Skip to Content

گفتوگۆ لەگەڵ شێوەكار بێرۆ رواندزی.. ئامادەکردنی كامەران حاجی ئەلیاس

گفتوگۆ لەگەڵ شێوەكار بێرۆ رواندزی.. ئامادەکردنی كامەران حاجی ئەلیاس

Closed
by ئاب 26, 2024 General, Literature

شێوەكار بێرۆ رواندزی: سەرسامی زۆربەی هونەرمەندانی سەردەمی ڕێنیسانسم
خاتوونی هونەرمەند بێرۆ عەبدوڵڵا رواندزی ناسراو بە (بێرۆ رواندزی) خاوەن سەلیقەیەكی هونەری تایبەت بەخۆیەتی سوودی لە چەندین قوتابخانەی هونەری شێوەكاری وەرگرتووە،بەڵام لە كاركردن دا خۆی بەهیچ قوتابخانەیەكی هونەری دیاركراو نەبەستۆتەوە،سروشتی شاخ ودۆڵ و خەرەندی رواندز كاریگەری لەسەر رەوتی كاركردنی هەبووە ئێمە لە نزیكەوە ئەم هەڤپەیڤینەكان لەگەڵیدا سازدا.
هەڤپەیڤین- كامەران حاجی ئەلیاس

*سەرەتا بابزانین بێرۆ رواندزی چۆن ئاشنای هونەری نیگار كردن بوو؟

  • بە سادەترین شێوە ھونەری من دەستی پێ كرد. هێشتا نەچووبوومە بەر خوێندن كە وێنەم ئەكێشا، كە منداڵ بووم لە ڕێی وێنەكێشانەوە هەستی دەروونی خۆمم دەرئەبڕی، دواتر لە قۆناغی سەرەتایی زیاتر ئاشنای ڕەنگەكان بووم. ڕەنگەكانم تێكەڵ ئەكرد. لەسەر كتێب و كورسی دانیشت و دیواری قوتابخانە وێنەم ئەكێشا. زۆر جار لەسەر ئەو كارانە سزا ئەدرام. ئیدی هونەری وێنەكێشان لەگەڵ گەورەبوونم پتر لە ڕۆحمدا چەكەرەی كرد. لە قۆناغی ئامادەیی بەردەوام لە پێشانگای ساڵانە ھونەری بەشدار دەبووم ــ بە ھونەری شێوەكاری و پەیكەرسازی و مۆدێلی ئەندازەی سێ‌ڕەھەندی. دواتر لە بەشی بیناسازی، لە پەیمانگای تەكنیكی ھەولێر خوێندم. لە هیچ بەشێكی هونەری نەمخوێندییە، هونەر هەر لە منداڵییەوە بە شێوەیەكی خۆڕسك لەناو مندا هەبووە، وەكو بەهرەیەكی هونەری .

    بەڕێزتان لە ڕواندز لەدایك بوون تا چەند سروشتی ئەو شارە كاریگەریی لەسەر تابلۆكانت هەبووە؟ ‎- بێگومان سروشتی سەوز و ڕەنگینی رواندز،زۆر كاریگەریی لەسەر ڕەوتی كاركردن و حەز و سەلیقەی هونەری من هەبووە. هەڵكەوتەی شاخوداخی بەرز و خەرەندی دڵفڕێنی، هەموو كات سەرنجیان ڕاكێشاوم و سرووشیان پێ بەخشیوم، ڕۆحی ئەم شارە هیچ كات لە نەقش و ڕەشنووسی سكێچی كارەكانم دانەبڕاوە.
    كامانەن ئەو هونەرمەندانەی كاریگەرییان لەسەر بەڕێزتان هەبووە؟
  • بەگشتی سەرسامی زۆربەی هونەرمەندانی سەردەمی ڕێنیسانسم، چونكە سەرەتای سەردەمێكی نوێی هونەر بوو، مۆدێلە كلاسیكییەكانی سەردەمی یۆنانی و ڕۆمانی كۆن لەدایك بووە، لە هەمان كاتدا تەكنیكە مۆدێرنەكانیشیان بەكار هێنا. سەردەمی ڕێنیسانس قۆناغی زێڕین بوو لە ھونەری شێوەكاری و پەیكەرسازی و تەلارسازی ــ بۆ نموونە، (مایكل ئەنجێلۆ) لەو سەردەمە جێدەستی لە ھەر سێ بوارەكە نەخشاندووە و بێگومان كاریگەریی ھەبووە. دیارە ھونەرمەندانی كوردیش لە قۆناغانی پێشتردا ھونەر و پەیامی خۆیان بەجوانی و بە شێوازی جیاواز گەیاندووە. لەوانە( د. محەمەد عارف )كە یەكێك بوو لە خەمخۆرە دڵسۆزەكانی ھونەری كوردی. بەخت یاوەرم بوو لە تەمەنێكی بچووك توانیم بیبینم و گفتوگۆ بكەین و چۆنیەتیی كاركردنی و تابلۆكانیم لە نزیكەوە دیت و كتێبێكی ھونەریی ئەكادیمی ڕۆستۆڤچیفی پێشكەش كردم كە خۆی لە ڕووسییەوە كردبووی بە كوردی ــ ئەوكات زۆر سوودم لێ بینی. بێگومان ئامۆژگارییەكانی و تابلۆكانی تا ڕاددەیەك كاریگەرییان لەسەر كارەكانم هەبووە.

    *باشە بێرۆ رواندزی كاتێكی دیاركراوی هەیە بۆ كاركردن لەسەر تابلۆكانی؟
  • ھەر كاتێك بمەوێت و دۆخەكەش تۆزێك گونجاو بێت راستەوخۆ دەست ئەكەم بە كاركردن و سكێچ كردن، گرینگ نییە چ كاتێك بێت.. زۆربەی كات ڕەشنووسێكی بچووكم پێیە كە ئەچمە سەر كار یان ناو سروشت و سەر شاخ كە ئارەزووم كرد سكێچ ئەكەم. دواتریش لە دەرفەتێك لەسەر خامی گەورە دووبارە كاری لەسەر ئەكەمەوە. بەگشتی كاتێكی دیاریكراوم نییە بۆ كاركردن لەسەر تابلۆكان.

    *قوتابخانەكانی هونەری شێوەكاری زۆرن، بەڕێزتان لەسەر كام قوتابخانە كار دەكەیت؟
  • ئەوەی من چێژی لێ ئەبینم لە ھونەر ئەوە كە زۆر خۆڕسكانە كار ئەكەم. زۆر حەزم بە سنووردانان و یاسا و ڕێسا نییە لە دنیای ھونەردا. بێگومان ئەوە گرینگە ئەكادیمیانە زانیاریت ھەبێت لەسەر ڕێچكە و گەشەكردنی قۆناغە جیاوازەكانی ھونەر و لەتەك پراكتیكی ھونەری پێویستمان بە برەودان و بایەخدان بە لایەنە تیۆرییەكەش ھەیە، بەڵام نەگاتە ئەو ڕاددەیە كە كاریگەریی لەسەر ھونەرێكی خۆڕسك دروست بكەن و ئاڕاستە و پەیامی ھونەرمەند بگۆرن. بەگشتی من وابەستە نەبووم بە شێوازێكی كاركردنی تایبەت، بۆیە ئەتوانم بڵێم ئەو شێوازەی من لەسەری كار ئەكەم بەتەواوی ناچێتە سەر جۆرێك لە قاڵبی قوتابخانەیەكی ھونەری دیاری كراو.
  • (بۆنی فیشەك و مێخەك) ناونیشانی دوا پیشانگای بەڕێزتان بوو دەكرێت باسێكی ناوەرۆكی تابلۆكان بكەیت؟
  • فیشەك و مێخەك دەرگای چوونە ناو جیهانی جەنگ و خۆشەویستییە، بەڵام نەخشی فەرش و قۆچی بزنەكێوی بۆنی كوردەوارین و تێڕامان و وردبوونەوەم قووڵدەكەنەوە بۆ سروشتی ژنەكێوی و سروشتی شاخ و مەودای خۆڕاگری ئێمە.
    بۆنی فیشەك و مێخەك كە دووەمین پێشانگای تایبەتی منە بە درێژایی یازدە ساڵی ئەزموونی كاركردنم چەند قۆناغێكی جیاوازی بڕیوە، ھەوڵم داوە ساتەكانی شەڕ و ژیان و بەردەوامبوون بنووسمەوە و ئاوێتەی ڕەنگ و ڕوئیای هونەرییان بكەم،ھەر بۆیە ژوورە كۆنەكانی قەڵای ھەولێرم هەڵبژارد تا هەر ژوورەی گوزارش لە قۆناغێك بكا و پێناسەی ماوەیەكی زەمەنی ژیانی هونەریم بێ. دەمەوێ پارێزگاری كردن لە كەلتوور و سروشت و مۆركی كوردانە بەشێك بێ لە پێناسەی كارەكانم.

    *بۆ داهاتوو هیچ پرۆژەیەكەت لە هەگبەدایە؟
  • ئەوەی راستی بێت چەند كار و پڕۆژەیەكم هەیە ئێستا كار لەسەر بەشێكیان ئەكەم، بەو هیوایە كە لە داهاتوویەكی نزیكدا بەرهەم بێن و بخرێنە بەر چاوی بینەران.

كامەران حاجی ئەلیاس

Previous
Next
Kurdish
Powered by TranslatePress