مانیفێستی ئەدەبی کرێکارانی لەشفرۆش(*) و دیدارێک سەبارەت بەو مانیفێستە.. نووسین و سازدانی: دەیڤد سیلڤەربێرگ

وەرگێرانی ئامادەکردنی لە ئینگلیزییەوە: عەبدوڵا سڵێمان(مەشخەڵ)

دەقی مانیفێستی کرێکارانی لەشفرۆش

جاران وا بیر دەکرایەوە کە لەشفرۆشیی ئاستەنگێک بێت لەسەر ڕێی ڕزگاری ژنان. ئێستا بەلای هەندێکەوە، ئێمە نوێنەری خۆڕاگری خەباتی ژنانین لەسیستەمی باوکسالاریی و سەرمایەداریەداریدا- ئەمەلانیکەم باوەڕی ئەو تاقمە لەلەشفرۆشەکانی سپیپێستی، سیێکسواڵ، لەش و ڕەگەزلێکچووی لەش ڕێکوپێکن کەپێویستییان نییە لەگەڵ کڕیارەکانیاندا سێکسیان هەبێت. ئەمانە ئەو کرێکارانەن کەپرۆفایلی ورشەداری میدیاییان پێشکەش دەکرێ وەکوو ئایکۆنی فیمینیستی پیایاندا هەڵدەڵێن. بەڵام”چەترەسوورەکە” (لەشفرۆشی)زۆربەرینترە جەماوەرێکی گەورە دەگرێتەبەر، وەکوو : یاوەرە دەڵاڵچییەکان (ئەوپیاو و ژنانەی وەکوو هاوژین بەکرێ دەگیرین)، خوشەویستی کرێگرتە، سەماکەرە ڕووتەکان، ،زۆرانبازانی سێکسی، نمایشکارانی بەردەم زوومی کامیراکان، مۆدیڵکارە ئەفسووناوییەکان و ئەکتەرە کۆوێرەکانی فیلمی پۆڕن و کۆمەڵێکی زۆری جێندەر و ڕەگەز و توانایی تر لەخۆدەگرێت. کار و شوناسی ئێمەپانوپۆڕ و بەربڵاو و هەمەچەشنە بەئەندازەی خودی چالاکی سێکسیی. ئێمەین کە لەسەر شەقامەکان، لەیانەکان، لەژووری ئوتێلەکان و ئاهەنگی شەوانی ژێرزەمینەکان کار دەکەین. ئێمە خەونەکان دەهێنینە دی بۆ ئەوەی جێگایەکمان هەبێت تیایدا بخەوین. ئێمە لە بازارێکدا بازرگانی دەکەین کەسیاسەتمەداران و پۆلیس بەردەوام لەپێناو”بەرگری لەشکۆ و سەلامەتی خۆمان”دەیسووتێنن. ئێمەپاژنەی پێڵاوەکانمان بەرزە و دڵەڕاوکێشمان بەرزتر. ئەمە کۆمەڵێ چیرۆکی هەنسکداری لەشفرۆشانی دڵشکاو نییە. ئەمە گەواهینامەیەکە لەژیان لەژێرخانی گوتاری سێکسواڵێتییەوە،لەگۆرانی کەنارییەکانی ناو کانەخەڵووزە بەردەکانی سێکس و جێندەر و چین و ڕەگەز و خاوەن پێداویستییە تایبەتەکان. ڕەنگە ئێمە لەسەر مێزەکە سەما بکەین، بەڵام داوای بەردەواممان ئەوەیە کە لەبەر مێزەکە دابنیشین.
کرێکارانی لەشفرۆشی جیهان، یەکگرن!
ئەمە مانیفێستی کرێکارانی لەشفرۆشانە.

تێبینی : چەند وشەیەکی فرە زەحمەت هەبوون لەم دەقە کورتەی سەرەوە کە وەرگێڕانیان بۆ کوردی ئاسان نەبوو، چونکە هاوواتایان لە زمانی کوردیدا بوونی نییە. بەڵام هەوڵمداوە وشەی زۆر نزیک لەواتاکەیان دابنێم. سوپاسی زۆرم بۆ هاوڕێم سڵێمانی قاسمیانی(کاکە) کە بەم وەرگێڕانەدا چووەوە و هەندێ سەرنج و تێبێنی بەسوودی پێبەخشیم.

دەقی دیدارەکە

زۆر بە دەگمەن خوێنەری کورد و ڕۆژئاوا چانسی ئەزموونکردنی خوێندنەوەی شیعر و پەخشان و بینینی ئەو وێنە هێڵکارییانەیان هەیە، کە لەلایەن کرێکارانی لەشفرۆشەوە(کرێکارانی کردە شینەکان) نووسراون و کێشراون. بەڵام لە ساڵی ٢٠١٩، دوو ئەنتۆلۆجیا لەیەک مانگدا بڵاو بوونەوە، کە بروسکەئاسا تیشکیان خستۆتە سەر بەدگۆیی و بەدحاڵیبوونێکی بەربڵاو.
مانیفێستی کرێکارانی لەشفرۆش ، ئەنتۆڵۆجیای نووسین و کاری هونەری کە لەلایەن کرێکارانی لەشفرۆشەوە نووسراون (١٠٤ لاپەڕەیە و لەلایەن دەزگای پەخشی تۆرنترییەوە بڵاو کراوەتەوە، کەی کاسیرەر سەرپەرشتی کردووە و هەروەها هەستڵینگ ڤێرس ، ئەنتۆلۆجیای شیعری کرێکارانی لەشفرۆش (١٩٢ لاپەڕەیە و لەلایەن دەزگای پەخشی ئارسناڵ پاڵپ، بڵاوکراوەتەوە، ئەمبەر داون و جەستن دەچارم سەرپەرشتیان کردووە. ئەم نووسینانەی لەلایەن ئەو کرێکارانەی کە لە بواری لەشفرۆشیدا ئیش دەکەن و نووسراون و لەم کتێبەدا بڵاو بوونەتەوە، بەوە دەناسرێنەوە کە سەکۆیەک فەراهەم ناکەن بۆ دوان دەربارەی بەرزی و نزمی و بێهاوتایی کاری لەشفرۆشی.
مانیفێستی ئەدەبی کرێکارانی لەشفرۆشان بە بیست و شەش کورتەڕۆمان و شیعر و کاری هونەریی، بەوە دەرخستنی نووسین و داهێنانی هونەری ناسک و باوەڕی تایبەت بە کرێکارانی کردە شینەکانی کەنەدا و ئەمریکا و ئوسترالیایە. ئەم ئەنتۆلۆجیایە سەلماندی کە جەماوەری هەیە و لەمانگی تشرینی یەکەمەوە تا ئێستا ئەو ١٠٠٠ دانەیەی کە چاپ بووبوو، فرۆشرا و لەکتێبخانەکاندا نەما.
سایتی گۆڤاری (NOW) کەوتە گفتوگۆ و قسەکردن لەگەڵ کەی کاسیرەری تەمەن ٢٢ ساڵ، ژنە شاعیری لەشفرۆش لە شاری ڤانکووڤەر کە بۆ ماوەی هەژدە مانگیش لە شاری تۆرۆنتۆی کەنەدا ژیاوە، دەربارەی ئەوەی چی هانیدا بۆیەکەمجار ئەو ئەنتۆڵۆجیایە بڵاو بکاتەوە و چۆن ئەو ئازایەتییەی لەخۆیدا بەرجەستە کردەوە کاتێک کەلەسەر ستەیجی شاری تۆرۆنتۆ کراوتر دەربارەی گەڕان و کاری لەشفرۆشی خۆیان دەدوا و هەورەها خۆیان زیاتر لە چ دەقێک لە مانیفیستی ئەدەبی کردە شینەکاندا دەبیننەوە.

سایتی ناو : بۆ ویستت سەرپەرشتی ئەو ئەنتۆلۆجیایە بکەیت؟
کەی کاسیرەر : کاتێک وەک کرێکارێکی لەشفرۆش هاتمە دەرەوە و بەوپەڕی کراوەییەوە کەوتمە قسەکردن لەگەڵ خەڵک، ئەو شتە گەورەیەم بۆ دەرکەوت ئەوە بوو کە خەڵکیکی زۆر لێم نزیک دەبوونەوە و سوپاسیان دەکردم کە لەوبارەوە قسان دەکەم و پێیان دەگوتم کە ئەوانیش کرێکاری لەشفرۆش بوونە و بەڵام هەرگیز ئەو واقیعەی ژیانی خۆیان لەگەڵ کەسدا باس نەکردووە. من ئەمەم چەندیجار گوێم لێبووە. بۆیە منیش ویستم ڕێگایەک بدۆزمەوە، ئەویش بە بەکارهێنانی باسکردنی لایەنی تایبەتی ژیانی خۆم تا یارمەتی خەڵکانی تریش بدەم بۆ ئەوەی ئەوانیش چیرۆکەکانی خۆیان بگێڕنەوە. منیش ئەم بیرۆکەیەم، بیرۆکەی ئەنتۆلۆجیای کرێکارانی لەشفرۆشم بۆ دەزگای چاپ و پەخشی تۆرنتری (کە دوو بنکەی هەیە کە یەکیان لە پۆرتلاندی ئەمریکا و ئەویتریان لە هەرێمی بریتیش کۆڵۆمبیای کەنەدایە) کە ناسراوە بە چاپکردنی کتێب دەربارەی فرە هاوسەری و پەیوەندی ئەلتەرناتیڤانە، باس کرد. خۆشبەختانە ئەوانیش وتیان کە دێنە پشت ئەم پڕۆژەیەوە.

سایتی ناو : تۆ وەک کرێکارێکی لەشفرۆش کاتێک شیعرت دەخوێندەوە، زۆر کراوە بوویت دەربارەی ژیانی خۆت، ئەو پرۆسەیە چۆن بوو؟
کەی کاسیرەر: تا ڕادەیەکی زۆر لەسەر شانۆ و لەناو قسەکردن بۆ خەڵکدا گەورە بوومە. دوای ئەوەی بووم بە کرێکاری لەشفرۆش چەند ساڵێکی برد تا کەوتمە نووسین . کاتێکیش لە ساڵی ٢٠١٦ لە گروپی (شیعری سڵام Slam Poetry)ی تۆرۆنتۆ بووم،(**) سەرپەرشتیارەکەمان چاڕڵی بیتش پێیگوتم (پێمباشە لەسەر ئەزموونی لەشفرۆشیش بنووسیت، ئەگەر پێتخۆشە و ئاساییە بەلاتەوە.) زۆربەیجار خەڵکانێکی زۆر ئەوانەی هاتنە ئەو بوارەوە لەلایەن کۆمەڵگەوە ڕووبەڕووی تووندتیژی و گۆشەگیری بوونەوە، بەڵام جێی سەرسوڕمانە ببینین بینەران یان گوێگران نە ڕقیان لێم دەبێتەوە و نە دڵیان کێنەی تێدایە، کاتێ شیعرێک دەبارەی ئەزموونی لەشفرۆشی خۆم دەخوێنمەوە.

سایتی ناو : چ دەقێک لەناو مانیفێستی ئەدەبی لەشفرۆشان لەدەقەکانی تر زیاتر ڕوحی دواندووی، جا چ سورپرایز یان بەهێز یان چێژبەخش بێت؟
کەی کاسیرەر : بەلای منەوە دەقێک کە قایلمەندی شەخسیم بوو و ئالوودەی بووم بریتی بوو لە شیعری (ڕۆژێک) کەلەلایەن سترۆبێرییەوە نووسراوە. شیعرەکە دەربارەی ئەوەیە کە چۆن ڕۆژێک واز لە کاری لەشفرۆشی دێنێن و سەرباری شتگەلێکی باش – با زۆر خراپیش بێت – لەگەڵ کەسانێکی سەیر،گەڕۆک، بێتوانا، لەش بە تاتوو نەخشێنراوەوە بەرخورد دەکەن. ئەمە ئەو ئەرکەیە کە زۆرترین سەربەستییان تێیدا هەیە. هەروەها دەشزانم ئەو هەستەش ناسینەوەی ئەوەیە کە کارێکی تر نابینم بواری ئەوەم پێببەخشێ تا کۆنتڕۆڵی ژیانم بکەم کە دەست و پێم ئاوەڵا بکات بۆ پێداگری لەسەر باشبوونەوە و شیعر و ئەو پارەیەی کە پێویستمە بۆ ژیان، پەیدای بکەم. لە فرۆشگایەک ئیشم دەکرد و بەهۆی ترسی دەستدرێژییەوە کە بەوهۆیەوە ترسام بگەڕێمەوە بۆ سەرکار،دەرکرام. ئەمەش ڕێک وەک سترۆبێریش دەنووسێ ڕەنگە ڕۆژێک وازبێنم ، بەڵام ئێستا کاری لەشفرۆشی دەکەم.

سایتی ناو : ئایا چەند جێی ناڕەحەتیتە کە دەبینیت کرێکارانی لەشفرۆش بەپێی پێویست لە کەنەدا و ئەمریکا لە بوارەکانی هونەر و ئەدەب نوێنەرایەتی ناکرێن؟

کەی کاسیرەر : ئەوە لە هەموو جێگایەک بەپێی پێویست نوێنەرایەتی ناکرێن. زۆر زەحمەتە بۆ ئێمە باسی چیرۆکەکانی ترس لە پاشقوول و تووندوتیژی و دەستگیرکردنمان بکەین. میدیا و هۆیەکانی ڕاگەیاندینیش بە دەگمەن بەدروستی تێیدەگەن. جارێکیان دەبووایە لەدەرەوەی خانووی هاوماڵەکەی پێشووم دابنیشم، چونکە دەیانویست سەیری فیلمێک بکەن کە کرێکارانی لەشفرۆش بەناشرینی دەردەخست و ئازاریان دەدان. بۆیە پێمخۆش نەبوو تەماشای ئەو جۆرە دیمەنانەی کاری لەشفرۆشی بکەم.

سایتی ناو : دەتەوێت خوێنەر دوای خوێندنەوەی مانیفێستی ئەدەبی لەشفرۆشان، چی دەربارەی کرێکاری لەشفرۆش فێر بێت؟

کەی کاسیرەر : بۆ ئەو کەسانەی کە کاری لەشفرۆشی ناکەن، دەمەوێت ئەوە بزانن کە توانای فراوانبوونەوە و جیاوازی چیرۆکەکانمان چۆنن و چۆن گۆشەنیگاکانمان تێکەڵی یەکتر دەبن و سێبەر دەخەنە سەر یەکتر. بۆ ئەوانەشی کە کرێکاری لەشفرۆشن، دەمەوێت ئەوە بزانن کە چەندین دەزگای چاپ و بڵاوکردنەوە هەن ئامادەن و دەیانەوێت لەگەڵ ئەواندا ئیش بکەن و جەماوەرێکیش هەیە دەیەوێت گوێبیستی ئەو شتانە بێت کە کرێکارانی کردە شینەکان دەیلێن.(***)

                              دوو پەراوێز عەبدوڵا سڵێمان(مەشخەڵ) ئامادەی کردووەن.

() ویستم لە بری لەشفرۆش وەک وشەیەکی ناگونجاو (کردە شین) دابنێم ئەویش وەک ئاماژەیەک بە سایتە شینەکان، بەڵام دواتر هاتمە سەر ئەوەی کە لەشفرۆش ڕوونتر و بێپەردەتر گوزارشت لە دۆخەکە دەکات وەک خۆی بهێڵمەوە. () Slam Poetry جۆرە پێشبڕکێیەکی شیعرییە کە یەکەمجار لە ساڵی ١٩٨٦ لە ئەمریکا سەریهەڵدا و مارک سمیس یەکەم شاعیر بوو کە ئەم هونەرەی گرتەدەست. کە شاعیرەکان بە نۆبەت شیعرەکانیان زارەکییانەبە ئامادەبوونی خەڵک و گوێگر و دادوەر، دەخوێننەوە. کۆڕی ئەم ستایڵە لە شیعر وتن بەزۆری لە قاوەخانەکان و هەندێکجار چێشتخانەکان دێنە سازکردن، شاعیر هەموو تواناکانی زمان و ئاخاوتن بەکار دەهێنێت بۆ ئەوەی سەرنجی گوێگر بۆ شیعرەکەی ڕابکێشێت، ئەمجۆرە شێوازە شیعرییە تایبەتمەندییەکی شیعری خۆرئاوایە. ()کەی کاسیرەر شاعیرێکی زارەکیی و قسەکەر و ڕێکخەر و هەڵسوڕاوە.

سەرچاوەکان : سایتی گۆڤاری (NOW) ٢٧ ی تشرینی دووەمی ٢٠١٩
https://nowtoronto.com/culture/books-culture/a-whores-manifesto-kay-kassirer-sex-work
https://www.amazon.ca/Whores-Manifesto-Anthology-Writing-Artwork/dp/1944934898