بۆچی خەڵك هیوای بە پەرلەمان نەماوه؟.. رێبوار ياسين فەتاح

لەگەڵ هەر پرۆسەیەكی هەڵبژاردندا، مشتومڕی بەشداریكردن یان بایكۆت لەناو شەقامی سیاسی و میللی دروست دەبێت، تەنانەت ئەو مشتومڕە ڕۆچۆتە ناو خێزانەكانیشەوە، ئەمەش سەرەنجامی گشت ئەو پێشێلكاری و شكاندنانەیە، كە حزبەكان بەرامبەر بە پەرلەمان كردویانە.
خەڵكی ئاسایی، جیاوازی ناكات لە نێوان پەرلەمانی عێراق و كوردستان، چونكە خودی حزبەكانن ئەو جیاوازیەیان نەهێشتوەو لەبەر دەنگ، یەكتر ریسوا دەكەن و بانگەشەكانیان زۆر لۆكاڵی كردوە، جگە لەوەی سوككردنی پەرلەمانی كوردستان لەلایەن ئەم حزبانەوە وای كردوە كە خەڵك بە یەك چاو سەیری هەموو پرۆسەیەكی هەڵبژاردن بكات. بەوەی تەنیا نمایش و شانۆگەرییەكەو هیچ گۆڕانكاری دروست ناكات. ئەمە جگە لە ئەزمونی شكستخواردوی ئۆپۆزسیۆن لەناو كوردستان و عێراقیشدا.
بە هەموو پێوەرێك، پەرلەمان لە كوردستان، تەنیا بۆ ئارایشتی دەسەڵاتی سیاسییە تا وەك ڕوپۆشێكی ئازادی و دیموكراسی پیشانی جیهانی بدەن. ئەگەرنا، لەوەتەی كورد خاوەنی پەرلەمانە، لەوەتەی كورد هەڵبژاردن دەكات لەم باشورە، كەمترین جار ئەنجامەكان وەك خۆی قبوڵ كراوە، زۆرترین جاریش شكۆی پەرلەمان شكێنراوە، سەرەتا بەوەی كە هیچكام لە دەسەڵاتداران و كوڕانی بنەماڵە دەسەڵاتدارەكان ئامادە نین بچنە پەرلەمانەوە، دووەمیش چەندینجار ئەم پەرلەمانە شكێنراوە بە داخستن بێت یان پەكخستن، دوایەمینیان پێکنەهێنانیەتی کە ساڵێک بەسەر هەڵبژاردنیشدا تێپەڕی.
لایەنێكی دیكەی بێ ئەرزش كردنی پەرلەمان، رەوانە كردنی شایەرو بێژەرو كەسانی نەخوێندەوارو بەتاڵە بۆ ناو ئەو موئەسەسە گرنگە، كە بەشێكیان تەنانەت جگە لە موچەكانیان، ئاگاداری هیچ كارێكی پەرلەمان نین و بەشداری ناكەن و ساڵانە چەند جارێکی کەم قسەیەک دەکەن یان هەر ناشیکەن.
بۆیە پەرلەمان بۆ بەشێكی زۆری حزبەكان و كادرەكانیان بۆتە بازاڕێكی كەسابەت و هیچ پەیوەندی بە بەرگری لە بەرژەوەندی خەڵكەوە نیە.
لەلایەكی دیكەوە، پەرلەمانتاران و فراكسیۆنەكان كەمترین پرۆژەیان هەبوە پەیوەست بێت بە ژیانی خەڵكەوە، بگرە ئەوانەی كە زۆرترین جار دەردەكەون لە مێدیاو سۆشیال مێدیا، كەمترین كاریان لە پەرلەمان كردووە.
دوایین گورزیش لە پەرلەمان درا، داخستنیەتی بەو جۆرەی ئێستا دەیبینین كە ساڵ زیاترە هەڵبژاردن كراوە، نە كۆبۆتەوەو نە هیچ رۆڵێكی هەیە لە خێراتر كردنی پرۆسەی پێكهێنانی كابینەی نوێی حكومەت. لەولاشەوە پەرلەمانتاران هەر رۆژەی لە شوێنێك دەردەكەون و مانگانە موچەی خۆیان وەردەگرن، بێ ئەوەی هەڵوێستێکیان لەسەر نەبونی ئەو شوێنە هەبێت کە موچەی لێ وەردەگرن. ئەمەش هیچ جیاوازییەکی نییە لەگەڵ ئەوەی کە دەوترا قیتارمان نییەو چەندین موچەخۆری قیتاریش هەن.
سەرەنجامی هەموو ئەم هۆكارانەش، دامەزراوەی پەرلەمان بۆتە دامەزراوەیەكی بێبەها لای خەڵك و بڕوای تەواوی لا دروست كردون كە بەشداری كردنیان لە هەڵبژاردن وەك بەشدارییە لە سێرك و نمایشێكی بێبەها.

بۆچی هەڵبژاردن شەرعیەتی نیە؟

لە ١٩٩١ـەوە حساب بۆ ئینسانی کوردستان نەکراوە، ئێستا سەرکردەی حزب خزمەتگوزاری، ئازادی مرۆڤ و پڕۆژەی گەورە بە خەڵکی دەفرۆشن. گەورەترین پڕۆژە لەلای من، بەرزڕاگرتنی بەهای مرۆڤە، کە حزبی کوردستان ژێرپێی خستووە.

سەرکردایەتی پارتی و یەکێتی نە گرفتیان لەنێوانە، نە لەگەڵ بەغداد ناکۆکن، دوژمنی وەهمی دەئافرێنرێ لەلایەن سیاسیەوە بۆ شاردنەوەی شکست و نەبوونی ئەقڵی هاوچەرخی حوکمڕانی.

ئەوەی سەرکردایەتی پارتی و یەکێتی لەلایان گرنگ نەبێ و بێبەها لێی بڕوانن، مرۆڤە، بەتایبەتیش مرۆڤی کوردستان.

هەڵبژاردن نە سیاسەتی دەسەڵاتدار دەگۆڕێ، نە ڕووخساریان، ئیدی دەبێ دەنگدان بۆچی بێ؟

گەر دەنگدان بە پەڕلەمانی کوردستان زیاد لە ساڵێك لەمەوبەر تا ئەمڕۆ هیچی بەرهەم نەهێنابێ، بۆچی هەڵبژاردنی عێراق بەرهەمی دەبێ؟

دەنگ بۆ پەڕلەمان و حکومەت نیە، بەڵکو بۆ نوێکردنەوەی بەمریدبوونە بۆ پارتی و یەکێتی، کە زۆربەی زۆرتان بە زاڵم و گەندەڵ لە قەڵەمیان دەدەن.

دەنگدان گروپێکی نوێی سیاسی ناهێنێتە سەر حوکم تا بە سیاسەتی هاوچەرخ و حەکیم دەسەڵاتی کوردی یەکبخەن و پەڕلەمان، حکومەت و دەسەڵاتی دادوەری ڕیفۆڕم بکەن. نەخێر، هەر ئەو شەڕە قسەیەمان گوێ لێدەبێ کە پارتی و یەکێتی لە ١٩٩١ـەوە سەرقاڵین و خەڵکی پێ چەواشە دەکەن.

دەنگدان کۆتایی بە سەرکوتکردن و تێرۆری نەیاری پارتی و یەکێتی و ڕۆژنامەنووس ناهێنێ، بەڵکو شەرعیەتیان پێدەدات لەوەی کردوویانە و لەوەش لە داهاتوودا دەیکەن.

دەنگدان هیچ کەسێك زیندوو ناکاتەوە کە بووەتە قوربانی پارتی و یەکێتی و شەڕی خۆکوژیان.

دەنگدان کۆتایی بە کاریگەری تورك و فارس لە کوردستاندا ناهێنێ، بەڵکو زیادتری دەکات.

دەنگدان میدیا ئازاد ناکات و کۆتایی بە مۆنۆپۆلی پارتی و یەکێتی بەسەر میدیادا ناهێنێ، شەرعیەتیان پێدەدات.

دەنگدان شەڕی پارتی و یەکێتی لە کەرکوك و ناوچەی جێناکۆکدا کۆتای پێناهێنێ، و نایگۆڕی بە سیاسەتێکی حەکیمانە کە مافی مرۆڤ لەو ناوچانەدا بپارێزێ، بەڵکو شەرعیەت دەدات بە بەردەوامبوونی سیاسەتی شکست.

دەنگدان شەڕی نێو سەرکردایەتی حزب بنەبڕ ناکات، بەڵکو دەسەڵات دەدات بە گروپی دەستڕۆیشتوو بۆ سەرکوتکردنی زیادتر.

دەنگدان کۆتایی بە قەیرانی موچە ناهێنێ، قوڵتری دەکاتەوە. شەڕی موچە بڕبڕەی پشتی ستراتیجی حوکمڕانی پارتی و یەکێتیە، کە هەمووشمان دەزانین چارەسەری تەنیا بنەبڕکردنی گەندەڵی و دامەزراندنی حکومەتی تەکنۆکراتە.

دەنگدان ئابووری کوردستان نابووژێنێتەوە و لاوان ناخاتە سەرکار، ئەوەی لە پۆستی گرنگدا دادەنرێ، دەبێ نزیکی کەسێکی دەستڕۆشتووی نێو حزب خێڵ بنەماڵە بێ.

پارتی و یەکێتی کۆمەڵێکیان دامەزراند، هاوڵاتبوون تێیدا بێبەهایە و پێشکەوتن لەسەر بنەمانی توانای مرۆڤ نیە، بەڵکو لەسەر نزیکیە لە کەسێکی دەستڕۆیشتووە؛ پێشکەوتن لە پیشەدا توند گرێدراوە بە سەرشۆڕیەوە بۆ سەرکردایەتی پارتی و یەکێتی. ئەوی نەبێ بە گوێڕایەڵی حزب خێڵ به نەماڵە، هەرگیز جێی لە دەسەڵاتی حزبدا نابێتەوە.

دەنگدان کۆتایی بە داگیرکردنی موڵکی گشت ناهێنێ، بەڵکو دەنگت پسوڵەی داگیرکردنی زیادترە.

ئەگەر دەنگدان پێشتر هیچی پۆزەتیڤی نەهێنابێتە نێو ئیدارە و سیاسەتی کوردستانەوە، دەنگت، سەکۆی گەندەڵی و سەرکوترکردن و ئازادی مرۆڤ تەسكتر دەکاتەوە.

لە ژیاندا هەموو ئازادین چیمان دەوێ، ئێوەش ئازادن، بەڵام ئەوەی لەلای من هەناسەی ژیانە ئەمەیە: بیناکردنی مرۆڤ لەنێو کۆمەڵێکی هاوچەرخی ئازاددا کە هەموو مافمان یەکسان بێ لەبەرامبەر قانون و دەستگای هاوچەرخدا.

پارتی و یەکێتی بەربەستن لەبەردەم پێشکەوتنی کوردستان و مرۆڤدا، دەنگدان هیچ ناگۆڕێ.

رێبوار ياسين فەتاح