3 قەسیدە لە (ڕامبۆ)وە … و : نه‌ژاد عزیز سورمێ
(1)
كۆمیدیایه‌ك له سێ ماچدا
لەوەی دایدەپۆشێ داماڵڕابوو
درەختی گەورەی خۆتێهەڵقورتێنیش
لەوێ بوون ،
بە گەڵاكانیان
مینای پەنجەرەیان
لە نزیكەوە … لە نزیك ،
بە مەكرۆییەوە دەكوتا .
لەسەر كورسییەكی گەورە دانیشت
دەستی تێكئاڵاندبوون
نیوە ڕووت
لەسەر زەوی ژوورەكەدا
ئازاد دەلەرێنەوە ..
مەبەستم
لە پێیە جوانە ناوازە ، ناوازەكانیەتی ..
زەینم دایێ
ڕەنگیشم ڕەنگی مۆم بوو ..
تیشكێكی ورشەدار ، دێ و ده‌چێ و
لە خەندەیدا دەشەكێتەوە ..
گوڵەمێشێكیش لەسەری مەمكی ..
هەردوو قاچە نەرمەكانیم
ماچ كردن ..
پێكەنی ..
له‌مه‌كرۆیی پێكەنینی هەڵوەریویدا ،
بوو بە بلوری جریوە و كریستاڵان ..
پێیەكانی لە ژێر كراسێكی ڕووبەدەردا
دەستووریان دا :
دەكرێ تەواوی كەی ؟
یەكەم لایلایە ئەو دەستی پێكرد
پێكەنینە هەڕەشاوییەكه‌ی
بە سزایەكی زۆرەوە ..
چاوەكانیم
بە سۆزەوە ماچ كردن ،
كە بە لەرۆزكی
لەژێر لێوەكانی مندا
ئارامیان گرتبوو ..
سەرێكم بەرەو دواوە پاڵدا
هەست بە شەكەت بوون دەكا
ئای … ئەمە باشترە !
(( ڕێگەی تەنیا هەندێ وشەم دەدەی ؟ ))
هاتم ماچەكانی ترم ،
بەسەری مەمكانەوە نووساند
وام لێ كرد
ماچەكە زۆر ئارەزوومەندانە پێبكەنێ
كە …
لەوەی دادیدەپۆشی داماڵڕابوو
درەختی گەورەی خۆتێهەڵقورتێنیش
لەوێ بوون
بە گەڵاكانیان
مینای پەنجەرەیان
لە نزیكەوە … لە نزیك
بە مەكرۆییەوە دەكوتا .
(2)
خه‌ونمان بۆ زستان دی
زستان
بە فارگۆنێكی گوڵڕەنگی ، سەرین شین
سەفەر دەكەین ..
باش دەبین
هێللانەیەك ،
لە ماچگەلێكی شێتانەدا
لە هەموو گۆشەیەك
لە گۆشە نەرمەكانیدا
دێتە ژێر بار
چاوەكانت دەنووقێنی
تا لە میناكەوە سەرنج
لە ددان جیڕكردنەوەی ،
تارماییەكانی شەو نەدەی
ئەو شێواوە دڵڕەقە هارانە
لە ئیبلیسی ڕه‌ش و گورگی ڕەش ..
پاشان
هەست بە گۆناكانت دەكەی
ڕووشاون ..
ماچێكی چووكە
وەك بڵێی
جاڵجاڵۆكەیەكی شێت بێ
بەسەر گەردندا دەبزوێ
پێم دەڵێی :
(( بە دوایدا بگەڕێ ! ))
لە كاتێكدا سەرت خوار كردووەتەوە ..
وەختێكیشمان پێ دەچێ
لەو جانەوەرە دەگەڕێین
كە زۆر دەبزوێ ..
(3)
بۆ نووستوی دۆڵێ
كە ڕامبۆ ئەم قەسیدەیەی لە 1870 دا لە ( برۆگرێد ) بڵاوكردەوە ناونیشانێكی دیكه‌ی پێدا، ئەم سۆناتایە، وێنەیەكی كاریكاتێرییە بۆ شەڕ كە لەو ساڵەدا (1870) لە گۆڕێ بوو .. لەگەڵ تێبینی ئەوەی دیارە كە ئەو سەربازە نەنووستووە ، كوژراوە .
ئەو بەرابەریەش لە نێوان سرووشتی جوان و میهرەبان و كارەساتەكانی شەڕ دەبینرێ ، هەروەها لە نێوان پەڵەی سەوز و پەڵەی خوێن .
مەزرایەكی سەوزە ،
ڕووبارێك
گۆرانی تێدا دەچڕێ ..
شێتانە
لێشاوی ئاوی سازگاری زیوین
بەسەر گیادا بڵاو دەكاتەوە ..
كه خۆر ،
لە شاخە بەرزەكانەوە دەدرەوشێتەوە
ئەوەتا دۆڵێكی بچووك
بە پڕشنگان شەپۆل دەدا ..
سەربازێكی گەنج هه‌یه
– دەمی كراوەتەوە –
سەر ڕووت
ملی لە ژێر
هۆ ئەو شیناییە تازەیە دایە ..
لەناو گیادا ،
لەو سارایەدا ،
ڕەنگپەڕیو
لە پێخەفی سەوزیدا
كە ڕوناهی لێ دەگری .
درێژ بووە دەنوێ ..
پێی لە ژێر سەوزایدان
خه‌نده‌دار
وەك بزەی مناڵێكی نەخۆش دەنوێ
نا ئەو ،
لە سەرخەوشكاندنێكی سادەدایە
ئەی سرووشت !
بە گەرمی ڕایژەنە !
سەرمایەتی
ئەو بۆن و بەرامەیە
كار لە لووتی ناكەن
ئەوەتا لەژێر خۆردا دەنوێ و
دەستی ئارام لەسەر سنگییەتی
دوو كونی سووریش لەكه‌له‌كه‌ی ڕاستی ..
————————–
ئاماژه
(*) ئارسەر ڕامبۆ : شاعیری بەناوبانگ و جێی سەرنجی مێژووی نوێی شیعری فەڕەنسی و جیهانی ( جین نیكۆلاس ئارسەر ڕامبۆ) ، نۆڤمبەری 1845 لەدایك بووە .
گرینگترین و سەرنجڕاكێشترین كاری نووسیبێ لە تەمەنێكی لاوی سنووردار بووە ، فیكتۆر هۆگۆ بە (منداڵیی شەكسپیر)ی ناوزەد كردووە .. لە بیست و یەك ساڵیدا وازی لە شیعر نووسین هێناوە !
* بۆ ده‌قی عه‌ره‌بی شیعره‌كان بڕوانه :
http://www.alnoor.se/article.asp?id=25158
