کاریگەری خێزان لەسەر توشبوونی تاك بە گرفتە دەروونییەکان.. ابراهیم موحەمەد(ئەبڕاهام لێڤایی)

کاتێك تۆ لە نێو خێزانێکدا ئەژیت کە تەنها بە ڕووکەش خێزانە هیچ بوارێکی تاك بوونت لە ئارادا نییە، دوو ژیانی جیاواز لە تێڕوانینتان بۆ ژیاندا دەژین بێ بوونی پانتاییەك کە تیایدا بتوانن گفتوگۆبکەن لەسەر ئەو پرسانەی کە هاوڕانین لەگەڵ یەك و هەروەها نەبوونی مافە سەرەتاییەکانی تاك لەم نێوبەندەدا، هەرخێزانێک نەیتوانی زمانی لێك تێگەیشتن و هاوڕێیەتی بهێنێتە ئاراوە چیدی پێیی ناوترێ خێزان بەڵکو زیندانە یاخود مەکینەی لەکار خستنی مرۆڤە، مرۆڤ کاتێک لەنێو خێزانەکەی خۆیدا هەستی کرد گوێی بۆناگیرێت و نامۆیە بەو ژینگەیە و ڕێگەی پێنادرێ خۆی دەرببڕێ، ئەوا مرۆڤێکی شەرمن و ترسنۆک دەبێ. دواتر خەون و خولیا و هەرچی هونەرێک هەیە تێیدا خەفە دەبن و لەناودەچن!

ئەو تاکانەی کە لە خێزانی لەم چەشنە لەدایك دەبن لە داهاتوودا کە گەورەدەبن لە کاتی بوونی هەر کێشەیەك بە ئەگەرێکی بەرزەوە پەنا دەبەنە بەر دەرەوەی خێزان، پرسیارەکە لێرەدا ئەوەیە چ گرەنتییەك هەیە دەرەوە هاوکار و پەناگەی ئەم تاکە بن؟

ئەم دۆخە گاریگەری تەواوی هەیە لەسەر هەردوو ڕەگەز بە دیاریکراویی لە ڕووی هەموو بوارەکانی ژیانی ئێستا و ڕابردووی و داهاتووی تاك، بۆیە زۆر جار دەستەواژەیی “خێزانی ژەهراوی” بەکاردەهێنرێت بۆ ئەم پرسە کە ڕەگ و ڕیشەیی قوڵ لەخۆ دەگرێ.

ئەوەی بۆمن گرینگە لێرەدا باسی بکەم ئەم باڵادەستیە زیاتر ڕەگەزی مێ دەگرێتەوە، لە هەمان کاتیشدا ڕەگەزی نێریش بەدەر نییە لەم پرسە کە بە درێژایی مێژووی تاکی کورد لەباشووری کوردستان ئەقڵیەتی نێرسالاریی زاڵە کە ڕابردوویەکی درێژخایەنی هەیە لەم ژینگەیەدا کە ئەمەش پرسێکی ترە کە لێرەدا ناپڕژێمە سەر ئەم باسە.

بۆیە تاك لەم دۆخەدا دەستەوەستان دەوەستێ لە هەمان کاتدا کاریگەی خراپی دەبێت، هەر بۆیە ئافرەت زۆرجار باشترین شتێك یاخود نایابترین چانسێك کە هەیبێ و هیوای لەسەر هەڵچنیبێ بریتیە لە هاوسەرگیری کردن و خۆدەربازکردنی لەو فەزا خێزانیە داتەپیوەی، ئا لێرەوەیە کە دەتوانین بڵێین حەز و تامەزرۆیی ئافرەت بۆ هاوسەرگیری ناتوانێ خۆی بەشاراوەیی و پەنهانی بهێڵێتەوە، بۆیە ئافرەت کاتێک فەزای خێزانی کێشەی تێدا دەبێت ئەوا بێ ئۆقرەیی و تامەزرۆیی و چاوەڕوانی بۆ هاوسەرگیری زۆرتر و دڵخوازتر دەبێ.

ئەمەش هانی دەدات کە خۆی بەدوای هاوسەرگیریدا بگەڕێت بەڵام بەشێوازێکی تایبەتی خۆی نەخوازە بەڕێگەیەکی ئاشکرا لە باشووردا. بۆئەم مەبەستەش چەند ڕێگایەك بەکاردهێنێت.

بۆنمونە: لەپڕ بەرەو خۆشەویستی هەنگاو دەنێت و دەیەوێ پیاوێک دەست نیشان بکات و پەیوەندیەکی کورت مەودای لەگەڵدا ببەستێ مەرجی ئەوەشی لێ وەربگرێت کە خۆشەویستیەکەیان کورت خایەن بێت و بەرەو هاوسەرگیری هەنگاوی پێ بنێت. یاخود ڕێگەیی تر بەکاردەهێنێت ئەویش ئەوەیە لەزۆر جێگە باسی سەروەت و سامانی بکات، یا باسی کارامەیی و لێهاتووی خۆی بکات لە بەڕێوەبردنی ماڵ و خێزان،
یاخود بەیانی دەست ڕەنگینی خۆی بکات لە گشت جێگەیەك یاخوود ئاستی ڕۆشەنبیری خۆی دەربخات، یانیش ئاستی عیبادەتی، زۆرجارش ڕوودەدات کە پەنا بۆ باڵاپۆشی ببات لەپێناو بەدەست خستنی هاوسەرگیری.

هەموو ئەم ڕێگا و میکانیزمانە وە زیاتریش کە ئافرەتان بەکاریان دەهێنێن یانیش بیری لێ دەکەنەوە زۆرینەی بۆ بەدەستهێنانی هاوسەرگیریە کە بتوانن لێوەی ڕزگاریان بێت لەو ئیشکالە خێزانیانە کەتێدا هەموو شت بۆیان سانسۆر و قەدەغە بووە…!

بۆیە لێرەدا ئەمەمان بۆ دەردەکەوێت بەکارهێنانی ئەم میکانیزمانە بەمانای بوونی گرفت دێتن لەنێو خێزانی کوردی بە شێوەیەکی گشتی، ئەم پرسە بە دیاریکراویی لەسەر ئەمەیە کە ئێمە پێش پەروەردەیی داینگەکان و قوتابخانەکان و زانکۆکان، پێویستمان بە پەروەردەیەکی خێزانی گونجاو و تەندروست هەیە، کە بتوانێ مرۆڤێك بەرهەم بهێنێت کە تەنها لە ڕووە بایەلۆجیەکەوە مرۆڤ نەبێت، بۆیە باشترین بژاردە بۆ ئەم پرشەش بریتیە لە هۆشیاریی پەروەردەیی خێزانی.

–ابراهیم موحەمەد(ئەبڕاهام لێڤایی).

Dengekan

دەنگەکان وەک رۆژنامەیەکی ئەلکترۆنی لەپێناوی فەراهەمکردنی سەکۆیەکی ئازاد بۆ دەنگە جیاوازەکان لە ١ی حوزەیرانی ٢٠٠٢ دەستی بەکارکردن کردووە لە شاری تۆرنتۆ. دەنگەکان بە رۆژنامەی خۆتان بزانن و لەرێی ناردنی بابەتەکانتانەوە بەرەو پێشی بەرن لەپێناوی بنیاتنانی کۆمەڵگەیەکی هۆشیار و ئازاد و یەکساندا.