سەردەشت عوسمان … کاوە جەلال
سەردەشت عوسمان لە بنەڕەتدا زۆرترە لە کەسێتییەکی یاخی کە بە فەرمانی دێسپۆتییانە لەناوبرا. ئەو هەروەها کرۆکێکی شۆڕشگێڕانەی هەبوو.
سەردەشت عوسمان بە گۆتاری “یهكهمین زهنگی كوشتنم لێیدا” ڕووی دەمی دەکاتە هاوڕێیانی: “تا ئهو شوێنهی كه ماوین دەبێت قسه بكهین، لهو شوێنهش كه تهمهنمان كۆتایی هات، با هاوڕێكهم خاڵێكم بۆ دابنێت و بێته سهر دێڕێكی نوێ و سهرلهنوێ دهست پێبکاتەوە”.
ژیان لای سەردەشت عوسمان بەواتای هەڵوێستوەرگرتن، بەرەنگاربوونەوەی جەلادەکان و پێشاندانی هەقیقەتیان. ئەو نایەوێت چیدی لەسەر بێدادی و وەلاوەنانی چینایەتی بێدەنگ بێت، بۆیە بە دەسەڵاتدارانی وڵاتەکەی دەبێژێت، زۆر ئاساییە کوڕێکی هەژاری ئەو وڵاتە ئەڤینداری هەر کەسێک ببێت کە دڵی گرتوویەتی، جا با کچی بەرپرس یان تەنانەت سەرۆکی ئەو وڵاتە بێت. ئەوجا گەر بەو هۆیەوە ژیانی کەوتە مەترسییەوە، ئەوا نابێت مەیدانی بەرەنگاری چۆڵ بکات. نەخێر، ئەو دەیەوێت بەدرێژایی تەمەن، یان تا ئەو کاتە کە جەلادەکان لە شارەکەی خۆیدا کۆتایی بە هەناسەدانی دەهێنن، لەسەر خەبات بەردەوام بێت، لێ ئەوە نەک تەنیا بۆ گەنجانی وڵاتەکەی کە “مردن سادهترین ههڵبژاردنیانه”، بەڵکو هەروەها بۆ ئەوەی گەنجەکان ئیدی “تێبگهن” کە شکۆفە پرشنگدارەکەی ڕۆژگاری ئەمڕۆ تەنیا رواڵەتە، لە کرۆکدا بە بێدادی و گەمژەیەتیی خێڵەکیانە تەنراوە و هیچی دیکە نییە جگە لە جەلادسەروەری، کەواتە گەورەترین مەترسییە “بۆ نهوهی داهاتوو”. بۆیە سەردەشتی خەباتگێڕ پێشتری بە مردن دەدات تا برا بچوكەکەی، کەواتە زارۆکان، لەم ڕۆژگارە پڕستەم و بێدادە ڕزگار بکرێن.
سەردەشت عوسمان خۆی وەک کردارنوێنی نێو کاروانێکی خەبات دەبینێت، لێرەشدا ئێمە بە کرۆکێکی شۆڕشگێڕیانەی ئەو دەگەین: گەر جەلادەکان لەناویان برد، ئەوا پاشان ئەرکی هاوڕێی خەباتگێڕ ئەوەیە کە “نوقتە”یەک بۆ ئەوی ژیان لێسەنراو دابنێت، لێ پاشان بچێتە سەری دێڕ، تاکو لەنوێوە “دەستپێبکاتەوە”، کە گومانی تێدا نییە لەبەر ئەوەی “هاوڕێیە”، ئەوا لکێکی کاروانەکەیە و ئەمەش بەواتای، کە ئەوی هاوڕێ بە شێوازێکی خۆیی درێژە بە خەبات دەدات. ئێمە لێرە کاروانی خەباتی پارتایەتیمان نییە، گەنجانی “هەڵوەستاو”مان هەن ڕووبەڕووی جەلادەکان.
ئەم هەڵوێستە شۆڕشگێڕییەی سەردەشت عوسمان تەواو دژبەری شێوە خەباتی سوننەگەرایانەی کوردییە، واتا ئەو جیهانبینییە کە هەر خەباتگێڕێکی سوننەگەرا بەبێ ئاگایی ئەو نوقتەیە و هیچ نوقتەیەک بە سکاڵا و سرودی شەهیدان بەردەوام دەبێت، کەواتە کرداری پچڕاندن ناناسێت. لێ سەردەشت عوسمان بە پێچەوانەوە داوای سەری دێڕێکی نوێ ی خۆیی لە هاوڕێیان دەکات کە گەرەکە لێوەی “دەستپێبکرێتەوە”. ئاخر چۆن لە ڕێزماندا ڕستە هەمیشە بە نوقتە کۆتایی پێدەێت، بە هەمان شێوە لەم خەباتەی نێو کردەکێتییەکی بێداد و جەلادسەروەریدا پچڕاندنی پەیوەندی و دەستپێکردنەوەمان هەیە.
گومانی تێدا نییە کە لە دەستپێکردنەوەدا هاوکات لەبیرنەبردنەوەی خەباتگێڕانی کوژراو هەڵوێستێکە کە ناخی هاوخەباتانی ئەوانی تەنیوە. ئاخر خەباتگێڕانی زیندوو دوای هەر کارەساتێک هەڵوێستە دەکەن، ئەوەش بە دانانی نوقتەیەک و ڕۆیشتنی بوێرانە بەرەو سەری دێڕ: سەرەتایەکی نوێ، ئەوە بێگومان لەنێو کاروانەکەدا، چونکە ئەو لاپەڕەیە هەڵنەدراوەتەوە، لەبیرنەبراوەتەوە، نەسڕراوەتەوە، یان هیچ نەبێت بە فرمێسکی شین و شەپۆڕ کاڵنەکراوەتەوە، بەڵکو هاوخەباتگێڕ بە دانانی نوقتەی ئاگامەندانە هێشتا لەوێیە، هێندە نەبێت کە ئاگامەندانە لە سەری دێڕەوە دەستی پێکردۆ”تەوە”، کە ئاشکرایە لەبەر ئەوەی نوقتەدانەرێکی ئاگامەندە، ئەوا لە یادوەریی خۆیدا هەر هاوڕێیەکی بەناهەقکوژراوی بەرز ڕاگرتووە.
لێ بێدادی و کەللەپووچی تەنیا ڕوویەکی ڕیالێتییە تاڵەکەی وڵاتی سەردەشت عوسمانن. هەموو ڕیالێتییە تاڵەکان هەمیشە زەبرێکی جددین، لێرەشدا هەقیقەتیان بەڕوونی پێشانی گەل دراوە و بەو ڕێیەوە داوا لە خودی گەل کراوە ئەو هەقیقەتە قبووڵ بکات. لێ وڵاتەکەی سەردەشت عوسمان بە پێچەوانەوە مەهزەلەییە، هەروەک ببێژین، بووە بە وڵاتی تەراتێنی چڵیت و چەکلەکان، چونکە بەرواڵەت دەسەڵاتدارییەکی هەیە کە گۆیا بە دەنگی گەل دامەزراوە، لێ لە کرۆکدا باندگەلی مافیایی بە ترس و تۆقاندن حوکمی دەکەن، تەنانەت لە نێویانەوە دەسەڵاتدارانی بکوژ و کەللەپووچ زیتبوونەتەوە کە شانازییەکانیان بە سیمبۆلی “جامەدانی”یەوە هێندەی دی کەللەپووچ و فریودەر-فریودراوی کردوون.
بۆیە خەباتگێڕانی کاروانەکەی سەردەشت عوسمان ئەرکی گرانتریان کەوتۆتە ئەستۆ، چونکە ئەوان دەبێت هاوکات لە هەر بەرەنگاربوونەوەیەکدا سەرلەنوێ بیری جەلادەکانی بخەنەوە کە ئەوان فیگوری ڕزگاریخوازی نین، بەڵکو ئەوە “باوک و براكانی” ئەوانی خەباتگێڕ بوون یان بەگشتی وڵاتخوازان بوون کە خۆیان لە پێناوی ڕزگاریدا بەکوشت دا، پاشان جەلادەکان بە فێڵ و تەڵەکەبازی هاتنە سەر سفرەی حازر و دەستیان کرد بە خواردنی بەری ڕەنجی ئەوان، بەڵێ تەنانەت لە نێویانەوە سەرۆک جاش زیت بۆوە و داوای سەرۆکایەتیی بە ڕەوای خۆی دانا – چونکە گۆیا پێشمەرگە بووە! بۆیە ڕوخساری جددیی سەردەشت عوسمان هاوکات نەرمە زەردەخەنەیەکی تێدا نیشتووە. تەنانەت پێش کوشتنی بە فەرمانی باڵا پێدەچێت زۆر تاڵ پێکەنیبێت. سەرەڕای ئەوە هەل لەدەستنادات کە بە وەسێتێک ڕووی زاری بکاتە “هاوڕێیان”ی و پێیان ببێژێت: هاوڕێیان “من كاتم هات بڕۆم، بەڵام … نووسینەكانم لەیاد نەكەن، میللەتەكەم لەبیر نەكەن، پێیان بڵێن نۆرەتان دیت، چۆن من دوای سۆران نۆرەم هات، پێیان بڵێن لەباتی گوڵ تێرۆریست و دیكتاتۆر لەم وڵاتەدا گەشە ئەكات (…). من بۆ ئێوە خۆم ئەكەم بە قوربانی، سەریش دانانەوێنم، ڕاستییەكان هەر ئەدركێنم، من سووتەمەنی میللەتەكەمم، مرۆڤ ئەڕوات، بەڵام خاك زیندووە، من یەك سەردەشتم، رۆژیك یەت هەموو میللەت ئەبێتە سەردەشت و سۆران، من بادینیم، من سۆرانیم، من هەورامیم، من موسلمانم، من مەسیحیم، من ئیزیدیم، من كاكەیم، من نووسەرێكی خاوەن قەلهمی كوردم …”.
سەرچاوەکان
سەردەشت عوسمان:
- وا من ڕۆیشتم
- یهكهمین زهنگی كوشتنم لێیدا
- نە سەرۆك خوایە نە كچەكەى
- من عاشقى كچەكەى بارزانیم
پێکڕا لە “کوردستانپۆست” داگیراون.