یەک دیمەن و دوو نیگا.. بەکر ئەحمەد
دیمەنی یەکەم:
لە ماڵە گەوەرەکەی حاجی سەعیدی خەراجیانیداین لەسەر شەقامی کەریمی عەلەکە. ئێوارەیەکی درەنگی پاییزە و ماهیرەی حەمە تۆفیق بە قابلەمەیەکی پڕ لە ئاوی گەرمەوە دەگاتە بەردەم بەلووعەی حەوشەکە . من خەریکی گۆرەوی شتنم. ماهیرە لەولامەوە، لە ژێرلێوەوە بیسمیللایەک دەکات و قابلەمە ئاوە گەرمەکە دەڕێژێتە حەوزۆچکەی ژێر بەلۆعەکەوە.
حاجی ئامینی خاوەنماڵ دیمەنەکە دەبینێت و لە کۆمێنتاریکی گڕداردا کە لە دڵ دەدات دەلێ: کوێرایت دابێ! خۆ تۆ دایکی کۆشێ منداڵیت. بۆ دەتەوێ منداڵەکانت شێت و شەپۆڕ بن. بۆچی وەک بەشەر بیسمیللا ناکەیت و ئەو بەڵایە لە کۆڵی خۆت و منداڵەکانت ناکەیتەوە. مەگەر نازانیت لەگەڵ ڕشتنی ئاوی گەرمدا دەبێ بیسمیللا بکرێت تا جنۆکەکان لە خۆت نە ئاڵۆزێنێ؟
ماهیرە بە زمانێکی میهرەبانانە ترەوە دێتە وەڵام و دەڵێ: بڕوا بکە بیسمیللام کرد، رەنگە تۆ گوێت لێنەبووبێ!
ئەی جنۆکەکان چۆن گوییان لێ بێت کاتێک من لە تەنیشتتەوە گوێم لێ نییە؟ کچم من بۆ خۆتمە. سووتاندن و ئازاردانی یەکێک لە جنۆکەکان کارەساتی خراپی لێکەوتۆتەوە و من نامەوێ تۆ وەک دایکی کۆشێ منداڵ، دووچاری ئەو حەرامزادانە بیت.
گێرانەوەی حەکایەتی جۆراوجۆری فلانە دایك کە ئاوی ڕشتووە و بیسمیللای نەکردووە و یان وەک دۆخەکەی ماهێرە بیسمیللاکە نەتوانراوە ببیسترێ، بە شێتبوونی کوڕ و کچەکانی تەواو بووە ، بەشێک لە قسەکانی حاجی ئامینە کە کاتێکی زیاتری بەردەم بەلوعەکەی ئەوئێوارەیەی من داگیردەکات.
دیمەنی دووەم:
“هاوین لە کەناڵی یەک”ی ڕادیۆی سوید، بەهێزترین بەرنامەکانی ڕادیۆیە لە سویددا. هەموو ساڵێک کۆمەلێک ناو و کەسایەتی گەورە و بچووک لە پرۆگرامێکی سەعاتیدا، بابەتێکی تایبەتی ژیانی خۆیان دەگیڕنەوە کە ملیۆنەها لە خەلکی سوید وادار بەگوێگرتن دەکەن و لە رۆژنامە گەورەکانی سویدەوە رانان و لێکۆڵینەوە بۆ قسەکەرانی هاوینی سوید دەکرێت.
لە سێی ئابی 2021 یە ئەمساڵدا، سەرەی “تاریق تایلەر ساڵح” بوو. یەکێک لە ڕووخسارە ناسراوەکانی چیشتلێنان لە سویددا. ئەوەی کە لە زمانی کوردیدا بە شێف بانگدەکرێن لەمڕۆدا.
لە سەرەتای بەرنامەکەیدا کە قسە لەسەر کاریگەریجێهێشتنی رووداو و کەسایەتییەکانی دەوروبەری ئێمەن لەسەر خودی ئینسان خۆی، تاریق سەرگوزشتەیەکی سەیر دەگێڕێتەوە کە واهییە.
لە پایزی 2013 دا ، تاریق لە گەڵ تیمی تەلەفیزیۆنی سویددا، بۆ تۆمارکردنی بەرنامەیەکی تایبەتی خواردندروستکردن دەچن بۆ شارۆچکەی “یۆک موک” . لەوێ لەگەڵ “گرێتا هوڤا” کە یەکێک لە ناودارەترین شیفەکانی خواردنی “سامەکانە” کە کەمایەتییەکی ئەتنی باکوری سکاندیناڤیان، بە تەمان بەرنامەیەکی تایبەتی دروست بکەن.
بەهۆی هەندێ گرفتی هات و چۆووە، تۆمارکردنی بەرنامەکە دەخرێتە رۆژی دوایی و بەڵام کردەی خواردندروستکردن لە جەنگەلەکانی “یوک موک”دا تا ئیوارەیەکی درەنگ درێژە دەکێشێت.
تاریق دەڵێ: گریتا خواردنێکی تایبەتی سامەکانی دروستکرد. کولاندنی پەتاتە لە خوێوئاودا و بەکارهێنانی بەشێک لە خویوئاوی پەتاتەکە بۆ شلەیەکی تایبەتی و رشتنی بەشی زیادەی خوێوئاوی پەتاتەکە لە دارستانەکەدا.
تاریق دەڵێ: کاتێک گرێتا لە پیشمەوە ڕێیدەکرد بۆ ڕشتنی ئاوەگەرمەکەی ناو قابلەمەکەی دەستی، ئەو دانەوییەوە و ورتە ورتێکی لێوە هات. پێموت: هیچ تێنەگەیشتم، چیت وت؟
تاریق دەڵێ: گرێتا وتی: شتێکی وانەبوو، تەنها بەو خەڵکە وردیلانەی ژێرگژوگیای بەردەمی خۆم وت کە ئاگاداربن!ئێستا ئاوێکی لەکوڵ بەڕێوەیەو ئاگایان لە خۆیان بێت!
ئەوەی کە تاریق لەبەرنامەکەدا دەیگیڕیتەوە ئەم گۆشەنیگایەی گرێتایە بۆ پەیوەندی نیوان ئینسان و سروشت: کە ئێمە سەروەری سەر ئەرز نین و ئینسان لە پەیوەندییەکی هارمۆنیئاسادا لەگەڵ سروشتی دەورووبەری خۆیدا دەبێ پەیوەندی بسازێنێ و رێز بۆ ئەم پەیوەندییە دابنێ. ئەوەتانێ کار و کردەوەکانی ئینسان کاریگەری لەسەر دەوروبەر جێدەهێڵێت و ئینسان ناچاردەکات بە چاوێکی دیکەوە لەم پەیوەندییە بنواڕێ. هەموو جەدەلی ژینگە و گەرمبوونی پلەکانی گەرمای سەر کۆی زەوی لەسەر تێکچوونی ئەم پەیوەندییەی نێوان ئینسان و سروشت لەمڕۆدا ڕاگیراوە و لە دایکبوونی دیدێکی هیومانیستی ئیکۆلۆجیانە لەبەرانبەر سروشتدا، دەهێنێتە ئاراوە.
سەرنجڕاکێش ئەوەیە کە سامەکان و کوردەکان بە دوو خەلکی نزیک لە سروشتەوە دەناسرێن.
کەچی لای ئەوان ڕشتنی ئاوی گەرم دەبێتە دووبارەسەرنجدانەوە لە پەیوەندی نێوان خودی ئینسان و دەوروبەری و تێروانینێکی ئینسانی تر دەخاتە بەردەمی ئینسان کە هەموو کاروکردەوەیەکی ئەو کاریگەری لە دەوروبەر دادەنێت و ئینسان دەبێ ئەم پەیوەندییە بپارێزێت.
لای کوردیش هەمان دیاردە، دەبێتە کاردانەوە لە بەرابەر چۆنێتی خۆپاراستن لە بەرنابەر دوژمنێکی نەبینراودا. ئیتر جێگاو ڕێگای ئەم ئینسانە لە ناو سروشت و دەوروبەرەکەیدا ، لە بەرانبەر ئەو جنۆکانەیشی کە دەکرێ موسوڵمان بن، هیچ مانایەک پەیدا ناکات.
بەکر ئەحمەد
2021-07-06
