Skip to Content

ڕۆمانی(جیهانی سەدام حوسێن).. شەماڵ بارەوانی

ڕۆمانی(جیهانی سەدام حوسێن).. شەماڵ بارەوانی

Closed
by تشرینی یه‌كه‌م 18, 2021 General, Literature


یەکەم چاپی لە دوو توێی ڕۆمانێکی قەبارە مەزنی٤١٤لاپەڕەیی لە٢٠٠٣/٤/١٤، لێ بڵاو بووەوە، نوسەرەکەی لەژێر ناوی خوازراوی(مەهدی حەیدەر)ئەو ڕۆمانەی لەچاپداوەوناوی ڕاستەقینەی خۆی نەنووسیوەو تائێستا ناسنامەی ڕاستەقینەی ڕۆمانەکە ئاشکرانەبووە بەشێک پێیان وایه عەبدولڕەحمان مونیف، یاخود فوئاد تکرلی لەوەدەچێ نووسەرەکەی بێت ،بەڵام ئەمانە هیچیان پشت ڕاست نەبووەتەوەو کەس نازانێت کێ نووسەری ڕاستەقینەی«جیهانی سەدام حوسێن»ە.
بەهەرحاڵ هەرکێ بێت ،نوسەرەکەی، گرنگ دەست و قەڵەمی خۆش بێت و شاکارێکی جوان و بەرزی ئەدەبی لەبارەی دیکتاتۆرە گۆڕبەگۆڕەکەی عیراق پێشەشکردین،
نووسەری ناونادیار لەپشەکی ڕۆمانەکەیەوە لەبارەی ڕۆمانەکەیەوە پێمان دەڵێت«ئەو ڕۆمانە کارێکی مێژوویی نییە، بەڵکوو کارێکە بەرهەمی خەیاڵە، خەیاڵێک واقع بۆمەبەستی بونیاتنانی خەیاڵێکی هاوشێوەی دنیای عیراقی بەکاردێنیت.. جارانێک ڕێک وەکو عێراق و هەندێک جاریش پێچەوانەیەتی.”
نووسەر بۆماوەی دەساڵ(١٩٩٢-٢٠٠٢)، خەریکی نووسینی ڕۆمانەکە بووە، لەهەردوک وڵاتی نیپال-پیرۆ،
«جیهانی سەدام حوسێن».
ڕۆمانێکە تەنها داهێنراوێکی زادەی خەیاڵێکی ڕوت و گێڕانەوەیەکی سادەو ساکاری کۆمەڵێک چیرۆکی فانتازی و ئەفسانەیی نییە، بەڵکو ڕۆمانێکە، تێکەڵیەکە لەژیانی کەسێنی، مێژوو و خەیاڵ و نووسەر خەیاڵ لەبەرژەوەندی واقع دادەڕێژێتەوەو باس لەحەقیقەتی ژیان دەکات لەوڵاتێک کە پێی دەڵێن عیراق، ڕۆمانێکە ئەگەر نەتوانین بەدیاری کراوی پۆلینی بکەین، بۆ کامە بەش، ئەوە دەتوانین بڵێین داستانێکی مرۆڤانەی ئەدەبی مەزنە، ئەدەبێکە باس لەدیکتاتۆر دەکات و لەشێوەی ڕۆمانەکانی (جەنابی سەرۆک-ی میگێل ئەنخل ئاستۆریاس )و (پایزی پەتریکێک-ی گابرێل گارسیا مارکیز). هەردووک نووسەری ناودارو جیهانی و ئەمریکای لاتین، بە ئەدەبی دیکتاتۆرو لەڕیزی ڕۆمانەمەزنە جیهانیەکان دایبنێین.
«جیهانی سەدام حوسێن».
جیهانێک پڕی لە ڕق و کینە، تیرۆرو تۆڵە،پیلان و کوشتن، فاشیەت و دیکتاتۆریەت، سیخناخ لە ترس و دڵەڕاوکێ، کابوس و فۆبیا. جیهانێک، خاڵی لە مرۆڤایەتی و ویژدان، جیهانێک بێبەش لە سۆزو میهرەبانی، لەهێمنی و جوانی، لەئازادی و عەدالەت و کامەرانی، «جیهانی سەدام حوسێن».
جیهانێک،لێوان لێو لە دۆسیەی نهێنی و هەواڵی ڕۆژنامەوانی و ڕاستی مێژوویی لەبارەی سەرکردەی دیکتاتۆرو تۆتالیتار جەنابی سەدام حوسێنی فاشیست.
نووسەرلەکاتی جەنگی دوومی کەنداو دەسپێدەکات، لەو کاتەی: ١٦/یەنایەری/ ساڵی١٩٩١، ئەمریکا هێرش دەکاتە سەر بەغدا،
لەبەرەبەیانی ئەو ڕۆژەدا،سەدامی دیکتاتۆر هێشتا لەپڕمەی خەودایە،لەژێر زەمینی یاریگای تۆپی پێ، ٥کیلۆمەتر لەکۆشکی سەرۆکایەتی دوور، لەوشوێنەی تەنراوەتەوە بە هێزو پاسەوانی کۆماری، ئینجا باس لەسەردەمی دروووستبوونی دەوڵەتی عیراق و سەردەمی پاشایەتی و حومڕانی پاشاکان و کاتی ڕۆخانی سیستەمی پاشایەتی لەعێراق و کۆتایی هەیمەنە و ئینتیدابی بەریتانیەکان لەو وڵاتە دەکات و پاشان ڕێڕەوی ڕووداوەکان درێژدەبێتەوە بۆ دواترو سەردەمی نوری سەعید و عەبدولسەلام عارف و عەبدولکەریم قاسم و ئەحمەد حەسەن بەکرو تا سەردەمی سەدام حوسێنی شۆڤینی.
نووسەر لە«جیهانی سەدام حوسێن»دا. گەشتێکی زەمەنی بە لاپەڕەکان و وێستگەکانی ژیانی دیکتاتۆری کۆچکردوو (سەدام حوسێن) بەخوێنەر دەکات و بە تەواوی لایەنەکانی ژیان و قۆناغەکانی ژیانی ئەو تۆتالیتارو فاشیستەئاشناماندەکات،باس لە وێستگە بەوێستگەی ژیانی سەرکردەی دیکتاتۆردەکات،لەژیانی منداڵی و لەو کاتەی سەدام تەمەنی پێنج ساڵان دەبێت و لەماڵی خاڵی(خەیرواللە تلفاح) دەبێت،لەشاری تکریت، کاتێک ئینگلیزەکان خاڵی دەخەنەزیندانەوە، ئینجا ژیانی سەدام لەگەڵ (سەبحە)ی دایکی لەگوندی شویش،دزی، کارکردن، خوێندن، هاروهاجی سەدام و ڕاوەدوونان و بەردبارانکردنی لای مناڵانی دێ،دواترچونی سەدام بۆ ماڵی خاڵۆی لە کەرخ، ئینجا چونی بۆ شاری تکریت، بەغدا،هاوڕێیەتی سەدام و هاوڕێ بەعسیە تکریتیەکەی خاڵی عەقید(ئەحمەدحەسەن بەکر)، چیرۆکی پرۆسەی هاوسەرگیری کردنی سەدامی دیکتاتۆر لەگەڵ کچە خاڵەکەی(ساجیدە خەیرواللە تلفاح).
پەیوەندیکردنی سەدام بەڕیزەکانی بەعس و وەرگرتنی پۆستی کارو باری ئەمنی لەناوحیزب،ململانێی نێوان شیوعیەکان و بەعسیەکان لەدوای ڕوخانی سیستەمی پاشایەتی و چیرۆکی برینداربوون و زیندانی کردن و ڕاکردنی سەدامی فاشیست ،لەدوای هەوڵی کودەتایەکی شکستخواردووی بەعسیەکان بۆ تیرۆرکردنی(عەبدولکەریم قاسم). ئەمانەو دەیان زانیاری و چیرۆکی ترلەنێو دوو توێی ئەم ڕۆمانەدا هەن، لەبارەی دیکتاتۆری پێشوو(سەدام حوسێن).
«جیهانی سەدام حوسێن».
چیڕۆکی ژیانی کەسێکە، کەژیانی سەراپا کودەتاو خوێنڕشتن و تیرۆرکردن بوو،کەسێک زۆر لەتەمەنێکی زووەوە پەیوەندیدەکات بە ڕێکخستنەکانی فاشیسترین حیزبی سەدەی بیستەم(حیزبی بەعس)، ئەو کەسەی لەپێناو حیزبە شۆڤێنیەکەی و مەبدەئەفاشیستیەکانی، ئیتر دەبێت بەمەزنترین دڕندەی عیراق و پاڵەوانی حیزبی بەعس و هەرکاتێک حیزب بیەوێت کەسێک تیرۆربکات، سەدام ڕادەسپێرن بۆ تیرۆرکردنی و ئەرک و ڕۆڵی سەدام لەناوحیزب دەبێت بە پاکتاوکردن و تیرۆرکردنی هەموو ئەوکەسانەی حیزب بەڕەخنەگرو نەیارو ئۆپۆزسیۆن و ڕکابەری خۆی دەزانێت و هەرکاتێک حیزب لەکەسێک توڕەدەبێت و دەیەوێت لەنێوی بەرێت، سەدام لەگەڵ کومەڵەک کەسیتری بەڵتەجی بەعسی بەو ڕۆڵی لەناوبردن و تەسفیەکردن و کوشتنە هەڵدەستێت،سەدام بەو جۆرە دەبێت بە کەسێکی دڵرەق و فاشیست و تەسفیەچی و کودەتاچی و ئیتر بەچەک هێرشدەکاتە سەر کەژاوەی ئۆتۆمبیلەکانی عەبدولسەلام عارف و شکست دێنێت و ڕادەکات بۆ میسرو دواتر کودەتا بەسەر هاوڕێکەی (حەسەن بەکر)دەکات و لەدەسەڵات لایدەبات و دەگات بەهەڕەمی دەسەڵات و لوتکەی بڕیاردان و بەفیعلی دەبێت بە کەسی یەکەمی وڵات و سەرۆکی دەوڵەت و مێژووی عیراق هێندەی تر ڕەش و خوێناویتر دەکات و سیخناخی دەکات لە خوێن و توندو تیژی و پاکتاوکردن و تیرۆرکردن و بۆ ماوەی ٣٤ساڵ ،بێ وەستان و بێ بڕانەوەو بەزەبری هێزو کوتەک و ئاگرو ئاسن حوکمی خەڵک دەکات و دەوڵەتێکی پۆلیسی قەمعی تۆتالیتێری ڕۆدەنێت و هەرچی دەنگێکی ناڕازی و ڕەنگێکی جیاوازو نابەعسی بێت، هەمووی دەخنکێنێت و دەسڕێتەوەو وڵات یەکپارچه دەکات بە بەعسیستان و ئەنفالستان و شۆڤینیستان و لەسایەی حوکمی بەعسیزمدا ئیتر هەناسەیەک بۆ ئازادی و شوێنێک بۆ کەسی نا بەعسی نامێنێتەوەو تۆ بە بیرو باوەڕ، بەعسی و فاشی نەبیت،چارەنووست پاکتاوکردن و تیرۆرکردن و ئەنفال و کیمیابارانکردن و لەناوچون و نەمانە، یاخود یاخی بوون و ڕووبەڕووبوونەوەو جەنگ و شۆڕشە، یا ڕاکردن و وڵات جێ هێشتن و ڕووکردن لەغەریبی و تاراوگەو هەندەرانە، یان سەرشۆڕی و جاشێتی و کۆیلەیەتی بۆ بەعس و ڕادەست بوون بە بەعسیەکانە، بەوشێوەیه ژیان لەژێر دەسەڵاتی بەعس لەعیراقدا زۆر لەپێشەخۆی وێرانترو کاوڵتردەبێت، ئەو عیراقەی کە نووسەر لەبارەیەوەدەڵێت( لەدوای دەرچوونی هەر بەیان نامەیەکی تازەی بەعس، پیاوەکانی بەعس گەمارۆی ماڵەکان دەدەن و کۆمەڵێک پیاو ون دەبن-دەڕفێندرێن) بەو چەشنە لەسایەی حیزبی بەعس و حوکمی سەدام حوسێندا، ئەمن و ئارامی، ئازادی و ژیان، ئاشتی و خۆشگوزەرانی بەیەکجاری لەوڵات بارگەیان تێکدەنێن و باردەکەن، یاخود لەپشت چواردیواری بەندیخانەکانی بەعس دەست و پێو دەمیان دەبەسترێتەوەو بەنددەکرێن، یا لەسەردەستی جەلادەکانی بەعسیزم لەسێدارەدەدرێن و بۆماوەی سیواچوار ساڵ، خوێنڕشتن و بێ سەروشوێن کردن و کوشتن و تیرۆرکردن و پاکتاوکردن و ئەنفالکردن و تەعریبکردن و بە بەعسکردن دەبێت بە سیمای سەرەکی ژیان و بنەماکانی دەوڵەتی عیراق، لەژێر هەژمونی سێبەری دەسەڵاتی بەعسی تیرۆرست و تۆقێنەرو دڕندە، لەژێر دەستی سەدامی کورد کوژو مرۆڤ کوژی ڕەگەزپەرست و لەمۆڕاڵ و مرۆڤ داچۆڕاو،ئەو عەقڵیەتە شۆڤێنیەی تەعریبکردن و ئەنفالکردن و کوشتن و تیرۆرکردنەی تائێستایش ، لەژێرناو بەپاساو بەشێوازو لەناودەمامکیتر بەتایبەتی لەدژی نەتەوەی کورد درێژەی پێدەدرێت و کۆتایی نەهاتووە و هەرماوە.
..

شەماڵ بارەوانی

Previous
Next
Kurdish