دیموكراسیه‌ت.. برینێك له زیهنی ڕۆژهه‌ڵاتیه‌كاندا ! … جوتیار
له ڕۆژهه‌ڵاتی گیرۆده‌بودا به فه‌رهه‌نگه (پریمیتیڤ)كان و ترادیسیۆنه كۆمه‌ڵایه‌تی و لاهوتیه‌كان؛ مرۆڤ پێویستی به دیموكراسیه‌تێكی باڵانسگیر هه‌یه تا ببێته بنه‌ما بۆ دروستبوونی تێگه‌یشتنێكی گشتگیر له چه‌مكه‌كانی ئازادی و مافه گشتیه‌كانی ئینسان، له‌ودیدگایه‌وه‌ی كه دیموكراسی كراسێك نییه بیپۆشین، پێویسته له‌و كۆمه‌ڵگایه‌نه‌دا بارته‌قای ئه‌و بۆچونه شیكردنه‌وه‌و ووردكردنه‌وه‌مان بۆ ئه‌و چه‌مكه گلۆباڵه هه‌بێت كه نه‌یتوانیوه ئیدێنتیتێی خۆی وه‌ك چه‌مكێكی فه‌لسه‌فی\ سیاسی به‌سه‌ر ئه‌قلیه‌ت و دیدگای تاكی ڕۆژهه‌ڵاتیدا بگونجێنێت.
بۆ ئه‌وه‌ی دیموكراسیه‌ت وه‌ك ماته‌ریاڵ و كاڵا له لایه‌ن سه‌رمایه‌داریه‌وه به ماركێتینگ نه‌كرێت، یاخود به سه‌ر كۆمه‌ڵگا داخراو و گیرۆده‌كاندا بازرگانی سیاسی پێوه‌نه‌كرێت، پێویسته ده‌ریچه‌كی ئه‌قلی فراوانتری بۆ بدۆزرێته‌وه تا ڕێگاكانی تێگه‌یشتن له‌و چه‌مكه له په‌یوه‌ست به‌و كۆمه‌ڵگایانه كراوه‌تر ببێت.
دیموكراسیه‌ت ئه‌گه‌ر به خه‌سڵه‌ته ڕاسته‌قینه‌كه‌یخۆی وه‌ك چه‌مكێكی زیهنی به‌رخوردی له‌گه‌ڵدا نه‌كرێت ئه‌وه ناتواندرێت بكرێته مامه‌ڵه‌یه‌كی پراكتیكی له دنیای واقیعدا.
قسه‌كردن له‌سه‌ر دیموكراسی له كۆمه‌ڵگا ڕۆژهه‌ڵاتیه‌كاندا تا ئاستی بنبه‌ست ته‌وه‌رێكی قورسه، چونكه شتێك نییه بتوانێت له‌و شوێنه‌دا دیموكراسیه‌ت به‌رهه‌م بهێنێت، دیموكراسیه‌ت به‌رهه‌می ئه‌قلێكی سیاسی ته‌ندروست و وشیاریه‌كی كۆمه‌ڵایه‌تی پگه‌یشتووه، به‌رهه‌می تواناو پێگه‌یشتنی سیستێمێكی په‌روه‌رده‌ی مه‌عریفی و ژیرگه‌رایه، دیموكراسیه‌ت له مانا كورتكراوه‌كه‌یدا یانی به‌رخوردێكی یه‌كانگیرو ته‌ندروست له نێوان ده‌سته‌ڵاتوو كۆمه‌ڵگادا؛ كه‌واته دیموكراسیه‌ت ته‌نها ده‌توانێت به‌رهه‌می به‌یه‌كه‌وه مامه‌ڵه‌كردنی ئه‌و دوو چه‌مكه بێت، ئه‌گه‌ر نا نه ده‌سته‌ڵات ده‌توانێت ببێته خاوه‌ن پاڕادایمی سیستمێكی سیاسی\ئابوری سه‌ركه‌وتوو نه كۆمه‌ڵگاش ده‌توانێت له فه‌زایه‌كی فه‌راهه‌مكراوی دیموكراسیدا گوزه‌رانبكات،( فرانك ڤاڵته‌ر شتاینمایه‌ر) سیاسه‌توان و ڕۆشنبیری ئه‌لمانی له وتارێكدا باس له‌وه ده‌كات كه (دیموكراسی ته‌نها گوزارشت نیه له‌و شته‌ی كه خۆت ده‌یخوازی، به‌ڵكو هه‌ندێك جار سازشوو باڵانسه).
خه‌ریكه به هۆی ئه‌و هه‌موو مانا پێدانه‌یه‌وه دیموكراسی ببێت به خراپترین فۆرمی حوكمڕانی به ده‌ست مرۆڤه‌وه، به ده‌ست ئه‌و هه‌موو ده‌لالات و ڕه‌هه‌نده جیاوازه‌نه‌وه، له‌و په‌ڕی دینگه‌را تا ئه‌وپه‌ری مولحید قسه له‌سه‌ر دیموكراسی ده‌كات و هه‌ر یه‌كێك ده‌یه‌وێت له‌دیدگای خۆیه‌وه پێناسه‌یه‌كی جیاوازی پێبدات.
ئێمه‌ی ڕۆژهه‌ڵاتی كێشه‌مان له‌گه‌ڵ دیموكراسی ته‌نها ئه‌وه‌یه كه پێمان وایه ئه‌و چه‌مكه ته‌نها ده‌بێت ده‌سته‌ڵات و ئۆپۆزیسیۆن به‌رخوردی له‌گه‌ڵدا بكات، پێمان وانییه كه تاك به تاكی كۆمه‌ڵگا ده‌توانێت به‌شداربێت له داڕشتن و بونیادی ئه‌و سیستێمه‌دا؛ خه‌ڵكی كه نه‌تواندرێت فێربكرێت به وه‌ی وه‌ك هاوڵاتیه‌ك ئه‌رك و مافه‌كانی بناسێت له ناو كۆمه‌ڵگادا ئیتر دیموكراسی ده‌توانێت له ناو ئه‌و هه‌موو مه‌دلولاتانه‌دا چیبكات؟!، ده‌توانێت چی كاریگه‌ریه‌كی هه‌بێت له یه‌كانگیركردنی په‌یوه‌ندیه سیاسی و كۆمه‌ڵایه‌تیه‌كاندا، ئێمه تاكو ئێستا تێگه‌یشتنمان بۆ ئه‌و چه‌مكه له (هه‌ڵبژاردن) تێپه‌ڕی نه‌كردووه، ئه‌ویش زۆر به ناته‌ندروستی و جیاواز له هه‌موو بونیادو یاسا نێونه‌ته‌وه‌یه‌كان كه بۆ ئه‌و پرۆسه‌یه ده‌ستنیشان یان فۆرمۆله‌كراوه، له‌وه‌شدا نازانین كێ له كۆتایه‌كه‌یدا بڕیار ده‌دات (باشه‌كان) یان(زۆرینه‌كان)!؟، كێشه گه‌وره‌كه‌ی دیموكراسی لای ئێمه ئه‌وه‌یه كه ده‌بێت زۆرینه له كۆتایه‌كه‌یدا قسه بكات نه‌وه‌ك ئه‌قلێكی پگه‌یشتوو و ته‌ندروست، وشیاری ده‌توانێت لێره‌دا ڕۆڵ و كاریگه‌ری خۆی بسه‌پێنێت كاتێك زۆرینه‌یه‌كی سیاسی گه‌مژه ده‌بێت به خاوه‌ن ماڵی ده‌سته‌ڵات و له وێوه دێت پێناسه‌ی دیموكراسیه‌تێكی مه‌زاجیمان بۆده‌كات، له كۆمه‌ڵگا رۆژهه‌ڵاتیه‌كاندا ئه‌و چه‌مكه واته دیموكراسی به شێوه ئه‌قلانی و ماتریالیستیه‌كه‌ی پێناسه‌ی بۆ نه‌كراوه ئه‌وه‌ی كه هه‌یه له بیركردنه‌وه‌ی تاكی ڕۆژهه‌ڵاتیدا ته‌نها (دیموكراسیه‌تی زۆرینه)یه كه ئه‌وه‌ش ناتوانێت تۆسقاڵێك ئه‌و چه‌مكه وه‌ك خۆی ببینێت و بیناسێنێت، زۆر جارخواستی زۆرینه ئه‌گه‌ر هه‌ڵگری تێزو ئاوه‌زێكی سیاسی كامڵ نه‌بێت ده‌توانێت ڕێكاره‌كانی دیموكراسی به‌و ئاراستانه‌دا ببات كه بیركردنه‌وه‌ی خۆی ده‌یخوازێت نه‌وه‌ك و كۆمه‌ڵگاو بنه‌ماكانی سیستێمێكی ته‌ندروستی سیاسی، هه‌روه‌ك و ئه‌وه‌ی نمونه‌مان زۆره له مێژووی سیاسی كۆمه‌ڵگاكاندا.
ئێمه‌ی ڕۆژهه‌ڵاتی كه نه‌توانین ماچی ئازادانه‌ی كچ و كوڕێك له سه‌رشه‌قام قبوڵ بكه‌ین، كه نه‌توانین ده‌ستگرتنی دوو گه‌نج له ناو باخه‌كاندا به ئاسایی وه‌ربگرین ئیتر بۆ ئه‌وه‌نده درۆزنانه ڕۆمانسیه‌ت له‌گه‌ڵ دیموكراسیدا ده‌كه‌ین، چۆن ده‌كرێت له ژێر سێبه‌ری ئه‌و هه‌موو قه‌هرو په‌نگخواردویه‌دا كه به درێژایی مێژوو تیایدا ده‌ژین ئێستا بڵێین ئێمه ده‌مانه‌وێت دیموكراسی بین!!، ڕاستیه‌كه‌ی دیموكراسیه‌ت ناتوانێت ببێته سارێژی هه‌موو ئه‌و برینه هه‌لاهه‌لایانه‌ی ناو ده‌روون و ڕوانینمان، دیموكراسیه‌ت ناتوانێت كه‌لاوه وێرانه‌كانی ناو زیهن و ئه‌قڵمان بنیاد بنێته‌وه ئه‌وه‌ی كه به درێژایی بوونمان لێمان ده‌ڕوخێندرێن .
ئیتر وا باشتره سه‌رمایه‌داری ئه‌و چه‌مكه له بازاره‌كانی خۆیدا بكێشێته‌وه و له به‌رامبه‌ردا قه‌ره‌بوی قوربانیه‌كانی كاڵای دیموكراسی بكاته‌وه كه بۆ ئازادی مرۆڤ له به‌رامبه‌ر گه‌لانی ڕۆژهه‌ڵاتدا جه‌نگێكی وێرانكه‌ر و بێئامانی به‌رپاكردووه .
Dengekan
دەنگەکان وەک رۆژنامەیەکی ئەلکترۆنی لەپێناوی فەراهەمکردنی سەکۆیەکی ئازاد بۆ دەنگە جیاوازەکان لە ١ی حوزەیرانی ٢٠٠٢ دەستی بەکارکردن کردووە لە شاری تۆرنتۆ. دەنگەکان بە رۆژنامەی خۆتان بزانن و لەرێی ناردنی بابەتەکانتانەوە بەرەو پێشی بەرن لەپێناوی بنیاتنانی کۆمەڵگەیەکی هۆشیار و ئازاد و یەکساندا.
