تهتوان بۆنی وهنهوشه دهكات … دهق: ئیمان ئهلخهتابی
دهق: ئیمان ئهلخهتابی **/ مهغریب
وهرگێڕان: ئهمین بۆتانی/كوردستان…
نۆستالژیا
-1-
دهچمهوه خزمهت درهختی منداڵیی
ههست به رووشانی قهدهكانی دهكهم
برینۆچكهی چڵ وچرۆكانی دهبینم،
ئای له رۆح چهند به سهبره
بهرگهی ئهو ههموو بایه دهگرێ؛
جۆلانهی منداڵیمان
ههردوو شانهكانتی خوێناوی كردووه ئهی درهخت
دارههنجیر و زهیتوونیش لهمهدا قوتاریان نهبوو.
بهردبارانی با و میوهكانمان كرد
ئازاری زهیزهفوونمان دا،
هیچمان له
حیكمهتی رووناكی و سێبهر نهدهزانی،
ئێمه ئهوسا
خهریكی لێكردنهوهی منداڵێتی خۆمان بووین؛
كهچی كات له نێو لهپماندا سیس ههڵگهڕا و
تهمهنمان
له چرچ و لۆچهكانی قهدهر
ترسی لێ نیشتووه.
-2-
دهچمهوه خزمهت رووباری منداڵیی،
خۆم به
یادهوهریه دێرینهكان تهڕ و وهڕ دهكهم و
رۆحی خۆم له شادومانیی ئاودا ههڵدهكێشم،
ئای له دهنگی ئاو.. ئای له سهمای ئاو
ئای له جوانیی ئاو
هێشتا دڵم بۆ مهرگ دهچێ به تهڕیی و
حهزم له جیواربوونه
له ئامێزی پڕ میهری ئاو.
سووتان؟ تینوێتی؟
وشكههڵگهڕانی رۆح یان گهرمهسێری دڵ؟
بهرهو لێوارم دهبا
پێی دهڵێم: من وشك بووم
لهسهر رێگای خۆت
بمگهیهنه لای ئاو.
-3-
دهچمهوه خزمهت ههیڤی منداڵیی
بۆ ژماردنی
خاڵهكانی جوانیی سهر گۆنای ئاسمان.
له دوای ههر چیڕۆكێك
گورگی دارستان راومدهنێ،
بهئاگا دێمهوه
كاتێك ئهسپی میرزاده دهمخاته خوارهوه و
خۆم لهناو نوێندا دهبینمهوه،
بكرێوه ئهی دهرگای ئاسمان
بهر لهوهی فێری گوناه بم؛
خهونه پێچراوهكانی خۆم
به كاغهزی دیاری
بۆ فریشتهكان دهنێرم و
پێیان دهڵێم: بێزار بووم
بهرزم كهنهوه تاوهكو بفڕم.
-4-
دهچمهوه خزمهت بای منداڵیی،
كۆلاره ههڵدهدهم و
كهشتییه بچووكهكانم دهخهمه نێو ئاو،
مشتی خۆم توند
له چهپكه لاسارهكانی رۆشنایی وهردێنم و
گلهیی لهو ههورانه دهكهم
رهنگی رۆژهكهمیان ههڵبزڕكاند،
ده ساڕێژبنهوه ئهی زامهكانی ئاسمان
بۆ ئهوهی
خۆم و بیناییم ساماڵ بینهوه،
هێشتا دهستهكانم
بهردیان پێ ماوه بۆ رووبار
ئهژنۆكانیشم با بۆ راكردن،
ئێستاش كراس و كهوا
بۆ بووكهڵه قامیشهكهم دهدرووم و
خهون و خۆزگهكانم
دهخهمه نێو دهغیلهی
تلۆڤه ههنارهكانی زستانهوه.
لهجهنگدا
زهوی
درهختهكانی خۆی ریز كرد و
جهنگیش
بۆردومانی دهستپێكرد.
له كۆتا جهنگدا
كهس قوتاری نهبوو.
ئهوانهی له خوێنی خۆیاندا نهخنكان
له دهریادا بهسهریان هات.
له جهنگدا
بكوژان له شێوهی دارودرهخت
خۆیان شاردبۆوه و
نشتیمانیان مینڕێژ كردبوو.
چۆلهكهكان لهم زستانهدا
پهناگهیان دهست نهكهوت
گشت دارستانهكان خوێنیان لێ دهچۆڕا.
لهبهر ههڵات ههڵاتی جهنگ
ههر به رێگاوه
بوخچهی خهونهكان و
كلیلهكانی نشتیمانمان لهدهست كهوته خوارهوه.
له جهنگدا
گشتمان لهسهرهدا ریز بووین و
وهك ههر تیترواسكێك
لهو چۆڵهوانییه رۆژمان كردهوه.
پۆلیسهكانی سنوور
سهرگوزشتهی پهنابهرانیان نهخوێندهوه و
له راز و نیازی ئهوانیان نهڕوانی،
ئهو ئاپۆرایه گشتی بهرد و چهون
بۆ داخستنی رێڕهوی رووبار بهكهڵك دێن.
جهنگ نشتیمانێكی سهوزی هاڕی و
توورهكهیهكی پڕ له خۆڵهمێشی دایه دهستمان.
له جهنگدا زانیمان
دێوهكه لهگهڵماندایه و
له نێو چیڕۆكهكاندا نهبووه.
له رێگادا بهرهو ئهو سهرزهمینهی
گڕی بهرنهكهوتبێ،
پۆلیسی سنوور ئاگربارانی كردین.
له رێگادا بهرهو نشتیمانێكی نوێ
به تۆمهتی ئهوهی پارچهی تهقینهوهین
ریگایان نهداین بچینه ژوورهوه.
چ له جهنگ و چ له ئاشتیدا
ئهوانهی دزهیان كرد و
خۆیان گهیانده وڵاتی بیانی،
لهو بڕوایهدان
كه له دیوی دواوهی نشتیمان دهژین.
كهوتمه داوی گهردوونهوه
بولێڵی نوتهك
منیش وهك تۆ؛
بوونهوهرهكان لهسهر دهنكه رۆشناییهك
لهگهڵما نایبڕنهوه و نایبڕنهوه.
ئهی دهریا
منیش وهك تۆ
له ههڕهتی تهوژما
شهپۆل ناپاكیی لهگهڵدا كردم.
ئهی خهمباریی
منیش وهك تۆ
بۆ ناسینی رۆح
ههور دهكهمه پێوانه.
ئهی شهو
هاوشێوهتم؛
منیش وهك تۆ
خۆم دهسپێرمه خیوهتی چۆڵهوانیی.
ئهی پهپووله
منیش رێك وهك تۆ وام؛
دوورایی پهڕینهوهكهم
له نێوان قۆزاخه تا رووناكییه.
ئهی پایز
منیش وهك تۆ
رهشهباكان دهورووژێنم و
رهنگهكان دهشارمهوه.
منیش وهك تۆ
ئهی داربهڕوو
حهزم لهوهیه باڵا بكهم
بهڵام شوێنم دهستناكهوێ.
ئهی خهون
منیش وهك تۆ
سهرم دهخهمه
سهر سهرینێكی نهرموشل.
ئای درهخت
منیش وهك تۆ سهوزم و
ناتوانم رێ بكهم.
ئهی شادومانی
منیش وهك تۆ
تاوێ پێدهكهنم و
تاوێكیش چاوم لهسهر رێگایه.
ئهی مهل
منیش وهك تۆ
كهوتمه داوی گهردوونهوه.
پهپووله
ههر قۆزاخهیه و
رادهستی قۆزاخهیهكی دیم دهكا،
منیش ههموو ههوڵێكم بۆ ئهوهیه
باخهكان گریهوزارییم نهبینن.
كێ بڕوا دهكا
ئهو شادیهی له باڵهكانمدایه
تهنیا رهنگێكه و هیچی تر،
ئهو ئاوریشمهش كه منداڵێتیمی هۆنییهوه
ژانێكه و بهس.
ههرچی شڕكه و پڕكهی ماومه
كۆیاندهكهمهوه و دهڕۆم،
هیچ تهما و ترووسكاییهك بهدی ناكهم؛
لهوانهیه ههموو ماناكانم بهكاربردبێ
لهوانهیه كاتهكهی من بهشی مانای نهكردبێ،
یان لهوانهیه ئهو مانایهی له خهونمدا بوو
له ئاڵتوون بووبێ.
من زۆر قهشهنگ و ئێسك سووكم؛
من به وریاییهوه
ههر ههمووی دههاوێژمه
نێو توونی رۆشنایی و
رۆژگاره گهندهڵهكان دهكهمه سووتماك،
با ئهو گوڵه مێخهكهش لێم ببوورێ
كه زۆر لێم پاڕایهوه:
سێبهرهكهم..سێبهرهكهم.. سێبهرهكهم…
نهبوونیی
ئهمڕۆ بهئاگا هاتم و
نیازی فڕینم له دڵدا بوو،
بهڵام كه سهیری شتهكانی خۆم كرد
ئازادی پێویستی تێدا نهبوو
بهشی ئهوهی بكردایه.
بووكهڵه
زارۆیهك
به بووكهڵهكهی خۆی
رووخساری دیوار دهڕازێنێتهوه،
زارۆیهك
به بووكهڵهكهی خۆی
ساتهكانی رۆژ شادومان دهكات،
زارۆیهك
له ژێر داروپهردووی كاولكاریدا
بهدوای بووكهڵهكهیدا دهگهڕێ.
ریسایكل
بهدهم رێگاوه بهرهو ژیان
ههر شتێكم لێ بكهوێ
ههڵیدهگرمهوه و
دهرخواردی پهیڤهكانی دهدهم.
نهزۆكیی
ژیان
شادیێكی بچووكی بۆ نهخستمهوه
بۆ ئهوهی
ههرچی سۆزه پێی ببهخشم،
ناچار
خهم و خهفهتی زۆڵم گرته خۆ و
خستمنه سهر ناوی خۆم.
دۆخ
هێشتا لهوێم
به قهدی ئازارهوه بهستراومهتهوه،
ئای رووخساری پهشیمانیی
پێم بڵێ
دوو بهیانی چارهنووسم چی دهبێ
ئهگهر دهستهكانم بۆ خۆشهویستی رانهگرم و
داوای سۆز و بهزهیی لێ نهكهم!.
هاوشێوه
بێ باوك
وهك عیسا وام،
بهڵام
هیچ سرووشێك چاوهڕێم ناكات.
دڵڕهقیی
باوكم وهك با وایه،
تهمهنی منیش
درهختی چۆڵهوانیی،
دهستهكانی ئهو منیان پیتاند و
بۆ بیابانهكان جێیان هێشتم.
كۆڵدان
یهك لهدوای یهك
خهونهكان لهدهست دهدهم و
له خۆم دهپرسم:
دوای ئهوه چیم بۆ دهمێنێتهوه؛
ئهگهر ناولهپی خۆم بۆ تاریكی راخهم و
ئهو تاقه ئهستێرهیهش رادهست بكهم
كه دهستهكانمی رۆشن كردهوه!.
كۆشش
من كه شهوگار زۆرم بۆ دێنێ و
بهدیار “ساته برینداركهرهكان”مهوه
دهبمه پهرستار،
لێی دهپاڕێمهوه: تو خوا دووبهیانی وهرهوه؛
تاوهكو خهونێكی نوێ ئاماده دهكهم
له جیاتی ئهو خهونهی دوێنێ وردوخاشت كرد.!
سهرسوڕمان
دهستهكانم تووشی حهپهسانیان كردم
كاتێك خهریكی
كردنهوهی دوگمهی ژانێكی كۆن بوون؛
شوێنی گوللهیهكی شاراوهیان
به نهشتهرگهرهكه پیشاندا.
راسپاردن
ئهی كهناریهكه
هانێ ئهوه سترانهكهمه لێمی وهرگره،
چڕینهكهی من سوێره و
گهرووشم پڕیهتی له زام.
شایان
ئهستێرهیهك سهروزیاده
بۆ ئهوهی كاپتنی دهریاوان
ناوی خوای لێ بێنێ،
ههڵبهت تاقه ئاسمانێكیش
كه سێبهرهكهی خۆی دهبهخشێ
بهشی شینههڵگهڕانی دهریا دهكات.
سنوور
لای دهروازهی دهرگاكهوه
دهستێك ناوبڕێكی دانا و ئهم ئاماژهیهی نهخشاند:
لێرهوه جیهان كۆتایی دێ و
دارستان دهستپێدهكات.
Eau de parfum
باخهكان گوڵ گوڵ دهڕننهوه
ههوری گوڵستانهكان دڵۆپ دڵۆپ دهپارزنن،
دهیانپاڵێون و
لهناو شووشهكان بهندیان دهكهن،
دواجار دهیانفرۆشنه ژنێكی بێتام.
رێگاوبانهكان
خۆشهویستیی
ئهوه تۆی جارێكی دی!
ئێمه تازه
گهنجینهكانی ئهڤینمان گهسكدا و
ههرگیز ریگا نادهین ههمدیس
دڵهكان زهرهر و زیانیان بهركهوێ!.
………………………………………….
ئیمان ئهلخهتابی
– ههڵبهستڤانی مهغریبی/ تهتوان 1974.
– دكتۆرا له زمان و ئهدهبی عهرهبی/ زانكۆی عهبدالمالك ئهلسهعدی له شاری تهتوانی مهغریب.
– ئهندامی یهكێتی نووسهرانی مهغریب.
– ئهندامی ماڵی شیعری مهغریبی.
– له ساڵی 1992 هۆنراوه و چیڕۆكهكانی خۆی بڵاوكردۆتهوه و ههڵبهستهكانی له گۆڤار و بڵاوكراوه ئهدهبییهكانی مهغریب و نێودهوڵهتی بڵاوبوونهتهوه.
– له زۆر كۆڕی ههڵبهستخوێندنهوه و دیدار و فێستیڤاڵی ئهدهبی و رۆشنبیرییدا بهشداریی كردووه.
– دوو دیوانی چاپكراوی ههیه:
* دهریا له سهرهتای شهپۆلچووندا/مهغریب 2001
* كۆڵبهری جهسته/مهغریب 2014.
– ههڵبهستهكانی بۆ زمانهكانی ئهسپانی و فهرهنسی و ئنگلیزی و كوردی وهرگێڕدراون و به هاوبهشی له نێو كتێب و نامیلكه و ئهنتۆلۆژیای شیعریدا بڵاوبوونهتهوه.
– لهبارهی ئهزموونی شیعریی ئیمان ئهلخهتابی؛ گوتراوه:
عبدالرحمن مجید ربیعی: ئیمان ئهلخهتابی خانمه شاعیرێكی راستهقینهیه.
ههموو ههڵبهستهكانی پڕن له ئاگاییهكی زیرهكانهی لێوانلێو له سهیریی و نامۆیی و تهمێكی رۆشن و مانادار، یان چڕبوونهوهیهكی دهوڵهمهند به داڕشتنێكی رند و زیندوو. بهدوورن له درێژدادڕیی و ئهم رستانهی به ئاسانی نهئافرێندراون، خهمێكی قووڵ له پشتهوهی ئهو ئهندێشانهوه رادهوهستن، تهنانهت تاقه وشهیهكیش لهختوخۆڕایی نههاتووه.
نجیب العوفی: ههر كه یهكهم دیوانی ئیمانم خوێندهوه، زۆر بهخۆشحاڵییهوه گوتم؛ لێره خانمه ههڵبهستڤانێك ههیه له ههناویدا مژده و برووسكهی شیعر دهگرمێنێ…”.
یاسین عدنان: ئیمان ئهلخهتابی یهكێكه له دهنگه ههره زولاڵه شیعریهكانی خانمه ههڵبهستڤانانی مهغریب و دهنگی ههره بههێزیان بۆ ئافراندنی تێكستێكی ئینسانی كاریگهریی لهسهر خوێنهر بهجێ بێڵێ…”.
Dengekan
دەنگەکان وەک رۆژنامەیەکی ئەلکترۆنی لەپێناوی فەراهەمکردنی سەکۆیەکی ئازاد بۆ دەنگە جیاوازەکان لە ١ی حوزەیرانی ٢٠٠٢ دەستی بەکارکردن کردووە لە شاری تۆرنتۆ. دەنگەکان بە رۆژنامەی خۆتان بزانن و لەرێی ناردنی بابەتەکانتانەوە بەرەو پێشی بەرن لەپێناوی بنیاتنانی کۆمەڵگەیەکی هۆشیار و ئازاد و یەکساندا.
