قەیرانی دارایی، یان بازی گەورە بۆ دووركەوتنەی چینەكان … كارا فاتیح
زۆر جار دەیانەوێت، وەك موتڵەقێك ئەوە بخەنە مێشكی هەموامانەوە، گوایە ئەوەی ئێستا هەیە، قەیرانی دارایییە، لە ڕاستییدا ئەگەر شتێك هەبێت ناوی قەیرانی دارایی بێت، لەم دوو ساڵەوە دەست پێ ناكات، بەڵكو سەرتاپای تەمەنی ئەم حاكمانەی ئێستا، هەمووی هەر قەیرانی دارایی بوە، لە هەموو ساڵ و سەردەمە زێڕینەكانی ئەم دەسەڵاتەدا، هیچ كات كاری شاییستە بە ئاسانی دەست نەكەوتوە، هیچ كات دامەزراندن ئاسان نەبوە، هیچ كات هیچ خێزانێك بە تەنها مووچە و تەنانەت دوانیش ژیانێكی شاییستە نەژیاوە و، هیچ كات هۆكارەكانی خۆشگووزەرانی و سەفەر و چارەسەری نەخۆشی و … ئاسان و بەردەست و نەبوون و، بۆ ئەوەی نانبڕاو نەبیت، دەبێت سەركز كاری خۆت بكەیت، گوێ بەو هەموو نادادییەی ئەو شوێنە نەدەیت كە كاری تێدا دەكەیت و هتد…، بۆیە ئەوەی وامان تێدەگەیەنێت قەیرانی دارایی هەر ئەم دوو ساڵە هەبوە و دەستی پێ كردوە و پێشتر خەڵك وەزعی باش بوە، لە ڕاستیدا یان درۆ دەكات، یان زەینی كوێرە و هیچ نابینێ و هیچی بیر نایەت.
ئەگەر تەنها حاكمان بڵێن قەیرانەكە دوو ساڵە دەستی پێ كردوە، ئەوە كێشە نییە و وەك هەموو قسەكانی تریان دەیانەوێت بە پاساو و درۆ و پینە و هەڵخەڵەتاندن كاری خۆیان بەڕێ بكەن، بەڵام ئەگەر خەڵك و قوربانییانی ئەم دۆخە وا بڵێن، ئەمەیان كێشەیە، چونكە مایەی داخە، كە ئەوان نەك هێندە چاوكز بەڵكو دیدەكوێرن، نابینن هێشتا لەم دۆخەدا دەسەڵاتداران بازرگانیی خۆیان هەر گەرمە و ئیشوكار و خۆشگووزەرانییان هەر لە حاڵەتی ئاسایی خۆیدایە، كەناڵی ئاسمانی بە كوالیتیی بەرز دەكەنەوە، لای ئەوان هەر وەك جاران هیچ خەبەر نییە و سۆپەرماركێت و باڵەخانەی قەشەنگ دەكرێتەوە و كاركردن لە پرۆژەكانیان بە چركەیش ڕاناوەستێت، لە ئاستی سیاسییشدا، لە مامەڵەی شەیتانی نەكەوتوون و قومار لە سەر چارەنووسی خەڵك دەكەن و ڕق و شەڕی ڕاگەیاندن و سیاسەتی ناعەقڵانی و تەنانەت كۆمیدییش بەڕێوە دەبەن، بۆیە بێ ئەوەی پێوست بكات بڵێین، كێ و بۆچی ئەم دۆخەی خوڵقاندوە، بێ دوودڵی پێویستە، وا لەم قۆناغە تێ بگەین، كە جیا لە قەیرانە هەمیشەیییەكەی دارایی ئەوەی هەیە، بازی گەورەیە بۆ دووركەوتنەی چینەكان، بۆ هەڵتەكاندنی ئەو چینەی كە هەر هەژار بوو، بەڵام بە درۆ خۆی ناو نابوو چینی ناوەڕاست، هەر دەستكورت و نەبوو بوو، بەڵام بە سەیارەیەك و كۆمەڵێك مۆدێلاتی ناوماڵ و شوققە و خانوویەكی كۆمپانیاكان خۆی هەڵخەڵەتاندوبوو، بێ ئاگا لەوەی كە ئەو كۆمەڵگا نماییشییەی سەرمایەداریی دروستی كردوە و هەموو تاكێكی كۆمەڵگای تەنها لە سەر گۆڕینی مۆدێلات ڕاهێناوە، كۆمەڵگایەكی مێگەلییە و بۆ قازانجی خۆی درووستی كردوە، ئەوەی ئەمڕۆ هەیە بیرخستنەوەیەكی بەرپرسانی سەرمایەدارە بۆ ئەو چینەی بە حیسابی خۆی بە كار و مووچەیەكەوە خۆش دەژی و خانووی هەیە و سەیارەی پێیە و سەفەری وڵاتان دەكات و جلی جوان دەكاتە بەر منداڵەكانی و لە خواردنی خۆش كەمی نییە، ئەوە زەنگێكی سەرمایەدارییە بۆ ئەوان، كە پێیان بڵێن، ئێمە بۆ مونافەسە و قازانجی كۆمپانیاكانمان سەیارەمان بەسەردا ساغ كردیتەوە‌و، بۆ هەمیشە كردمانیت بە خزمەتكاری خۆمان، نەك وا هەست بكەیت سەیارە خزمەتت دەكات و پێت وابێت بە ئاسانی بەنزینت دەست دەكەوێت و بە ئاسوودەیی لێی دەخوڕیت، سەرمایەداران دەڵێن، ئێمە تەنها خانوو یان شووقەیەكی پەڕپووت و ناجائیزت بە بازووی خۆت و بە ڕەنج و عارەقی هەموو تەمەنت پێ ڕەوا دەبینین، نەكەی بیر لەوە بكەیتەوە، پێی گڵاوی خۆت بخەیتە گوندی ئەڵمانی و ئیتالی و ئینگلیزی و خەیاڵی ئەوە بكەیت، دەبیتە خاوەنی ڤێللا و باخی وەك ئەوانەی ئێمە، ئێمە وەك مێگەل و بۆ قازانجی كۆمپانیاكانی خۆمان، بۆ ئەوەی هەمیشە و زوو زوو گیرفانت سفربێتەوە، بۆ یۆنان و دوبەی و قوبرس و بەیرووت و توركیا و جۆرجیا و… هتد، مان ڕەوانە كردیت و چەند دیمەنێكی ئەو وڵاتانەمان پیشان دایت، نەكەیت بە گەمژەیییەكەی خۆت وا بزانی، گەشت و گەڕانت كردوە و لەززەتی بینینی دونیات تاقی كردوەتەوە، ئێمە تەنها بۆ قازانج و جوانكردنی سیستمەكەی خۆمان، قوتابخانە و خەستەخانەمان داناوە، نەكەی تۆی پوسوپۆخڵ، توخنی قوتابخانە و خەستەخانە تایبەتەكانی ئێمە بكەویت…هتد، بە كورتی ئەوان بە چینی بەناو ناوەڕاست دەڵێن، ئەوەندە لە خۆت بگۆڕێ و ئەوەندە خۆت مەناسەرەوە، تا تەنها خزمەتكاری سیستم و تەماحەكانی ئێمە بیت، لەوەو دوا ستوپ.
ئەم دۆخەی ئێستا هەیە قەیرانی دارایی نییە، قەیرانی دارایی لە ژێر سایەی ئەم بەرپرسە تازەپیاكەتە و سەرمایەدارانە ئەزەلی و لەگەڵ تەمەنیاندا ئەبەدییە، ئەم دۆخە تەنها بازێكی گەورەیە بۆ دووركەوتنەوەی چینەكان، فەقیركەوتنی هەژارەكان تا سنووری خۆكوشتن و لە برسا مردن، دەوڵەمەندبوونی سەرمایەداران تا سنووری بوون بە خاوەنی چەكە جیهانییەكان.
