ناوی کتێب: لە دوای ئەنفالەوە نووسین: كارا فاتیح
دیزاینی بەرگ و ناوەرۆک: ئومێد محەمەد
قەبارە: ٣٧٦ لاپەڕەی نیوA4
ساڵی چاپ: ٢٠١٥
شوێنی چاپ: سلێمانی
چاپخانە: پیرەمێرد
لە بڵاوکراوەکانی دەزگای ڕۆشنبیریی جەمال عیرفان
پرۆژەی ٢٧یادی تاوانی ئەنفال
————————
لەبریی ڕانان
پێشەكیی كتێبی لە دوای ئەنفالەوە
نووسینی كارا فاتیح
پێشەكیی كتێب بۆ زۆر ئامانج و مەبەست دا نراوە و دەنووسرێت، هەندێ جار وەك پێویستییەكی نووسینی ئەكادیمی سەیری دەكرێت و بە دانەنانی، توێژینەوەكان بە نوقسان و بوونی كەلێنێكی زانستیی تێیان دا دێنە هەژمار و هەندێ جاریش وەك خوو یان نەریتێكی نووسین، نووسەران لە كتێب و نووسینی توێژینەوەكانیان دا، تەنانەت هەندێ جاریش لە دیوانی شیعر و ڕۆمان و چیرۆك… هتد، گرنگیی پێ دەدەن و دەینووسن.
لە پێشەكی دا ناونیشانی كتێب یان توێژینەوە ڕوون و ورد دەكرێتەوە و پێشەكیی كتێب دەبێتە ڕایەڵی نێوان ناونیشان و ناوەڕۆك و، ئاماژە بۆ هۆكاری هەڵبژاردنی ناونیشان دەكرێت، لەوێیشەوە وردەوردە هۆكاری هەڵبژاردنی بابەت ئاشكرا دەكرێت و لە چەند خاڵێك دا هێمای بۆ دەكرێت، گیروگرفت و كۆسپی بەر دەم دەناسێنرێ و پاشان نووسەر لە گرنگیی باسەكە دەدوێ و ئەو بوار و سنوورە دەست نیشان دەكات، كە وەك ڕووبەری كاركردن هەڵی بژاردوە و ڕێباز و میتۆدەكانی كاركردنیشی بە خوێنەرانی خۆی ئاشنا دەكات، پاشان پرسیار و گریمانەكانی توێژەر و هەندێ جاریش بە شێوەیەكی سەرپێیی، مەبەست و هەوڵی كاركردن لە بەش و پارەكان دا دەخاتە بەر چاو، ئەوجا هەواڵی بوونی ئامانجی كارەكەیمان لە كۆتایی دا، پێ دەدا. ئەمانە بە شێوەیەكی گشتی ناسنامەی پێشەكی بوون لە بواری ئەكادیمی دا و توێژەران و ئەكادیمیستان لە بەر ئەم هۆیانە پێشەكی بە گرینگ دەزانن، هەروەها لە كتێب و توێژینەوە نائەكادیمییەكانیشدا هەندێ جار، هەمان ئەو ئامانج و مەبەستانە بۆ نووسینی پێشەكی دەر دەكەونەوە و دیسان نووسەر بە شێوەیەكی مولتەزیم، بەو یاسا و ڕێسایانەوە پەیوەست دەبێت، بەڵام هەموو جارێكیش وەها نییە و مەرجیش نییە وا بێت، هەندێ نووسەر خۆیان لە نووسینی پێشەكی لا دەدەن، یاخود لە نووسینی دا، پەیڕەوی لەو خاڵانە ناكەن و بە شێوەیەكی سەربەستانە ئەم بوارە بە كار دەهێنن، بە شێوەیەك لای هەندێكیان وەك سڵاو و ڕۆژباشێكە و دەروازەیەكە بۆ دامەزراندنی پەیوەندی لەگەڵ خوێنەر و كردنی بە ئەڵقەیەك لە نێوان خوێنەر و ناوەرۆكی كتێبەكە.
درێژكردنەوەی ئەم سەرەتایە لەوە زیاتر بە پێویست نازانم و، دوای ئەم بەهانانە بۆ پێویستبوونی پێشەكی، لێرە دا دەمەوێت زوو بگەمە مەبەستی خۆم، واتە ئەم سەرەتای پێشەكییە تەنها بەهانەیەكە بۆ ئەوەی، كە ئاشكرا بێت من چیم لەم پێشەكییەی خۆم دەوێت. پێش هەموو شتێك دەگەڕێینەوە بۆ ناونیشان (لە دوای ئەنفالەوە) دواتریش كە دێین بۆ پێڕستی بابەتەكان، كە بۆ سێ بەش پۆلێن كراون و لە لێكۆڵینەوە و وتار و گفتوگۆ پێك هاتوون، ئەوەی دەیبینین جگە لە لێكۆڵینەوەیەك بە ناوی (ئەنفال و بەكارهێنانەكانی) ناونیشانی هیچ بابەت (لێكۆڵینەوە، وتار، گفتوگۆ) ێكی تری تێدا نییە ئاماژە بێت بۆ ئەنفال و باس لە ئەنفال بكات.
وەك تێبینیی ناونیشانی زۆربەی ئەو كتێبەكانە دەكەین كە بەم شێوەیەیە پۆلێن كراون، بە زۆری لە دوو حاڵەت بە دەر نیین، ئەویش یان ناوەرۆكی هەموو بابەتی تێكڕای بەشەكان دەچنە ژێر چەتری ئەو ناونیشانەی كتێبەكەوە، یاخود تەنها یەكێك لە بابەتەكان وەك دڵخوازی نووسەر و وەك ئەوەی ڕەنگە لە ڕووی ئیستاتیكی و سەرنجڕاكێشی و هێزی گەیاندنی بە خوێنەر لە ناونیشانی بابەتەكانی تر پەسەندتر بن، بۆیە لە ناونیشانی بابەتێكەوە هەڵدەكشێن و بەرز دەكرێنەوە و دەكرێنە ناونیشانی كتێبەكە، لە كاتێك دا ڕەنگە ناوەڕۆكی بابەتەكانی تری كتێبەكە، هیچ پەیوەندییەكان بەم ناونیشانەیشەوە نەبێت.
وەك بە ڕواڵەت دەیبینین، ناونیشانی ئەم كتێبە (لە دوای ئەنفالەوە) هیچ یەك لەم دوو تایبەتمەندییەی تێدا نییە، واتە نە هەموو بابەتەكان دەچنە ژێر سایەی ئەم ناونیشانەوە و هێڵێكی ڕوون و ئاشكرا پێیانەوە دەبەستێتەوە، نە ئەو ناونیشانە خۆیشی بریتییە لە ناونیشانی یەكێك لە بابەتەكان، بەڵام لە ڕاستی دا من وەهای نابینم و پێم وا نییە بابەتەكان هیچ پەیوەندییەكان بە ناونیشانی كتێبەكەوە نەبێت، بە تایبەت كاتێك ناونیشانی كتێبێك بریتی بێت لە ئەنفال، بە مەرجی نازانم ناوەڕۆكی بابەتەكان بە شێوەیەكی ڕاستەوخۆ، باس لە كارەساتی ئەنفال بكەن و، لە ناو ئەو ڕووداوە دا بێن و بچن و هەوڵ بدەن مێژوەكەی بنووسنەوە، یاخود باس لە كاریگەریی دەروونی و كۆمەڵایەتی و ئابووری … هتد، ی بكرێت و لە ڕەهەندی زمانی و ئەخلاقی و یاسایی و سیاسی و… هتد، ـەوە بخوێنرێتەوە و شی بكرێتەوە و بكرێت بە كەرەستەی توێژینەوە و كاركردن و گفتوگۆ، چونكە (دەكرێت دەیەها تێكست بنووسرێت و ناوی ئەنفالیشی بخرێتە سەر، بەڵام لە ڕاستی دا هیچ یەك لەو تێكستانە جگە لە پەیوەندییەكی ڕووكار و سادە لەگەڵ ئەنفال دا، هیچی دیكەیان نەبێت، بەڵام دەكرێت تێكستێك بنووسرێت بێ ئەوەی باس لە ئەنفال بكات توانای دەرخستنەوەی كاریگەریی ئەنفالی هەبێت، لە سەر ژیان و جیهانبینیمان.) مەرج نییە ئەركی نووسین، لە هەمبەر ئەنفال دا تەنها ڕاوەستان و و چەقین بێت لە ناو ڕووداوەكە دا، چونكە كارێكی وەها مەرج نییە هەمیشە خزمەت بەو دۆزە بكات و، گوزارشت بێت لە هەستكردن بە لێپرسراوێتی و ئاسوودەییی ویژدان.
بە دڵنیایییەوە كارەساتی ئەنفال هێندە تراژیدییە، زەحمەتە زمان بتوانێت بە ئاسانی تەعبیری لێ بكات، یان لە ڕاستی دا زەحمەت هێزی ئەو تەعبیرە لای زمان بێت، بۆیە پێویستە زمان لە ئاست گەورەییی ئەم كارەساتە دا، واز لەو وەهمە بهێنێت، كە بە كەرەستەكانی خۆی هەر دەبێت لە ناو چەقی ئەم ڕووداوە دا بێت ئینجا دەتوانێت، لێپرسراوێتیی خۆی بەرامبەر بە ئەنفال بسەلمێنێت، چونكە لە دوای ئەنفالەوە، ئەركی ئەخلاقی و هەستی لێپرسراوێتیی گەورە ئەوەیە، جارێكی تر و بە چەشنێكی تر ژیان ببینین و دید و ڕوانین و جیهانبینیمان بۆ سەرجەم كێشەكان بە جۆرێكی تریان لێ بێت و لە دوای ئەنفالەوە زمان ئەو ئەركە بە خۆی بدات، كە جیاواز بێت لەو ئەركەی پێش ئەنفال هەیبوە، بۆیە لەو بابەتانەی ئەم كتێبە (لێكۆڵینەوە، وتار، گفتوگۆ) دا، كە لە سەر ئەنفال نەنووسراون و بە هیچ شێوەیەك ناوی ئەنفالیان تێدا نەهێنراوە، مەرج نییە خاڵی بن لە هەستی لێپرسراوێتیی بەرامبەر ئەنفال، چونكە پێمان وایە مەرج نییە زمان ڕاستەوخۆ لەو كارەساتە بدوێ، بەڵكو زمان لە ژێر كاریگەریی ئەنفال دا، جەوهەر و ئەرك و ئاراستەی تر وەر دەگرێت و بە قسەكردن و توێژینەوە لە چەندین پرس و قەیران و گرفتی تری بۆ نموونە وەك پرسگەلی (ژن، گەنج، كۆچ، ڕۆشنبیری، ڕۆژنامەگەری، كتێب خوێندنەوە، دیموكراسی… هتد) زمان كاریگەریی ئەنفالی بە سەرەوە بێت، ئەركی ئەخلاقی و هەستی لێپرسراوێتیی بە جێ گەیاندبێت، بۆیە وا هەست دەكەم، لە هەموو ئەو بابەتانەی باسی ئەنفال ناكەن، ئەگەر جیدیبوون و مۆرالی نووسین و هەستی لێپرسراوێتییان تێدا بێت، ئەوا كاریگەریی ئەنفالیان بە سەرەوەیە، كاریگەرییەك كە وا دەكات، یان توانای ئەوەی هەیە، زمانی تەعبیر لە ئاست هەموو گۆشەیەكی ژیان دا دروست بكرێتەوە و سەر لە نوێ مرۆڤ بە دیدێكی ترەوە تەماشای شتەكان بكات.
بابەتەكان (لێكۆڵینەوە، وتار، گفتوگۆ) كۆكراوەی ئەو بابەتانەن، كە لە (15) ساڵی ڕابردوو دا (1999-2013) نووسراون و لە ڕۆژنامە و گۆڤارە كوردییەكانی كوردستانی باشوور بڵاو كراونەتەوە، كردنیان بە كتێب لە ڕاستی دا لەو بڕوایەوە، كە مەرج نییە ئەو بابەتەی ڕۆژێ لە ڕۆژان بۆ گۆڤارێك یان ڕۆژنامەیەك دەنووسرێت، ئیتر ماڵی ڕاستەقینەی ئەو ڕۆژنامە یان گۆڤارە بێت و، بۆ كتێب نەگوێزرێتەوە، ڕاستە زۆر بابەت بۆ هەتاهەتایە پێویست دەكات هەر لە نێو ڕۆژنامە و گۆڤارەكان بمێننەوە و نەكرێن بە كتێب، بە تایبەت ئەوانەیان كە هێز و تەمەنیان تەنها لە خوێندنەوە و كاركردن لە سەر بابەتێكی ڕۆژە، ئەو زمانەی پێی دەدوێن، تەنها زمانی ئەو ڕۆژە بێت و ئیتر بەكەڵك نەیات، بەڵام پێمان وایە، ئەو بابەتانەی ئێرە تەنها دەرفەتی چاو هەڵهێنانیان لە ڕۆژنامە یان گۆڤار دا بوە، ئەگینا لە ڕاستی دا قسەكردن نەبوون لە سەر پرس و گرفتی هەنووكەییی ڕۆژ و خۆ ئەگەر لەو بابەتانەیشیان تێدا بێت، ئەوا ئەو كەرەستەی تێگەییشتن و دونیابینی و شیكارییەیان تێدا دەبینین، كە بۆ سەردەم و كات و كێشە و گرفتی تر دەست بدەن. پاشان كردنیان بە كتێب لێرە دا، لەو گۆشەنیگایەوەیە، كە هەر لە بنەڕەت دا ڕۆحی كتێب و سیمای كتێب بە بابەتەكانەوە هەیە و دیارە، ئەگەرچی هەندێكیان وتاری كورتیشن، چونكە هەندێ جار وشە و دەربڕین لە وتاری كورتیش دا، سیحری خۆیان لە دەست نادەن و، دەكرێت هێزی مانەوەیان وەك ئەوانی تر بێت، هەرگیزیش پێمان وا نییە دۆخی ڕۆژنامەنووسی لێرە دا بە سەر ڕۆشنبیریی كتێب نووسینەوە دیار بێت، یاخود كتێب پاشكۆی ڕۆژنامەگەرێتی بێت.
لێرەیشدا بە كورتی بە سەر یەكەیەكەی ئەو بابەتانە دا دەچین، كە لە چوارچێوەی (لێكۆلێنەوە، یان وتار، یان گفتوگۆ) دا كار مان لە سەر كردوون.
لەو بابەتە دا كە لە سەر ئەنفال نووسراوە، لە ڕاستی دا باس لە ئەنفال خۆی ناكات، بەڵكو بە هۆی ڕەخنەگرتنەوە پەیوەندییەكی مرۆڤدۆستی و ئاڵوگۆڕ لەگەڵ كۆمەڵێك بۆچوونی دیكە دا دەبەستێ، تا لە ڕێگای ئەم پەیوەندییەیشەوە، دیدگاكان زیاتر و بۆچوونەكان قووڵتربن لە سەر كارەساتی ئەنفال، كارەساتێك بە تێگەییشتنی قووڵ لێی، دەشێت بە سەرجەم پێكهاتەی سیاسی و كۆمەڵایەتی و ئەخلاقیی خۆمان دا بچینەوە و ئێستا و پاشەڕۆژی خۆمان بە جۆرێكی دیكە ببینین، تێگەییشتنی قووڵیش لە كارەساتی ئەنفال بەوە دەست پێ دەكات، كە بتوانین ئەنفال لە وشەیەكی ئاسان بەكارهاتوو و سادەوە بكەین بە بابەت و كەرەستەیەكی فیكری و مەعریفی و هەموو میتۆدەكانی خوێندنەوە و ڕەهەندەكانی بینینی بۆ بخەینە گەڕ.
لە لێكۆڵینەوەی (تێكستی پیرۆز و ترسی وەرگێڕان) هەوڵمان داوە هۆكارەكانی وەرنەگێڕان، یان ترس لە وەرگێڕانی تێكستی پیرۆزی لە زۆر سرووت و نەریتی ئایینی دا بۆ سەر زمانی كوردی دەست نیشان بكەین و لەم پێناوەیش دا باس لەوە دەكەین، كە بۆچی تێكستی ئایینی، كاتێك بە كورد دەگات، هەر چەند كورد بە زمانی ئەو تێكستە ئایینییە قسە ناكات، كەچی هەر بە زمانی یەكەم كاری لەگەڵ دا دەكات و ئەو تێكستە ئایینییەیش هەر بە زمانی خۆی كار لە لایەنگر و هەوادارانی دەكات. لەم باسە دا ئەوە ڕوون دەكرێتەوە كە بۆچی ماوەیەكی زۆر و بە درێژاییی چەندین سەدە، پرۆسەی وەرگێڕانی قورئان لای كورد ئەنجام نەدراوە، سەرەڕای وەرگێڕانی ئەم تێكستە پیرۆزە، بەڵام تا ئێستا هەموو مامەڵە و پەیوەندییەكی موسوڵمان لەگەڵ ئەم تێكستە دا، هەر بە زمانی یەكەمە، خوێندنی قورئان لە هەموو بۆنە و مەراسیمە جۆراوجۆرەكان دا، هەر بە زمانی عەرەبییە و بانگ و نوێژ و شایەتومان و هەندێ جۆر دووعا، بە هەمان شێوە هەر وەر نەگێڕراون و وەر ناگێڕرێن، لەمەیشەوە ئەوەی شوێنی جەختكردنەوەی زیاترە ئەوەیە، كە ئایا وەرگێڕانی تێكستی پیرۆز چۆنە؟ ئەم تێكستە پیرۆزە دوای وەرگێڕان چی بە سەر دێ و توانای وەرگێڕ لەم كارە دا چەندە و…هتد، هەروەها باس لەو دۆخە دەروونییە دەكرێت، كە خوێندنەوەی قورئان بە زمانی یەكەم دروستی دەكا و لە زمانی دوەم دا، ئەو سیحرەی نامێنێت.
لە بابەتی (چەمك و شووناس) دا هەوڵمان داوە چەمكەكانی (بیر، بۆچوون، باوەڕ، ئایین، مەزهەب، ئایدیۆلۆژیا) وەك چەمكگەلێك لە چەمكە ئاڵۆزەكان، لە ڕێگەی بەروارد و جیاكاری و جیاوازیی سەرهەڵدان لە نێوانیان دا، بكەوینە شیكردنەوە و ناساندن و لێكدانەوەیان و، بە شووناسێك ئەگەر ناجیگیریش بێت، بگەین، چونكە وەك لەم باسە دا گوتوومانە ( هەر یەك لەم چەمكانە، لە بەكارهێنان و تێگەییشتنیان دا، زەحمەتە بە ئاسانی لە چوارچێوەی پێناسەیەكی دیاریكراو دا ئارام بگرن، یان ئەو چوارچێوانەی بۆیان دا دەنرێن، یان پێشنیار دەكرێن، مەنزڵێكی ڕاستەقینە و بێخەوشی خۆیان بن.)
لە (ئاوارە بوونی عەقڵ) دا ویستوومانە خوێندنەوەیەك بۆ چەمكی سۆفییزم بكەین، لە بابەتی (بەرگرینامە) یشدا باس لە ڕێكخراوێك دەكەین، كاتێك وەك وەك پەرچەكردار دروست دەكرێت، بە شێوەیەك كە جیاوازە لە دروستكردن وەك كردار، لەمەیشەوە كۆمەڵێك كار و چالاكیی ئەو جۆرە ڕێكخراوانەمان بەر ڕەخنە داوە.
لە وتاری (تراژیدیای ئامێرە تەكنەلۆژییەكان) باس لە هۆشیاریی مرۆڤی كورد دەكەین لە بەكارهێنانی هەر یەكێك لە ئامێرەكانی (كامێرا، ڕادیۆ، تەسجیل، تەلەفزیۆن، ڤیدیۆ، ماشێن، سینەما، تەلەفۆن و سەتەلایت…هتد) و وەڵام بە پرسێكی وەها دەدەینەوە، ئاخۆ ئەم ئامێرانە لە ژینگەی تەندروستی خۆیان دا، چ كارێك دەكەن و داهێنەرانی هەر یەك لەم ئامێرانە، سەرەتا بە چ نیازێك و بۆ بەدەستهێنانی چۆن دەستكەوتێك ئەم ئامێرانیان دا هێناوە. پاشان لە وتاری (ڕِۆشنبیریی كوردی و كوشتنی بیركردنەوە) دا بە شێوەیەكی تیۆری باس لەو بەهەدەردانەی توانای ڕِۆشنبیری دەكەین، لە پانتاییی نا پێویست دا و خۆلادان و نەبینینی ڕووبەری هەستیار و گرینگ و كە پێویستیان بە بینین و خوێندنەوە و شیكردنەوە هەیە.
لە هەر یەك لە وتارەكانی (خوێنەران و ڕۆژنامەكان، مردنی هەواڵەكان، شووناسی ڕۆژنامەنووس، فێستیڤاڵەكان) كە بۆ یادی ڕۆژنامەگەریی كوردی نووسراون، باس لە پەیوەندیی بێ هێزی نێوان خوێنەران و ڕۆژنامەكان دەكەین، لە بایەخی هەواڵەكان دەدوێین، كە پێویستە بە كەرەستەی نوێی شیكردنەوە و میتۆدێكی وردبینانەوە پاشخان و دەرەنجامەكانی ئەو هەواڵانە لێك بدرێنەوە و هەڵ بسەنگێنرێن و ئەم لێكدانەوە و هەڵسەنگاندنانەیش تەعبیر لە هۆشیاریی خۆمان و كاراكتەری فیكریی خۆمان بكەن و بە زمانی ڕۆژنامەگەرییانە دەر ببڕرێن، گرینگیدان بە شیكردنەوەی سەرجەم لایەنە دیار و نادیارەكانی هەواڵەكان بناغەیەكی پتەوە بۆ داڕشتنی سیاسەتە دوور و نزیكەكانی خۆیشمان و بایەخێكی زۆری هەیە لە چارەسەركردنی ئەو كێشە و قەیرانانەی كە واقیعی سیاسی و كۆمەڵایەتی و ئابووری و… هتد، ی ئێمە بە دەستیانەوە گیرۆدەیە. هەروەها باس لە شووناسی ڕاستەقینەی ڕۆژنامەنووس كراوە و، بۆ فێستیڤاڵەكانیش ئاماژە بۆ ئەوە كراوە، فێستیڤاڵ میتۆد و پرەنسیپ كەرەستەی مەعریفیی خۆی هەیە و خۆی ئەركێكە بە هیچ جۆرێك ناخرێتە شوێن و بری هیچ ئەركێكی دیكە، كەچی لای ئێمە لەپێناو سەر لە نوێ ئامادەكردنەوەی جیهانی فیكریی ئەو بابەتە و ڕامان و قووڵبوونەوە و پرسیاركردن لێی نییە، بەڵكو هۆكارێكە بۆ خۆنماییشكردن.
لە وتاری (وێنە و بە دادگاكردنی كۆمەڵگا) دا باس لەوە دەكەین كە چۆن بەعس دەیەوێت لە ڕێگەی بڵاوكردنەوەی وێنەی دیكتاتۆرەوە، وڵاتێك بكاتە دادگا، لەو دادگایە دا هەر ڕەفتارێك بە بۆچوونی ئەو و لە دیدی ئەوەوە شیاو نەبوو، ئەوا تاوانە و دواتریش تاوانبار دەبێت سزا بدرێت.
پاشان لە وتاری (چاودێركردن لە نێوان دیموكراسی و دیكتاتۆری دا) دا قسەمان لەسەر ئەو خاڵە جیاوازانە كردوە، لە دەزگای چاودێریكردن لە نێوان هەر دوو سیستمی دیموكراسی و دیكتاتۆری دا هەن. دواتر لە ژێر ناوی (لە كوێوە دیموكراسی دەست پێ دەكات..؟) بەو شێوەیە بۆ وەڵامی ئەو پرسیارە گەڕاوین، كە دیموكراسی لەوێوە دەست پێ دەكات، پەیوەندیی ناعەقڵانی و پەراوێزیی تاك بە كۆمەڵەوە هەڵ بوەشێنرێتەوە و پەیوەندییەكی عەقڵانی و سەربەخۆ بونیاد بنرێت، كە تاكێكی سەربەخۆی بە بەها و بە ئیرادە و خاوەن چالاكیی سیاسی و كۆمەڵایەتی… هتد، لە دایك ببێت.
لە وتاری (كۆچی ئەم جارە چییە؟) دا شەپۆلی كۆچ و بەجێهێشتنی وڵاتمان بە بێئومێدییەكی ترسناك لە ژیان بە هەموو مانایەك لە وڵاتە دا بەستوەتەوە، بێئومێدییەك كە تەنانەت كۆچەران بۆ ئاییندەیەكی دووریش هیچ تروسكەیەك لەم وڵاتە و دەسەڵاتدارانی ئەم وڵاتە بەدی نەكەن، بێئومێدییەك كە خودی بێئومێدیی لە وەرگرتنی مافی پەنابەرێتی و بێكاریی ئەوروپایش لەم كۆچە ساردیان ناكاتەوە. (نەمزامی چۆن هەفتەیەك، مانگ، یان ساڵیك بە سەر ئەو شتە دا تێ پەڕی… باشە كوێڕا شەممە هاتەوە… فڵان شت پێنج ساڵی بە سەر دا ڕۆیی و وام زانی دوێنێ بوو… نەمزانی ئەمساڵا چۆن ڕۆیی… هتد) ئەمانەیش ئەو پرسیارانەن كە لە وتاری (تەمەن لە كوردستان) دا قسەمان لە سەر كردوون. ئینجا لە وتاری (خەتای ئەوانە) دا، باس لەو دۆخە دەكەین، كە چ مرۆڤ و چ حكوومەت و، یان هەر دامەزراوەیەكی تر بێت، كاتێك شكستێك دەخۆن، دەكەونە پاساو و بیانووهێنانەوە، لەم وتارە دا دەمانەوێت بڵێین (ئەم لۆژیكە، ئەوە دەگەیەنێت، ئەوانەی هەر خەریكی بیانووهێنانەوە، لە بناغەوە شایەنی لێپرسراوێتی نیین و هەرگیزیش بۆ ئاییندەی نزیك و دووریش بە تەما نیین بە سەر ئەو شكستانە دا سەر بكەون، چونكە سەرەتای چارەكردنی هەر كێشەیەك، مەرجە دان بە هەڵە و ناتەواوییەكان دا بنرێت…هتد)
لە گفتوگۆكان دا لەگەڵ چەند نووسەر و ڕووناكبیرێك دا، ویستوومانە باس لە كتێب و كتێب خوێندنەوە بكەین و لە ڕێگەی كۆمەڵێك پرسیارەوە بەها و هەیبەتی كتێب، هۆكاری هەڵكشان و داكشانی كتێب، كەمبوونەوەیەی خوێنەر و پەیوەندیی بە بێهێزی و بێ ئامانجی و بێهزریی نووسینی كوردی، یان دونیای تەكنیك و دیجیتاڵ و ئەنتەرنێتەوە. هەروەها لە ئاستی كتێبی كوردی لە ڕووی تەكنیك و نەخشەسازی و هونەرەكانی دەرهێنانی بەرگ و ناوەڕۆكی كتێب دەدوێین، لەگەڵ گەڕان بە دوای ئەوەی، بۆچی كتێبی كوردی كەوتوەتە ژێر كاریگەریی ڕۆژنامەوانیی كوردییەوە، بەتایبەت لە ڕووی نەفەسی نووسین و زمان و چوارچێوەی دەربڕینەوە، لەگەڵ گفتوگۆكردن لە سەر پرسی سانسۆر و چەند لایەنێكی تر پەیوەست بە كتێب و كتێب خوێندنەوەوە.
هیوادارین سەرجەم بابەتەكان بە ڕۆحی جیدی و هەستی لێپرسراوێتی و مۆراڵی كاركردن لە ژێر كاریگەریی ئەنفال دا نووسرابن.
