Skip to Content

ئاگایی چینایەتی و ڕێکخراوبوون، مەرجی سەرەکی دەربازبوونە لەم بارودۆخەی ئێستای کوردستان

ئاگایی چینایەتی و ڕێکخراوبوون، مەرجی سەرەکی دەربازبوونە لەم بارودۆخەی ئێستای کوردستان

Closed
by ته‌مموز 15, 2020 General

ئاراستەی مارکسیستی هاوچەرخ


بناغەی سەرەکی قەیرانی هەلومەرجی ئەمڕۆی کوردستان وەک بەشێک لە وڵاتی عێراق، هەمان ئەو پایە بابەتیانەیە کە لە ئاستی جیهاندا بەهۆی قەیرانی ئابوری و قووڵبوونەوەی ئەم قەیرانە بەهۆی پەتای کرۆناوە دەرکەوتوون. بازاڕی کوردستان وەک بازاڕێکی کەڵەکەی سەرمایە لە ئاستی ناوچەییدا، نیشاندەری سەرجەم لێکەوتەکانی قەیرانی سەرمایەیە لە ئاستە جیهانیەکەیدا. ئەم قەیرانە فراوان و دامێنگیرە، لە ئاستی جیهانیدا، پڕۆلیتاریای هەر وڵاتەی ڕووبەڕووی ڕاپەڕین و شۆرش کردۆتەوە.
هەلومەرجی سیاسی کوردستان و هێزهاوسەنگی نێوان ‌هێزە سیاسیەکانی بزوتنەوەی کوردایەتی و ئیسلامی سیاسی و هاوکێشە سیاسیەکان و دابەشکردنی سنوری نێوان زۆنەکان و بەشی هەریەکە لە لایەنە سیاسیەکان، وە بەتایبەت هەردوو هێزی‌‌ دەسەڵاتداری زۆنی سەوز و زەرد، ڕاستەوخۆ پەیوەندە و گرێدراوە بە ململانێ و کێبەرکێی نێوان وڵاتانی زلهێزی دنیا و ناوچەکە. گۆڕانی هاوکێشەی ئێستا بۆ هاوکێشەیەکی تازە و ئاڵوگۆڕ لە پێگەی هێزە بورجوازیەکاندا گریمانەی ئێستا و قۆناغی ئایندەیە.
لاوازبوونی پێگەی ئەمریکا لە ئاستی جیهانی و دەرکەوتنی هێزی ئابوری گەورە و چنگی سەربازی بە توانای جیهانی، لاوازی لە ڕادەبەدەری حکومەتی ناوەندی عێراق…. پێکەوە هەم هۆکاری فشارن بۆسەر ناوچەی کوردستانی عێراق، وە هەم هۆکاری ڕاکێشانی هێزی وڵاتانی دەورووبەرن بۆ ناو قوڵایی کوردستان. بەتایبەت کە هەردوو وڵاتی تورکیا و ئێران لە سایەی ئەم هەلومەرجەدا ئامانجیان فراوانکردنەوەی دامێنی پێگە و نفوزیانە لە ناوچەکەدا. بەم پێیە، ئارامی و سەقامگیریش لە کوردستان، ڕاستەوخۆ بەستراوەتەوە بە جێگیربوون و ئارامی تەواوی ناوچەی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستەوە کە بەپێی سیستەمێکی تازەی جیهانی، لە ناوچەکەدا پێکدێت.
لە کوردستان، بە جیاواز لە باوەڕی ڕای گشتی، هیچ جۆرە حکومەتێک نیە لە ئاستی کوردستان و ئەو سێ پارێزگایەی کە بەڕەسمی ناسراوە بە کوردستان. بەڵکو کوردستان دوو ناوچە و دوو زۆنی تەواو جیاوازە و دێگەڵە ئەو سنورەیە کە لە ٣١ی ئابی ١٩٩٦ وە دیاریکراوە و تا ئێستا لە باری سیاسی و عەمەلی و ئیداری و خزمەتگوزاری و ئابوری و کۆنترۆلی ئەمنی و سەربازییەوە کاری پێدەکرێت. پێشتر لەساڵی ١٩٩٢ و دوای ئەنجامی هەڵبژاردن ‌هێزهاوسەنگیەکەی بە جۆرێکی دیکە بوو ، و ناونرا فیفتی فیفتی. “حکومەتی هەرێم” ناونیشانێکە بۆ ونکردنی سیاسەتی سەرمایەدارانە و هەڵلوشین و کەڵەکردنی سەرمایە و هاتنە دەرەوەی هێزە فیعلیەکان لە ژێر باری بەرپرسیارێتی واقعی و هەڵواسینی بە گەردنی “حکومەتی هەرێمدا”. حکومەت ئەفسانەیەکە، تەنها بۆ هەڵخەڵەتاندن و موچە خواردن و شاردنەوەی گەندەڵییەکان و بە لاڕێدابردنی خەڵک و خەباتی پڕۆلیتیاریای کوردستان.
چینی پڕۆلیتاریای کوردستانی عێراق، وەک چینێک هەم خاوەن تەجروبەیەکی فراوان و کەڵەکەبووی خەباتکارانە نیە، و هەم لە ڕێكخراوی حزبی و جەماوەری خۆی بێ بەشە. بەڵام لەهەمانکاتدا، بەپێی باری ئابوری لە ڕادەبەر ئاڵۆز و نەدانی موچە و کەمی ئاستی موچەکان و گرانی کاڵا پێویستەکان لە چاو ئاستی موچەدا و هەروەها نەبوونی فرسەتی کار و بەم پێیە هەڵکشانی ئاستی بێکاری، بەتایبەت دوای قەیرانی چەند ساڵەی ئابوری سەرمایەداری لە ئاستی جیهان و کوردستان و قوڵبونەوەی زیاتری بەهۆی قەیرانی کۆرۆناوە، هەلومەرجەکە بە ئاستێک گەیشتووە، کە ناڕەزایەتیەکان جگە لە مامۆستایان، کارمەندان و کرێکارانی تەندروستی و بێکاران و لاوان و بەشێک لە هێزەکانی پۆلیس و پێشمەرگەی گرتۆتەوە، و لە هەمانکاتدا قوڵبونەوەی لە ڕادەبەدەر وبێوێنەی قەڵشتی چینایەتی، کردۆتە واقعیەتی گەورە و دیاری ئەم قۆناغە . ئەم هەلومەرجە بابەتییە- دەسەڵاتی سەرمایە، توانایی ئابوری هێجگار لاواز بووە- زەمینەی کۆمەڵایەتی ڕاپەڕینی جەماوەری هێناوەتە پێشەوە.
بێبوونی ئاگایی چینایەتی پرۆلیتاریای کوردستان و ئاستێک لە ڕێکخراوبوون و تەحەزوبی چینایەتی خۆیان، و ئامادەبوونی وەک هێزێکی سەربەخۆیی چینایەتی، هیچ ئاسۆیەکی دیکە بۆ ڕزگاربوون و باشتربوونی ژیانی خەڵکی کوردستان نابینرێت. ڕاپەڕینی پرۆلیتاریای کوردستان بێ ئامادەییەکی لەم چەشنە، بێ ئاکام دەمێنێتەوە. هەنگاوی یەکەم بۆ هەر هێز و حیزب و لایەنێکی مارکسیستی، ئاستێک لە ڕێکخراوبوون و یەکگرتووبوونە پێش هەر ڕاپەڕین و شۆڕشێک کە تیایدا هوشیاری چینایەتی ئامادە بێت. بەبێ ئەم پایە چینایەتیە، هەر ئاڵوگۆڕێکی سیاسی لە ئاستی دەسەڵات و فەرمانڕەوایدا ڕووبدات، بە قازانجی چینی پرۆلیتاریا و خەڵکی ستەمدیدەی کوردستان نابێت، بەڵکو بزوتنەوە و هێزێکی تری بورژوازی بە پاڵپشتی وڵاتێک لە وڵاتەکانی ناوچەکە و ‌جەمسەرێکی زلهێزی جیهانی، دووبارە لە ژێر ناوی کۆمەڵێک دروشمی هەڵخەلەتێنەرانەدا، دەسەڵات دەگرێتەوە. چینی پڕۆلیتاریای کوردستان پێویستی بە دووبارەکردنەوەی تەجروبەکانی چەند ساڵی ڕابوردوو نیە لە جیهانی عەرەب و عێراق، کە تیایدا کرابووە لەشکری هێزە بورجوازیە جیاوازەکان.
دەستپێکی هەر بزوتنەوەیەکی شۆڕشگێرانە لە هەلومەرجی ئەمڕۆدا لە هەر وڵات و ناوچەیەکدا بێت، لەوانە کوردستان، ئاگایی چینایەتی پرۆلیتارییە، بزوتنەوەی شۆڕشگێرانە بەبێ ئاگایی چینایەتی ڕوونادات. هەنگاوی سەرەتایی ئەم بابەتە ئۆبجەکتیڤە ئاستێک لە یەکگرتووبوون و ڕێکخراوبوونی بەشە جیاوازەکانی پرۆلیتاریا و جەماوەری بەش مەینەتە لە ڕێكخراوەکانی خۆیان، لە شوێنی کارو ژیانی خۆیاندا.
هەنگاوی سەرەتا و یەکەمی حزب و لایەن و گروپە سۆشیالیستەکان، لەم ڕێبازەدا، هەوڵدان و خەباتی بێ وچانە لە پێناو بەرزکردنەوەی ئاگایی چینایەتی و خەباتکردنی بەردەوام لەپێناو یەکگرتووکردن و بەدیهێنانی زەمینەی خۆڕێکخراوکردنی پرۆلیتاریا لە ئاستی فراواندا، لە ناوەندەکانی کار و گەڕەک و هەر جوگرافیایەکی سیاسیدا کە خۆیان بڕیاری لەسەر دەدەن، لەبەرانبەر سیستەمی سەرمایەداریدا وەک سیستەمێکی کۆمەڵایەتی. سیستەمێک کە ماوەی سی ساڵە لە ڕێگای بورجوازی کوردەوە وەک پرۆ لیبڕالیزمی تازە، جگە لە برسێتی و بێکاری و گرانی و بێکارەبایی و سەرکوتی ئازادییەکان چی دیکەی بەرهەم نەهێناوە.
پراتیکی کۆمۆنیستی لە ڕاستای هوشیارکردنەوەی کرێکاران و هەڵسوڕاوانی فعلی ناڕەزایەتی جەماوەری لە ئێستادا، لە ڕێگای وەڵامدانەوە بە ڕێگرییەکانی بەردەم خەباتی چینایەتیان دژ بە دەسەڵاتی سەرمایە لە کوردستان. تێکۆشانی بێ وچان لە پێناو دابینکردنی زەمینەی خودی و بابەتی گونجاو بۆ یەکگرتووکردن و سەرتاسەریکردنەوەی ناڕەزایەتیەکان بە دەوری خواستی مووچەدا، وەک گەورەترین و فەوریترین خواستی ئەمڕۆی چینی پرۆلیتاریا و فەرمانبەرانی کوردستان و هەوڵدان لە پێناو سازدانی زەمینەی گونجاو، کە بوار بدات بە خۆ ڕێکخراوکردنی کرێکاران و فەرمانبەران و توێژە کەمدەرامەتەکان لە شوێنی کارو ژیانی خۆیاندا، لە ڕێکخراوە جەماوەرییەکانی خۆیاندا. دابینکردنی کۆنکرێتی ئەم هەنگاوە پراتیکیانە زامنی ئاستێک لە ئامادەیی چینی پرۆلیتاریا و خەڵكی ستەمدیدە دەکات بۆ بینینی ڕۆڵێکی سەربەخۆ و پێشڕەو لە گریمانەی ڕوودانی هەر ڕاپەڕین و شۆڕشێکدا.

ئاراستەی مارکسیستی هاوچەرخ
١٥.تەموزی.٢٠٢٠

mm

دەنگەکان وەک رۆژنامەیەکی ئەلکترۆنی لەپێناوی فەراهەمکردنی سەکۆیەکی ئازاد بۆ دەنگە جیاوازەکان لە ١ی حوزەیرانی ٢٠٠٢ دەستی بەکارکردن کردووە لە شاری تۆرنتۆ. دەنگەکان بە رۆژنامەی خۆتان بزانن و لەرێی ناردنی بابەتەکانتانەوە بەرەو پێشی بەرن لەپێناوی بنیاتنانی کۆمەڵگەیەکی هۆشیار و ئازاد و یەکساندا.

Previous
Next
Kurdish