ئاڵوگۆڕی ده‌سه‌ڵات و په‌یامه‌که‌ی سه‌رۆکی پارتی … نه‌جمه‌دین فارس
ده‌ستاوده‌ستکردنی ده‌سه‌ڵات له حکومه‌ته‌کاندا ، سه‌رۆکایه‌تی به‌تایبه‌تی ، به‌پێی سیسته‌مه‌کان ده‌گۆڕێت . هه‌ر له سیسته‌می په‌رله‌مانیه‌وه هه‌تا سه‌رۆکایه‌تی به مه‌جلیسی و دوانه‌یی سه‌رۆکایه‌تی په‌رله‌مانییه‌وه ،به‌نده به په‌یڕه‌وکردن یان نه‌کردنی ئه‌م سیسته‌مانه ، له سه‌ربه‌خۆکردنی ده‌سه‌ڵاته‌کانی جێبه‌جێکردن ، یاسا دانان ودادوه‌ری . په‌یڕه‌وکردنی کاریگه‌ری هه‌یه له‌سه‌ر چۆنێتی ده‌ساوده‌سکردنی ده‌سه‌ڵات ، به‌پێی به‌ده‌ستهێنانه‌کانی هه‌ڵبژاردن . چونکه ئه‌گه‌ر ئه‌م دامووده‌زگایانه ، سه‌ربه‌خۆنه‌بن ، ئه‌وا به‌ده‌سته‌وه‌گرتنی ده‌سه‌ڵات ، فۆڕم و ئاکارێکی تر ئه‌گرێته‌به‌ر . هه‌ر وه‌کو ئه‌وه‌ی له هه‌رێمی کوردستاندا هه‌یه ، له‌به‌ر ئه‌وه‌ی ئه‌م هه‌رێمه هیچ داموده‌زگایه‌کی له جێگای خۆیدانیه ، ده‌سه‌ڵاتی سه‌ربازی و ئابوری دوو ده‌سه‌ڵاتی گرنگی جێبه‌جێکردن و هێزن له حوکومه‌ت و ده‌وڵه‌تدا ، له ده‌ستی حیزبدان ، نه‌بونه‌ته ده‌زگای نیشتیمانی و به‌پێی یاسا مامه‌ڵه‌ی له‌گه‌ڵدا بکرێت . له‌به‌ر ئه‌وه خاوه‌نی په‌یامه‌که ، له هه‌رێمدا ، به‌شێک له‌و ده‌سه‌ڵاتانه‌یان له به‌ر ده‌ستدایه و بۆ ئه‌وه‌ش هێشتویانته‌وه که ئه‌م ده‌ستاوده‌ستکردنه ڕوونه‌دات . هه‌ر بۆیه په‌یامه‌که ، له دایکبون و مردنیشی له یه‌ک کاتدایه . ده‌سه‌ڵاتی سه‌ربازی و ئابوری دووانه‌یه‌کن له‌ڕێگه‌یه‌وه ده‌توانیت ده‌ست به‌سه‌ر هه‌موو جوومگه‌کانی تری ده‌وڵه‌ت و حوکومه‌تدا بگریت . ئه‌گه‌ر تۆزێک چاو کراوه بین ، هێزه‌کانی 70 ، 80 ی یه‌کێتی و پارتی ، دوو ده‌زگای دژه‌تیرۆروو ، دوو ده‌زگای ئاسایش ، دوو ده‌زگای هه‌واڵگری پاراستن و زانیاری له پێناوی چیدایه ؟! ئه‌مانه‌‌ش وایکردووه ده‌ستیان به‌سه‌ر ته‌واوی جومگه‌ی ئابوریشدا بگرن . له‌م ڕێگه‌یه‌شه‌وه خێزان و چینێکی ئۆلیگارشی له هه‌رێمدا پێکهێناوه . که به هه‌وه‌سی خۆیان ، له پێناوی مانه‌وه‌یاندا ، په‌یوه‌ندی هه‌رێمایه‌تی جیاواز جیاواز ، ، له‌گه‌ڵ ده‌وڵه‌تانی ناوچه‌که‌دا ده‌به‌ستن . هه‌موو هێزه‌کان له‌ژێر هه‌ژموون و فرمانی دوو پارته‌که‌ی هه‌رێمدایه ، به‌پێی ئه‌جندای سیاسه‌ت و بڕیاروو ویستی خۆیان ، هه‌ڵسووکه‌وتی پێده‌که‌ن . هه‌ر بۆیه هه‌ر حکومه‌ت و ده‌سه‌ڵاتێک له هه‌رێمدا ، ناتوانێت ، کاریگه‌ری یاسایی و جێبه‌جێکردنی له ده‌سه‌ڵاتدا هه‌بێت ، ئه‌گه‌ر دوانه هێزی ئابووری و سه‌ربازی له ده‌زگایه‌کی تایبه‌تی نیشتمانی ڕێکخراودا ڕێکنه‌خرێن . کۆمه‌ڵێک حیزب و داموده‌زگای به‌ناو ڕێکخراوی مه‌ده‌نی و پیشه‌یی ، له‌ده‌وری خۆیان کۆکردوه‌ته‌وه ، گوایه هه‌رێم بڕوای به فره حیزبی هه‌یه ، له‌م هه‌رێمه پرۆسیسی دێموکراسی ده‌کرێت . ئه‌مانه هه‌موویان جارێک قسه‌وو باسی توند ده‌که‌ن به‌رامبه‌ر به‌ده‌سه‌ڵات ، له شه‌و ڕۆژێکی دواتردا ده‌ستخۆشی په‌یامه‌کان ده‌که‌ن و به هه‌وڵێکی جدیی ئه‌چوێنن . ئه‌مانه هه‌موویان شه‌ریکه به‌ش و تاڵان و بڕۆکارن له‌م ووڵاته ، بێ پێناسه‌دا،پاشکۆو مشه‌خۆرن به‌پێی سه‌نگ و قورساییان ، دزانی سه‌رچاوه ئابورییه‌کانن . کارێکی خراپیان کردوه‌ته سه‌ر ده‌رکه‌وتن و سه‌ر هه‌ڵدانی ڕه‌وت و بزوتنه‌وه‌ی پێشکه‌وتنخواز له‌م ناوچه‌یه‌دا . ئه‌مه‌ش به‌هۆی ئه‌و دابه‌ش کردنه‌ی کۆمه‌ڵ به‌سه‌ر چه‌ند بیرو بۆچونی کۆنه‌په‌رست وخێڵه‌کیانه .
ئه‌وانه‌ی خاوه‌نی هێزو ده‌سه‌ڵاتی سه‌ربازی و دراون ، توانیویانه به‌پێی خواست و ویستی خۆیان ، نایاسایی به یاسا و دۆڕاندنی هه‌ڵبژاردنه‌کان به براوه بچوویه‌نن . له به‌ر ئه‌وه له ده‌سه‌ڵاتی ئۆلیگارشیدا ، ده‌ساو ده‌سکردنی ده‌سه‌ڵات کارو کردارێکی زۆر گران و زه‌حمه‌ته ، مه‌گه‌ر شۆڕش ده‌ره‌قه‌تی بێت . له‌به‌ر ڕۆشنایی ئه‌وه‌ی سه‌ره‌وه ، په‌یامه‌که‌ی به‌رزانی ، ناتوانێت تۆزێک له هه‌ڵسوکه‌وت و کرداری له‌مه‌و پێشیان بگۆڕێت . چه‌ند پرسیارێک قووت ده‌بنه‌وه ، ئایا هه‌ڵبژاردنی سه‌رۆکایه‌تیه‌کی نوێ ی په‌رله‌مان ده‌توانێت گۆڕانکاری به‌سه‌ر جۆری لێپرسینه‌وه‌و چاودێریکردنی حوکومه‌ت و ده‌سه‌ڵاته‌کانی جێبه‌جێکردندا بکات ، ئه‌ندامانی ئۆلیگارشی حیزب و خێزانه‌کانیان له به‌ه‌ده‌م یاسادا ڕابگرێت ؟! بێگومان نه‌خێر . ئایا ڕازی ده‌بن به‌وه‌ی سه‌رچاوه‌کانی دارایی و هێزی سه‌ربازی بخه‌نه به‌رده‌ستی حکومه‌تی نوێ ، ئه‌گه‌ر له خۆشیان نه‌بێن ؟! بێگومان نه‌خێر . چونکه هه‌مویان ترسی لێپرسنه‌وه‌یان هه‌یه له‌سه‌ر ئه‌و هه‌موو تاڵان و بڕۆیه‌ی که کردویانه . ئایا هه‌موو ده‌سه‌ڵاته‌کانی ئێستای به ناو سه‌رۆکایه‌تی هه‌رێم که هه‌یه‌تی ڕاده‌ستی سه‌رۆکی نوێ ده‌که‌ن ئه‌گه‌ر له خۆشیان نه‌بێت ؟! بێگومان ئه‌مه‌شیان نه‌خێر .
له‌م ڕۆکه‌ی ژیانی جه‌نگه‌ڵستانه‌دا ، هێزی سه‌ربازی و دراو لای کێ بوو ، ده‌سه‌ڵات و قسه ڕۆیشتووشه . ناتوانین بڵێین ، ئه‌و فره‌حیزبییه ، دابه‌شکردنی ده‌سه‌ڵاته به‌سه‌ر کۆمه‌ڵگادا ، به‌وو ده‌لیله‌ی هه‌تا ئێستا حیزبه‌کان ئه‌و بوجه‌یه‌ی بۆیان دانراوه ، تۆزێک که‌می نه‌کردوه ، بۆیان پاشه‌که‌وت و ناکرێت به‌چاره‌ک . ئه‌مانه به‌ناو پشتگیری له داواو و ناڕه‌زایه‌تی مامۆستاو فه‌رمانبه‌ران ده‌که‌ن ، به‌ڵام ماف و داخوازیه‌کانیان پێڕه‌وا نابینن . هۆی چییه ئه‌وان ده‌وڵه‌مه‌ندتر ده‌بن و خه‌ڵکیش هه‌ژارو که‌م ده‌رامه‌ت ده‌بن ، له‌م به ناو ئه‌زمه‌یه‌دا .؟! له‌م ووڵاته‌دا خێزان و کۆمه‌ڵێکی ئۆلیگارشی گه‌وره دروست ده‌بن ، له‌هه‌مان کاتدا کۆمه‌ڵێکی گه‌وره‌و زۆریش له کۆمه‌ڵگادا هه‌ژارو هه‌ژارتر ده‌بن ، له‌به‌رئه‌وه ئۆلیگارشیه‌کانی له ده‌سه‌ڵاتدا ناتوانن ده‌ستبه‌رداری هێزو ده‌زگا سه‌ربازیه‌کانی تایبه‌ت به خۆیان ببن . چونکه تاقه سه‌رچاوه‌ی ، پارێزگاریکردنه له خۆیان و سه‌رمایه‌کانیان . له‌به‌ر ئه‌وه په‌یامه‌که نان و ئازادی بۆ کۆمه‌ڵگا ناهێنێت ، ئاشتبونه‌وه‌ی ملیاردێره‌کانه . ته‌نها چاره‌سه‌ر گۆڕینی سیسته‌م و ناوه‌ڕۆکی به‌ڕێوه بردنی سیاسی و ئابووری ئێستای کۆمه‌ڵگایه .
23/11/2016
نه‌جمه‌دین فارس
