قانع ڕەشیدو ئاوێتەبوون.. ستار ئەحمەد
متوربەکردن
ئەمە ،ماچە ؟
یان متوربەکردنمە..
بە ، خۆت ؟
کە گشت،
وردەکاری و
تامەزرۆیی و،
جوانیەکانتم تیا ،
خاڵی ئەکەیت؟
ئەمە لەباوەش گرتنە ؟
یان ، هەوڵدانە :
بۆ گێڕانەوەی،
پەراسووە چەوتەکە.
بۆ جەستەم ، و…
دووبارە بوونەوەمان ،
بەیەک..؟؟
ئەم شیعرە کورتە، بە شێوەیەکی قووڵ و هونەری، هەست و سۆز و پرسیارگەلێکی فەلسەفی سەبارەت بە سروشتی پەیوەندییەکی نزیک و خۆشەویستی دەوروژێنێت. لێرەدا هەڵسەنگاندنێک بۆ شیعرەکە دەخەمەڕوو :
: وشەی “متوربەکردن” وەک نازناو و لە ناوەڕۆکی شیعرەکەدا، بە تایبەتی لەگەڵ وشەی “ماچ” بەراورد دەکرێت، پێدەچێت ئاماژە بێت بۆ شێوەیەک لە تێکەڵبوون، هەڵمژین، یان داگیرکردنێکی ڕۆحی و سۆزی. لەوانەیە بە واتای چوونە ژوورەوە یان تێکەڵکردنی قووڵ بێت، کە سنوورەکانی خودی کەسەکە دەشکێنێت. ئەم وشەیە تەوژمێکی تایبەتی و نهێنی بە شیعرەکە دەبەخشێت.
پرسیاری یەکەم :
(ماچ یان متوربەکردن بە خۆت؟):
شیعرەکە بە پرسیارێک دەست پێدەکات: ئایا ئەمە تەنها “ماچ”ێکی سادەیە یان “متوربەکردن”ێکی قووڵە “بە خۆت”؟
متوربەکردن بە خۆت: ئەمە واتای ئەوەیە کە کەسی خۆشەویست هەموو وردەکارییەکان، ئارەزووەکان ، جوانییەکانی شاعیر لە خۆیدا کۆدەکاتەوە و دەیانکێشێت. وەک ئەوە وایە خۆشەویستەکە ببێتە گۆزەیەک کە شاعیر تێیدا خاڵی دەبێتەوە. لێرەدا، تێکەڵبوونەکە گەیشتووەتە ئاستێک کە شاعیر هەست دەکات بوون و ناسنامەی خۆی لەدەست دەدات یان تێکەڵ بە بوونی ئەوی تر دەبێت.
پرسیاری دووەم (لەباوەش گرتن یان گێڕانەوەی پەراسووە چەوتەکە؟):
: ئایا ئەمە تەنها “لەباوەش گرتن”ێکی جەستەییە، یان هەوڵدانێکە بۆ چاککردنەوەی کەمییەک یان کەلێنێکی ڕۆحی؟
پەراسووە چەوتەکە: ئەم دەستەواژەیە ئاماژەیەکی ئایینی و ئەفسانەی هەیە (بە تایبەت لە چیرۆکی دروستبوونی حەوا لە پەراسووی ئادەم)، کە لە کولتووری کوردیشدا بەرهەمی زۆری شیعری لێ کەوتووەتەوە. مەبەست لێی ئەوەیە کە دوو خۆشەویست لە بنەڕەتدا بەشێکن لە یەک بوون (یەکێکیان “پەراسووی چەوتەکە”یە کە دەبێت بگەڕێتەوە شوێنی خۆی) و تەنها بە یەکگرتنەوەی ئەم دوو بەشەیە کە “دووبارە بوونەوە بە یەک” تەواو دەبێت.
واتە، لەباوەش گرتنەکە تەنها کارێکی جەستەیی نییە، بەڵکوو پرۆسەیەکی ڕۆحییە بۆ تەواوکردن و گەڕانەوە بۆ حاڵەتی ڕەسەنی یەکبوونی.
زمان و دەربڕین: شیعرەکە زمانی سادە و لە هەمان کاتدا قووڵ بەکاردەهێنێت. بەکارهێنانی وشەگەلی وەک “متوربەکردن” و “تامەزرۆیی” کاریگەرییەکی تایبەتی هەیە.
بەکارهێنانی پرسیار: تەکنیکی پرسیارکردن ـ شیعرەکە زیندوو دەکاتەوە و خوێنەر ناچار دەکات بە شێوەیەکی قووڵ بیر لە پەیوەندییەکە بکاتەوە.
لە چەند دێڕێکی کورتدا، شیعرەکە کۆمەڵێک بیری گەورە (ناسنامەی تاک، تێکەڵبوون لە خۆشەویستیدا، تەواوکاری ڕۆحی) دەخاتە ڕوو.
: ئاماژەدان بە چیرۆکی “پەراسووی چەوت” قووڵاییەکی فەلسەفی ، بە شیعرەکە دەدات.
ڕیتم : شێوازی دابەشکردنی دێڕەکان و بەکارهێنانی کەمکردنەوەی دێڕەکان ، ئاماژە بە پچڕان و قووڵبوونەوەی بیرەکان دەکات.
بەکورتی :
ئەم شیعرە نموونەی شیعرێکی نوێی کوردییە کە توانای تێپەڕاندنی سنوورەکانی هەستی سادەی خۆشەویستی هەیە. بە گێڕانەوە لە پەیوەندییەکی نزیکەوە، پرسیار لەسەر ناسنامە و یەکبوونی مرۆڤ دەکات. پرسیاری شاعیر ئەوەیە:
ئایا ئەم تێکەڵبوونە بوونم هەڵدەمژێت یان تەواوم دەکات؟
لە کۆتاییدا، شیعرەکە ڕوونی دەکاتەوە کە لە خۆشەویستی ڕاستەقینەدا، ماچ و لەباوەش گرتن تەنها کرداری جەستەیی نین، بەڵکوو گەڕانەوەیەکی پیرۆزن بۆ یەکێتییەکی لەمێژینەی ڕۆحی.
ستار ئەحمەد
