ئایدۆلۆژیای تۆتالیتار .. ئاراس سەعید
ئایدۆلۆژیا چەمکێکی مۆدێرنیتەیە، لەهەردوو وشەی لێکدراوی (ئایدیا) و(لۆجی) وەرگیراوە. ئایدیا وشەیەکی یۆنانیە و فەیلەسوفی یۆنانی ئەفلاتون بەواتای فۆڕم بەکاری هێناوە، هەرچەندە ئەو وشەیە فرە ڕەهەندە و هانائارێنت، بەواتایی خەیاڵ یان بیرۆکە ئاماژەی پێکردووە، پاشگری (لۆجی) بەواتای زانست دێت….. حیزبە تۆتالیتار و دیکتاتۆرەکان لەڕێگەی قۆڕخکردنی تاقیگەکانی زانستەوە، بیرۆکەکانی خۆیان بەرهەم دەهێننەوە. بەواتایەکی تر، زانست وەکو؛ ئامڕازێک دەکرێتە خزمەتی بەرژەوەندیەکانی حیزبی سەرکوتکار و فاشیزمەوە.
لەدیدی ئارێنتەوە؛ دیکتاتۆریتەتی سۆڤیەت و نازیزمی فاشیزم، لەڕێگەی مۆنۆپۆڵکردنی زانستەوە توانیان ئایدیا سەرکوتکارەکانی خۆیان بسەپێنن. ئەمە بەئاشکرا لە فاشیزمی نازیزمدا دەبینین کەسود لە تیۆری پەرەسەندن وەردەگرێ بۆ ڕەواجدان و بەرهەمهێناوەی دەسەڵاتەکانی. فەلسەفەی مارکسیزمیش ئامڕازێکی کوشندەیە بەدەست ستالین و سوپای سورەوە.
حیزبی تۆتالیتار بەوتارێکی پۆپۆلیست و زانستی سود لەجڤاتی پەراوێزخراو هەرچی و پەرچیەکانی کۆمەڵگا وەردەگرێت. حیزب کەسە نەفرەتلێکراو و پەراوێزەکانی کۆمەڵگا دەقۆزێتەوەو وەکو ئامڕازێک بەکاریان دەهێنی بۆ دروستکردنی کودەتا و شۆرش. لەکۆتایشدا ئەو مرۆڤانە کەرامەت و مۆڕاڵ و کەسایەتیان بەندە بەمانەوەی حیزبەوە. حیزب کەسە هەرچی و پەرچیەکانی نێوکۆمەڵگا دەکاتە بەرپرسی زیندان و دامەزراوەسەرکوتکارەکانی و ئیمیتاز و پلەو شەخسیاتیان پێ دەبەخشی و لەگەڵ ڕوخانی حیزبیشدا دووبارە دەبنەوە کەسانی نەفرینلێکراو و پەراوێزی کۆمەڵگا. ئەم پرسە زۆرجار لە دۆخی ئاورتەی کوردستاندا دەخوێنینەوە، کەدەڵێن بۆچی زۆرینە ڕازین و بەردەوام ڕەواج بەسەرکوتکاری و تاڵانکارییەکانی دەسەڵات دەدەن، لەدیدی منەوە ئەوانە کەسانێکن کەرامەت و شوناسیان بەندە بەمانەوەی حیزبەوە، حیزب پلەو پۆستیان پێ دەبەخشی و لەگەڵ ڕوخانی دەسەڵاتیشدا وەکو جاش و مستەشارەکانی ڕژێمی بەعسیزمی فاشیزم مێژوو سزایان دەدات.
حیزبی تۆتالیتێر قوربانیەکان دەکەتاوە بەقوربانی و هەمیشە لەڕواڵەتدا وادەردەکەون، کە ئەندامانی حیزب یەکگرتوو و هاوڕێن. بەڵام بەپێچەوانەوە کاهینێکی زۆر تەنها و غەمگینن. تەنانەت لەکاتی بۆنەو ئاهەنگەکانیشدا توانای دەربڕینی ناڕەزاییان نیە، چونکە حیزب دەست وەردەداتە ناو ڕەهەندە تایبەتەکانی ژیانیان و تەواوی ئەقڵیەت و ئازادیەکانیان مۆنۆپۆڵ دەکات. لەکاتی بۆنەی لەدایک بوونی سەرکردە و یادی حیزبدا وەکو بوکەڵە سەمایان پێ دەکات و بەبڕیاڕ وێنەی پڕۆفایلیان پێ دەگۆڕێت.
ئاراس سەعید
