دابەشکردنی مووچە گرێیخواردوەتەوە بە هێنانەئارای هاوسەنگییەکی نوێ لە نێوان هێزە چینایەتییەکاندا.. موئەیەد ئەحمەد
کەمێک بیرکردنەوە لە هۆکارەکانی هەژاربوونی کادری پەروەردەیی و کرێکاران و فەرمانبەران و زۆربەی هاووڵاتیانی هەرێمی کوردستان، و ڕۆڵی دەسەڵات و دوو حزبی بۆرژوا ناسیۆنالیست، واتە دوو حزبی سەرمایە؛ پارتی و یەکیەتی، لەوەدا، ئەوەمان بۆ دەردەخات کە ئەم واقیعە ڕەنگدانەوەی هاوسەنگییەکی دیاریکراوی هێزی چینایەتییە لە هەرێمدا لە نێوان جەماوەری کرێکار و زۆربەی هاووڵاتیان و لە نێوان دەسەڵات و حزبە دەسەڵاتدارەکان و خاوەنەکانی سەرمایە.
چیتر لە هاوکێشەی خەباتی چینایەتی لە هەرێمدا هیچ شتێک جێگیر نەماوەتەوە، ئەوەی جەماوەری کرێکاران و زەحمەتکێشان لە هەرێمی کوردستان و هەروەها لە عێراقدا بەدەستیان هێناوە، بەدرێژایی دەیان ساڵ، لە سەپاندنی دابەشکردنێکی دیاریکراوی ئەو سامانەی وڵات کە دەوڵەت خاوەندارێتی دەکات، بە شێوەیەک کە کرێکاران و فەرمانبەران لە سەدایەکی دیاریکراو لەو سامانە بەهرەمەند بن، و بۆ ئەوەی داهاتێکی جێگیر و ئاستێکی دیاریکراوی ژیانیان گەرەنتی بکات، چیتر شتێکی گەرەنتی نییە، و تەنانەت هەڕەشەی نەمانی هەیە. بۆیە ئەم دابەشکردنی سامانە پێویستی بە پێناسە و دیاریکردنێکی نوێ هەیە، بەپێی هاوسەنگی بەکردەوەی هێزی چینایەتی. ئەمە دڵی مەسەلەکە و جەوهەری بابەتەکەیە و ئەمەش بزووتنەوەی ناڕەزایی ئێستای مامۆستایان و فەرمانبەران لە هەرێمی کوردستان و چارەنووسەکەی دەگرێتەوە.
بۆرژوازی ناسیۆنالیست لە کوردستان و نوێنەرە سیاسییە سەرەکییەکانی، پارتی و یەکیەتی، هەروەها پارتە ئیسلامییە ئۆپۆزسیۆنەکان و ناسیۆنالیستە نیولیبراڵەکان، توانییان، بە درێژایی زیاتر لە سی ساڵ حوکمڕانیی خۆیان، وەک حزبە دەسەڵاتدارەکان و ئۆپۆزسیۆن، لە چوارچێوەی ڕژێمێکی ناسیۆنالیستی دەسەڵاتداردا کۆببنەوە لەم هەرێمەدا، و پاشەکشە بەسەر هەوڵ و تێکۆشانی ئازایخوازانەی جەماوەری کرێکاران، زەحمەتکێشان، ژنان، خوێندکاران، گەنجان و ئازادیخوازاندا بسەپێنن، و هەروەها توانیان سیاسەتە ئابوورییە نیولیبراڵییەکانی بۆرژوازی جیهانی بێباکانە و بە پلەیەک لە دڕندەیی کە بە دەگمەن لە جیهاندا دەبینرێت، بسەپێنن بە سەر کۆمەڵگادا، و تاڵان و قۆرخکاریی هەمەلایەنەی سەروەت و سامانی وڵات بکەنە کارەکتەری سەرەکیی و پایەی سەرجەم ڕژێمی ناسیۆنالیستی دەسەلاتدار.
حیزبە دەسەڵاتدارەکانی ناوچەکە، لە ڕێگەی سەرکوت و پشتبەستن بە ئاسۆی سیاسیی ناسیۆنالیستی زاڵ لە کۆمەڵگادا، توانیان چەپۆکی هێزیان بەسەر جەماوەردا توندتر بکەنەوە، و هەرچی لە توانایاندا بوو بەکاریان هێنا بۆ ڕێگریکردن لە تەشەنەکردنی کاریگەرییە شۆڕشگێڕییەکانی بزووتنەوەی شورای کرێکاران و زەحمەتکێشان و بزووتنەوەی کۆمۆنیستی گەشەسەندوو، کە لە سەرانسەری کۆمەڵگادا سەریهەڵدابوو، لە سەرەتای ساڵانی نەوەدەکانی سەدەی ڕابردوودا.
بزووتنەوەی شورایی، وەک هێزێکی چینایەتی شۆڕشگێڕی خەڵکی کرێکار و زەحمەتکێش، و بە دەستپێشخەری ڕێکخراوە کۆمۆنیستەکان، سەریهەڵدا و ڕۆلێ بەرجەستەی دیار بوو لەسەر شانۆی سیاسی، کۆمەڵایەتی و کولتووری لە هەرێم لەو سەردەمەدا، و لە ململانێیەکی جددی دا بوو لەبەرامبەر حزبە بۆرژوا ناسیۆنالیستە کوردیەکان لەسەر دیاریکردنی چارەنووس و دەسەڵاتی سیاسی کۆمەڵگا. هەرچەندە ئەم ململانێیە بە قازانجی حزب و هێزە ناسیۆنالیستەکان شکایەوە، بەڵام ئەمە نەبووە هۆی ئەوەی لە هەمان کاتدا تۆوی دابڕانی سیاسی ئەو حزب و هێزانە لە جەماوەر نەچێنن و زەمینەسازی بۆ داڕمانی ئاسۆ و ستراتیژی نەتەوەیی خۆیان و کەمبوونەوەی دواتری کاریگەرییان لەسەر جەماوەری کرێکاران و زەحمەتکێشان ئامادە نەکەن.
ساڵانێکی زۆرە و بە تایبەت لە ساڵی ٢٠١١ وە لەگەڵ سەرهەڵدانی یەکەمین بزووتنەوەی جەماوەریی دژ بە دەسەڵاتدارانی هەرێم و حیزبەکانیان، ڕەهەندەکانی ئەم دابڕانە مێژووییەی نێوان ئەم حیزبانە و جەماوەری خەڵکی زەحمەتکێش لە کوردستاندا بە ڕێژەیەکی زۆر هەرچی قووڵتر و چڕتر بوونەتەوە.
لە ئێستادا هیچ سیستەمێکی سیاسی لە هەرێمەکەدا نییە کە پابەند بێت بەو شتەی کە لە ڕووی مێژووییەوە سەپێنراوە، واتە دابەشکردنێکی دیاریکراوی سامانی وڵات لە نێوان بۆرژوازی و دەسەڵاتداران، و چینی کرێکار، چونکە هاوسەنگی هێزی چینایەتی لە نێوان جەماوەری کرێکار و ئازادیخوازن، و ڕژێمی دەسەڵاتدار، تا ڕادەیەکی زۆر بەلای ئەمەی دووەمیاندایە، بە تایبەت دوای ئەوەی حزبە دەسەڵاتدارەکان توانیان ستەمکاری لە هەردوو ناوچەی سەوز و زەرد بسەپێنن و سەرکوتکردنی دڕندانەی خۆپیشاندەران چەندبارە ئەنجامبدەن.
ئاڕاستەکردنی ڕەخنەی ڕیفۆرمخوازانە بە ڕووی ڕژێمی دەسەڵاتدار لە هەرێم و بانگەوازکردنی بۆ ڕاگرتنی تاڵانکاری و گەندەڵی، بێ کەڵکە، هەروەها خولانەوە لە بازنەی ڕەخنەی سیاسی و ئەخلاقی، لە پێگەی بۆرژا ناوەندی ناسیوۆنالیست هیچی تر نییە جگە لە کات بەفیڕۆدان بۆ جەماوەری زەحمەتکێش لە کوردستان. ئەوەی پێویستە ڕەخنەی کردەیی و ڕێکخستنی ناڕەزایەتییە لەسەر بنەمایەکی ڕوونی چینایەتی پرۆلیتاریی بۆ سەپاندنی داواکارییەکانی جەماوەری کرێکاران و فەرمانبەران و مامۆستایان و هەژاران. لەسەر ئەم بنەمایەوە، بانگەشەی جەماوەری بەرفراوانی زەرەرمەند لە حوکمڕانی ئەم دەسەڵاتە تاڵانچییەیە، کە پەرە بە خەباتی خۆیان بدەن و لە خەباتێکی کاریگەردا یەکی بخەن بۆ هێنانەدی هاوسەنگییەکی نوێی هێزی چینایەتی و سەپاندنی داواکارییەکانیان بەسەر دەسەڵاتدا.
سەپاندنی داواکارییەکانی جەماوەر بەسەر دەسەڵاتداران و هێنانەدی گۆڕانکاری لە دابەشکردنی سامانی کۆمەڵگا لە بەرژەوەندی ئەوان، ئەڵقەیەکی گرنگ و هەنگاوێکی جددی پرۆسەی گۆڕانکاری شۆڕشگێڕانەی هەمەلایەنە لە کۆمەڵگا و سیستەمی دەسەڵاتدا پێکدەهینێت. تەنیا شۆڕشێکی کۆمەڵایەتی چینی کرێکار و هەژاران و چەوساوەکان کە سیستەمی چینایەتی سەرمایەداری و ئەو دەسەڵاتە سیاسییەی کە دەیپارێزێت لە عێراق و ناوچەکەدا دەڕوخێنێت، دەتوانێت ئازادی و یەکسانی و خۆشگوزەرانی بۆ هەمووان بەدەستبهێنێت.
بزووتنەوەی ناڕەزایی مامۆستایان، کرێکاران، فەرمانبەران و جەماوەری هەژار لە هەڕیمدا مافی خۆیەتی کە دابەشکردنێکی نوێی سەروەت و سامانی کۆمەڵگا لە بەرژەوەندی خۆیدا بسەپێنێت و سنورێک بۆ کۆنترۆڵ و قۆرخکاریی بۆرژوازی دەسەڵاتدار لەو سەروەت و سامانانە دابنێت. پێکهێنانی شورا جەماوەرییەکانیان لەسەر بنەمای چینایەتی سەربەخۆی خۆیان هەنگاوێکی ئەوپەڕی گرنگە بۆ ئەوەی بتوانن سەرپەرشتی دابەشکردنی ئەو سەروەت و سامانە بکەن کە دەوڵەت و ڕژێم قۆرخیان کردووە لەبەرژەوەندی خۆیان. ئەو فۆرمەی کە ئەم ئامانجە بەدی دێت، پەیوەستە بە پەرەپێدانی خودی بزووتنەوەی ناڕەزایەتی و دەستەبەرکردنی سەربەخۆیی چینایەتییان.
پرسی بنەڕەتی دەستەبەرکردنی پێدانی مووچە بریتییە لە هاتنەمەیدانی هێزێکی چینایەتی کاریگەر بۆ سەپاندنی داواکارییەکان و مافی سەرپەرشتیکردنی ڕاستەوخۆی خۆیان لە دابەشکردنی موچەدا بەسەر هەردوو حکومەتی ناوەندی و هەرێمدا.
٢٨/١١/٢٠٢٣
