ڕامانێک لە کتێبی “پیرەمێرد لە دەستنووسی چل چیرۆکدا”.. نووسینی و ئامادەکردنی کاک کامەران سوبحان. خوێندنەوەی: رۆژگار خالید
سەرەتا دەمەوێت ئەوە بڵێم :
هەر مرۆڤێک لە ئێمە تاوانبار نییە بەو شتانەی دەیڵێت یانیش ئەو کردەوانەی دەیکات بەڵکو تاوانبارە بەو شتانەی لەسەر دەگوترێ ، چونکە لە کۆتاییدا بەو شتانە تاوانبار و سزا دەدرێت و تۆڵەی مەرگی ویژدانی بەسەر دەسەپێنرێت کە نەیکردووە ، نەوەک لە ئەسڵدا تاوانباربێت بەو شتانەی لەسەری دەبێت بە پەڵەی ڕەش ، تەنانەت ئەگەر ئەو تاوانەی ئەنجامیش دابێت چاوپۆشی لێدەکرێت کاتەک دەسەڵات و هێز هەیە پاڵپشتی دەکات !!
ئەسڵی بابەتەکە ئەوەیە :.
بۆچی نووسەران و شاعیران و ڕۆشنبیرانی نەتەوەیی ئێمە ڕوبەڕووی شتانێک دەکرێنەوە نەیانکردووە یانیش وایان لێدەکەن پەڵەی ڕەش بکەوێتە سەر کەسایەتیان !!
بۆ وەڵامی ئەو باس و خواسی هەیە
ئەم کتێبە دەستپێکی باشمان نیشان دەدات و نووسەر هەلدەستێت بە :.
گێڕانەوەی چل چیرۆک و بەسەرهات لەبارەی پیرەمێردی شاعیر و نووسەران و خەڵکی شاری سلێمانی و دەڤەری شارەزوور و ناوچەکە بەگشتی .
لەبەر ئەوەی کۆمەڵگەی ئێمە بەبەردەوام کێشە و بەریەککەوتنی هەیە لەگەڵ نوخبەی ڕۆشنبیران و پیاوانی ئایینی و خەڵکی ئاسایی لە ژیانی ڕۆژانەمان .
بۆیە دەتوانین بڵێین قسەکان و هەڵوێستەکان نووسینەکان دەمێننەوە و لاناچن ، لەپاڵ ئەوەشدا کاریگەریی نەرێنی دەهێنێت و پێگەی کۆمەڵایەتی ئەو کەسانە دەشکێنرێت ، کەچی ئەو کەسانە بەبەرزی خزمەتی زمان و وێژەی کوردیان کردووە ، لەسەردەمی خۆیان دەکەونە بەر نەفرەتی زمانی خەڵکەکەی .
ئەگەر ئەم پرسە بۆ پیرەمێرد یان نووسەران و شاعیران ڕاست بێت ، بێگومان بۆ هەموو کەسێک ڕاستە ، چونکە هەر تاکێک لە ئێمە تاوانبار دەکرێت بەشتێک نەیکردووە یانیش نەیگوتووە یانیش بەشتێک نەینووسیووە .
لەدواجاردا :.
ئەو ڕۆڵە ناشیرینە وا دەکا هەمووان لە یەک ئاست ببینرێن و کەس جیاوازتر و باشتر و زیرەکتر و بەهێزتر نەبێت .
هەر کاتێکیش لە شتێکی بچووک تاوەکو شتێکی گەورە وابکات جیا ببێتەوە چ بەنووسین بێت یا وەرگێڕان یا هەڵوێستێکی نەتەوەیی و نیشتمانی بێت .
بێگومان ڕووبەڕووی دەیان تۆمەت و بوختان و سوکایەتی و هەڕەشە و جنێودان و خیانەتی نشتیمانی و تۆمەتی دینی و لادینی دەکرێتەوە .
هەر ئەوەشە وادەکا :.
ئینسانی ئێمە و کەسایەتی ڕۆشنبیری ئێمە یا لە قهری فەقیری و رەزاڵەتی و بەبێ پشت و پەنای بمرن یانیش سەریان هەڵگرن و ناوچەکە بەجێ دەهێڵن یانیش واز لە نووسین و خوێندنەوە کتێب دەهێنن لە سووچێکی ماڵەکەیان بێدەنگ دەبن کەچی دووبارە سووکایەتیان پێدەکرێت چونکە تەسلیمی واقیع ژیان بوونە .
بۆیە بەدەردی ” شێتی دەمرن ” کەوا خەڵک وایان پێدەلێن .
ئەوەی بەلای منەوە گرنگە لەم کتێبە چەند چیرۆکێکە وەک خۆی دەنووسمەوە و پوختەیەکی لەسەر دەنووسم .
لە چیرۆکی ” نۆیەم “
” پیاوێک لەناو دەستنووسەکان دەبێت بە تۆز “
_ کاتێک شاعیران و نووسەران لەبەر خەم و خەفەت و ئەو هەموو ناو و ناتۆرە شارەکان جێدەهێڵن و سەر هەڵدەگرن و شارەکان جێدەهێڵن بەبێ ئەوەی بزانن بۆچی کۆچ دەکەن ؟
بەرەو کوێ کۆچ دەکەن و لە شارەکان هەڵدێن؟
بۆچی دونیای رۆشنبیر ئێمە و ژیانی خەڵکی ئاسایی ئێمە پڕە لە کێشە و پڕە لە ڕق و کینە ؟
بۆچی دونیای ئێمە پڕە لە ڕووداو و پێشهاتی خراپ و هەر دووبارەش دەبێتەوە !!
وەڵامەکە ئەوەیە قبوولکراونین و بەرژەوەندی کەسانێک هۆکاربوو و مرۆڤ ترساوە لەوەی هۆشیار بکرێتەوە .
لە چیرۆکی ” دەیەم “
” وەنەوزێک هەموو شتێکی کرد بە خۆڵەمێش”
شێخ مەحمود حەفیدی بەرزنجی کتێبخانەیەکی گەورەی پڕ لە کتێبی دانسقەی دەستنووسی سەردەمی ئەمەوییەکانی بەخشیە مزگەوتێکی دێرین لە گەڕەکی سابونکەران لە شاری سلێمانی ، کتێبخانەکەش پێشتر دیاری میرێکی سۆرانی ناوچەی ڕەواندز بوو بۆ شێخ مەحمودی حەفید .
بەڵام
لە بێباکی بیت یاخود بەهۆی کەمتەرخەمی یانیش بەدەستی ئەنقەست بێت ئەو کتێبخانەیە لە بەرەبەیانی زوودا گڕ دەگرێت و کتێبەکان و دەستنووس و قورئانە دێرینەکان دەبنەوە بە خۆڵەمێش و ئەوانەی وەک خزمەتکار و کەسی نوێژخوێن و بێلانە لەم مزگەوتە دەخەون بەهۆی گەرمی ئاگرەکە لە خەو هەڵدەستن !!
پرسیارە جدییەکە ئەوەیە
بۆچی دەبێت ئەو هەموو کتێبە بێباک و بێ منەتانە بسووتێن ؟!
بەلای خەڵکەوە شتەکی وا گرنگیش نییە کتێب و دەستنووس دەسوتێت !!
بۆیە ئەوانەی لەم مزگەوتە دەمێننەوە بە درێژایی 30 ساڵ خۆشەویستی زۆریان بۆ ئەم شوێنە هەیە بەقەهری سووتانی ئەو هەموو کتێبانە دەمرن !!
بۆچی بەدەیان و سەدان کتێب و دەستنووس و دیوانی شیعری شاعیران بەهۆی باران و لافاو دەفەوتێن و بەلای خەلکەوە شتەکی زۆر ئاساییە کاتەک مێژووی نەتەوەیەک ئاو دەیبا و دەفەوتێن و ” گرنگیەکی ئەوتۆی نییە ” !
وەڵامەکە ئەوەیە تاوەکو ئێستاش مەعریفە لەدوای هەموو شتێکە زۆرینەی خەڵکی ئێمە وەک یەکدی دەژین یانیش وەکو چاولێکارن و حەزدەکەن ژیانیان لاسایی بکەنەوە ، زۆرینە دژە کتێب و دژە مەعریفە و دژی خوێندنەوەیە .
چیرۆکی ” یانزەیەم “
مردنی کتوپڕی شاعیران لەناو دەستنووسەکان
ئەوەی سەیرە لەناو ئەو دەستنووسانەی نووسراوەتەوە مردنی کتوپڕی شاعیران و هەڵهاتن و لەترسی کوشتن و ونبوونی هەندێکیان باسکراوە !!
لەم چیرۆکەدا ڕووبەڕووی دوو خاڵ لە واقیعی ژیانی کۆمەڵایەتی و پەیوەندی نێوان ئینسانەکان دەبینەوە .
1.دزینی کتێب و دەستنووس و دڕان و فەوتانی چەندەها کتێب و فرۆشتن و پێدانی دەیان کتێب بە بێگانە و دوژمنانی گەلی کورد کوشتنی نووسین و ووشە و کتێبی ئەوانە .
2.دروستکردنی سەدان تۆمەت بۆ کەسایەتییەکان لەم کاتەدا
وەک
_ پیاوی ئینگلیزە یا پیاوی بێگانەیە !
_ سیخوڕە !
_ هەتیمچی و پیسخۆرە !
_ کەسایەتی بۆش هیچ لە بارانەبووە !
جگە لە کۆمەڵێک شتی دیکە هەن و سوکایەتیان پێدەکرێت وەک دژە نەریتە و دژە دین و کافرە و مەشروبخۆرە و قەلەمفرۆشە .
ئەوەی سەیرە ئەوەیە تاوەکو ئێستا قسەی لەسەر دەکرێ کێین ئەوانەی دژایەتی ئەوانە دەکەن ؟
ئایا پیاوانی ئاغا و دەسەڵاتداران یانیش چاوساغی تورک و فارس و عەرەبن یانیش پیاوانی ئایینی و پارێزەری نەریتی کۆمەڵایەتی کۆنن یانیش خەڵکی ئاسایی و نەخوێندەوارن .
چونکە
ئەوانەی دژایەتی کراون کەسایەتی بەرزن وەک مەولانا خالیدی نەقشبەندی و نالی و مەحوی و پیرەمێرد و دەیان و سەدانی کەس لەپێش ئەوان و سەدان کەسی دیکە لە پاش ئەوان تووشی هەمان دۆخ بوونەتەوە .
تەنانەت دوای سەد ساڵ
ئێستاش ئەو دەردە هەر هەیە لە نێوان شاری ” هەولێر و سلێمانی” بۆیە رۆشنبیران شارەکان جێدەهێڵن !!
یانیش کۆچ دەکەن بۆ دەرەوەی وڵات لە پاشان بە دزینی بەرهەمی بێگانە تۆمەتبار دەکرێن لە کاتەکدا ئەو کەسانە زیاتر لە زمانێک و دووان و سێ زمانیان زانیوە ئینجا شاربەدەرکراون .
لە کۆتایی دا ئەو قسەی پیرەمێرد دەیکا کاتەک رەخنەی لێدەگرن لە ستایشی گۆرانی شاعیر و مەحمود پاشای بابان و ئەمین زەکی بەگ و شێخ حسام الدین نەقشبەندی دەکا .
دەڵێت ئەو کەسانە چ دەلێن بابلێن گرنگ نییە ئەوەی گرنگە ئەوەیە .
من چی لەبارەی ئەم منەوەر هەڵکەوتانەی نەتەوەکەم دەلێم .
ئەوەی گرنگە بلێم ئەوەیە
کێن ئەوانەی مانەوە لەنێو مێژووی ئێمەدا دژی رۆشنبیران و نووسەران و شاعیران و نووسەرانی کوردبوون و دژی نووسین بوون ؟
یانیش
نووسەران و شاعیران و نووسەرانی کورد خزمەتیان بە نەتەوە و زمانی کوردی و وێژەی کوردی کرد .
بێگومان نووسین دەمێنێتەوە و نووسەران و شاعیران و نووسەران بوونە بەشێک لە مێژووی ئێمە .
ئەوانەی قسەیان دەکرد و هەڕەشەیان لە نووسەران دەکرد لەبیرکران و بوونە پەلەی رەش بۆ مێژوویی خۆیان .
بۆ ئەوەی بزانین نەتەوەی ئێمە چۆن ژیاوە ، گرنگە هەر کەسێک لە ئێمە ئەو کتێبە بخوێنێتەوە .
لە کۆتایی دەمەوێت ئەوە بڵێم چەندە سادە دەژین و چەندە سادە بیردەکەینەوە و چەندە بەسادەیی دەبینەوە خۆڵ بەبێ ئەوەی هیچ شتێک هەبێت گرنگ بێت بکەین و پیوستە هەڵوەستە بکەین چەندە ترسناکە مرۆڤەکان لەیەکدی بچن .
