” تیۆری پلاسیبۆ ئیفێکت – Placebo effect “.. ابراهیم موحەمەد(ئەبڕاهام لێڤای)
تیۆری پلاسیبۆ ئیفێکت پێشنیار دەکات کە بیرکردنەوە و هەڵوێستەکانمان کاریگەرییەکی گەورەیان هەیە لەسەر ئەزموونەکانمان لە ژیاندا. ئەو تیۆرە پێی وایە کە “زۆربەی کێشەکانمان لە شێوازی بیرکردنەوەمان سەرچاوە دەگرن، نەک لە دۆخە دەرەکییەکان”. واتە ئێمە خۆمان کێشەکان گەورە دەکەین و دەیانکەینە بەربەستی سەرەکی لە ژیانماندا. کاریگەری پلاسیبۆ بە شێوەیەکی فراوان لە توێژینەوە پزیشکییەکاندا سەلمێنراوە. وە بەشێك لە توێژینەوەکان پیشانی دەدەن کە باوەڕ و چاوەڕوانییەکان بۆ باشبوون دەتوانن کاریگەرییان هەبێت لەسەر ئەنجامە فیزیۆلۆژییەکان.
ڕوونکردنەوە ( با وای دابنێین بۆ نموونە دوو پاکەت حەبی سەرئێشەت هەیە پاکەتێکیان سوورە ئەوەی تریان شینە، گەر تۆ پێت وابێت کە پاکەتە شینەکە چارەسەرە بۆ سەرئێشەکەت لەکاتێکدا هەردوو حەبەکە لە ڕووی کواڵێتی و هەموو پرسەکانی تر وەك یەکن ئەوا بەشێوەیەکی ئۆتۆماتیکی مێشکی تۆ گاریگەری باشبوونت بە پاکەتە حەبە شینەکە زیاتر دەکاتن وەك لە سوورەکە).
توێژینەوەکان لە بواری دەروونناسی ئەرێنیدا (Positive Psychology) پشتگیری لە کاریگەری بیرکردنەوەی ئەرێنی لەسەر تەندروستی دەروونی و فیزیکی دەکەن. زانستی نیڕۆبایەلۆجی پیشانی داوە کە مێشك دەتوانێت وێنەکان و ئایدییایەکان بگۆڕێت و ڕێکیان بخاتەوە بەپێی ئەزموون و بیرکردنەوەکانە تازەکان. (بەڵام پرسێکی تر هەیە کە دەمەوێ وەك سەرنجێك بیخەمەڕوو ئەویش ئەوەیە: بۆ نموونە تۆ کەسێكت پەروەردە و گەورەکردووە لەسەر ئایدیایەك بە درێژایی ٣٠ ساڵ ئەمە زۆرقورسە بۆ ئەم تاکە کە ئایدیایەکی تر وەرگرێت کە پێچەوانەی ئەو پرسەبێت کە لەسەری گەورەکراوە هەرچەندە ڕاست- فاکت بێتن چونکە ئەو پرس و بابەتانەی کە بە قوڵی دەچنە نێو “نائاگایی مرۆڤ” دووبارە پەروەردەکردنەوە و نوێکردنەوەیان قورسە بەڵام مەحاڵ نییە بۆ کەسێك کە ویستی هەبێت بۆی و تاد).
لەکۆتایدا ئەم تیۆرییە ناکرێت وەک چارەسەرێکی سیحراوی بۆ هەموو کێشەکان سەیربکرێت. هێشتا فاکتەرە دەرەکی و بایۆلۆژییەکان ڕۆڵێکی گرنگ دەگێڕن لە ژیان و تەندروستیماندا. هەروەها، ئەم پرسە زۆر جیاوازە لەو پرسانەی کە (گەشەپێدەرانی مرۆیی لە باشووری کوردستان باسی دەکەن، گەشەپێدانی درۆ و ئیگۆ، دروستکردنی وێنەیەکی خەیاڵی زیاد لەئەندازە گەورەتر و قەبەتر، کە سەرئەنجام پەیوەندی تاکەکە دەپچرێنێت ڵەگەڵ واقعەکەی و تووشی سەدەها کێشەی جۆراجۆری دەکاتن).
سەرچاوە زانستیە بەکارهاتووەکان بۆ ئەم بابەتە:
1- https://www.health.harvard.edu/mental-health/the-power-of-the-placebo-effect
2-
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2814126/
3-
https://www.brainfacts.org/brain-anatomy-and-function/cells-and-circuits/2020/the-neuroscience-behind-the-placebo-effect-110420
4-
https://www.verywellmind.com/what-is-the-placebo-effect-2795466
