراق لەژێر کاریگەری سیاسی حیزبی شیوعی عێراق بووە و تێڕوانینەکانی ئەو کاریگەرییەیان پێوە دیارە. سادق جەعفەر ئەلفەللاحی ئاماژە بەوە دەکات کە گرنگترین ئەرکەکانی کرێکارانی کۆمۆنیست بریتییە لە کۆکردنەوەی زۆرترین ژمارەی کرێکاران لە گردبوونەوەکان و چالاککردنیان بۆ دروستکردنی بزووتنەوەیەکی نەقابی کاریگەر کە جەماوەری کرێکاران بەرەوپێش ببات و نەقابەکان پاڵ بنێت بۆ کارکردن بە توندی لە بەرژەوەندی کرێکاران و گۆشەگیرکردنی ئەو جەستە و توخمە لاوازانەی کە هەست بە بەرپرسیارێتی خۆیان ناکەن بەرامبەر بە جەماوەری کرێکاران و بەرامبەر بە ئەرکە ڕاستەقینەکانی سەندیکاکانیان. سادق لە کۆبوونەوە حیزبییەکاندا قسەی دەکرد و وتاری دەدا و لە زیندانیشدا مامۆستای کرێکارانی زیندانیکراو بوو. سادق جەعفەر ئومێدی زۆری لەسەر حیزبی شیوعی هەڵچنیبوو. بەڵام (کاتێک حزبی شیوعی عێراق لە ناوەڕاستی ساڵی ١٩٦٧ی زایینیدا دووچاری جیابوونەوە بوو و ڕێکخراوی زیندانەکان لایەنگری گروپی قیادەی مەرکەزییان کرد. عبدالقادر احمد العیتاني دەڵێت (لە کۆبوونەوەیەکی کادرانی حزبیدا کەمنیش لەو کۆبوونەوەیەدا ئامادە بووم، سادق ڕێک وتی (من دژ بەم جیابوونەوەیە دەوەستمەوە چونکە دڵم بەهۆی جیابوونەوەکانەوە خوێنی لێ دەتکێت.)(٦) سادق تەنانەت بەر لەوەی ژیانئاوایی بکات، کتێبێکی بەناوی (ڕووداوەکانی ساڵانی پشکۆ) بڵاوکردەوە.

ئەنجام
سادق جەعفەر ئەلفەللاحی؛ وەک نموونەی ڕابەرێکی کرێکاری عێراق و مارکسیستێک و خۆراگرێکی نێو زیندانەکانی ڕژێمی عێراق لەهەردوو نیوەی یەکەم و دووەمی سەدەی بیستەم ڕۆڵی بەرچاوی بینیوە لە مێژووی ڕێکخستنی چینی کرێکارانی عێراق و لەهەمان کاتیشدا وەک هەڵسوڕاوێکی حیزبیی ( حیزبی شیوعی عێراق) تێکۆشاوە کرێکاران بە بیڕوباوەڕی حیزبەکەی ئاشنا بکات و ڕێکیان بخات.(٧) سادق جەعفەر ئەلفەللاحی بڕوای قوڵی بە مارکسیزم وەک زانستی ڕزگاریبەخشی چینی کرێکار هەبووە و هاوکات خەمی ئەوەی بوو کە ستەمی چینایەتی نەمێنێت و کرێکاران لە کۆیلەتی کاری کرێگرتە ڕزگاریان بێت. یادی ئەم ڕابەرە مەزنە سادق جەعفەر ئەلفەللاحی، ئەو کەسە چینایەتییە و تێکۆشەرەی کە تەمەنی خۆی بە ڕێگەی خەباتی شۆڕشگێڕانە و هۆشیاری چینایەتی کرێکاران بەخشی، هەمیشە زیندووە و ڕێگای ئەم تێکۆشەرە شۆڕشگێڕە هەر ئاوەدانە.

پەراوێز و سەرچاوەکان :
١-عبدالقادر احمد العیتاني من اعماق السجون نقرە السلمان …قیود تحطمت موقع الناس ١٠-٥-٢٠١٤
٢- عبدالقادر احمد العیتاني من اعماق السجون نقرە السلمان …قیود تحطمت موقع الناس ١٠-٥-٢٠١٤
٣-عەبدولقادر ئەحمەد ئەلعیتانی دەگێڕێتەوە و دەڵێت( لەدەیەی پەنجاکانی سەدەی ڕابردوو، کاتێک بەهۆی ناپاکی هەندێ جاسوس و خۆفرۆشەوە دراوەتە سەر ماڵی حیزب (واتە ماڵی نهێنی حیزبی شیوعی عێراقی) لەلایەن دەگاکانی ئەمنەوە، ئەوکات لەوماڵە بەهادین نوری و سادق جەحفەر ئەلفەللاحی و باقر جەعفەر ژیاون، دەستگیر دەکرێن و دەنێردرێنە ئەمنی گشتی کە لەلایەن بەڕێوەبەری جەللادی ئەوکات ( بەهجەت ئەلعەتییە و جێگرەکەی نائل عیسا)ەوە سەرپەرشتی دەکرا، سزا و ئەشکەنجە دراون. دەوترێت ئەوان چەند ئەشکەنجەی تووند و نائینسانییان داون، کەچی ئەم رابەرانە بەڕووی جەللاداندا هەڵصاخاون و پێیان وتون چارەنووستان هەر مردنە.)
٤-محمد علي محیالدین العمل النقابي في العراق موقع الحوار المتمدن ١٦-٧-٢٠٢٢
٥-فیصل الفٶادي المٶتمر الاول لاتحاد نقابات العمال ١٩٦٠ موقع طریق الشعب ٢٩ی نیسانی ٢٠٢٣
وردکاری دەرەنجامی یەکەمین کۆنگرەی یەکێتیی گشتی نەقابەکانی کرێکارانی کۆماری عێراق کە لە ٩ی شوباتی ١٩٦٠ لە هۆڵی گەل لە بەغدا بەڕێوەچوو، بەمجۆرە بوو. عەلی شوکر بە سەرۆک و حسێن عەلوان وەک جێگر و ئارا خەجادۆر بە سکرتێری یەکێتی هەڵبژێردران، لە ئەندامەکانیدا سادق جەعفەر ئەلفەلاحی بۆ پەیوەندییەکان، عەبدولقادر بوو ئەیەش، کازم ئەلدوجەیلی، حیکمەت کوتان، تەها فایق، کەلیبان ساڵح، و عەبدوللەتیف بەسیم جگە لە محمد غەدبان و… جاسم یەحیا.دواتر دوو ڕۆژ کۆمەڵێک بڕیار لەلایەن کۆنفرانسەوە دەرکرا، لەوانە هەموارکردنەوەی یاسای کار لە کۆماری عێراق و فراوانکردن و گشتاندنی بیمەی بەکۆمەڵ بۆ سەرجەم کرێکارانی عێراق.
٦- عبدالقادر احمد العیتاني من اعماق السجون نقرە السلمان …قیود تحطمت موقع الناس ١٠-٥-٢٠١٤
٧-دیارە سادق جەعفەر ئەلفەللاحی و زۆرێکی لە هەڵسوڕاوە کرێکارییەکانی ئەو سەردەمە پێیان وابووە کە حیزبی شیوعی عێراقی حیزبێکی مارکسیستییە و تاکتیک و ستراتیژی ئەو حیزبە لەخزمەت چینی کرێکاری عێراق دایە. بەڵام بەداخەوە مێژوو سەلماندی هەم ئەو ڕابەر و هەڵسوڕاوانە هەڵە و خۆشباوەڕ بوون و هەمیش چینی کرێکارانی عێراق باجی ئەو ناحاڵیبوون و خۆشباوەڕییان زۆر بە قوورسی داوە.

Mashkhal

ساڵی 1964 لە شاری کەرکوک لە دایک بووە. خوێندنی سەرەتایی و ناوەندی و ئامادەیی وپاشان پەیمانگای تەکنەلۆجیای لە ساڵی 1986 هەر لە کەرکوک تەواو کردووە. لە سەرەتای هەشتاکانی سەدەی رابردووەوە شیعر دەنووسێ و لە زۆربەی گۆڤار و رۆژنامەکانی کوردستان و دەرەوەی کوردستان و سایتە ئەلەکترۆنییەکان شیعر و وتاری رەخنەیی ئەدەبی و سیاسی و جەماوەری بڵاو کردۆتەوە.