له‌باره‌ی سێکس و ئه‌خلاقه‌وه … هیوا سه‌عید
کاتێک تێگەیشتنی سێکس لە تێگەیشتنی ئەخلاق دەبەسترێتەوە، لەگەڵ ناوهێنان و گۆکردنی وشەی سێکس یەکسەر کردەیەکی نائەخلاقی و دیمەنێکی نەشیاو و تێگەیشتنێکی نێگەتیڤمان بۆ دروست دەبێ. که‌چی سێکس په‌یوه‌ندی بە ئارەزو هەیە و ئەخلاق پەیوەندی بە ویست و ئیرادەوە هەیە و لە یەکتر جیاوازن. هه‌روه‌ها ئه‌م دووانه ئاره‌زو و ویست له به‌ریه‌ککه‌وتن و ململانێدان، هەندێک شت هەیە ئارەزو دەیەوێ و ویست دەبێتە ڕێگر لە بەردەمی و سەرکوتی دەکا، بە پێچەوانە زۆرجار ویست بەرگەی ئەو ململانێیە ناگرێ و دەکەوێتە بن دەسەڵاتی ئارەزوەوە. بۆیه ده‌کرێ بڵێین سێکس چێژه و ئه‌خلاقیش پابه‌ندبونه، یان پابه‌ندبونێکی ناوه‌کی و ده‌ره‌کییه.
لە زمانی ئینگلیزی هەردوو وشەی ئیتیک (Ethick) و مۆڕاڵ (Moral) کە بە مانای ئەخلاق دێن لە وەرگێڕانیان بۆ کوردی ئیتیک دەبێتە ڕەوشت و مۆڕاڵیش یانی ئاکار.
لەبەرئەوەی ڕەوشت ئەو جۆرە ئەخلاقەیە لە دەرەوە و لەلایەن ئەوانیتری وەک ئایین و کلتور و یاساکانی دەوڵەتەوە بەسەر مرۆڤ دەسەپێنرێ. به مانای ئه‌وه‌ی هەندێک حەز و ئارەزو هەیە لە ترسی باج و سزادانی ئایینی و کلتوری و یاسایی مرۆڤ ناوێرێ مومارەسەیان بکا و پابەندبونی بە ڕەوشت پابەندبونێکە لە ترسان و ڕەوشتیش ئەخلاقێکی پیشەیی و هەڵبژاردنێکی ناچارییە.
لە بەرانبەردا ئاکار ئەخلاقێکە بێ هیچ ترس و سەپاندنێک لە ناوەوەی مرۆڤ دێتە دەرەوە و جگە لە گوێگرتن لە دەنگی ناوەخۆی پابەند نییە به‌و یاسا و ڕێسایانه‌ی له ده‌ره‌وه‌ی ئه‌و بونی هه‌یه.
که‌واته سێکس ئه‌وکاته دەبێتە بێ ئەخلاقی ئەگەر هاتو ئارەزو لەپێناو تێرکردنی خۆی سڵی لە زۆرلێکردن و دەستدرێژی نەکردەوە و گوێی بەو دەنگە ناوه‌کییه و به ئاکار نەدا.
لێره‌دا نائەخلاقییەکە پەیوەست نییە بە وروژاندن و لێکخشاندنی جەستەیی، بەڵکو لەوەدایە بەرانبەرەکەی وەک کەرەستەی تێرکردن و لە خزمەت ئارەزوی خۆی بەکارهێناوە و ویست و ئیرادەی لێ زەوتکردوە. واتا بێ ئەخلاقییەکە لە زەوتکردنی ویست و ئیرادەکە دایە. ئه‌گه‌رنا کردەی سێکس بۆخۆی تەنیا چێژە و هیچی بەسەر بابەتی به ئەخلاقی و بێ ئەخلاقییەوە نییە.
