ئەو سەرک ئەستوورە بۆ نوێژان ناکات.. شەماڵ بارەوانی
بێگومان مرۆڤ تا زیاتر بخوێنێتەوە، تازیاتر ئاشنای فیکر و فەلسەفەو کولتوور ودیدی جیاواز بێت، تازیاتر بیربکاتەوەو بەراوردی نێوانی ئایینەکان بکات، زیاتر ئاسۆی بیرکردنەوەی فراوان و تونێلی تێڕوانینی وڵاتر دەبێت و لەزۆر شت تێدەگات. هەڵەکانی ژیانی پێشووی خۆی بۆ دەردەکەوێت و دەست بەرداری دۆگمی مەزهەب و ئەقیدەی ڕەها گەرایی و دەیان تێگەیشتنی پێشووتری دەبێت. ئینجا لەسۆنگەی مرۆڤ دۆستی و فەلسەفەی ڕێژەییەوە لەشتەکان دەڕوانێت. تێدەگات کە پێشووتر ئەو لەچاڵێکی چەندە تەسک و داخراودا ژیاوە. دنیا زۆر لەو چاڵەی هزر و تونێڵەی بیر و باوەڕ و ئەشکەوتەکەی ڕوانینی ئەو فراوانتر و مەزنترە. ئیتر دەست دەکات بە پێداچوونەوە و ئەبدەیتکردنەوەی ئەو دیدەنیگایەی پێشووتر کە بەبەغە ئاسا، لەسەری تەڵقین درابوو. من هەندێک وێستگەی ژیان و قۆناغی فیکری خۆمم بیردەکەوێتەوە، هەر بەڕاستی شەرم دامدەگرێت و هەست بەخەجاڵەتیەکی بێ ئەندازەو تەریق بوونەوەیەکی زۆر دەکەم. لەخۆم دەپرسم هەربەڕاستی من وابووم؟!
دواتر خۆم وڵامی خۆم دەدەمەوەو دەڵێم دەی خۆمن ئەو کات لەقۆناغی هەرزەیی تەمەن و غەیبووبەی فیکری دابووم.
بیرم دێت. لەڕابردووو و قۆناغی ژیانی خوێندنی ئایینی و فەقێیاتیمدا، چەندە کەسێکی وشک باوەڕ و مەزهەبی و ئایدیۆلۆژیست بووم. چەندە کەسێکی فێندەمێنتالیست و چەق بەستوو ناحاڵی بووم، سەبارەت بە یەکسانی جێندەری و ئازادیەکانی تاک و فرەیی و یەکترقبوڵ کردن و دەیان کۆنسێپتی تر، ڕوانینێکی چەندە نێگەتیڤی و خراپم هەبوو. چەندە هەڵەو نزم و سوک لەچەمکی لەمرۆڤ بوونم دەڕوانی. چەندە سوک سەرنجی ڕەگەزی ژنم دەدا. چەندە نائاژەڵ دۆست و نامرۆڤ دۆست و دەمارگیر و ڕاسیزم بووم. چەندە کوێرانە شوێن کۆمەڵێک دۆگم و تێگەیشتن کەوتبووم. چەندە ڕقم لە ئێزدی، کاکەیی، جو، مەسیحی و هەموو ئایینەکانی تر و ئاڕاستەکانی تری درەوەی بازنەی بیر و باوەڕ و قەناعەتەکەی خۆم دەبوویەوە. ئای خودایە چەندە هەڵە حاڵی کرابووین و تێگەیەندرابووین! لەو سۆنگەیەوە دەمەوێ نموونەیەکی ئەو قۆناغەی ژیانم بۆ خوێنەرانی ئازیز باس بکەم. بەحوکمی ئەوەی فەقێ بووین و زۆرجار مەلاکان لەجێگای خۆیان دەیانناردینە ژن (مارەکردنێ).
ڕۆژەک چومە ژن مارەکردنێ لای بەحرکەو ئەو ناوە، زاوا هات، ئەمەش بەشێک لەو مەلا بەڕێزانەی لایان دەمانخوێند وایان تێگەیاندبووین، هەر کەسەک نوێژی نەکرد، کە بەهیچ شێوەیەک وەک موستەلەحە عەشایەرەکە دەڵێت( ژنی لێ مارەنەبڕین)، چونکو دروست نییە و ئێمە شافعی مەزهەبین و بەپێی مەزهەبی شافعیش نوێژنەکەر فاسقەو نابی ژنی لێ مارەبکرێت. مەلایەکیش لەیەکێک لەمزگەوتەکان، زۆر جار کە پێشتوور دەڕۆشتمە وتارەکەی ڕۆژانی هەینی، زۆر بەخراپی و نەرێنی هێرشی دەکردە سەر نوێژنەکەر و دەیگوت: ئەگەر بەکۆڵانەیەکی تەسک دا ڕۆشتیت و لە ئاراستەی بەرامبەریشت سەگێک و نوێژنەکەرێک لەو کۆڵانەدا بوون، خۆت بدە لای سەگەکە، نەک نوێژ نەکەرەکە. بۆیە تابڵێیت ڕوانینێکی نێگەتیڤ و نزمم لەهەمبەر مرۆڤی نوێژنەکەر هەبوو، بابێینەوە سەر بەسەرهاتەکەو سەرتان نەیەشێنم، ئێ منیش بە زاوام گوت نوێژ دەکەیت کوڕە؟ مامەحاجیەکی بەتەمەن لەوێ بوو، نازانم چی کوڕەکە بوو، یەکسەر لەجیاتی ئەو وڵامی دایەوەو گوتی: وڵا کاک مەلا ئەوەی ڕاستی بیت ئەو سەرک ئەستوورە نوێژان ناکات. من ئەوکات ئایینم زۆر بەتوندی و حەماسییەوە گرتبوو. بەینی خۆشمان بێت ، ئیسلامی و هاوسۆز و لایەنگری بزووتنەوەی حەماسی فەڵەستینیش بووم. ئیتر کەئەمەم لەو مامە جاجیە بیست و زانیم کوڕەکە نوێژ ناکات، تووڕەیی هەموو بوونی داگرتم و پێم گوت: کاکە ئەتو شەرم لەخۆت ناکەیت نوێژان ناکەیت؟ کو دەبی ئومەتی موحەمەدی نوێژی نەکات؟ ئێستا بەمن ناڵێیت جیاوازی توو جولەکەیەک چییە؟ هەرگیز ئەو ژنەت لێ مارەناکەم ئەگەر بشفڕی، چونکە بەپێی مەزهەب و ئایین تۆ فاسقی، سەرتان نەیەشێنم هەستام بڕۆم. هەموو دەوریان دام، کوڕە دانیشە مامۆستا مەکردمان و تو مەکە حەیامان دەچیت لەناو خەلکی بەو خوایەی، ئێ گۆتم کاکە دەبینن ئەوە نوێژی ناکات من کو ژنی لێ مارەبکەم؟! من و ئیمامی شافعی زۆر خاتریشمان گرتیە، گەرنا لای هەندەک مەلاو مەزهەب هەر کافریشە، دواتر گوتیان کاکە بەخودای وەعد دەدات دەست بەنوێژان بکات، گۆتم نا باوەڕم بە وەعدی نوێژ نەکەری نییە، دەبی ئیلا سوێندی بخوات، زاوای فەقیر لەشەرم و خەجاڵەتیان حەوت ڕەنگی گۆڕی و تنۆک تنۆک ئارەقەی شەرم لەسەر نێوچەوانی دەکەوتنەخوارەوەو ناچار سوێندی خوارد و گوتی بەو خوایەی ئیتر دەست دەکەم بەنوێژان، ئینجا لێم مارەبڕی.
ئێستاش کە ئەوەم بیردەکەوێتەوە، لەلایەک دەدەمە قاقاو تێر تێر بە ئەقڵیەت و بیرکردنەوەی ئەوسام پێدەکەنم و لەلایەکەی تریش تەریق دەبمەوە و لەخۆم دەپرسم باشە من بۆوام کرد. هەر بەڕاستی من هێندە مەزهەبی و بیر تەسک و ئاسۆ داخراو بووم؟!
