چنوور نامیقی شاعیرو تراژیدیای خەم.. ستار ئەحمەد
بۆ دڵی دایکم. .
لە گولَاندا
بەخەیاڵێكی سەوزەوە
بە كراسێكی گەاڵیی و
بە كتێبێكی شینەوە
من و پاییز بە شانوملی ڕووتەوە
تێر تێر شینی شینمان گێڕا
دۆناودۆن بوو
نیشتمانەكەی من تۆرا
فینجانە سپییەكەی دەستم
لە تەماشایدا درزی برد
ئاوێنەكەم بە تیلەی چاوانی شكا و
ملوانكەكەم بە هەناسەی ساردی پچڕا..
هۆ دایك گیان
دۆناودۆنە و
سەرقاڵی گۆرانیی شینم
ئاوازی كەوەیی ڕوحت بەبا ئەكەم
دەستەكانم ڕاناوەستن
هەر ئالوودەی دەفژەنین و دەفژەنینن
دەفژەنە شینپۆشەكەی من
لێوڕێژ بووە
لە ڕەنگی تاڵ
لەتامی تاڵ
لە دەنگی تاڵ
دۆناودۆن بوو و تا هەتایە دۆناودۆنە
ئەو ئەیویست ڕوحی ببەخشێ
4
بە كچۆڵەیەكی چاو نامۆی
تۆزێ یاخی
لەو ساتەوە
ئێوارە پەیامی نەما و لە چەمێكی ئەو الی ژیان
دەستی ئەشووشت!
هۆ دایك گیان
من خەریكی گوڵچنین بووم
تۆش هەر گۆرانی خۆت ئەچڕی
)بچڕ بچڕە وەختی چڕینە
ماڵ دۆست باری كرد یەخەدڕینە(
كۆچی سووری دوا مەنزڵ بوو
بۆ ساتێك ئاسمان نەباری
دارەكان پێكڕا داگیرسان
هەورەكان كۆڕەویان كرد و
زەوی وەكوو تۆ ڕاكشا..
بە بەرزی سەگرمە قورعان
دڵی منیش
وەك ناخی خاك کڵپەی ئەكرد!
دەمەو ئۆغر
تكام لێ كرد نەكەی ئۆغر
چاوەكانی بەڕوومەوە هەڵواسیبوو
تێر هەناسەكانیم ژمارد
وەلێ چی بكەم
بێباكانە
هەر خەریكی خەتمی دەفتەری ژیان بوو..
دۆناودۆن بوو
گۆرانی دیار حەوشەكانی عەشقی ئەچڕی
)بەهار مانگی نیسانە گیانە
چونكێ وەعدەی گواڵنە
نەخۆش كەوتم نەهاتی گیانە
وادەی گیان كێشان وەرە(
دۆناودۆن بوو و
تا هەتایە دۆناودۆنە
كۆنە شەرابی شەربەی دڵ
شەرارەی دڵمەستكەرە گیان
خەیاڵ بێوەر و ڕەنج بێوەر
من دەفی ژیان ئەژەنم
ئەو خەریكی خەتمی دوا پەڕی ژیانە!
قەسیدەکە تێكه‌ڵه‌یه‌كی قووڵه له سۆز، خه‌م، یادگاری، و سروشت. وێنەیەكی شیعریی جوانی لەسەر پەیوەندیی نێوان کچێک و دایکی دروست کردووە، بەتایبەتی لە ساتی ماڵئاوایی دایکەکەدا.
- بیرۆکەی سه‌ره‌كی و كه‌شی شیعر
بیرۆکەی سه‌ره‌كی قه‌سیده‌كه بریتییه له ماڵئاوایی، خه‌م، په‌یوه‌ندیی نێوان دایك و كچ، و هه‌ستكردن به ته‌نیایی و نامۆیی له دوای له‌ده‌ستدان.
وشه‌ی كلیلی: “دۆناودۆن” و “شین”:
“دۆناودۆن”: واتا گۆڕان، سه‌روبنی، یان دۆخێكی ناجێگیر. ئه‌م وشه‌یه به‌رده‌وام دووباره ده‌بێته‌وه و ئاماژه‌یه به گۆڕانی ژیان و بارودۆخی شاعیر و ژیانی دایكه‌كه. هه‌روه‌ها ڕه‌نگه ئاماژه بێت بۆ گه‌ڕانه‌وه‌ی ڕۆح (دۆناودۆن بوون) یان خولانه‌وه‌ی خه‌م.
“شین”: ئه‌م ڕه‌نگه زۆر به‌هێزه له شیعرەکەدا. ڕه‌نگی خه‌م و ناخۆشییه (تێر تێر شینی شینمان گێڕا، گۆرانیی شین، ده‌فژه‌نه شینپۆشه‌كه‌ی من)، به‌ڵام له هه‌مان كاتدا ڕه‌نگی ئاسمان، هیوا، و ڕۆحی دایكه‌كه (كتێبێكی شین، ئاوازی كەوەیی ڕوحت)یشه. - سروشت و وێنه شیعرییه‌كان
شاعیر زۆر پشت به وێنه‌ی سروشتی ده‌به‌ستێت بۆ ده‌ربڕینی هه‌سته‌كانی:
پاییز و گوڵان: دژیه‌كیی نێوان وه‌رزی گوڵان (به‌هار و ژیان) و پاییز (وه‌رزی وه‌رین و خه‌م). شاعیر له گوڵاندا خه‌یاڵی سه‌وز و ژیانی هه‌یه، به‌ڵام له‌گه‌ڵ پاییزی خه‌مدا شینی دایكه‌كه ده‌گێڕێت.
سروشتی ماته‌مبار: له كۆتایی شیعرەکەدا سروشت ده‌بێته به‌شێك له خه‌می شاعیر: ئاسمان نه‌باری، داره‌كان داگیرسان، هه‌وره‌كان كۆڕه‌ویان كرد، زه‌وی ڕاكشا. ئه‌مه ئاماژه‌یه بۆ گه‌وره‌یی ئه‌و خه‌مه‌ی كه گه‌یشتووەتە ئاستێك كه ته‌واوی بوون له‌گه‌ڵیدا ماته‌م ده‌گێڕێت.
ئاوێنه و فینجان: شكانی ئه‌مانه (فینجانه سپییه‌كه‌ی ده‌ستم درزی برد، ئاوێنه‌كه‌م به تیلەی چاوانی شكا) نیشانه‌یه بۆ تێكشكانی خودی شاعیر و وێرانبوونی ژیانی له دوای نه‌مانی دایك. - ئاوێته‌بوونی كچ و دایك
كچی یاخی و گوڵچنین: شاعیر خۆی وه‌ك كچۆڵه‌یه‌كی “چاو نامۆ” و “تۆزێ یاخی” وێنا ده‌كات، كه خه‌ریكی “گوڵچنین” (ژیان و ئیشی خۆی) بووه، به‌ڵام له هه‌مان كاتدا دایكه‌كه‌شی به‌رده‌وام گۆرانی (حیكمه‌تی ژیان) ده‌چڕی. ئه‌مه نیشانه‌ی جیاوازیی گه‌نجێتی و ئه‌زموونی ژیانه، به‌ڵام له كۆتاییدا هه‌ردوو لا له خه‌مدا یه‌كده‌گرنه‌وه.
ده‌فژه‌نین و گۆرانی: شاعیر به “ده‌فژه‌نه شینپۆشه‌كه‌ی” خه‌ریكی ژه‌نین و گۆرانی شینه، كه ده‌ربڕینی خه‌م و تاسه‌یه‌تی بۆ ڕۆحی دایكی (ئاوازی كەوەیی ڕۆحی به‌با ئه‌كات). ئه‌مه پیشانده‌ری به‌رده‌وامبوونی كچه‌كه‌یه له‌سه‌ر ڕێچكه‌ی سۆز و نه‌غمەی دایك، به‌ڵام به ڕه‌نگێكی خه‌ماویی . - به‌كارهێنانی گۆرانی میللی
به‌كارهێنانی دوو پارچه له گۆرانیی ڕه‌سه‌نی كوردی/فۆلكلۆری جوانییه‌كی تایبه‌تی داوه به شیعرەکە:
بچڕ بچڕە وەختی چڕینە .
ماڵ دۆست باری کرد یەخەدڕینە.
ئه‌مه ئاماژه‌یه بۆ جێهێشتن و ماڵئاوایی، كه ده‌بێته هۆی خه‌مێكی زۆر (یه‌خه‌دڕین).
بەهار مانگی نیسانە گیانە
چونكێ وەعدەی گوڵانە
نەخۆش كەوتم نەهاتی گیانە
وادەی گیان كێشان وەرە
ئه‌م بڕگه‌یه له كۆتاییدا سۆزی خۆشه‌ویستی و چاوه‌ڕوانییه‌كی تاڵ ده‌گوازێته‌وه كه له‌گه‌ڵ كۆتاییهاتنی ژیاندا تێكه‌ڵ ده‌بێت.
پوخته
قه‌سیده‌كه گەشتێكی سۆزدارانه‌یه به‌ناو خه‌م و بیره‌وه‌رییه‌كاندا. شاعیر به شێوه‌یه‌كی هونه‌ریی وێنه‌ی شیعریی، ڕه‌نگ، و موزیكای ناوه‌كی به‌كار ده‌هێنێت بۆ ده‌ربڕینی ئازاری له‌ده‌ستدانی دایك. دوا په‌ڕه‌ی ژیانی دایك و ژه‌نینی “ده‌فی ژیان”ی كچه‌كه تراژیدیایه‌كی جوان و قووڵ پیشان ده‌دات كه ژیان به‌رده‌وامه، به‌ڵام به‌بێ ئه‌و كه‌سه ئازیزه‌ی كه “هەر خەریكی خەتمی دەفتەری ژیان بوو.”
