خاتو بیل 95 ساڵ بەر لە ئێستە کۆچی دوایی کرد.. ئاوات ئەسعەدی

گێرترودە مارگرێت لۆتەین بێل دامەزێنەرو ئەندازیاری راستەقینەی دەوڵەتی عێراقە، کە هەروەک ئاشکرایە، دەیان ساڵی رەبەق سەرانسەری ناوچەی خۆرهەڵاتی ناوەراستی شڵەژاندووە. ئەمەش لە راستیدا گەورەترین دەسکەوتی ئەو خانمەیە، کە تەنیا 2 رۆژ پێش ئەوەی تەمەنی بگاتە 58 ساڵ لە شاری بەغا لە 12 تەمووزی 1926 کۆچی دوایی کرد.
هیچ شتێک نیە لە عێراقا وەک یادەوەریەک بۆ ئەم خانمە تەرخان کرابێت. نە شەقامێک ناوی ئەمی لێنراوە، نە فێرگەیەک لە کوێرە دێیەکی تەریکا، نە یانەیەک، نە هیچ شتێک… تەنانەت ئەو پەیکەرە چوکلەیەش کە لە مۆزەخانەی العراقية لە بەغا کاتی خۆی مەلیک فەیسەلی هاورێی بۆی دروست کردبوو، لە 2003 ــەوە بێسەرشوێنکراوە. ئەمەش وەک ئەوە وایە، هەرگیز وجودی نەبووبێت. چارەنووسی دوو ئینگلیزەکەی تریش کۆکس و ویلسن، کە ئەوانیش خاوەنبڕیاری سەرەکین لە دامەزراندنی دەوڵەتی عێراق، باشتر نیە. دەوڵەتی هەمیشە پڕ نەهامتی عێراق بەبێ هەوڵی بێ وچانی ئەم سێ کەسە (بێل و کۆکس و ویلسن) مەحاڵ بوو بەم شێوەیەی هەیە، دروست بایە، بێگومان ئەمەش نەک هەر لەسەر حیسابی جوگرافیای کوردستانی باشوور بوو، کە کردیانە قوربانی “عێراقی عەرەبی”. تەنانەت، برێکی گەورە لە خاکی جەزیرە (میزۆپۆتامیا)، لەگەڵ روبەرێکی زۆر فراوانی بیابانەکانی عەرەبستانی سعودیەشیان خستە سەری.
سپڵەیی دەسەڵاتدارانی عێراق زۆر کەم وێنەیە لە مێژوودا لە ئاستی ئەو سێ کەسە. رەنگە عەرەبی عێراق لێشیان نەگیرێت لەم هەڵوێستەیان. چونکە ئەگەر دان بە دەسکەوتەکانی ئینگلیزا بنێن لە دامەزراندنی وڵاتەکەیان، ئەوا ترسی ئەوەیان هەیە، هەموو شەرعیەتێکی جوگرافی و مێژووییان لەدەست بدەن.
لە لایەکە دیکەشەوە ئەم فەرامۆشکردنەی ئەو سێ کەسە لە عێراقا پڕ بەپێست شایستەی ئەو سێ کەسەیە، بە تایبەت لەبەر ئەو نارەوایەتیە مێژوویەی دەرهەق بە کوردستان کردویانە. رەنگە ئەو مەسەلە کوردیە جوانترین وتە بێت بۆ پەیوەندی نێوان ئینگلیزو عێراق: “بۆ بۆرەپیاو خۆت بدەرە کوشت، دوایی ئەڵێت: خۆی مرد.”

Dengekan

دەنگەکان وەک رۆژنامەیەکی ئەلکترۆنی لەپێناوی فەراهەمکردنی سەکۆیەکی ئازاد بۆ دەنگە جیاوازەکان لە ١ی حوزەیرانی ٢٠٠٢ دەستی بەکارکردن کردووە لە شاری تۆرنتۆ. دەنگەکان بە رۆژنامەی خۆتان بزانن و لەرێی ناردنی بابەتەکانتانەوە بەرەو پێشی بەرن لەپێناوی بنیاتنانی کۆمەڵگەیەکی هۆشیار و ئازاد و یەکساندا.