ئه‌گۆستۆ بوال و شانۆی شه‌قام …. ئاراز عه‌بدولڕه‌حمان
ئه‌ڵبه‌ته قسه كردن له‌سه‌ر ئه‌گۆستۆ بوال ئه‌كرێت قسه له‌سه‌ر شانۆی چه‌وساوه‌كان بكه‌ین كه ئه‌زمونێكی نوێی شانۆییه و ده‌رهێنه‌ری به‌رازیلی ئه‌گۆستۆ بوال دامه‌زرێنه‌ری ئه‌م جۆره ئه‌زمونه‌یه كه به‌شێوه‌یه‌كی تایبه‌تمه‌ند كێشه كۆمه‌ڵایه‌تیه‌كان ته‌رح ده‌كات و له‌گه‌ڵ بینه‌ر كه ڕه‌گه‌زێكی سه‌ره‌كیه له كاره شانۆییه‌كه گفتوگۆی ته‌واوی له‌سه‌ر ده‌كرێت، پاڵپشت به نمایشی كورت و گفتوگۆ سه‌باره‌ت به‌و كێشانه كه بینه‌ر به‌شدارییه‌كی كاریگه‌ری ده‌بێت له‌م گفتوگۆیانه‌دا كه بوال پێیوایه ئه‌و جۆره گفتوگۆیانه دروستكه‌ری هۆشیارییه له هزری بینه‌ردا، هه‌روه‌ها بوال هاوشانی كێشه كۆمه‌ڵایه‌تیه‌كان چالاكوانێكی سیاسی بوه كه ئه‌مه‌ش له شانۆییه‌كانیدا ڕه‌نگدانه‌وه‌یه‌كی ته‌واوی هه‌بووه كه هه‌وڵی داوه شانۆ وه‌ك شۆڕێك به‌كاربهێنێت به‌تایبه‌ت كاتێك پێش هه‌ڵهاتنی له به‌ڕازیل و له ژێر حوكمی دكتاتۆری له‌و وڵاته‌دا له‌به‌رئه‌وه‌ی خۆی بیری چه‌پی هه‌بووه بۆیه زۆرینه‌ی ئه‌زمونه‌كانی كاریگه‌ربوه به تیۆریه‌كانی ماركس بۆ دنیای سه‌رمایه‌داری و چینی كرێكاران و چه‌وساوه‌كان بۆیه ئه‌گۆستۆ بوال ئه‌ڵێت ” ئه‌گه‌ر شانۆییه‌كانم به‌مانایه‌كی ته‌واو شۆڕش نه‌بێت به‌لای كه‌مه‌وه بینه‌ر هانده‌دات بۆ شۆڕش” وه هه‌موو ئه‌م كاره شانۆییانه‌ی بوال له‌نێو چینی چه‌وساوه‌كاندا و له بازاڕو كوچه‌و كۆڵانه‌كان و له گه‌ڕه‌كه هه‌ژار نشینه‌كاندا نمایش كراون ئه‌ویش زیاتر بۆ دروست كردنی ڕای گشتی له‌سه‌ر كێشه كۆمه‌ڵایه‌تی و سیاسیه‌كان..
كاتێك ده‌ستوه‌ردانه‌كانی وڵاته‌یه‌كگرتوه‌كانی ئه‌مریكا له كۆتایی شه‌سته‌كاندا له ئه‌مریكای لاتین و پاڵپشتی سیستمه دیكتاتۆریه‌كان له‌و وڵاتانه‌دا بۆ په‌ره‌دان به‌سیستمی سه‌رمایه‌داری كاریگه‌ریه‌كی زۆر له هزری بوال دا دائه‌نێت كاتێك سیناتۆری ئه‌مریكی باری گوڵدوته‌ر ئه‌ڵێت “دنیایی سه‌رمایه‌داری پێویستیه‌كی زۆری به هه‌ژارانه چونكه ئه‌مه ئه‌بێته هۆی كارئاسانی سه‌باره‌ت به پێدانی موچه‌كانیان و شوێنی كاركردنیان له‌به‌رئه‌وه‌ی هه‌میشه له‌وه ئه‌ترسن كاره‌كانیان له‌ده‌ست بده‌ن بۆیه سازشی زۆر بۆ خاوه‌ن كاره‌كانیان ده‌كه‌ن” ئه‌مه یه‌كێكه له‌و بیرو بۆچون و هۆكارانه‌ی كه بوال ئه‌یه‌وێت هه‌ڵوه‌سته‌یه‌ك بكات له‌سه‌ری و دژ به‌م سیستمه كاربكات و ڕه‌نگدانه‌وه‌ی ته‌واوی هه‌بێت له كاره‌كانیدا بۆیه شانۆ ده‌كات به بڵندگۆیه‌ك بۆ ته‌رح كردنی گیروگرفتی چینی كرێكاران و چه‌وساوه‌كان وه دروست كردنی ڕای گشتی سیاسی له نێویاندا وه پاش ناچاركردنی به‌هه‌ڵهاتن له وڵات و ڕوو له ئه‌وروپا ده‌كات و زیاتر په‌ره به ئه‌زمونه‌كه‌ی ده‌دات وه دوای گه‌ڕانه‌وه‌شی له ساڵ 1986 بۆ به‌ڕازیل 19 ناوه‌ندی شانۆیی داده‌مزرێنێت و به‌شدارییه‌كی كارای ده‌بێت له پرسه سیاسی و كۆمه‌ڵایه‌تیه‌كاندا كاریگه‌ری شانۆییه‌كانی به‌جۆرێك ده‌بێت كه ئه‌م گه‌وره ده‌رهێنه‌ره به‌ره‌و ئه‌ندامێتی پارله‌مانی وڵاته‌كه‌ی له‌نێو شه‌ش ئه‌ندامی هه‌ڵبژێردراوی پارتی كرێكاراندا ئاڕاسته ده‌كات ساڵی 1993 ئه‌بێت به ئه‌ندامی پارله‌مان كه ئه‌مه‌ش به‌هۆی كاریگه‌ری شانۆییه‌كانیه‌وه ده‌بێت كه له‌نێو شه‌قامه‌كان و گه‌ڕه‌كه هه‌ژار نشینه‌كانی ڕیۆدی جانیرۆ نمایشی كردوون.
بۆ ئه‌وه‌ی شانۆ كاریگه‌ری زیاتر و خێراتر له‌سه‌ر پرسه كۆمه‌ڵایه‌تی و سیاسیه‌كان دابنێت ئه‌گۆستۆ بوال ته‌كنیكی نوێی له شانۆدا به‌كارهێنا كه شانۆی له شێوه ته‌قلیدیه‌كه‌ی هێنایه ده‌ره‌وه و له نێو چینه جیاجیاكان و له شوێنه گشتیه‌كاندا به ته‌كینیكێكی نوێ نمایش كرد وه چیتر لێنه‌گه‌ڕا بینه‌ر ده‌ورێكی نێگه‌تیڤی هه‌بێت ته‌نها بینه‌ربێت و هیچی تر، ئه‌وانی كرد به ڕه‌گه‌زێكی سه‌ره‌كی له كاره شانۆییه‌كانیدا و ده‌وری كاریگه‌ر و سه‌ره‌كی پێبه‌خشین وه داینه‌میكێتی به‌شانۆییه‌كانی به‌خشی كه به‌رده‌وام له جوڵه‌ی نوێ و هزری نوێ و كاریگه‌ردا بێت كه ئه‌ویش ئه‌زمونی فۆریوم تیاته‌ر بوو واته شانۆی كردبوو به سه‌كۆیه‌ك بۆ گفتوگۆكردنی به‌رده‌وام له‌سه‌ر ته‌واوی پرسه‌كان بۆیه هه‌میشه بینه‌ر به بیر و هزری نوێ ئاماده‌گیه‌كی به‌رده‌وامیان له كاره‌كاندا هه‌بوو، بوال پێیوایه به‌پێی تیۆری ئه‌ره‌ستۆ بینه‌ر به‌ته‌واوی ته‌سلیمی كاره‌كته‌ری درامی ده‌بێت ئه‌و كاره‌كته‌ره درامییه له‌بری ئه‌وان بیرده‌كاته‌وه و له‌بری ئه‌وان بڕیار ده‌دات و چاره‌سه‌ری كێشه‌كان ده‌كات، وه به‌پێی تیۆری برێخت به‌هه‌مان شێوه بینه‌ر له شانۆییه‌كاندا ته‌سلیمی كاره‌كته‌ری درامی ده‌بێت به‌ڵام تاڕاده‌یه‌ك ڕێگه ده‌درێت بینه‌ر بیر له‌و كێشانه بكاته‌وه كه ته‌رح ده‌كرێن وه هه‌ندێك جار بیركردنه‌وه‌ی بینه‌ر هاوته‌ریب نابێت به بیركردنه‌وه‌ی كاره‌كته‌ری درامی له چاره‌سه‌ركردنی كێشه‌كاندا، وه ئه‌مه له شانۆی چه‌وساوه‌كان دا به‌ته‌واوی پێچه‌وانه‌یه بینه‌ر له‌م جۆره شانۆییانه‌دا به‌هیچ شێوه‌یه‌ك خۆی نادات به‌ده‌سته‌وه بۆ كاره‌كته‌ری درامی به‌ڵكو ڕوبه‌ڕوی ده‌بێته‌وه و خۆی هه‌ڵده‌سێت به گێڕانی ڕۆڵی سه‌ره‌كی وه زۆربه‌ی كات مه‌جرای شانۆكه ده‌گۆڕێت و به بۆچونی خۆی كێشه درامییه‌كان چاره‌سه‌ر ده‌كات، بۆیه ئه‌بینین ئامانجی بوال له‌م جۆره ته‌كنیكه بۆ ئه‌وه‌یه بینه‌ر به‌شێوه‌یه‌كی زۆر ئازادانه به‌بێ هیچ به‌ربه‌ستێك ته‌عبیر له بیرو بۆچونی خۆیان بكه‌ن كه دواجار ئه‌مه ده‌بێت به‌هۆكارێك بۆ دروست كردنی ڕای گشتی له‌سه‌ر پرسه سیاسی و كۆمه‌ڵایه‌تیه‌كان، وه هه‌روه‌ها یه‌كێكی تر له ڕه‌هه‌نده‌كانی شانۆی بوال شانۆی ده‌رمانییه كه دواجار لیڤی مۆرینۆ كه كاریگه‌ره به ئه‌فكاری فرۆید ناوی لێده‌نێت سایكۆدراما كه شانۆ وه‌ك چاره‌سه‌رێك به‌كارده‌هێنرێت بۆ ئه‌و كه‌سانه‌ی كه ته‌وشی شۆكی ده‌رونی هاتون یاخود ئه‌و مناڵانه‌ی كه ڕوبه‌ڕوی توندوتیژی بونه‌ته‌وه وه‌یان ئه‌وكه‌سانه‌ی كه ئالوده‌ن به ماده‌ی هۆشبه‌ر و چه‌ندین جۆری تری نه‌خۆشی ده‌رونی كه ئه‌مه‌ش ته‌كنیك و شێوازی خۆی هه‌یه.
ده‌كرێت ئه‌م ئه‌زمونانه‌ی بوال ببه‌ستینه‌وه به‌و ئه‌زمونانه‌ی كه ئێستا له كوردستان دا به‌شێوه‌یه‌كی تاڕاده‌یه‌ك كه‌م له شانۆی شه‌قام دا به‌رجه‌سته ده‌كرێت به ئومێدی ئه‌وه‌ی زیاتر گرنگی به‌م بواره بدرێت چونكه كوردستان هه‌ڵگری چه‌ندین ده‌ردی كۆمه‌ڵایه‌تی و سیاسی و ئابورییه..وه له‌به‌ر ئه‌وه‌ی له‌م ساڵانه‌ی دواییدا له كوردستان گرنگیه‌كی تایبه‌ت به شانۆی شه‌قام یاخود نمایش كردنی شانۆ له پانتایی كراوه‌دا ده‌درێت ناكرێت شانۆكاران ئه‌گۆستۆ بوال و ته‌كنیكی شانۆكانی له‌به‌رچاو نه‌گرن كه بێگومان ڕه‌نگدانه‌وه‌یه‌كی ته‌واوی ده‌بێت له‌سه‌رخستنی كاره‌كانیان به ئامانجی دروستكردنی كاریگه‌ری زیاتر له‌سه‌ر بینه‌ر چونكه كاره‌كانی بوال له شه‌قامه‌كان و له نێو چین و توێژه جیاجیاكان به‌تایبه‌ت چینی چه‌وساوه‌كاندا نمایش كراون.
————————
سه‌رچاوه:
• العاب للممپلین وغیر الممپلین.. أغوستو بوال.. ترجمه ولید ابوبكر
• عقیده الصدمه.. نعومی كلاین.. ترجمه نادین خوری
• المسرح والتغیر الاجتماعی فی جنوب السودان (دراسه فی تقنیات مسرح المقهورین).. مایكل نصر عمیره.. مجله العلوم الانسانیه.. مجلد 17 (3) 2016
• ویكوبیدیا
Dengekan
دەنگەکان وەک رۆژنامەیەکی ئەلکترۆنی لەپێناوی فەراهەمکردنی سەکۆیەکی ئازاد بۆ دەنگە جیاوازەکان لە ١ی حوزەیرانی ٢٠٠٢ دەستی بەکارکردن کردووە لە شاری تۆرنتۆ. دەنگەکان بە رۆژنامەی خۆتان بزانن و لەرێی ناردنی بابەتەکانتانەوە بەرەو پێشی بەرن لەپێناوی بنیاتنانی کۆمەڵگەیەکی هۆشیار و ئازاد و یەکساندا.
