هەڵبژاردنەکانی شارەوانی لە دانمارک ، ئەنجامەکانی بە داتا.. گۆران هەڵەبجەیی
Closed
- ڕۆژی 11.16 هەڵبژاردنی شارەوانیەکان{کۆموون} لە دانمارک بەڕێوە چوو.
- کاتژمێر هەشتی بەیانی دەرگای بنکەکان کرانەوەو کاتژمێر هەشتی ئێوارە داخران.
- پاش کاتژمێر دوانزەی شەو بە نیوکاتژمێر ئەنجامە کۆتاییەکان ڕاگەیەنرا.
- ژمارەی کۆموونەکان {98} کۆموونن ، کە دابەش بوون بەسەر زۆربچوک،بچووک،مامناوەند،مەزن،زۆر مەزن.ئەم قەوارانەش[ژمارەی دانیشتوانی شارەوانیەکان] ژمارەی کورسیەکانی ئەنجومەنەکان دیاری دەکەن.
- ڕێژەی دەنگدەران لە هەموو دانمارک 67.2٪ کە دەکاتە [3.1] ملیۆن کەس.
- [41] سەرۆک شارەوانی نوێ هەڵبژێردران،ئەوانی دیکە کۆنەکانن کە لەشوێنی خۆیان دەمێننەوە.
- وەک ڕێژە ،دەنگی سۆشیال دیموکراتەکان کەمی کردوە بەڵام وەک حیزبی یەکەم مانەوە.
- ڤێنستراش کە حیزبێکی ڕاستڕەوی محافیزکارەو لە ڕووی قەوارەوە دووەم حیزبە،ئەمانیش دەنگەکانیان بڕێک دابەزیوە.
- مەزنترین دۆڕاندن و شکستی دووچاری [حیزبی گە لی دانمارکی]بوویەوە کە حیزبێکی نەژادپەرستە و دژی بێگانەیە.شکستیەکە هێندە گەورەیە ،فۆرمانەکەیان دەموودەست دەست لە کارکێشانەوەی خۆی ڕاگەیاند و بەکارەساتی ناوزەندی کرد.[ئەم فۆرمانەش پەیڕەوی هەمان کەلتووری شارستانی کرد کە لەوڵاتدا باوە،بەوەی پاش شکستی گەورەی هەر پارتێک کەسی یەکەم دەست لەکار دەکێشێتەوەو شکستیەکە دەخاتە ئەستۆی خۆی].
- ئەو حیزبەی سوپرایسی درووست کرد حیزبی [لیستی یەکگرتووە] کە تێکەڵەیەکە لە کۆمۆنیست وچەپ.دەنگەکانی بە شێوەیەکی بەرچاو بەرزبوویەوە،بەجۆرێک لە چەند با ژێڕێکی مەزندا وەک کۆبنهاگن و دوورگەی[بۆنهۆڵم]دەنگی یەکەمن و پێش سۆشیالیست دەمووکارەتەکانیش کەتن کە لە مێژووی ڕابردوودا شتی وا ڕووینەداوە.
ڕێژەی دەستهێنانی حیزبەکان بەم جۆرەیە؛
Socialdemokratiet 28,4%
Venstre 21,2%
Konservative 15,3%
SF 7,6%
Enhedslisten 7,3%
Radikale Venstre 5,6%
Dansk Folkeparti 4,1%
Nye Borgerlige 3,6%
Liberal Alliance 1,4%
11.ئەوەی جێگەی سەرنجە ئەوەیە کە حیزبە چەپەکان لە زۆربەی باژێرە گەورەکاندا براوەی یەکەم بوون ،حیزبە مافیزکارەکانیش لە با ژێڕە بچوکەکاندا سەرکەوتووبوون.
12.ژمارەیەکی باش لە بێگانە لە ڕێزی حیزبە چەپەکاندا خۆیان کاندیت کرد، وەک .Radikale Venstre- Enhedslisten- SF -Socialdemokratiet.
13.لە نێو ئەو بێگانانەدا ژمارەیەکی بەرچاویان کوردن ،بەگشتی [28] لەم کوردانە گەشتنە ئەنجومەنی کۆمۆنەکان کە زۆربەیان کوردی باکوورن..
14.خاڵێکی دیکەی سەرنجڕاکێش زیادبوونی ڕێژەی ڕەگەزی مێینەیە لەم هەڵبژاردنەدا،بۆ نمونە پێشتر وەک سەرۆکی ئەنجومەنی شارەوانیەکان ژمارەیان[11]بوو ،ئێستا بەرزبوویەوە بۆ[19].هاوکات ژمارەیان وەک ئەندامی ئەنجومەنەکان بە بەراورد بە ڕابردوو زۆر زیادی کردو بووە 35.7٪، کە دەکاتە[873] ئەندام لە هەموو دانمارکدا.
15.ئەم هەڵبژاردانەش لە [پاشوقل گرتنی سیاسی] بەدەر نەبوو.وەک ئاگاداربم لە سێ کۆمۆن ڕوویدا. لە دوورگەی بۆنهۆڵم سەرۆکی لیستی یەکگرتوو کە یەکەم دەنگی بەدەست هێنا ،دەبوو ببێتە سەرۆکی شارەوانی ،بەومەرجەی دوولاینی چەپ دەنگی بۆبدەن بەڵام ڕەتیان کردوە ئەو کارە بکەن، جا بۆ ئەوەی زۆرینە نەکەوێتە دەست بەرەکەی تر ، سەرۆکی لیستی یەکگرتوو هەڵوێستێکی جوانی نواند و دەنگی خۆی دایە سەرۆکی لیستی سۆشیال دیموکراتەکان کە لایەنێک بوو لە ڕێگرانی ئەو کە ببێتە سەرۆکی شارەوانی ،بەو پێیە سەرۆکی ئەنجومەنی شارەوانی بووە بەشی سوشیال دیموکراتەکان.
لە کۆمۆنێکی تر شەو بە زارەکی براوەکان لەسەر ئەوە ڕێکەوتن سەرۆکی لیستی کۆنزەرڤاتیڤ ببێتە سەرۆک شارەوانی کە دووم دەنگی بەدەست هێنابوو، بەڵام هەرلەکۆبوونەوەکە چووبوونە دەرەوە سەرۆک لیستێک کە دەنگی ئەو یەکاڵاکەرەوە بوو،لە بەڵێنەکەی پاشگەزبوویەوە و هەر ئەو شەوە پەیوەندی بە سەرۆکی سۆشیال دیموکراتەکانەوە کردو پێشنیاری سەرۆکی شارەوانی بۆ کرد ،ئەویش بێ چاوەڕێ قەبوڵی کرد و لەبەرامبەردا بەڵێنی پۆستێکی گرنگی ئەنجومەنەکەی پێدا.
سبەی بۆ میدیاکان دوا و باسی ئەم [پاشقولگرتنەی]کرد گووتی تەنها بۆ چارەکێک سەرۆک شارەوانی بووم ،واتە لە دوای کۆبوونەکەوە تا گەشتنی بەماڵەوە خەوتن بە ئارامی،بەڵام دەمێک لەخەو هەستا بۆی دەرکەوت هەر شەو دوای دەرچوونی ئەو ،پلانەکە لەدژی لە جێبەجێ کراوە .
سێیەمیش ،منافەسەی نیوان کاندیدی حیزبێکی چەپ[SF] و ڕاستڕەو [venstre+]بوو ,بەپێی ژمارەی دەنگەکان حیزبە چەپەکە کاندید بوو بۆ سەرۆک شارەوانی ،بەڵام نوێنەری حیزبە کۆنزەرڤاتیڤەکە خەریکی دەنگ کۆکردنەوە بوو بۆ خۆی ،ئەمیش خێرا ڕێگەی لێگرت و نەیهێشت خەونەکەی بێتەدی،بۆیە حیزبێکی دیکەی کاندید کرد و ئەو بووە سەرۆک شارەوانی .کاندیدە چەپەکە کە کاتی خۆی فۆرمانی حیزبەکەی و وەزیری دەرەوەی دانمارک بوو . سەرۆکی لیستە چەپەکە بە ئاشکرا گووتی مادام ڕێگریم لێدەکات بۆ پۆستی سەرۆک شارەوانی کەواتە منیش بەهەمان شێوە ڕێگری لێدەکەم ببێتە سەرۆک شارەوانی.
پێم وایە ئەم جۆرە پاشقولگرتنە لەم هەڵبژاردانەدا ئاساییەو جێگەی دەبێتەوە ،چونکە ئەمەش بەشێکە لە گەمەی سیاسی و لە سیاسەتدا زۆر کاری نەشیاو دوور لە پرەنسیپەکانی مۆراڵ ڕوودەدەن.
سەرنج / [venstre+] لە فەرهەنگی سیاسیدا [ڤەنسترا] پێناسەیە بۆ لایەنێک ، گرووپێک ، یا حیزبێکی چەپگەرا، بەڵام ئەم حیزبە ڤەنسترایەی دانمارک تەواو پێچەوانەی ناوەکەیەتی و حیزبێکی دژە چەپەو وەک نوێنەری مزارعە دەوڵەمەندەکان ناسراوە و لەبەرەی حیزبە ڕاستڕەوەکاندایەو پێشەوایەتی ئەو ڕەوتە دەکات.
