عوسمانی حاجی مارف لهبارهی (مهلهفی چهپ له ئهمڕۆی كوردستادا(
عوسمانی حاجی مارف : دامهزراندنی دهوڵهت و سهر رێگاخستنی بزوتنهوهیهكی جهماوهری ئهركی كۆمۆنیست وچهپهكانه .
گفتوگۆی رێگای كوردستان لهگهڵ عوسمانی حاجی مارف سكرتێری كۆمیتهی ناوهندی حزبی كۆمۆنیستی كرێكاری كوردستان لهبارهی (مهلهفی چهپ له ئهمڕۆی كوردستادا )
ئامادهكاری مهلهف : هیوا عومهر
———————-
لهبارهی ئهم مهلهفهوه:…………..
ڕیشهی تێكۆشانی هێزه چهپ و ماركسییهكانی عێراق و ههرێمی كوردستان بۆ نزیكهی سهدهیهك لهمهوبهر دهگهڕێتهوه.
لهناو ئهومێژوهدا سهرهڕای وێستگهی جیاجیا بهڵام لاپهرهكانی تهژییه لهدهستكهوت بۆ هاوڵاتیان كهخۆی له دابینكردنی بهشێك له مافه ئابوری و كۆمهڵایهتی و یاسایی و سیاسییهكان دهبینێتهوه و توانراوه جێگیر بكرێت له دامهزراوهكانی دهوڵهت و دهستوری عێراق له قۆناغه جیاجیاكانی بهڕێوهبردنی دهوڵهت. ههندێك لهم دهسكهوتانه پهراوێز خراوه و لاواز كراوه، ههندێكی ماوه.
لهههڵومهرجی ئهمرۆماندا ههنگاوهكانی حكومهت وهك؛ ڕهنگدانهوهی سروشتی چارهكه سهدهیهكی ئهم حوكمڕانیهو ئهم تایپه له دهسهڵات ( فۆرمێكی ڕۆژههڵاتی)له ئابوری ڕهیعی بریتییه له پهیڕهوكردنی سیاسهتێك به قازانج و ویستی بانك و كارتێله مشهخۆرهكانی ژێر چهتری (نیولیبرالیزمی سهرمایهداری )
ئهمهش رهنگی داوهتهوه لهبهرزبونهوهی رێژهی بێكاری وههژاری ولهدهستدانی بهشێك لهومافانهی بهدهستهاتبوون .
ئهوهی دهگوزهرێت له ههڵومهرجی ئابوری وسیاسی ههرێمی كوردستان چوارچێوهیهكی نوێ بۆ ململانێی چینایهتی وتێكۆشانی جهماوهری هێناوهته پێشهوه، كه ئهركی جدیتری خستۆته بهردهم هێزهكانی چهپ له بهرامبهر شكستی بهرهی راستڕهوی دهسهڵات.
ماڵپهری رێگای كوردستان بۆ فۆكهس خستنهسهر ئهو ئهركانه و رۆڵی هێزه چهپ وماركسییهكان ئهم دۆسییهی كردۆتهوه .
سكرتێری كۆمیتهی ناوهندی حزبی كۆمۆنیستی كرێكاری كوردستان له میانهی بهشداریكردنی له (ملهفی چهپ له ئهمڕۆی كوردستاندا) پێیوایه : ” لهههڵومهرج و واقعیهتی سیاسی ئێستای كوردستاندا ئهوهی توشی شكست و بنبهست بوه ئهزمونی دهسهڵاتی سیاسی و ئیدارهی كۆمهڵگهیه لهلایهن ڕهوتی بزوتنهوهی كوردایهتی و حیزبهكانیهوه كه بهدوای ٢٦ساڵ حكومڕانی له ١٦ی ئۆكتۆبهردا بۆ جارێكی تر كۆمهڵگای كوردستانیان خسته بهردهم گێژاوو ناجێگیری سیاسی زیاتر وچارهنوسێكی نادیارتر و سهپاندنی فهزای بێ ئاسۆیی و بێ ئومێدی .
عوسمانی حاجی مارف ، لهبارهی ئهرك وبهرپرسیارهتی ئهمڕۆی چهپهكان خوێندنهوهی وایه : ” ئهركی چهپ و كۆمۆنیست و ئازادی خوازانه بهوهی ههر بۆچون و لێكدانهوهیهكیان ههیه، له ئێستادا ههوڵبدهین كوردستان لهم دۆخه پڕگێژاوو سهرگهردانیه دهربهێنن، پێویسته بزوتنهوهیهكی جهماوهری فراوان بهڕێبخهین كه یهكهم :ههوڵبدهن دهورو مهوقعیهتی بزوتنهوهی كوردایهتی تهریك بكهن و وهلایان بخهن و كۆتایی بهدهسهڵاتی میلیشیایی حیزبهكانیان بهێنن. دووهم: پێشڕهوی بكهن بۆ بهجێگهیاندنی ئهزمونێكی تر لهشێوازی دهسهڵات كهبتوانێ دهورو دهخاڵهت و ئیرادهی ڕاستهخۆی خهڵك مسۆگهر بكات. به مانای هێنانه ئاراو كاركردن لهسهر ئهڵتهرنهتیفێكی تهواو جیاواز له ئهزمونی دهسهلاتدارێتی حزبه بۆرجوازیهكان له پێناو ئازادی و خۆشگوزهرانی و دامهزراندنی دهوڵهتێكی سهربهخۆ لهسهر بنهمای ناسنامهی هاوڵاتی بون و دابڕاوو جیا له ناسنامهی ههر دین و نهتهوهو تائفهیهك.
دهقی بهشداری عوسمانی حاجی مارف سكرتێری كۆمیتهی ناوهندی حزبی كۆمۆنیستی كرێكاری كوردستان لهبارهی (مهلهفی چهپ له ئهمڕۆی كوردستادا )
كام خوێندنهوه پێویسته بۆ دیاریكردنی ئهرك و ڕۆڵی چهپ و ماركسیهكان؛خوێندنهوهیهك كه ڕۆڵی چهپ له پهراوێز خراوی دهریبهێنێ و بیكاته لیدهر له ئاراسته كردنی ڕوداوهكان ؟
عوسمانی حاجی مارف: پێش ههموو شتێك دهربارهی پرسیارهكهت پێویسته ئهوه بڵێین كه مهقولهی چهپ یان ماركسیهكان، مهقولهیهكی ناڕۆشن و گشتیه، بۆیه ناتوانین وهڵام لهسهر ئهوه بدهینهوه كه ئایا ئهتوانین چهپ له پهراوێز خراوی دهربهێنین و وهك یهك یهكه تا بتوانێت ڕۆڵی ههبێت؟، به بۆچونی من نهخێر كاری وهها ناكرێت چونكه چهپهكان و ماركسیهكان بۆچون و لێكدانهوهی جیاوازیان ههیهو گروپ و ڕێكخراوی تایبهت به خۆیان ههیه، ههروهها بۆ وهڵام به كێشه سیاسی و كۆمهڵایهتیهكان وهڵامی جیاواز دهدهنهوهو سیاسهت وئهركی جیاواز دهخهنه ئهستۆی خۆیان، بۆیه باشتر وایه پرسیارهكه بهو شیوهیه بكرێت ئیجابی تره ،كه ئایا حیزبێكی كۆمۆنیستی چۆن له پهراوێزخراوی دهردێ و دهبێته پێشڕهو له ئاڕاستهكردنی ڕوداوهكان و كێشه سیاسی و كۆمهلایهتیهكاندا؟.
ئهگهر لهو دهستهواژهیهوه كه فهلسهفهی بونی كۆمۆنیستهكانه دهست پێبكهین؛ كهههر حزبێكی كۆمۆنیستی دهبێت ئامڕازی دهستی خهباتی چینی كرێكار بێت بۆ شۆڕشی سۆشسیالیستی، ئیتر جێگاوڕێگای ئهو حیزبه بهوهدهناسرێت ودیاری دهكرێت كهله دنیای واقعدا تاچهند توانیویهتی ئهو ئامڕازهبێت و ئهو ئهركه به جێبهێنێت، ئهمه سهرهتایی ترین پرنسیپه كه ئهو حیزبه لهههر دهورهیهكدا له خۆی بپرسێتهوه كهچهند پابهند بوه بهو مهسهله بنهرهتیهوهو توانیویهتی ڕابهری كڕێكارن بكات بۆ دهسهڵاتی سیاسی و شۆڕشی سۆشیالستی، لهههمان كاتدا لهناو كێشمهكێشی سیاسی بزوتنهوه كۆمهڵایهتیهكاندا چهند دهتوانێ لهناو هاوكێشه سیاسیهكاندا هاوسهنگی هێز بهقازانجی خهباتی چینی كرێكارو حیزبهكهی بهرێته سهرهوهو سهرنج و چاوهڕوانی زۆرینهی كۆمهڵگا بهلای خۆیدا ڕاكێشێ، ئهمهش دهكهوێته سهر ئهوهی ڕابهری ئهوحیزبه لهههردهورانێك و توندپێچی و كێشمهكێشی سیاسی و ڕووداوو فرسهتهكاندا، وهڵامی سیاسی دروست بداتهوهو ئهركی عهمهلی پێویست و دروست بخاته دهستوری كارهوه، ئهمه ئهرك و ئاراستهی حزبێكه نهك چهپ بهگشتی، ههركات ههر حزبێكی كۆمۆنیستی لهو بارهیهوه ههنگاوی جدی ناو پێشڕهوی كردو بووه هێزێكی كۆمهڵایهتی وشهڕی دهسهڵاتی كرد، ئیمكانی ئهوه ههیه بهشێك له چهپهكانێش بڕۆنه ژێر چهتری ئهو حزبهوه یان ڕێگایهكی تر بگرنه بهر، باشترین نمونه ئهزمونی شۆرشی ئۆكتۆبهر و دهوری لینین و بهلشهفیهكانه بۆ دهسهڵاتی سیاسی.
ههڵومهرجی ئهمرۆ و شكستی حوكمڕانی بهرهی راستڕهوی ، چ بژارده و پلاتفۆرمێكی مومكین دهخاته بهردهم هێزهچهپ و ماركسییهكان ؟
عوسمانی حاجی مارف: لهههڵومهرج و واقعیهتی سیاسی ئێستای كوردستاندا ئهوهی توشی شكست و بنبهست بوه ئهزمونی دهسهڵاتی سیاسی و ئیدارهی كۆمهڵگهیه لهلایهن ڕهوتی بزوتنهوهی كوردایهتی و حیزبهكانیهوه كه بهدوای ٢٦ساڵ حكومڕانی له ١٦ی ئۆكتۆبهردا بۆ جارێكی تر كۆمهڵگای كوردستانیان خسته بهردهم گێژاوو ناجێگیری سیاسی زیاترو چارهنوسێكی نادیارتر و سهپاندنی فهزای بێ ئاسۆیی و بێ ئومێدی، ئهوهی كه ئهركی چهپ و كۆمۆنیست و ئازادی خوازانه بهوهی ههر بۆچون و لێكدانهوهیهكیان ههیه، له ئێستادا ههوڵبدهین كوردستان لهم دۆخه پڕگێژاوو سهرگهردانیه دهربهێنن، پێویسته بزوتنهوهیهكی جهماوهری فراوان بهڕێبخهین كه یهكهم :ههوڵبدهن دهورو مهوقعیهتی بزوتنهوهی كوردایهتی تهریك بكهن و وهلایان بخهن و كۆتایی بهدهسهڵاتی میلیشیایی حیزبهكانیان بهێنن. دووهم: پێشڕهوی بكهن بۆ بهجێگهیاندنی ئهزمونێكی تر لهشێوازی دهسهڵات كهبتوانێ دهورو دهخاڵهت و ئیرادهی ڕاستهخۆی خهڵك مسۆگهر بكات. به مانای هێنانه ئاراو كاركردن لهسهر ئهڵتهرنهتیفێكی تهواو جیاواز له ئهزمونی دهسهلاتدارێتی حزبه بۆرجوازیهكان له پێناو ئازادی و خۆشگوزهرانی و دامهزراندنی دهوڵهتێكی سهربهخۆ لهسهر بنهمای ناسنامهی هاوڵاتی بون و دابڕاوو جیا له ناسنامهی ههر دین و نهتهوهو تائفهیهك.
هێزه چهپ و ماركسییهكان كێن لهمرۆدا ، دهتوانن لهچوارچێوهی بهرنامهیهكی هاوبهشدا كۆببنهوهوبهربهستهكانی بهردهم كاری ئهوهێزانهچین ؟
عوسمانی حاجی مارف: وهك له وهڵامی پرسیاری یهكهمدا ئاماژهم پێكرد كه مهقولهی چهپ مهقولهیهكی ناڕۆشن وگشتییه، ههر بهو مانایهش ناتوانم لیستێك لهناوی گروپ و ڕێكخراو و حزب و كهسهكان ڕیز بكهم و نازناوی چهپ بون یان ماركسی بونی پێ ببهخشم، ئهوه دهكهوێته سهر ئهو لایهنانه خۆیان چ ناسنامهیهك بۆ خۆیان ههڵدهبژێرن، من حزبهكهم و خۆم به كۆمۆنیستی كرێكاری دهناسێنم و بهرنامهی دنیای باشترمان ههیه، ئهكرێ كهسانێك قهبولی كهن یا كهسانێكی تر پێ یان دروست نهبێت، ههربهو مانایه ناتوانین پێكهاتهیهك دامهزرێنین لهژێر بهرنامهیهكی هاوبهشدا و ناوی بنێین پێكهاتهی بهرهی چهپ، كاری لهم چهشنه له هێچ شوێنێكی دنیادا نهكراوهو ناكرێت و سهركهوتونیه، ههر وهك گوتم چهپهكان یان ماركسیهكان بۆچون و نهخشهی جیاوازیان ههیه، بهڵام دهكرێت له ههلومهرجێكی تایبهتدا ههندێ كاری هاوبهش ئهنجام بدرێت لهبابهتی بهرگری له ئازادی سیاسی یا خواسته كرێكاری و جهماوهریهكان..، ههر وهك له پرسیاری دووهمدا ئاماژهم پێكرد، به بۆ چونی من له ئێستای ههلومهرجی سیاسی كوردستاندا ههوڵدان بۆ بهرێخستنی بزوتنهوهیهكی بهرفراوانی جهماوهری بۆ وهستانهوه لهبهرامبهر دهسهڵاتی حزبه میلیشیاكانی كوردایهتیدا و كۆتایی هێنان بهدهسهڵاتی میلیشیایی و دامهزراندنی دهوڵهتێكی سهربهخۆ، ئهركی كۆمنیستهكان و چهپهكان و ئازادی خوازانه، ههركهس و لایهنێك ئهم ئاڕاستهیهی قهبوڵ بێت دهتوانن وهك پێشڕهوو خۆ به خاوهن زانین و بهرپرسی ئهو بزوتنهوهیه ڕۆڵیان ههبێت، ههر كهس ولایهنێكیش پێیان دروست نیه دهتوانن پێشڕهوی سیاسی بكهن له خستنهو ڕوی ههر ئهڵتهرناتیفێك كه پێیان وایه وهڵامه به ههلًومهرجی سیاسی ئێستای كوردستان و عێراق.
له ههڵبژاردنهكانی داهاتوودا، پلاتفۆرمی چهپ چی بێت ؟ بهشدار بن یان نا ؟ تاچهند بهشداریكردن به لیستێكی یهكگرتووی چهپ و به دهستهێنانی نوێنهرایهتی ڕێگا خۆش دهكا و ئاسانكاری دهبێت له گۆڕینی واقیعی سیاسی و ئابوری ؟
عوسمانی حاجی مارف: بهجیا لهوهی لهدنیای واقعی سهرمایهداریدا، دهسهڵاتی چینی كرێكارو شۆڕشی سۆشیالستی لهڕێگای پهرلهمانهوه ئیمكانی نیهو ناكرێت، لهههمان كاتدا حكومهتی كرێكاری ودهسهڵاتی بۆرجوازی دوو پێكهاتهی جیاوازن، ئیتر مانایهك بۆ ئهو مهقوله گشتی و ناڕۆشنه نامێنێتهوه كهبه ناوی چهپهوه بتوانێت دهورێك بگێرێت لهناو پهرلهماندا بهقازانجی كرێكاران، بهڵام ئهمهش نكۆڵی لهوهناكات كه حیزبێكی كرێكاری لهدهورانێكی سیاسی دیاریكراودا بۆ چونه پێشهوهی حیزبهكهی و دهوری خهباتی كڕێكاری وهك مانۆرێكی سیاسی لهههڵبژاردنی پهرلهمانیدا بهشداری بكات. بهڵام ئهوهی پهیوهندی به ههلومهرجی سیاسی كوردستانهوه ههیه پهرلهمان كه بۆ خۆی گاڵتهجارو بێ جێگاو ڕێگایه، ئهوه ئێستا تهواو پهرپوت و بێ ماناو هیچه، نهك نابێت چهپهكان بهشداری بكهن بهڵكو پێویسته ههوڵ بدهن ئیتر ڕێگا بهم گاڵتهجاریه نهدهن.
ئهوهی پێویسته كه لێرهدا جهختی لهسهر بكهینهوه دهربارهی ئهوهی بزوتنهوهیهكی جهماوهری بهرفراوان بهڕێخهین بۆ وهلا خستنی دهسهڵاتی میلیشیایی حیزبهكانی بزوتنهوهی كوردایهتی و دامهزراندنی دهوڵهتێك له كوردستاندا بهمانای دهورو دهخالهت و ئیرادهی ڕاستهوخۆی خهڵك لهدهسهڵاتی سیاسیدا، ئهم ئاراستهیه ئهوهمان دهخاته بهردهم كهئهگهر چهپهكان و كۆمۆنیستهكان ئازادیخوازان خۆیان بهخاوهنی ئهم بزوتنهوه جهماوهریه دهناسێنن و دهیانهوێت دهوری تیا ببینن، ئهوه بههیچ جۆرێك له پرۆژهكان وسیاسهتهكانی حیزبه دهسهلاتدارهكاندا بهشداری ناكهن، ههڵبژاردن و پهرلهمانهكهیان و دهسهڵاتهكهیان ڕهتدهكهنهوه، بۆیه پێویسته ئهوهی خۆی بهچهپ دهناسێنێ دروست نیه جارێكی تر له ههلومهرجی سیاسی ئێستای كوردستاندا باس له دانی لیست بۆ ههڵبژاردن و پهرلهمان بكات.
