به‌ها و هه‌ڵه‌ی پێشبینییه‌كان … سهباح ڕهنجدهر
باجی جیانووسین: ئهزموونی سهباح ڕهنجدهر
ئه‌حمه‌دی مه‌لا
شیعر لای سهباح ڕهنجدهر له شیكلی جیهانێكدایه، كه نه سهرهتای دیاره نه كۆتایی، بهڵكو له پهڵهی جوانیی، له دهنگی نامۆ، له بزاوتێك، له ئاماژه‌‌یه‌‌ك، له ساتمه‌‌یه‌‌ك، له بیره‌‌وه‌‌رییه‌‌ك پێكهاتووه، له كۆتاییدا، ههموو شتێك لای شاعیر دهبێته مادده و مایهی شیعر. ڕهنگه باس له سه‌ره‌تایه‌ك بكات، بهڵام سه‌‌ره‌‌تایه‌‌كی زه‌‌مه‌‌نی نییه، بهڵكو له ئێستایه‌‌ك پێكدێت، كه زه‌‌حمه‌‌تیشه دهستی بهسهردا بگرین. له زمانی ئینجیله‌‌وه ئهوه فێرده‌‌بین كه (له سهرهتادا وشه ههبوو)، ئهگهر (وشه) مه‌‌به‌‌ست له كرده‌‌ی خه‌‌ڵق بێت، ئهوه به (كردار)یش ده‌‌كرێت لێكبدرێته‌‌وه، بهڵام له ژێر زمانی شاعیر ئهوه ده‌‌خوێنینه‌‌وه، كه (له سهرهتادا تهنیا جوانیی ههبوو). جوانیی لای ڕۆمانسییه‌‌كان دنیایه‌‌كی خه‌‌یاڵییه، دنیایه‌‌كی دووره‌ده‌سته، بهڵكو له زۆرباریشدا، ئاوێته‌‌ی مه‌‌رگیش دهبێت. ههر ئهو جوانییه‌‌یه، دواتر ڕامبۆ به (تاڵ) ده‌‌یچوێنێت.
لۆژیكی شیعر، لهسهر نالۆژیك به‌‌نده، جیهانی ئهم شاعیره وه‌‌كو نارنجۆكێك هه‌‌پروون به هه‌‌پروون بووه، هیچی بهسهر یهكهوه نه‌‌ماوه، پارچه‌‌كانی جارێكی دی مه‌‌حاڵه پێكه‌‌وه گرێ بدرێنه‌‌وه، بهڵام ههر پارچه‌‌یه‌‌ك خۆی له خۆیدا پێكهاته‌‌یه‌‌كی شیعرییه. ئهم جیهانه ئینسان تووشی گێژبوون دهكات، ئهو گێژبوونه‌‌ی كه ڕامبۆ ده‌‌یویست دهستی بهسهردا بگرێت. ئایا ئهم كرده‌‌یه به شیعر ئه‌‌نجام ده‌‌درێت، ئایا شاعیر دهتوانێت ئهم جیهانه له‌‌یه‌‌كترازاوه، له یه‌‌كداماڵاوه جارێكی دی بداته‌‌وه دهم یهك و وهك سه‌‌نعه‌‌تكارێك، هه‌‌وڵی ئهوه بدات برین و شوێنه‌‌واری ئهو ئازارانه بسڕێته‌‌وه:
شیعر دهستی لهسهر شانم دانا
گوتی له دووره‌‌وه هاتووم و نه‌‌زرم له خۆم گرتووه
نیشانهی زیندووكردنه‌‌وه بناسم
شاعیر زۆر خولیای جیهانی خۆیه‌‌تی، ههست ناكات كه كات تێدهپهڕێت، ههست ناكات كه دهرهوه كاریگه‌‌ریی بهسهر ئهزموونی ئه‌‌وه‌‌وه ههیه، به پێچه‌‌وانه‌‌وه ڕهنگه بیه‌‌وێت، جیهانه شیعرییه‌‌كه‌‌ی خۆی ببێته مه‌‌رجه‌‌ع، نهك ئه‌‌زموون، بۆیه ههست به گۆڕانكارییه‌‌كی بنه‌‌ڕه‌‌تی له ده‌‌قه سه‌‌ره‌‌تایییه‌‌كانی و ده‌‌قه تازه نووسراوه‌‌كانی ناكه‌‌ین. جیهانی شیعریی ئهو به‌‌بێ كه‌‌لێن دروست بووه،، ڕهنگه بواریشمان نه‌‌داتێ ههناسهی تێدا بده‌‌ین. وه‌‌كو ئهوهی ئینسان له دوا ساته‌‌كانی خۆیدا بژێت و ئهوهی ده‌‌مێنێته‌‌وه تهنیا ههر شیعر بێت. به‌‌رجه‌‌سته‌‌كردنی ئهو جیهانه به‌‌بێ خاڵ، به‌‌بێ وێرگوڵ، به‌‌بێ مه‌‌سافه‌‌ی نێوان وێنه‌‌كان، به‌‌بێ سپێتی، به‌‌بێ پهنجهره و دهرگا. جیهانێكی سیخناخه به خودی خۆی. ده‌‌ق جێگای واقیع ده‌‌گرێته‌‌وه:
وهك یهكهم ڕۆژی چوونه قوتابخانه
لافاو له‌و جۆگه‌یه نیشته‌وه
خوداناس بۆ ده‌ستنوێژ گرتن ده‌چنه سه‌ری
ئهو شه‌قامانه‌ی هاتوچۆیان لێ به‌ستراوه
ڕێكخراوی جانه‌وه‌ران به ده‌سته به‌ده‌كانیان
ڕووناكییان له بن دروشمه‌كانیان درۆزن كرد
ئهم جیهانه سوریالیئامێزه، له ههمان كاتیشدا لۆكاڵیشه، به تێرم و موفره‌‌ده‌‌ی ده‌‌شتی دزه‌‌یی پڕ و پاراو دهبێت، به ئاماژه‌‌یه‌‌كیش بۆ فه‌‌زای ده‌‌شتی ههولێر كۆتایی دێت،، پانتایییهكی خاوه، دووباره‌‌بوونه‌‌وه‌‌ی خودی خۆیه‌‌تی، كه‌‌مێك ههست به ته‌ڕایه‌تی بینین، چاو ده‌‌كرێت، به‌‌رجه‌‌سته‌‌كان لهناو دژایه‌‌تی و به دژایه‌‌تی خۆیان ده‌‌ژین. هیچ شتێك له كۆتاییدا، په‌‌یوه‌‌ندی به هیچ شتێكه‌‌وه نه‌‌ماوه. ههموو (پنت)ێك سه‌ربه‌خۆییه‌كی تهواوی ههیه، بۆ خودی خۆی واقیعێكه. شاعیر كهس ئاشت ناكاته‌‌وه، بانگه‌‌شه‌‌ی كهس ناكات، قسه لهگهڵ كهس ناكات، نایه‌‌وێت دهمی ئاراسته‌‌ی هیچ كهسێك بكات. ئینسان له ده‌‌قی سهباح ڕه‌نجده‌ردا، به بێ هیچ ئاراسته‌‌یه‌‌كی دیاریكراو ههنگاو ده‌‌نێت:
له ژووری زێوانی خۆم گۆڕه‌پانێكی گشتیم چۆڵ و قه‌ره‌باڵغ
بۆیه لای ئهو، به‌‌رجه‌‌سته‌‌كان، مادده‌‌كان، چ سروشتی بووبێتن، چ ماددی ڕووت، كه‌‌وتوونه‌‌ته هه‌‌ره‌‌كه‌‌ت و گیانیان لهبهره. زمان لهسهر هێڵی بهیانی ئاراسته‌‌كراو به‌‌كار نه‌‌هاتووه، بهڵكو له ئاماژه، ههندێ جار ئهو ئاماژه‌‌یه بۆ خودی خۆی گه‌ڕاوه‌ته‌وه. ئهم جۆره شیعره لهناو ئه‌‌ده‌‌بییاتی كوردیدا، ڕهنگه خوێنه‌‌ری زۆری نه‌‌بێت، چونكه ده‌‌یان ده‌‌یه‌‌یه، شیعریان به‌‌وه ڕاهێناوه كه (سیاسی) بێت و حه‌‌ماسییانه بێته ده‌‌نگ، په‌‌یامی هه‌‌ڵوێستبازیی ههبێت، له یاوه‌‌ر و مورید و چه‌‌پڵه بگه‌‌ڕێت، یان (ڕۆمانسی) بێت، ختووكه‌‌ی هه‌سته چه‌پێنراوه‌كان و داپلۆسێنراوه‌‌كان و مه‌‌حروومه‌‌كان بدات، ئه‌‌ركی كۆمه‌‌ڵایه‌‌تی و سایكۆلۆژی ببینێت، ته‌‌نانه‌‌ت ههندێ جار وه‌‌كو وێنهی (پۆرنۆ)ی لێ بێت، له‌‌پێناو فێنككردنه‌وه‌ی ده‌روونێكی گڕگڕتوودا به‌كارهاتبێت. سهباح ڕهنجدهر لهم دیده‌وه دژه شیعر دهنووسێت.
ئهم دژه شیعره دهمێكه لهناو ئه‌‌ده‌‌بییاتی كوردیدا ده‌‌نووسرێت، نه‌‌یاری له یاوه‌‌ر زۆرتره. ههندێ جار تۆمه‌‌تی ئهوهی ده‌‌درێته پاڵ كه له پاشۆڵی ڕێتۆریكی ته‌‌قلیدی نه‌‌هاتووه‌ته خوارێ، بۆ پهردهی گوێی كوردان قورس و به‌‌دفه‌‌ساڵه، ههندێ جاریش گومانی ئهوهی لێده‌‌كرێت كه دیمهنی دڵڕفێنی خه‌‌یاڵیی ناكێشێت و ده‌‌مێكیش به لاترازاو له سیاقی گشتیدا ده‌خوێندرێته‌وه.
ئهم تۆمه‌‌تانه هه‌‌ند ڕاستن، ئهگهر نووسین وه‌‌كو ته‌‌قلیدێكی قوتابخانه‌‌یی سهیر بكرێت، نهك وهك ئافرێندراوێكی تاك، بۆیه ده‌‌بینین، ئهگهر لای شاعیر ئاماژه‌‌یه‌‌كیش بۆ جهستهی ژن كرابێت، ئهوه تهنیا ههر بهم جۆره به ژێر قه‌‌ڵه‌‌می شاعیردا تێپه‌‌ڕیوه:
ئاو چاوی كوێر نه‌بوایه
به له‌شی نه‌رمی كیژان وشك نه‌ده‌بووه‌وه
یان ئهگهر بێتو ئاماژه‌‌یه‌‌ك بۆ شهڕی ناوخۆ و شهڕی براكوژییه‌‌كانی دوای ڕاپه‌ڕ‌ینیش كرابێت، ئهوه شتێكمان پێ دهڵێت، كه ڕهنگه تهنیا ئهو كه‌‌سانه هه‌ستی پێ بكهن كه له نزیكهوه ئاگاداری بارودۆخه‌‌كه بوونه. به شێوه‌‌یه‌‌ك له شێوه‌‌كان ئاماژه بۆ دوو لهقلهقهكهی سهر مناره‌‌ی مزگه‌‌وتی خانه‌قا دهكات. ئهو دوو ته‌‌یره وه‌‌كو له ئه‌‌به‌‌دییه‌‌ته‌‌وه هاتبێتن و لهسهر ئهو مناره‌‌یه نیشتبێتنه‌‌وه. له ته‌‌یرێتی خۆیان كه‌‌وتبێتن و بووبێتنه ڕۆحی زیندووی شاره‌‌كه، بهڵام مه‌‌خابن ئهم ڕۆحه به دهستی (نیشتیمانییه‌‌ك) وه‌‌كو نارنجۆك هه‌‌پروون به هه‌‌پروون دهبێت. شاعیر به ته‌‌وسێكه‌‌وه باسی لێوه دهكات. هه‌‌ولێری دێرین دهبێته باڵندهی دێرین. كێ كۆنتره: پیره حاجی لهقلهق، یان شاری ههولێر؟ بێگومان له كوشتنی باڵنده‌‌دا په‌‌یامێكمان پێ وتراوه: (كوشتنی شار و ئینسان و شارستانییه‌‌ته). ئینسان به تاقی تهنیا به هیچ جۆرێك ئیمكانییه‌‌تی ژیانی نییه لهسهر ئهم خاكه برینداره:
نیشتیمانییه‌‌ك باڵندهی دێرینی هه‌‌ولێری كوشت
هه‌‌روه‌‌ها دهبێت ئاماژه بۆ خاڵێكی دیكه له شیعری ئهم شاعیره‌دا بكرێت، ئه‌‌ویش زمانی سیحره. شیعر و سیحر دوو ده‌‌سته‌‌خوشكن، بهڵكو دوو جمكانه‌‌ن. ئهوهی به كردار ناكرێت، به خهیاڵ ئه‌‌نجام ده‌‌درێت. ئهم دوو جمكانه‌‌یه پێكه‌‌وه سهریان ههڵداوه و پێكه‌‌وه‌‌ش هه‌‌ڵده‌‌كه‌‌ن. دهبێت ئاماژه بۆ ئهوه بكهین كه سه‌‌رهه‌‌ڵدانی زمان له پێناو سیحركردن بووه. سیحركردن له گه‌‌ردوون، له شته بینراوه و نه‌‌بینراوه‌‌كان. واته: ئاشتكردنه‌‌وه‌‌ی دنیا له ڕێگای زمانه‌‌وه، هه‌‌ڵبه‌‌ته شیعر نزیكترین زمانی ئاشتكردنه‌‌وه‌‌یه. شیعر شه‌ڕ‌ێكه له پێناو ئاشتكردنه‌‌وه‌‌دا.
سهباح ڕهنجدهر شاعیری سركه، ئهو وه‌‌كو ئه‌‌كرۆپاتانه گه‌‌مه به وشه‌‌كانی دهكات، له‌‌پێناو سڕینه‌‌وه‌‌ی ئهو ناوه‌‌نده، شاعیر گه‌‌مه‌‌یان پێده‌‌كات كه واقیع له زمان جودا دهكاتهوه، هه‌‌وڵدانێكه بۆ ڕووخاندنی ئهو پردانه‌‌ی كه ئینسان له زمان جودا دهكهنهوه. گه‌ڕ‌انه‌‌وه بۆ زمانی منداڵیی، بۆ ئهوهی منداڵ و زمان ببنه‌‌وه به یهك جه‌‌سته. ئیتر شتێك نییه به ناوی فیكره‌‌وه و شتێكی دیكه‌‌ش به ناوی زمانه‌‌وه، بهڵكو جه‌‌سته دهبێته زمان و زمانیش وه‌‌كو جه‌‌سته هه‌‌ڵسوكه‌‌وت دهكات. هه‌‌روه‌‌كو له سه‌‌ره‌‌وه‌‌ش ئاماژه‌‌مان پێی كرد، شیعر لای شاعیر لهسهر لۆژیك به‌‌ند نییه، بهڵكو دژه لۆژیكیش ئیش دهكات، لێره‌‌وه وڕێنه‌كردن پانتایییهكی مه‌‌زن له ده‌‌قی ئهم شاعیره داگیر دهكات. وڕێنه‌ی نه‌‌خۆشێك نا، بهڵكو چه‌‌ماندنه‌‌وه‌‌ی زمان بۆ ئاستێكی دی، زمان ئهو ئاسنه گه‌‌رمبووه‌‌‌یه، كه شاعیر به كه‌‌یفی خۆی ده‌‌یچه‌‌مێنێته‌‌وه، پاشانیش كه سارد دهبێتهوه، شیكلی سهیر و سه‌‌مه‌‌ره‌‌یان وه‌‌رگرتووه. هه‌‌ڵدانی ماسی بۆ حه‌‌وزی شووشه، به هه‌‌ڵدانی وشه‌‌یه‌‌ك ناكات بۆ ناو ڕسته:
ماسی هه‌‌ڵده‌‌ده‌‌مه ناو حه‌‌وزی شووشه
ههندێ جاریش بهرانبهر به وێنهی سوریالیئاسا خوێنه‌‌ر تووشی حه‌‌په‌‌سان دهبێت، چونكه ئهم ئه‌‌كرۆپاتكردنه‌‌وه ده‌‌گه‌‌یه‌‌نێته ئاستێك، كه ڕهنگه دوا سنووری خهیاڵ بێت. خوێنه‌‌ری كه‌‌مخه‌‌یاڵ تهواو بێزار دهكات:
دهمی به قاقبه‌قاقی ئاسووده‌‌یی گهرم كرد
یان
پێغه‌‌مبه‌‌ران له شه‌‌رمی ڕووناكیدا مردن
شاعیر ده‌‌سته‌‌واژه ئاینییه‌‌كان، ئاماژه‌‌كردن بۆ پیاوچاكان و پێغه‌‌مبه‌‌ران و ئه‌‌ده‌‌واتی بواری پیرۆز به‌‌كارده‌‌هێنێت، له‌‌پێناو هه‌‌ڵگه‌‌ڕانه‌‌وه، یان له‌‌پێناو ئاراسته‌‌یه‌‌كی دیكه به‌‌كاریان ده‌‌هێنێته‌‌وه، یان ئه‌‌وه‌‌تا زمان ده‌‌به‌‌ستێته‌‌وه بۆ زه‌‌مانێكی دێرین، زه‌‌مانێكی به‌‌سه‌‌رچوو و له ژێر لێوه‌‌وه به خوێنه‌‌ر بڵێت ئهم ده‌‌قانه ڕه‌‌گوڕیشه‌‌یان ههیه. لهم هاوكێشه‌‌یه‌‌دا، ئینسان وه‌‌كو یهكهم كائین و یهكهم بوونه‌‌وه‌‌ر و یهكهم به‌‌رجه‌‌سته دێته پێشه‌‌وه. ئینسان كائینێك نییه له گۆڕانكارییه سروشتییه دێرینه‌‌‌كانه‌‌وه هاتبێته كایه‌‌وه، بهڵكو سهرهتا ئهو دروست دهبێت، ئینجا ڕه‌‌گه‌‌زه بێ ئه‌‌ژماره‌‌كانی سروشت دروست دهبن. ئهم دیده ئاماژه بۆ تێرمی (ئیومانیسم) دهكات و له ههمان كاتیشدا ڕه‌‌گه‌‌زێكی ئۆرگانیكی ده‌‌قی سهباح ڕه‌‌نجده‌‌ره:
ئاسمان له ده‌‌مودووی ههور
پێش ئهوهی ببێته
باران یان بهفر
ته‌‌رزه یان شهخته
ئێمه‌‌ی دروست كرد
زۆر ڕه‌‌گه‌‌زی دیكه هه‌‌ن ده‌‌كرێت هه‌‌ڵوێسته‌‌یان لهسهر بكرێن و بهێنرێنه زمان. خوێنه‌‌ر دهتوانێت له تێرمی (گهرم) بڕوانێت و له سیاقه جیاوازه‌‌كانی وردبێته‌‌وه. چۆن ئهم موفره‌‌ده‌‌یه تێكهه‌‌ڵكێشی وێنهی شیعریی دهبێت و ڕه‌‌گوڕیشه‌‌كانی له قووڵایی چ خاكێكدا، ته‌ڕ‌یی و گهرمایی ده‌‌قۆزنه‌‌وه. خوێنه‌‌ر، یان توێژه‌‌ر دهتوانێت لهسهر چهند ڕه‌‌گه‌‌زی دیكه بگیرسێته‌‌وه و زیاتر په‌‌ی به دنیای شیعریی شاعیر به‌‌رێت، بهڵام ئهوهی جێی سه‌‌رنجه، ئهو جیا دهنووسێت و باجی ئهم جیانووسینه‌‌ش دیاره.
ئایاری 2012 ئیسپانیا
• لهم سه‌رچاوه‌یه گواستراوه‌ته‌وه:
گۆڤاری 23، ژماره 8، هاوینی 2012، ههولێر لاپه‌ڕه: 7 تا 12.
به‌شی یهكهم
بوێریی ڕۆیشتن
حاجی لهقلهق به تهواوی بوون مایه‌وه و هه‌نیسكی نائومێدی بهسهر شاردا هه‌ڵدا
بارانیش كۆتری ده‌نیشێ و باڵ ده‌داته‌وه
زه‌وی زمان به لێوی داده‌هێنێ و ته‌ڕی دهكات
ههور دیكتاتۆر نییه
ئاسمان داگیر دهكات بهڵام ساتی ڕاسته‌قینه‌ی دێ و ڕقی خاو دهبێتهوه
خۆی لهناو ده‌با و ئهو ئازاد و ڕێز نه‌شكاو
به ده‌وری بانگی یهكهم و زه‌نگوڵه و گومه‌زدا ده‌خولێنێته‌وه
خۆریش ئاوا ده‌بێ پاش پێڵوو داخستنێك په‌شیمان نابێته‌وه
ڕاسپارده‌ی دڵیم به‌وپه‌ڕی دڵه‌وه خوێنده‌وه
زوو هاتمه‌وه و ده‌موچاوی گڵۆپی ماڵم
پڕ ده‌مار و خوێن كرد و وره‌م خستنه‌به‌ر
ماڵ به په‌رستگا و یهكهم شووشتنی پیرۆز ده‌زانم و خه‌وێكی ئارام ده‌ڕژێنێته چاومه‌وه
سوارێكی پاكیزه پارچه پارچه كه‌لوو و ئاوازی هاوئاهه‌نگ و سێبووری هه‌ڵده‌دایه ناو ده‌ستمان
له‌به‌ر ماڵی ته‌ورات و ئینجیل و قورئانی دهم به وێرد و نه‌وای مندا
له ئه‌سپه به‌هره‌مه‌ند و بلیمه‌ته‌كه‌ی دابه‌زی
ڕێگا ڕكه‌به‌ڕكایه‌تی لهگهڵ نه‌كرد
ئارام و ڕۆشن وهك ده‌موچاوی ژنێك
تازه نۆبه‌ره‌كه‌یان له ته‌نیشتی دانابێت
فرمێسك له چاوی قاوه‌یی ڕژا و به تۆڕی چلچرا سڕیم
به هه‌ویری ئاردی گه‌نم كردمه په‌یكه‌ر
لاولاو به ده‌ست و پێی هه‌ڵچوو
بووه یاده‌وه‌ریی هه‌ڵۆی كۆچه‌ر كه دووكه‌ڵ و بارووتی بۆردوومان به چۆكیدا نه‌هێنا
چل پێغه‌مبه‌ر به چیچكانه‌وه له ده‌وری دانیشتوون
حه‌وت شه‌و و حه‌وت ڕۆژ بیریان كرده‌وه و مانه‌وه
دواتر ڕێی هاتنه‌وه ناو خۆیان لێ ون بوو
كێ كڵپه له سه‌ری هه‌ڵسێ و بوێری ئهوهی ههبێت بێره‌دا بڕوات
نه‌خشی خه‌واڵوویی ده‌شكێنێت و باوێشك نادا
ماڵ به په‌رستگا و یهكهم شووشتنی پیرۆز ده‌زانێ و خه‌وی ئارام ده‌ڕژێنێته چاویه‌وه
شه‌و و ڕۆژیش باڵی شه‌مێ فڕێ ده‌ده‌ن و ده‌گه‌ڕێنه‌وه ماڵی خۆیان
ڕازێك ماڵی ڕووناك كردووه‌ته‌وه
ههموو كه‌سه‌كان ڕازن له یهكهم شوێن ده‌گه‌ڕێنه‌وه
ئه‌ستێره هێلانه‌ی له ناوله‌پی ئاسمانه به‌ڕۆژ به‌تاڵی دهكات و به‌شه‌ویش ده‌گه‌ڕێته‌وه ناوی كه ڕۆژ به‌تاڵی دهكات مه‌رگ هێرش ده‌هێنێته ژوورێ له داره‌ته‌رم زیندانی دهكات ئه‌ستێره ئێمه‌یه من ئه‌وی دی ئه‌ستێره‌م و ئه‌وی دی شتێكی كۆنه ژیاوه‌ته‌وه خۆراكی سهر سینییه‌كه‌ی هێشتان تێكنه‌چووه و كتێبه كراوه‌كانی دانه‌خراون په‌شیمانی جوانترین وشه‌یه له زمان ناسیم شیعریش یهكهم خوێن بوو ئاده‌می لێ له‌دایك بوو هێمنیی ماڵی ئهم نۆبه‌ره تاهه‌تایییه‌ی پێ زانی و باڵندهی زمانبه‌د دان له حه‌وشه‌وبانی هه‌ڵناگرێته‌وه و زریانی ڕه‌ش لێی نادات سهرهتای یهكهم سۆزی پڕ ئازار گه‌ڕایه‌وه بۆ یهكهم شووراوی پیرۆز شووراوی پیرۆز به ده‌نگێكی پیرۆز پێكه‌نی و بوو به ئاوریشمی خاوی ناوقۆزاخه و بهسهر خورپه‌ی ترسناكدا زاڵ بوو قۆزاخه ئهو شوێنه‌یه پێویسته بیزانیت نهك شتی له‌باره‌وه بڵێیت نقوومبوون له ڕازی یاد و شوێنه‌كان خۆشبه‌ختییه‌كی كورتخایه‌نه له باروبوارێكی تایبه‌تی ژماره و ئاوازدا وابزانم ئهوهی گوتوویه‌تی ئاواز هه‌ڵه‌ی كردووه ئازار پێش ئاوازه شوێن دڵۆپه ئاوێك بوو هات و دڵۆپه ئاوێكیش بوو ڕۆیشت جگه له ڕازی یاده‌كان هیچ شتێكی تر لێره نییه گێڕانه‌وه‌ی باس و خواسی كۆشكی كۆتایی خولیایه‌كی هه‌ڵه‌یه عۆل عۆل به په‌یژه‌ی ئێسكی كلۆربوو سه‌رده‌كه‌وێ و فریای ئه‌ستێره بینین ناكه‌وێت
یه‌كه‌كان له ئاسۆی چاوه‌ڕوانیدا
یهك دابه‌ش و جاران و كه‌م ناكرێ
خودا
خۆر
من
له‌مه‌وبه‌دوا بازنه‌ی یه‌كه‌كان داخران
به‌رگه‌ی سه‌یركردنمان بگرن
بۆنی ههر كهسێك ده‌ده‌ین
دان و ئاوی كۆتره‌كانی بیر نه‌چێ و چڵی ناو دهمی ڕه‌ش نه‌بووبێ
چاو ناپاكیی لهگهڵ زه‌مین ناكات پێش من خودا و خۆری لێ بوو به‌خێرهاتنی منیان كرد و گه‌نجینه له ده‌ستیان پڕ بوو ئێمه هه‌رسێكمان گه‌یشتین به ههموو شت و كهسێك كه‌چی ههر ته‌نیاین و ده‌مانه‌وێ زمانی ئهو منداڵانه فێربین داوا ده‌كه‌ن له‌دایك بن ڕنۆكی دڕنده ڕوان و ئه‌وان ههر خواردنی ناوكی دایكیان ده‌خوارد و لهناو زگی دایكیان سه‌رگه‌ردان نین و ئهو شوێنه ده‌ناسن كه بۆی دێن ههموو شتێكیش جوان مایه‌وه دهستی ههموو جوان ماوه‌یه‌كمان گوشی له چاوه‌ڕوانی ڕوانه‌وه‌ی لاسكه گوڵ لهناو لاپه‌ڕه‌كانی كتێب ماوینه‌وه سێبه‌ر كه‌وته سهر بۆشایییه‌كان بۆشایییه‌كان پڕ مرۆڤن مرۆڤ دابارین و سه‌رزه‌وییان داپۆشی و به‌یاننامه‌ی درۆزنانه‌یان ڕاگه‌یاند حه‌زده‌كه‌م هیچ كهسێك له هیچ شوێن چاوه‌ڕوانم نه‌كات
دیمه‌نێك له خۆت
له شۆسته‌یه‌كی خلیسك بهسهر سێبه‌ری خۆمدا پازم دا
زوقمم لهسهر گوڵ لادا و په‌ڕه‌مووچێكم له باڵنده به ئامانه‌ت وه‌رگرت
دوو وێنه‌م پێكێشا
شمشێر و شمشاڵ
میوه‌یه‌كم دووله‌ت كرد
له‌تێكم له نزیك وێنهی شمشێر دانا
ئه‌ویدیش له نزیك شمشاڵ
توانیم ژماره و ناوی ههموو كه‌لوپه‌له‌كانی مۆزه‌خانه
لهسهر له‌تی نزیك شمشاڵه‌كه‌دا بنووسم و به ئامانه‌ت داینێم
ڕێبوار ناتوانێ سكاڵا بكات
ڕێگا بریتییه له خۆت
زه‌ویش خه‌وی لێ تێك نه‌چووه
گوێی له په‌له‌قاژه‌ی ماسیی ناو تۆڕه و دڵ و هه‌سته‌كانی تێكه‌ڵ دهبن
ڕه‌نگه‌كانی كۆبووه‌وه‌ی ناو په‌ڕه‌مووچ به‌خته‌وه‌رانه پێشوازی له تابلۆی ده‌روازه‌ی شاری ئه‌شق ده‌كه‌ن و دروودی داگیرساو كڕنۆش بۆ مه‌ی و مه‌یفرۆش و مه‌یگێڕ ده‌با و خۆی ده‌دركێنێت چۆن بهسهر سێبه‌ری خۆیدا پازی دا و ته‌ماشای ده‌موچاوی نیوه مردووی ماسی كرد و هاواری كرد تاوێك ههر تاوێك چاوه‌ڕوانبه به‌ڕێوه‌م بۆ قوربانی و هه‌ناسه سارده‌كانت هه‌ڵده‌مژم ماسی یازده‌مین نه‌وه‌ی من دهبێت و ناوی منیش هه‌ڵده‌گرێته‌وه بێ هۆ نییه گوڵه‌ستێره ده‌ڕژێ و شتێك پێشكێشی هیواكان دهكات و به‌ر له ئاگركه‌وتنه‌وه ده‌گرێ
له هێزی دره‌وشانه‌وه‌دا
پیاوه زه‌نگوڵ جووڵێنه‌كه‌ی ڕایه‌ڵی وشه و شۆڕش كه كیشوه‌رێكی تری پێ نه‌دۆزرایه‌وه
دوا قسه‌ی بۆ كۆڵۆمبس كرد و به ده‌رزیله و سنجاقی دایكی
هێمنانه خوێنی خۆی ڕشته كاسه‌ی دڵخۆشییه‌وه
ئێمه ڕه‌نگی دڵیمان بینی
توانیمان له‌باره‌ی تووڕه‌یی چیاكان و ڕه‌نگی ئه‌شق قسه بكهین
زه‌وی جلی خۆی له‌به‌ر كرده‌وه
به كورسییه به‌تاڵه‌كه‌ی هه‌ڵیواسی
شه‌كر و خوێی له ئاودا توانده‌وه
قوڕی پێ خوساند
كووره‌ی داگیرساند
خشت بڕا
پێستی خاك بۆ بناغه لادرا
شار گه‌وره بوو
یه‌كه‌مین ئاهه‌نگ گێڕدرا و یهكهم جه‌نگ كوژایه‌وه
په‌لكه‌زێڕینه كه له ئاسماندا ون دهبێت
سڵاوی ههموو جه‌ربه‌زه‌یه‌كی سه‌ندووه‌ته‌وه
ڕوخساری ههیه و دێته ناو ڕیشاڵی ڕۆحت
ڕه‌نگی دڵی بینیوه و ڕه‌نگی ئه‌شق ده‌ناسێت
په‌نجه‌ره‌یه‌كی به‌تاڵ له سینگی دیواردا ئاسۆ و سنووره
ههناسهی سازگاری خۆر تێیدا دێته ناو جۆش و كوڵی كاروانه‌كان
كه‌سیشی تێدا بانگی دهرهوه ناكات
له هێزی دره‌وشانه‌وه‌یدا ده‌رده‌كه‌وێت
هاوڕێی پاراو ئهگهر جه‌رده و چۆرته‌مان له بۆسه‌دا بینی
مه‌شق به چاومان ده‌كه‌ین و گۆرانی له لێوی شار جێده‌هێڵین
شار له خه‌وێكی ئارامدا هه‌ناسه ده‌دا
دره‌ختی به په‌ڕوباڵ بیرنه‌چوونه‌وه‌ی شاری قووڵایی ده‌ریایان پێ سپێردراوه
كازێوه‌ی سپێده
زه‌رده‌په‌ڕی ئێواره
كاتن
كات بیری شوێن دهكات و بۆنه خۆشه‌كانی لێ په‌رت ده‌بێ
شه‌قام مۆر نه‌كراوه
دڵ مۆڵه‌ت ده‌دا و بۆت ده‌كرێ جارێكی تر
به‌سه‌ریدا بچیته شهڕی ده‌رزیله و سنجاق
مووروویه‌كی تریش بكه‌یت به نقێمی ئه‌نگوستیله‌ی قه‌ده‌غه‌كراو
هێڵه‌كانی ناو ده‌فته‌ری گه‌وره‌ش بژمێری
هێلانه له ترووكان هه‌ناسه ده‌دا
شه‌وانی ڕه‌مه‌زانی ههولێر داوا دهكات
قۆڵ له قۆڵی شكۆی بێ په‌روایی هه‌ڵكێشی و ئهو خه‌ونه ببینێ كه گرینگ و زۆر پێویسته
كازێوه‌ی سپێده
زه‌رده‌په‌ڕی ئێواره
ئهو داوایه ئاسایی ده‌بینن و پرسیاره‌كانی باوانمان دووباره ده‌بنه‌وه
ده‌مامكی پاشایه‌كانیش وهك خۆری نیوه ئاوابوو ڕه‌نگاوڕه‌نگن
پاشایه‌كان ده‌موچاویان پڕه له ترسناكی و تۆقین پڕ ده‌ده‌نه تفه‌نگ و میل ده‌هێننه‌وه و په‌نجه لهسهر په‌لاپیتكه ده‌جووڵێنن ته‌قه له ڕووناكییه‌كی تووڕه ده‌كه‌ن و برسییه‌تی ده‌خه‌نه ناو تۆڕه‌وه و به هه‌ناسه‌بڕكێوه له به‌رزایییه‌كه‌وه داوه‌كه ڕاده‌كێشن و ده‌مانخنكێنن دڕكی په‌نجه‌كانیشمان ده‌رناهێنن كه‌سه‌كه‌مان له نێوان دووانماندا سێوێكی له‌ت نه‌كرد و وه‌فایه‌ك نه‌مایه‌وه بهسهر هه‌وره‌گرمه دابه‌شی كردین و خوێنی وشه‌ی ڕشت ڕووناكییه تووڕه‌كه خوێنه‌كه‌ی بۆ كۆ نه‌كرایه‌وه و سه‌روبۆری وشه‌كانمان كه‌وتن و مانامان لێ تێكچوو ناوی دڵبه‌ره‌كانی خۆمان بۆ نه‌خوێندرایه‌وه خوێنی وشه‌كان هه‌مووی دره‌وشانه‌وه‌ی ڕووناكییه تووڕه‌كه‌بوو ڕووناكییه تووڕه‌كه دهستی خسته سهر دڵمان و بۆ ماڵئاوایی هاتبوو ئهو جامه ژه‌هره‌ی بۆمان ڕاگیرابوو ده‌ستێكی لێدا و قڵپی كرده‌وه ئاوی پاراوی تا ناو گۆزه‌مان هێنا شوێنی خۆی نه‌گۆڕی و دوا دیمهنی بوو دهستی خۆی ڕاخستووه تا مرۆڤ به‌سه‌ریدا بێته‌وه ماڵه‌وه پردی پاشاكان كه‌وت شه‌قام بانگی ههموو یادگارییه‌كانمان دهكات
له بۆسه‌ی خدری زینده‌دا
برین جۆشاون و گوێڕایه‌ڵی یه‌كترن
دره‌ختێكی ڕووت له دوور
دوورییه‌كی سهیر دوور و ساكار ئه‌وپه‌ڕی دنیا تێیدا خۆی ده‌ناسێته‌وه
گوێی له ته‌وقه‌ی گه‌رمی ئهو كتێبه‌یه
له‌باره‌ی ناودارانه‌وه نووسیومه
دهڵێت ئه‌وانه ڕۆژنامه‌ی ئێوارانن
ڕۆژنامه‌فرۆشی گه‌ڕۆك بردوونی بۆ بازاڕ و شوێنه گشتییه‌كان
یان گیانی به‌رزبووه‌وه‌ن
به ڕێگای سرووشه‌وه براون بۆ دڵگۆیی و چاندنه‌وه
بهیانی دێنه‌وه هۆش و پشیله‌ی سهر به‌ز له‌وێ نامێنن
وێنه‌كانی ڕۆحت لێی پێكهاتوون و ته‌زوون
له چوارچێوه‌ی سۆزی دیدار و خرۆشی
جه‌زبه‌ی ده‌گرێ
له شه‌قامه سه‌ره‌كییه‌كان هه‌ڵیده‌واسێ و دهڵێت
ورد سه‌رنجده‌ر و پێشبینی خه‌نده‌یه‌ك دهكات
بهم شێوه‌یه ههموو شه‌وێك ههمان شت دووباره دهبێتهوه
سبه‌ی ده‌ستوڕست بۆ كوشتنی خدری زینده له بۆسه داده‌نیشم
بهڵكو بۆم بكرێت بیكوژم و دۆنایدۆنی بم
زمانی بۆگه‌نكردووی باڵندهی به‌دیش فڕێده‌مه جیهانه سارده‌كان
جیهانه سارده‌كان ئێمه‌یان به‌پێوه خه‌واند و جێ به‌خۆ ناگرین سه‌كۆی سه‌ما كه‌سی لێ نه‌ما ئهو ڕۆشنایییه‌ی له ڕوخساری ئێمه‌وه چووه سهر سه‌كۆ پرسیار بوو به‌ناو سووڕی ڕۆژه‌كانمان جووڵا شانه‌كانی هه‌نگوین به هێمنی خۆیان پڕ دهبن له‌مه‌وبه‌دوا بكوژی خدری زینده به‌نهێنی له‌گه‌ڵمان نادوێ و بهسهر پشتی نه‌هه‌نگه‌كان ڕه‌تمان دهكات و خۆرێكی جوانه‌مه‌رگین له جۆگه‌له‌یه‌كی پڕدا به زه‌مین ئاشنا ده‌بینه‌وه له دۆنایدۆندا خوێنی زیندووبوونه‌وه پاشه‌كه‌وت ده‌كه‌ین دوای ئه‌مه چی ڕووده‌دا كه‌ڵه‌بابی دڵخۆش ئه‌شقی ده‌پارێزێ و چێژ له دهنگی خۆی دهكات و داهاتوو ده‌بێ به هی ئهو
ئاوم به خۆڵدا كرد و بۆنی خودا خۆش بوو
ههور له شوێنی دروستبوونی خۆی ناسرا و بهسهر كێڵگه‌ی لێوبه‌باردا تێپه‌ڕی
به‌هانه‌ی سووتانی بۆ هێناین و بۆنی خۆڵه‌مێشی ته‌ڕی كردین
گوڵدانی پڕی به‌ر پهنجهره فێنكایی بۆ هات
گفتی به ڕازی ژیان دا
پێستی ناونیشان بهسهر گۆشت و ئێسكم كشا و خه‌نده‌ی دیدار ڕسكا
خونچه بۆ گوڵبوون چهند كراسی دڕاندووه
1- زێوان 1988 داوه‌تمان دهكات بۆ قووڵایی ناوله‌پ و به‌رزكردنه‌وه‌ی گۆزه‌ی بێده‌نگی
2- ڕووه‌كه‌كانی خوداوه‌ند 1999 داوه‌تمان دهكات بۆ قووڵایی ناوله‌پ و به‌رزكردنه‌وه‌ی گۆزه‌ی بێده‌نگی
3- خه‌ون وا خۆی گێڕایه‌وه 2004 داوه‌تمان دهكات بۆ قووڵایی ناوله‌پ و به‌رزكردنه‌وه‌ی گۆزه‌ی بێده‌نگی
4- شهڕی چل ساڵه 2005 داوه‌تمان دهكات بۆ قووڵایی ناوله‌پ و به‌رزكردنه‌وه‌ی گۆزه‌ی بێده‌نگی
5- مردوویه‌ك ئاگای له هه‌مووانه 2008 داوه‌تمان دهكات بۆ قووڵایی ناوله‌پ و به‌رزكردنه‌وه‌ی گۆزه‌ی بێده‌نگی
6- سه‌د و یه‌كشه‌وه 2008 داوه‌تمان دهكات بۆ قووڵایی ناوله‌پ و به‌رزكردنه‌وه‌ی گۆزه‌ی بێده‌نگی
7- ساڵی سفر 2010 داوه‌تمان دهكات بۆ قووڵایی ناوله‌پ و به‌رزكردنه‌وه‌ی گۆزه‌ی بێده‌نگی
8- سروودی زه‌وی 2012 داوه‌تمان دهكات بۆ قووڵایی ناوله‌پ و به‌رزكردنه‌وه‌ی گۆزه‌ی بێده‌نگی
9- حه‌زده‌كه‌م ئه‌وه‌نده بژیم 2015 داوه‌تمان دهكات بۆ قووڵایی ناوله‌پ و به‌رزكردنه‌وه‌ی گۆزه‌ی بێده‌نگی
10- دواكه‌وتن له كه‌شتیی نووح 2018 داوه‌تمان دهكات بۆ قووڵایی ناوله‌پ و به‌رزكردنه‌وه‌ی گۆزه‌ی بێده‌نگی
براكانی ناخ دڵم سوار نییه و به‌شدارم له خوانی خودا و زیندانی واڵا
ئاوم به خۆڵدا كرد و هیچ شتێكم بیر نه‌چووه‌ته‌وه و دیمه‌نه‌كان ده‌لاوێنمه‌وه
به هه‌ڵه‌ش حه‌زم له ژیان نه‌كردووه و پرسیویشمه ئاده‌م یان حه‌وا نۆبه‌ر و دڵڕاته‌كێنی زه‌وین
په‌یدابوونی ناو دوێنێ بوو گه‌لێك ته‌لیسماوی نییه
ناو له شوێنی له‌دایكبوونی ده‌ناسرێ
حه‌وای ڕوومه‌ت حه‌فت ڕه‌نگ
هێز له ئه‌ژنۆت كۆكه‌ره‌وه و ڕاكه
ته‌نیایی بوومه‌له‌رزه‌ی خسته هێلانه‌ی حاجی لهقلهقهكهی به‌ر له‌وه‌ی بمرێ
ده‌ست ڕه‌نگاوڕه‌نگه‌كان مرداندیان
توندتر ڕاكه نواڵه
ژیان له چاوه‌ڕوانیدا چهند كراسی دڕاندووه
له‌پڕ په‌نجه‌ره‌یه‌ك داخرا
خهیاڵ سۆمای نابینابوو
نه‌بووه ئاوێنه‌یه‌ك خاڵی ناخی تێدا گه‌وره بكه‌مه‌وه
جاڵجاڵۆكه‌شم بینین كراس بۆ په‌رییان ده‌چنن و پرچیان ڕست ده‌كه‌ن
ههموو به‌هانه‌كان بۆ ئه‌مه‌ن ڕۆن به‌سێركدا بڕێژن و گا بخلیسكێ
زه‌وی به‌ئاسانی په‌شیمان بووه‌وه
له یاقووته شینه‌كانی ڕژاندوویه‌تی
له دوورییه‌كی ئارامدا ماومه‌ته‌وه
بۆنی خۆشی جه‌نگاوه‌رێكی بێ ئاگر و ئاسن له به‌ره‌یه‌كی نه‌رمدا ده‌په‌یڤێ
په‌یڤی و ژیان ئه‌شكه‌نجه‌ی دابوو سه‌رنشینه‌كان له‌پێش چاوی من سه‌ركه‌وتن و كه‌شتییه‌كه ڕۆیشت تا به‌هه‌شت گه‌یاندم دڕكی لێ نه‌بوو به پێخواسی به ژێر گڵۆپی كه‌سك و سوور و قولله و سه‌نگه‌ردا پیاسه‌مان كرد و دانیشتین و خوانمان داخست و پێچایه‌وه پشت له هه‌ڵه‌كان كرا ئهوهی ئاوی چۆڕاوی داخ بوو په‌یكه‌ری هه‌ڵبژێردراوان لهناو باخچه‌ی به‌هه‌شت ههبوو په‌یكه‌ری مێژوو بۆ نووسراوه‌كان كه جلی ڕه‌نگاوڕه‌نگی دزراو له نێرگزی ته‌مه‌ن درێژیان لهبهره درێژه به ژیان ناده‌م ئهو ژیانه‌ی سه‌ری ئه‌شكه‌نجه‌ی دانا ژیان ئه‌شكه‌نجه ده‌پاڵێوێت و هیوای نزیك له دڵدا هه‌ڵده‌گرێت كه‌شتییه‌ك به‌كرێ ده‌گرم و گه‌شت له ڕووباری ته‌ورات و ئینجیل و قورئان و شیر و شه‌راب و هه‌نگویندا نائومێدی ده‌كوژێت
ئه‌سپی باڵ داستان و ئه‌فسانه گه‌یشت
به هه‌زار دڵ ده‌چمه ژوان و دیده‌نی
مانگ له ژوان و دیده‌نی ناڕێكی زه‌وی شه‌رم دایگیرساند
بۆنی باوه‌ش تووشی هه‌ڵامه‌تی كرد
چنگ لهسهر دڵم هه‌ڵگره و له كۆڕی یاران دووركه‌وه ئه‌ی په‌تای حه‌فت ده‌مار
دهستی په‌رۆشی و تاسه‌كردن له به‌رده‌رگای ماڵئاوایی
ئه‌لبوومه داخراوه‌كان دهكاتهوه و په‌ڕه‌كانی زۆرنین
خه‌ونێك شه‌وی كورت كردم و به دڵخۆشی خه‌به‌ری كردمه‌وه
مرۆڤ به‌یانییان وهك ئاو ده‌جووڵێ
شه‌قاری پاشماوه‌ی برووسكێك دهمی گه‌یشته په‌نجه‌ی پێم
ئه‌سپی باڵ داستان و ئه‌فسانه چوار ناڵه‌ی دا
چوومه خه‌ونی تایبه‌تیی نووسینه‌وه
گوناهی زه‌ویم سڕییه‌وه و ناوچه‌وانیشیم ماچ كرد
خه‌و تازه چاوی زه‌وی گهرم كردووه
ئای له خودی خه‌ون دڵنیام
ئه‌شقی گه‌رمه و ڕووباری به‌ستوو دهكاتهوه
ئه‌ی زه‌وی كۆتره په‌یامبه‌ره‌كانت لهسهر شانی من دان بده
بۆ شوێنێكی نه‌زاندراو نافڕن
ئه‌ستێره لهسهر شانی من ڕه‌نگیان ناگۆڕێ و نابن به به‌ردی شه‌ڕ
لهناو ته‌پوتۆزی ته‌ڵخ و ئاسۆیه‌كی زه‌رددا پێم له به‌ردی شه‌ڕ گیربوو به‌لاداهاتم و نه‌كه‌وتم كردم به به‌رده‌كێلی خوێنڕژاوه ئه‌سپی نامراده‌كان به‌ردی شه‌ڕیان جێهێشت نه‌چوونه سهر كانییه‌كی سازگار دوور ڕۆیشتن و چوونه سهر ده‌ریا ئاوی سوێر بخۆنه‌وه لهسهر شۆسته‌ی شه‌قامێكی چۆڵ دانیشتبووم وهك بای سبه‌ینان بهسهر ئهو ناوه‌دا كشان له له‌خۆبوردوویی و خاكیبوونی خۆیانه‌وه ده‌بنه مانای ژیانمان گوڵی سوورم به ده‌سته‌وه‌یه و چاوه‌ڕوانم چرای ناوچه‌وانیان داگیرسێنم و ئه‌وان قسه بكهن و منیش گوێیان لێ بگرم و تا قووڵایی ناخ به داخ و زووخاوێكی زۆره‌وه ده‌تلێمه‌وه و باڵنده‌یه‌كیش له ته‌نكایی زه‌رده‌په‌ڕدا بانگم دهكات و دهڵێت لهناو ته‌پوتۆزی ته‌ڵخ و ئاسۆی زه‌رددا وه‌ره ده‌رێ ئه‌وه‌ش ببینه پیاوێكی كاسه چه‌ور چه‌تری ههڵداوه و له‌به‌ر بارانه خۆشی له‌وه دڵنیاكردووه ته‌ڕ نابێت ناشزانێ باڵنده كه‌ی كۆچ ده‌كه‌ن و به‌چكه په‌ڕه‌سێلكه‌ش چهند ڕۆژ لێویان زه‌رده و ئهو تفره له ساردی یان له گه‌رمی فڕێده‌ده‌ن
شه‌ونخوونیی شیرده‌رێك
ئهو ژنه‌ی خۆی ده‌كاته به‌رات و قوربانی و شیر ده‌داته كۆرپه‌كه‌ی
ئه‌مه‌ك و گۆرانی حه‌فت ڕێ چاو ساغی ده‌كه‌ن
بۆنی لهناو ئاگری ماڵدا چه‌ك له دهستی دیكتاتۆر ده‌كه‌وێنێت و مۆمی سهر گه‌نجینه‌یه
خۆڵه‌مێشی دوای سووتان نییه
كه‌وته قه‌ڵای خوده‌وه كه له ڕه‌نگێك زیاتره و پاراوی بۆ چاو ده‌گه‌ڕێنێته‌وه
خێوی ناقۆڵا
شه‌وه
دایكی ئاڵ
دڵه‌ڕاوكێی سهرهتا و كۆتایییه‌كان
ده‌ستیان به‌ست و كردیانه‌وه
به‌بیری هاته‌وه ڕهنگه من كوردستانی بم
كوردستان گه‌ده‌ی به‌تاڵه و به مه‌لوولی بهسهر ناوی خۆیدا دێته‌وه
چووه ناوه‌ندی ئاسۆ و ته‌ماشای ده‌ریای كرد
نه‌یتوانی چارۆكه‌ی به‌له‌مه‌كه‌ی هه‌ڵدات
په‌نای بۆ دانبه‌خۆداگرتن برد
هێلكه‌ی پرسیارێكی خسته هێلانه‌ی ترووكاندنه‌وه
یاده‌وه‌ریی ساردبووه‌وه گهرم نه‌بووه و گه‌شه‌ی نه‌كرد
به‌دوای ته‌نیاییدا سه‌رم باڵندهی
حه‌فت ئاسمانه و به نۆژه‌نكردنه‌وه‌ی چینه‌كان خه‌ریكه
ئه‌رێ ئهو هه‌وره‌ی به سێیانه‌ی
بهفر و
باران و
ته‌زره دووگیانی
سۆراغی ته‌نیایی له كێ ده‌كرێ
به‌هێزترین كهس له ههموو كهس ته‌نیاتره
په‌پووله پایزه سێبه‌ری خامۆشانی
به‌دوات غار دهم ده‌تگرم
هه‌ڵنه‌وه‌رێی هه‌ڵبووه‌رێی به كراسی یووسفه‌وه ده‌نووسێیت و ڕه‌نگت ده‌گۆڕێ
ته‌نیایی وای كرد له جێگایه‌كی دابڕاو له شار كه ڕووناك و پڕ گه‌رمییه چاوه‌ڕوانی نه‌وه‌ی به‌هه‌شت و جنۆكه بكه‌م لهسهر سه‌كۆیه‌كی به به‌ردی به نرخ به‌رزكرایه‌وه كه له شاری گۆرانیبێژه به‌ناوبانگه‌كان ده‌چێت حه‌وت به‌رزایی ههیه هێز و ئازاییم پێده‌دات زه‌وییه شۆره‌كاته‌كان داببڕم و به‌ره‌و ئهو ده‌ستانه‌ی بگه‌ڕێنمه‌وه دژی دره‌ختی مووتوربه‌كراو به‌حه‌وتبه‌ر به‌رز كراونه‌ته‌وه دڕكی بێ ئابڕوو دهتوانێت ناوچه‌وانی شاعیرێك بریندار بكات و دوو دڵۆپ خوێن بكه‌وێته سهر ده‌موچاوی زه‌وییه شۆره‌كاته‌كان خوێنی گهرم له‌كه نییه ئه‌شق و تكای ئاشتی دڵه ئاشتیی دڵ له زه‌وی شۆره‌كات گه‌وره‌تره وڵاتی تێدا دروست ده‌كرێ
ئاهه‌نگێكی تهواو نه‌بیندراو
ئه‌مڕۆ ئاهه‌نگی له‌دایكبوونی منداڵێكی گه‌ڕه‌كمان بوو
هه‌ویر و فڵچه‌ی ددانم بۆ برد
مۆمێكم ڕفاند و هه‌ڵاتم
چوومه سهر كورسییه‌كی حه‌سیر و مێزێكی بازنه‌یی
به ناوه‌ندی جیهانم زانی
ناوه‌ندی جیهان هه‌قیقه‌ته
ده‌موچاوی یه‌كپارچه نه‌بووه‌ته گرژی و ده‌ماری ناڕه‌زایی
ده‌شمه‌وێ له شه‌رم و شانازیی ئهو ئه‌ستێره دووره بگه‌م
تهنیا پڕشنگی ده‌گاته ئێمه
هه‌سته‌كانی خۆم خوڵقاند و سروودی ئایینیی مرۆڤایه‌تیم گوت
مۆم نه‌بووه ڕۆژ
تووڕه‌یی نه‌بووه واق وڕمان
باوێشك نه‌بووه نازی ئه‌ستێره‌ی گه‌ڕۆك
ته‌قه‌ی دهرگا نه‌بووه ئاواز
هاژه‌ی ڕووبار دهنگی زاڵی سروشته
په‌ڕینه‌وه له ڕووبار قه‌ده‌غه نییه
نه‌شمتوانی چی به مه‌له‌وانی و باڵوه‌شاندن بڵێم
لاره‌ملی ته‌مه‌ن و چه‌قۆی ڕێگران
گهرمایی ئه‌ستێره‌یان لێم دوور نه‌خسته‌وه
ئه‌ی ترووسكایی له‌خه‌و هه‌ستاو و ئاهه‌نگی تهواو نه‌بیندراو
مایه‌وه ته‌ماشای دۆڵی ڕۆچوو به ناوچه‌وانی زه‌وی بكه‌م
تكا ده‌كه‌م له خه‌ونه‌كه‌م بمێنه‌وه چرای باده
زه‌ویش ته‌خت نییه هاوشێوه‌ی مرۆڤه
به خهیاڵ ناسین ئاشق خومار و به‌خته‌وه‌ر دهكات
خهیاڵ به ویست و زانینه‌وه داهێنه‌ری بوێریی لێدانی دڵه
ههر ده‌ڵێی به‌ردێكی دهستی گه‌وره‌ترین گوڵی پشكووتووم
هه‌ڵده‌درێمه قووڵایی لێدانی دڵه‌وه
ئاوی شێتی ڕژا و دڵ له حه‌كایه‌تی جوانییه‌وه لێی دا شنه‌ی به‌ره‌به‌یان بیره‌وه‌رییه‌تی و نایه‌وێ به مردوویی بژی بێ ئه‌ندازه گه‌وره‌یه و ڕاكردوو نییه له خۆی ئهو خۆره‌ی سبه‌ی هه‌ڵدێ ده‌مانداتێ ستایش بۆ خودا كه له له‌دایكبوونمان ده‌دره‌وشێته‌وه نزایه‌كی پێشنوێژ خۆڵی خۆتم بمبه‌ره‌وه ناوله‌پی خۆت و ئاهه‌نگی ناشتن بگێڕن پرسیارێكی دوای نزای پێشنوێژ ئایا له به‌هه‌شت نوێژ و دوعا ده‌كرێن یان كێ خاوه‌نی به‌هه‌شته ئه‌ی ئه‌وانه‌ی ده‌چنه ناوی وهك مێوان به‌خۆڕایی تێیدا ده‌مێننه‌وه شمشاڵ داوێنه سهر جامی پڕ شیر هه‌نگ ده‌چنه ناوی له كونه‌كانی دێنه ده‌رێ و به باڵی ته‌ڕ ده‌فڕن ئاوی شێتی كه ڕژا پاش مانه‌وه‌ی به ماوه‌یه‌كی كورت ڕه‌نگی وهك چا زه‌رد بوو له ئاوێنه‌یه‌كدا نقووم بووم و خنكام خۆشاوی باده‌ی پیاوچاكانم گه‌یشته ده‌ست لێدانی دڵ تاریكه وهك خانه‌ی فه‌رهه‌نگ و شاره‌كانی جیهان سه‌یره خانه‌ی فه‌رهه‌نگ و شاره‌كانی جیهان تاریكه و به‌ڕێكه‌وت ئاینده‌ش ههیه لێدانی دڵ ڕووناكه وهك خانه‌ی فه‌رهه‌نگ و شاره‌كانی جیهان سه‌یره خانه‌ی فه‌رهه‌نگ و شاره‌كانی جیهان ڕووناكه و به‌ڕێكه‌وت ئاینده‌ش ههیه پێشبینییه‌كی به‌رله‌دایكبوون
ڕه‌گ له دهم جۆگه‌ی وشك هه‌ناسه نادات
شهخته پێڵووی چاوی ئاوه و وهك چاو بێگه‌رد نییه
ڕووه‌كه خۆڕسكه‌كانیش لهناو به‌رده ڕه‌ش و قاوه‌یی و سپییه‌كانه‌وه ده‌رده‌كه‌ون
چێژ له به‌رده‌كان وه‌رده‌گرن و به‌ڕه‌نگی خۆیان ههنگاو ده‌نێن
خودی خۆیانن و به‌خۆیان وه‌رزی ساڵ هه‌ڵده‌بژێرن
ناوێكیان بۆ گه‌شه‌كردن ههیه
نازاندرێ بۆ ئاشكرای ناكه‌ن
نیگاكانم ده‌نێرمه شوێنێك كه په‌رده به سه‌رچاوی نه‌كشاوه
سه‌یری ناوه ئاشكرانه‌كراوه‌كه ده‌كه‌م
له‌و شوێنه‌ی هه‌موومان هه‌ناسه‌مان گه‌رمه
ناوی یه‌كتری ده‌هێنین و خۆشاوی دره‌ختی ئامۆژگاری ده‌خۆینه‌وه
بۆنی كه‌تانی ته‌ڕیش ده‌كه‌ین
ژیان له‌وه‌ش زیاتر بڕ دهكات
شاعیری شێوه ئاو و ناو و ته‌قاندنه‌وه‌ی ته‌ڵه‌ی بۆسه‌كان
ڕوومه‌تت لهسهر ده‌ستت دانێ و زه‌ین بده‌ره شهڕی ده‌ستنووسه‌كان
زه‌وی له ههموو ڕه‌گێك تێده‌گات و دوا وشه‌یان لێ وه‌رده‌گرێت
شهڕی ده‌ستنووسه‌كان ئهم زه‌مینه ڕووخه‌ونینه‌ی كرده كووره‌یه‌كی تووڕه و هه‌ڵچوو نه‌متوانی چاو لهسهر هێرشی ئاگره‌كان هه‌ڵگرم لهگهڵ ئهم دووكه‌ڵه و ته‌نگه‌تاو كردنه‌ش خانمی ماڵ پلیتی فانۆسه‌كه‌مانی به‌ڕێكی بڕی دووكه‌ڵی نه‌كرد چڵكی بن نینۆكه‌كانم فڕێ دا و به‌ناو ئاگردا ڕۆیشتمه مێرگێكی پاراو قه‌یتانی پێڵاوه‌كانم نه‌سووتان ته‌ماشای چێڵێكم كرد گیای تایبه‌تی ده‌خوارد تا شیره‌كه‌ی دوودڵی تێ نه‌ئاڵێ و ئاسووده و دڵشاد بڕژێته ده‌ماره‌كان ده‌بێ زه‌مین بخرۆشێ و ببێته‌وه منداڵێكی شیره‌خۆره و جلوبه‌رگی له ڕووناكییه‌كی سوورپۆش بۆ بدرووین خێرا چاوه‌كانی بكاته‌وه و به‌هۆی پانتایییهكی پڕه‌وه بگه‌شێته‌وه و به‌هێز بمێنێته‌وه
مایسی 2018 ههولێر
به‌شی دووه‌م
له‌دایكبوون و مردن
له سه‌ده‌ی بیست چاوم له لاسكه ماندووه‌كان ئاڵا و سه‌ركه‌وت
له سه‌ده‌ی بیست و یه‌كدا
چاوی ئاڵاوم له لاسكه ماندووه‌كان ده‌كه‌وێت
هه‌ردوو سه‌ده له‌و خرۆش و خولیایه‌ی له منیان ڕسكاند
كرمی ئاوریشم لهناو له‌پیان كه‌وته گڕوگاڵ
سهیر زۆر سهیر ته‌ماشای ئاگری ناو شووشه‌ی لامپای كرد
ئاوریشم به‌شه میراتی منه
به‌شه میراتی خۆم ده‌پارێزم و ڕۆژگار ده‌یهێڵێته‌وه
له زۆر بۆنه‌دا سینیی كێكی به‌دیۆمم قڵپ كردووه‌ته‌وه و په‌نجه‌ره‌ی مۆنم شكاندووه
ده‌رگای خه‌زنه‌م به گهرمایی په‌نجه كردووه‌ته‌وه
لهناو به‌له‌می ڕاوچییه‌كان چرام داگیرساندووه و له حیكمه‌تی چاره‌نووسم پرسیوه
په‌پووله‌م ئاشق كردووه و ته‌مومژی سهر ئاویشم لاداوه
تووڕه‌یی تێكه‌ڵی به‌زه‌یی نابێت
با شوێنی ههیه لێی هه‌ڵبكات و خۆشی له لووتكه‌ی درۆزن لادا
له بیریشی ناچێته‌وه بۆچی هه‌ڵیكردووه و له چیشدا دهبێته سروه
سروه باڵ ده‌جووڵێنێته‌وه
له ڕۆژێكدا كه خۆره‌كه‌ی زۆر ڕۆشنه
به بزه‌یه‌كی ئاشنا خه‌ڵاتم كه و ده‌ستبه‌ردارم مه‌به ئاوریشم ڕوێن
له‌دایكبوون په‌ڕه‌مووچی كۆتره‌كانی بڵاو كردمه‌وه و بۆم كۆ نه‌كرایه‌وه
مردن فریام كه‌وت و بۆ لای هیچ شتێك نه‌گه‌ڕامه‌وه
ئاگری كهس له ئاگری كه‌سدا ون نه‌بووه
كه‌سیش به ئاگری كهس نه‌سووتا
له‌به‌ر په‌نجه‌ره‌ی یه‌كیش تێپه‌ڕین و خۆشحاڵین به سه‌مای زه‌ماوه‌ند
سهیر زۆر سهیر ته‌ماشای ئاگری ناو شووشه‌ی لامپا ده‌كه‌ین
ئه‌وسا و ئێستا
سروشت ههموو پرسیاره‌كانی ئێستا و ئه‌وسای كردووه و بۆ ههموو شت سه‌ره‌تایه
خهیاڵ سهرهتای خۆی ده‌دوێنێ و هانا بۆ شكۆی خۆی ده‌با
په‌پووله ئاگری ڕاونا و كه‌وته بۆسه‌ی و كوشتی
گهرمایی له دڵی جریوه‌ی ده‌هات
به ئاوی حیكمه‌ت دره‌ختی سێبووری گۆش كرا
ئاو ڕێڕه‌و ده‌گۆڕێ
بهڵام بیر ناگۆڕێ
له ده‌ره‌وه‌ی باخه‌كانی به‌هه‌شت میوه‌كان ناسیمیانه‌وه
باڵ له گه‌رمیی پێگه‌یینی میوه كرانه‌وه و به خوداوه‌نده‌كان ئاشنا بووم
له خۆشییاندا سوور هه‌ڵگه‌ڕام
خوداوه‌نده‌كان مژده‌ن و دێنه لام و باسی وه‌فای ده‌ریام بۆ ده‌كه‌ن
میهره‌بانانه سه‌وڵ ده‌كاته دهستی منداڵێكی تازه له‌دایكبوو
كاتێكیش جێمده‌هێڵن به سه‌رمدا زاڵده‌بن و بیریان ده‌كه‌م
پرسیاره‌كانی ئێستا و ئه‌وسا له‌باره‌ی ئهو شتانه‌ی ده‌توانم هه‌مبێت دووباره ده‌كه‌مه‌وه
بۆ ههموو شت سه‌ره‌تام
سهرهتا پێویستی به‌وه‌یه
ههموو ڕه‌گه‌كان له شوێن پێی جوانی و لێبووردن بچێنێت و شته‌كان ده‌ست پێده‌كه‌ن
گوڵاو دێ تایبه‌تمه‌ندترین نهێنیی گوڵ ده‌دركێنێت
زه‌وی له پهردهی ڕاز دێته ده‌رێ
ڕازاندنه‌وه‌ی خۆی ده‌داته ده‌ست ههموو ڕه‌نگه‌كان
گوڵ سه‌رسپارده‌ی گوڵاوه
وه‌چه و بنه‌چه
شوێنپێ ئه‌مه‌كی ڕێگا نادیاره‌كانن
جه‌للادیش ده‌یه‌وێ ئاسمان خامۆش بێت
چۆله‌كه‌كانم لهناو ڕه‌شه‌بادا به‌ڕه‌ڵلا نه‌كرد
دوور كه‌وتمه‌وه و هه‌ڵمدان
به‌شه مێوژی خۆم له قه‌رتاڵه‌دا هه‌ڵگرت
هه‌نجیر و گوێز و باویم داته‌كاند و چوومه‌وه یاریی گومبه‌تانێ
بهرانبهر چیا وه‌ستام و بزماره‌كانی كه‌شتیی نائومێدانم توند كرده‌وه
به په‌رۆشم خودا بۆ داوه‌تی ماڵی خۆی بانگم بكات
پۆله چۆله‌كه‌كه‌ی هه‌ڵمدابوون بۆ ئهوهی خۆیان پێشانی برووسك ده‌ن
له‌گه‌ڵم بنیشنه‌وه و ده‌نووك له زایه‌ڵه‌ی سنگی
قه‌ڵا بده‌ن و گۆرانییه‌ك له لێوی جێبهێڵن
ئاوی تۆفان و لافاو له‌به‌ر ده‌ستماندا مردن
شارمان لاوانده‌وه و وه‌چه و بنه‌چه‌ی ئاگرمان ژمارد
كه‌می نه‌كردبوو
شه‌قامه‌كان له‌بن پێی ڕێبواران گڕِوگاڵیان بوو
ئه‌سپ و پاڵه‌وان و په‌یكه‌ره‌كان پیرۆزه‌ی دوو چاوی تێرخه‌و ده‌به‌خشن
هه‌ردوو تای ته‌رازوویان مه‌ل له‌ناوی مه‌شقی غاردان و باڵ دهكات
باوه‌ڕ و گومان
هه‌سته تووڕه‌كان قولابیان له ئاو كێشایه‌وه و باوه‌شم له خودا وه‌رێنا
باوه‌ڕ و گومان باوه‌شیان پێدا كردم و خۆیان نه‌دركاند
دڵوپ و دڵۆپ كه‌وتنه ناو كاسه و كه‌وچكمانه‌وه
هه‌راسان و بێزار بووم
له قسه‌ی دووباره له‌باره‌ی ڕێنوێنییه‌كان
له ئومێدی ئه‌وان هیچم بۆ نه‌گوازرایه‌وه
ڕووبه‌ڕووبوونه‌وه‌ی خۆدركاندنم هه‌ڵبژارد
گردۆڵكه و چیاكان سوور هه‌ڵگه‌ڕان
لهناو ده‌سته به‌هێزه‌كانی ته‌فره‌دان خۆم ڕاپسكاند و بوومه ترپه و ئاوازی نووسین
به‌ناو دارستانێكی گه‌وره‌دا ڕۆیشتم یانی جێگایه‌كی نه‌ناسراو
دره‌خته‌كان به‌دوامدا هاتن
دایكێكی ئه‌فسانه‌ییم ناسی
كه‌روێشك له‌گه‌ڵی ده‌ڕۆن به‌ری دره‌خته‌كان كۆ دهكهنهوه
هه‌ندێك نیشانهی ئاگریان دروست كرد
به‌ره‌و گردۆڵكه و چیا سوور هه‌ڵگه‌ڕاوه‌كان به‌رز بوونه‌وه
ده‌بێ ته‌ماشا بكهین
خوێن سهر دهكات و فرمێسك خوڕه‌ی دێ
كاروان دوانه‌كه‌وت و گه‌یشت
هێمای كلیل و كلیلسازی لهسهر تاج چنی و ئاسۆیه‌ك پێكهات
بۆ فه‌رمان و به‌رفه‌رمانی ئهوه بكه و ئهوه مه‌كه
زمانی كوردییان پێبه‌خشیم
لهسهر به‌رد تۆمارم كرد و هه‌تا بڵێی ڕۆشن
له‌كه‌دار و كلكدار
چه‌تری كاسه‌ی سواڵ بپێچه‌وه پیاوی له‌كه‌دار و كلكدار
وهك پشیله‌ی له حه‌فت دهرگا میاویو چڕنووكت به‌سه‌رماندا كردووه‌ته قه‌فه‌س
ئه‌سپی شه‌ل ڕاوی پێ ناكرێ
چاو به فرمێسك سڕه و ده‌خیله‌ی دڵشكاوانه
پایز دڵه‌ڕاوكێی سروشته
لاپه‌ڕه‌كانی ناوچه‌وانی هه‌ڵده‌ده‌مه‌وه
مێشكێكی باش و ساده
كه خوێنی لێ ده‌تكێ سه‌ردانی دهكات
ساتمه ناكات و ناكه‌وێ
له مێژوویه‌كی زیندوودا پشوو ده‌دا
هێشووه‌كانی پێگه‌ییون و ده‌سته‌كانی بۆ به‌رز كردوونه‌ته‌وه
بووه هه‌تاوێك تانوپۆی ڕه‌ش و سپی چنیوه
زۆر ڕامام تا له چنین بگه‌م
خۆی لادا له لێوی ڕه‌شی نزا خوێن
گوێی له زمانێكی تر بوو
له ده‌شتایییه‌كدا وێڵ مه‌به
كلیلی شار بخه‌نه سهر ئاوێنه‌ی زوڵاڵ كه زمانی نه‌رم ده‌هه‌ژێته‌وه
شه‌رمم له برین نه‌كرد
شه‌رم له برسییه‌تی ده‌كه‌م
هاتن و نه‌هاتن
كه‌سێكی چاوه‌ڕێم له هاتن و نه‌هاتندا تهنیا نه‌بم و قاچم زه‌وی نه‌گرێ
ته‌نیایی دڵ ده‌سووتێنێت
ده‌ستیشم له كردنه‌وه‌ی په‌نجه‌ره‌دا گیر بووه
پهنجهره له ژووری زیندانیشدا دڵخوازی دیداره
مێوان له‌به‌ر پهنجهره ئاڵوواڵای ڕێژه‌نی ڕوخساره
دڵی سپاردووه به خۆرێك چاوی ئاڵۆز نه‌بووه و هه‌ڵی نه‌گڵۆفتووه
تهنیا ڕه‌نگی هاتن له چاویدا ده‌نیشێت
جۆره‌ها دهنگی تێكه‌ڵ له‌سه‌رت جێ به یه‌كتر چۆڵ ده‌كه‌ن
ده‌یانه‌وێ بچنه ئاسمان بزرینگێنه‌وه
به خوماری سه‌یری زه‌مینی خومار بكهن
بیر له‌و تیشكه‌ش بكه‌نه‌وه
به نێوانی شاخی كه‌ڵه‌كێوی ڕه‌ت دهبێت و له په‌نجه‌ره‌ی زیندان ده‌دات
تیشكێكی له‌ناكاو نییه
خۆر و پهنجهره گۆرانیی یه‌كه‌من
ده‌چنه ناو چاره‌نووسێك هێڵ و هێماكانی هیوایان لێ ده‌خوازرێ
خۆیان بهسهر نه‌هاتن داده‌خه‌ن و بهسهر هاتن دهكهنهوه
ڕاست و چه‌پ
ڕێوییه‌كی قوونگیراو له ئاوێكی جادوولێكراودا ددانی شووشت
كاتژمێری فێره هه‌ڵخه‌ڵه‌تاندن كرد
ئهوهی چاوه‌ڕوان ده‌كرا ڕووی دا
ڕاست ئه‌سپی چووه ڕێ
چه‌پ شه‌قامی ناهاوسه‌نگه و ڕێبوارانی لهگهڵ یه‌كتر نامێننه‌وه و بخوور ده‌كوژێننه‌وه
له پشت شۆسته‌كانیه‌وه جورج دهمی یه‌كتر له ئاوێنه‌ی چێژدا به پێوانه و قه‌واره ده‌بینن
پیت و هێڵ و نیشانه‌كانی هاتوچوویان كڕاند
ئێمه تێكسووڕاین و گاكانمان لهناو كێڵگه بۆ نه‌هاتنه‌وه
ههر به چاو شوێنپێیه‌كانی دزین
گولله‌ی قینی كوڵاوی ته‌قاند
گولله‌ی فرمێسكڕێژیشی بۆ هه‌لێكی تر هه‌ڵگرت
له خاكی ڕه‌نگه‌كان گۆپكه و چرۆ و خونچه و گوڵ
ژه‌هراوی ده‌كرێن ئه‌وجا پێیده‌زانن
باخچه‌ش له تووڕه‌ییدا ڕه‌شێنه‌ی چاوی نه‌ما
شه‌و و ڕۆژ
له شه‌ودا سینگ ده‌رده‌په‌ڕێنم و خۆم ئاماده ده‌كه‌م
به‌ناو ڕۆژدا بڕۆم و شته‌كان دژی شه‌و هه‌ڵگرمه‌وه
شه‌و زانی بێكه‌سم و به سه‌رانسه‌ری دنیادا ده‌سووڕێمه‌وه
به‌شێك له كاتی خۆی كورت كرده‌وه و دنیا بووه پهنجهره
له ڕۆژدا ده‌ست لهسهر سینگ داده‌نێم و خۆم ئاماده ده‌كه‌مه‌وه
به‌ناو شه‌ودا بێمه‌وه و شته‌كانی هه‌ڵمگرتووه‌ته‌وه
له مۆزه‌خانه‌ی پایته‌ختی دابنێم
ڕێگاكانی شه‌و و ڕۆژ وایان كرد
شانازی به بێ شه‌و و ڕۆژی خۆم بكه‌م
شه‌و و ڕۆژ گومانیان ههیه
ههموو ئهو به‌ردانه‌ی هه‌ڵمدان
نركه و ناڵه‌یه‌كیان نه‌خسته دڵی گۆمێكه‌وه
كامێراكه‌م ئاماده ده‌كه‌م وێنهی قڕژاڵێكی چاو په‌لكه‌زێڕینه‌یی ده‌گرم لافاو لایداوه
گوڵه‌به‌ڕۆژه به‌سه‌ریدا چه‌ماوه‌ته‌وه و سێبه‌ری لێ كردووه
ئه‌ی ئه‌ستێره‌ی بچووك بڕژێ
به یهكهوه كۆچ ده‌كه‌ین
نامه‌یه‌كیان پێ سپاردووم هیچ له سهر زه‌رفه‌كه‌ی نه‌نووسراوه
كۆن و نوێ
گوڵه‌به‌ڕۆژه‌ی ئاسمان مانگ
ڕۆژێك ساده‌یی جوانیی
به شتی كۆن سه‌رسام ده‌كه‌م و له‌گه‌ڵیدا هه‌ڵبكات
نوێ بێده‌نگ و بێجووڵه و له‌خۆڕازی
به ڕێگایه‌ك كه ڕووناكییه‌كه‌ی ئه‌شكه‌نجه نه‌دراوه و چووه‌ته ڕیزی سوپای نیشتیمانی
به‌ره‌و پیرمه‌وه دێ
ژیان به كۆن به‌ناز و ڕێزلێگیراو ماوه‌ته‌وه
به نوێ خه‌مڵیو و زه‌ماوه‌ندگێڕ و به خانه و لانه
له ته‌ماشاكردنی ڕێی خولیا ده‌ماری داده‌خورپێ
لهگهڵ خۆی هه‌ڵده‌كات و گوڵاوی بهسهردا ده‌ڕژێ
دهنگی له ههموو جێیه‌ك نه‌وا و ئه‌نوایه
بێده‌نگی ڕێگا له كوێ ده‌یهێنێته‌وه
ههموو به ڕێگایه‌ك كه ڕووناكییه‌كه‌ی ئه‌شكه‌نجه نه‌دراوه و چووه‌ته ڕیزی سوپای نیشتیمانی
به‌هانایه‌وه ده‌چین
گوڵاوی پاراوی شه‌وییمان لێده‌دا
بیر له ئاره‌قه‌ی بۆنخۆشی سه‌ره‌مه‌رگ ده‌كه‌ینه‌وه
گوڵاو و ئاره‌قه‌ی سه‌ره‌مه‌رگ ڕژاونه‌ته ناوێك
ڕووبارێك حه‌وت پردی به‌سه‌ره‌وه‌یه
به هه‌راوهۆریا له ڕووبار نه‌په‌ڕیمه‌وه
ناوله‌پ و ناوچه‌وان
ڕه‌گ نازناوه بۆ لك و چڵ
له‌بینینیان گلێنه‌ی هه‌ردوو چاوی گه‌وره دهبن
ناوله‌پ هێز و هێڵه‌كانی خۆی دایه ناوچه‌وان
ترووسكه‌ی ئاویلكه‌یه‌ك كۆی كردنه‌وه
بوون به باڵا و سێبه‌ره‌كه‌یانم بینی
ئاگری سێبه‌ره‌كه‌یان پێشوازی له پیاوێكی به‌خته‌وه‌ر ده‌كه‌ن
قۆچی گایه‌كی له جه‌للادێك وه‌رگرتووه‌ته‌وه
ڕاوی گورگی دارستانی پێده‌نێ
زه‌وی دره‌خته‌كانی خۆی كرد به تێلدڕ
پێی گورگ سووتا و ئهو چڕنووكه‌ی له گۆشتی ده‌چه‌قاند هه‌ڵوه‌ری
قۆزاخه‌ی ڕووناكی كرایه‌وه
ئاشنابووم به سروودی شۆڕشه‌كان
ده‌سته‌به‌رز هه‌ڵبڕاوه‌كان به‌خشش و به‌خشنده و مژده پێدراون
مانگ مێوانی ئاسمانه و خودا به‌خێرهاتنی كرد
دابه‌زی بۆ ناو ده‌سته به‌رز هه‌ڵبڕاوه‌كان و به چاو و ناوچه‌وانی خۆیانه‌وه نا
ڕووه‌و هێمنی خوداوه‌نده‌كان غاریان دا
هێمنیی خوداوه‌نده‌كان بۆ ده‌سته به‌رز هه‌ڵبڕاوه‌كان گواسترانه‌وه
ته‌ممووزی 2018 ههولێر
به‌شی سێیه‌م
سه‌كۆی بانگه‌واز
شوێنپێ له ههموو ڕێگایه‌ك جێنامێنێ و زه‌ویش لهناو ئاگردا ده‌یناڵاند مووچڕكێكی گران له جهستهی ده‌گه‌ڕا و ده‌رنه‌ده‌چوو ئاده‌م پاسه‌وانێكی به‌زیوی زه‌وییه و گوتی ئهم مووچڕكه گرانه له جهستهی زه‌وی ده‌ركه شه‌قامێكی ئاوێنه‌یی یهك یه‌كێكی تری تێدا بانگ دهكات له هێڵی ناوچه‌وانی پاڵه‌وانێك دروست دهبێت به‌و شه‌قامه‌دا بڕۆ هێزێك هه‌ڵده‌قوڵێت بێتاوانێك كه له قووڵایییه‌وه هه‌ناسه هه‌ڵده‌كێشێت دیواری بۆ ده‌شكێنێت و ڕزگاری دهكات به ترس له درزی بچووكی ئاوێنه نزیك ده‌بینه‌وه درزی بچووك ئاژاوه به‌رپا دهكات و تارمایی لێ دێته‌ده‌ره‌وه ههنگاو لهسهر درزدا زه‌وی ناگرێ و خوان سارد دهبێتهوه و دوژمن ده‌گا مووچڕكی گران تاهه‌تایه له جهستهی زه‌وی ده‌رناچێ و هێزێك هه‌ڵناقوڵێ لهسهر ئه‌ستێره‌دا ئاگرمان بۆ ناكرێته‌وه و باڵی شه‌مشه‌مه‌كوێره‌شمان پێنابه‌سترێ سوپاس سه‌كۆی بانگه‌واز
گوڵی نزا
ئهوهی خهیاڵ ده‌یڵێت چاوترووكان له ده‌ریا گه‌وره‌تره و پێڵووش له كه‌نار لێك دوورترن نان و ده‌ریا دوو كه‌سن لهناو یه‌كتر ناتوێنه‌وه و له نیگایان چاودێری نه‌توانه‌وه‌یان ده‌كه‌ن ئۆرفیۆس بێ په‌روا به‌ناو ده‌نگه به‌رز و نزمه‌كانی سروشتدا ڕۆیشت و چاوی لهسهر ناوكی خۆی ڕاگرت و به‌ردی ژێرپێی قایم بوو ده‌ریا له‌به‌ر خاتری ئۆرفیۆس گه‌ڕایه‌وه لای به تاسه و ئاره‌زوویه‌ك كه باڵندهی كۆچه‌ری ڕاو ده‌كه‌ن گوتی هیچ له‌باره‌ی ئاوڕدانه‌وه مه‌ڵێ گڕی شینی ڕوخساری میهره‌بانان كه به هێزی دۆنایدۆنی ڕۆحه‌كان خانه‌دانن له پێشه‌وه‌ن جوانییان دانه‌خستووه قووڵ لایان پشوو بده باران به‌شێكه له سه‌ركێشییه‌كان بهسهر پێیه‌كانتان ده‌بارێ و خۆشده‌بێ بۆ ڕۆیشتن و سه‌ردانی گوڵی نزا
پیتی ناوه‌كان
به بێده‌نگی هه‌ڵمان گرت و له‌ژێر سێبه‌ری ئهو دره‌خته‌مان دانا كه خۆی له حه‌وشه‌كدا چاندبووی و ئاوی به‌ده‌مه‌وه كردبوو دهمی كرابووه‌وه وهك بڵێی ویستبووی ناوی كوڕ و كچه‌كانی بهێنێ و دوا هاوار بباته‌وه ناو دهمی دره‌خته‌كه‌وه كاتێك پرسیارم له گه‌شه‌ی ڕه‌گ و چڵه‌كانی كرد گوتی دهمێكه دڵگه‌رمه ههموو پیتی ناوی كوڕ و كچه‌كانی بناسێت و له دیواری پشت سه‌ری خۆی بدات عه‌باس شووشه خاوه‌ر سهباح كه‌تیبه سه‌ربه‌ست نزیكترین خاڵ له خۆر خستییه به‌ر په‌نجه‌ره‌یه‌ك ببێته باڵنده و قه‌ره‌بووی هێلكه شكاوه‌كانی بكاته‌وه ههموو شتێك له خونچه ئیسماعیل عومه‌ر مایه‌وه به‌ناو باخێك گه‌ڕا و ههموو پیته‌كانی ویستی بناسێ ناسی و ژیان ده‌ستیپێكرده‌وه له نزیكترین خاڵ له خۆر دانیشت و وهك خۆر خۆی پیشاندا و ئێمه‌ش وهك تیشك مریشك و جووچكه‌كانی به‌حه‌وشه وه‌ربوونه‌وه كاتێكیش تاریكی داده‌هات له ترسی ڕێوی و چه‌قه‌ڵ ده‌یخستنه سهر لك و چڵه به‌رزه‌كانی دره‌ختی حه‌وشه و شادمانی دهستی پێكرد سه‌یری ههر دوازده ئه‌ستێره‌ی كه‌لووی كرد و شوێنی جه‌نگه‌كانی بینی خۆر له ماڵه‌كه‌ی ئاوا بوو ویستم دڵم به مردنی دایكم بترسێنم سابیر حه‌سه‌ن سلێمان هاواری كرد له‌مێژه له دوور و نزیكهوه ئێشكگری پێشوازیم و ده‌ست بۆ ڕێبواران به‌رزده‌كه‌مه‌وه و چل حۆریم وه‌رنه‌گرتووه لهم دیداره تایبه‌تییه‌دا ئاگری ته‌نیاییم كوژایه‌وه له‌به‌ر ده‌رگاوه پێشوازی حۆری خۆم كرد و بۆ دواجار چهند پارچه نانێكی بۆ مراوییه هۆگره‌كانی خسته ئاوه‌وه و دهستی ماڵئاواییم بۆ به‌رزكردنه‌وه ڕێبواره‌كه گه‌یشته جێ و گه‌ش گه‌ش چووه‌وه ناو سه‌رچاوه‌ی پیتی ناوه‌كان
دهنگی به‌جێماوم
كرمی مڕ و مه‌ستبووی ناو میوه چۆنی و چۆن په‌ڕۆی سوورت هه‌ڵده‌ده‌یته سهر شاخی گای سێرك مێرووله‌ی سوور له‌ده‌ره‌وه چاوه‌ڕوانن هه‌ناوی میوه‌كه تهواو بخۆیت و له برساندا بۆ خواردنی هه‌ناوی میوه‌یه‌كی تر ڕاكه‌یته دهرهوه ئۆه له ژیان و نهێنی دانیشتووانی ئهم ناوچه‌یه شاره‌زانیت هه‌وری نیشتووی سهریان مایهی واقوڕمانێكی هه‌میشه‌یییه دره‌خت چه‌تری به‌فریان بهسهر خۆیاندا ههڵداوه و كۆتری لانه‌وازیش به ههموو لایه‌كدا ده‌سووڕێنه‌وه و هێلانه‌یان سارده چاو زیت له ئاسمان ده‌مێننه‌وه و گه‌مارۆی سه‌رمایان پێ ناشكێ ژێی عوود خاوبووه‌ته‌وه و دڵی عوودژه‌ن چاوی مردووه‌كانمانن و ئه‌ستێره‌ی به زه‌وی سپێردراون و ده‌ڵێن دوژمندارین و تاوانبار نین توورگێك بۆنی شوێنپێیه‌كانمان دهكات و كلكی به ده‌فی له پێستی سه‌گی دوو ڕه‌گ دروستكراو باده‌دا به‌ر له تۆ شتێ نه‌بووه‌وه به‌ده‌ر له تۆش شتێ نابێ ئه‌ی شیعر ئه‌ی ئه‌ستێره‌ی به زه‌وی سپێردراو تاس بردوومییه‌وه و سڕ نه‌بووم پرچی سوورمه‌ییت تۆڕی دابه‌شكردنی ئاوی شاره وهك ئهوهی با دهستی بهسهر شتێكی له خۆم گه‌وره‌تر داگرتبێت و نه‌توانێت بیبا دهنگی به‌جێماوم
كانه خه‌ڵووز
¬¬¬¬شیعرێك له خواره‌وه بۆ سه‌ره‌وه ده‌خوێنمه‌وه زه‌وی تهنیا و به‌س بۆ ئهو كه‌سه‌یه خوێنی ناوكبڕینی ده‌ڕژێته سه‌ری و داڵ له‌به‌ر پهنجهره ده‌رده‌كات ئهگهر ژیان به شێوه‌یه‌كی ناساز دهستی ڕاست و چه‌پ كردی هیوایه‌ك بخوازه و فوو له مۆم بكه و بۆ شوێنێكی دوور كۆچ بكه كۆچ فریوت نادا و به‌رزت دهكاتهوه و بۆ شوێنێكی وهك ئهو شوێنه‌ی چۆله‌كه تێیدا ده‌فڕێ توانا و حه‌زم ههیه ژیان درێژ بكه‌مه‌وه و ڕۆژێ شازده كاتژمێر كاربكه‌م و پشیله لهسهر شانم فڕێ بده‌م دوا چاوه‌ڕێ و چاوه‌ڕێكراو ببینم و كتێب و تابلۆ و ئاوێنه و ڕووگه‌نما و په‌یژه‌ی نۆته و پیانۆ ببه‌نه ناو كانه خه‌ڵووز و به‌شداری خوێندنه‌وه‌ی شیعرێك له خواره‌وه بۆ سه‌ره‌وه بكات با هه‌ستی بۆنی په‌پووله‌ی ناو كێڵگه‌ی گه‌نم خۆش واڵا بن له‌و كاته‌وه‌ی به توانا و حه‌زه‌وه له‌و شوێنه‌ی چۆله‌كه‌ی تێدا ده‌فڕێ و دێمه‌خواره‌وه و ده‌چمه ناو كانه خه‌ڵووزه‌وه پرسیار له مێژوو ده‌كه‌م تۆ ملكه‌چی یان نه‌رمونیان له پرسیاره‌كه هه‌ڵات و نه‌متوانی بیگرمه‌وه بهڵام بزر نه‌بوو سه‌ره‌تاتكێی كرده‌وه كه‌واته ده‌بێ خۆم ڕابهێنمه‌وه چۆن بچمه‌وه ناو كانه خه‌ڵووز
خانه‌ی پیران
په‌پووله به‌دوای ئاگردا كه‌وتووه و ده‌یه‌وێ خۆی پێدا بكێشێ ئاگریش تاریكی ده‌بڕێ و ڕاده‌كات نایه‌وێ ته‌نیابێت په‌پووله به نیازی خۆكوشتن له ئاگر ده‌ڕوانێ نایه‌وێ بچێته خانه‌ی پیران
ناكامی له‌دایكبوون
پیاوه سه‌رچڵه‌كان بازیان دا و به‌هووده و بێ هووده ده‌توانن ههموو شتێك له‌باره‌ی ژیانه‌وه بڵێن ژیان له ئێمه زیاتر له‌باره‌ی خۆمانه‌وه ده‌زانێت و ده‌مانگه‌ڕێنێته‌وه ناو كاتی گه‌یینی میوه‌ی گریان مرۆڤ ده‌توانێ ههموو شتێك له‌باره‌ی ژیانه‌وه بڵێت و ناشتوانێت به نهێنی بژی و شه‌و و ڕۆژیش به ده‌وریدا بخولێنه‌وه شه‌و لهناو ڕۆژ به بێداری ماوه‌ته‌وه به دوای هاوڕێكه‌ی ده‌گه‌ڕێ و ڕۆژیش لهناو شه‌و مرۆڤ لهناو هه‌ردووكیان بازده‌دا و ده‌گه‌ڕێته‌وه كاتی ناكامی له‌دایكبوون
زمانه مۆمیاكراوه‌كان
یهكهم جارمه ئاگر ده‌بینم له‌وانه‌یه بڕوا بكه‌یت و بڕوا نه‌كه‌ی به ئۆتۆمبێلی ئاگركوژێنه‌وه ده‌چووین فریای ئاگركه‌وتنه‌وه‌یه‌ك بكه‌وین كه چه‌ندان مرۆڤ تێیدا گیرببوو گۆرانییه‌ك خوێنێكی به‌جۆش و خرۆشی مرۆڤپه‌روه‌ری تێدا گه‌رمبوو له ڕێگای به‌هانه‌وه‌چوون سی دی گۆرانییه‌كه‌مان خستبووه سهر موسه‌جه‌له‌كه و گوێمان دابوویه و بیرمان له ڕووداوی ناو گۆرانییه‌كه ده‌كرده‌وه و به گه‌رووی گۆرانیبێژه‌كه بریندار و ئاماده گۆرانییه‌كه‌مان ده‌وته‌وه و نقوومی خۆشحاڵییه‌كی سروشتی ببووین هیچی ترمان نه‌بوو له‌باره‌یه‌وه بدوێین بۆ تاهه‌تایه‌ش فریای مرۆڤه گیربووه‌كانی ناو ئاگر ناكه‌وین و ئاسووده نین ده‌چمه ژووره‌وه و گڵۆپی خه‌و ڕۆشن ده‌كه‌م و پهنجهره به‌لای چه‌پدا داده‌خه‌م ئهم خه‌مه سووكه‌ش كه مرۆڤی تێدا ده‌سووتێ تێدهپهڕێت ئاگرێك لێمان ده‌ڕوانێ و ده‌یه‌وێ له‌باره‌مانه‌وه بدوێت ئاگری زمانه مۆمیاكراوه‌كان
زه‌ماوه‌ندی ناكام
چاوه ساده‌كان یانی ڕووناكی شار بۆچی ئاوا زوو تووڕه دهبن به‌تای كراسێكی ته‌نك له‌ژێر بارستێك خۆڵ نوستووم ناخۆشی كه‌سم نه‌ویست و ناخۆشیانویستووم ئه‌ی ئاڵ له ئه‌شق وێرد و نزا له گریان به‌كوڵترن منداڵه‌كانم زوو نه‌بنه هاوسێی ماڵ به ماڵم و نه‌یه‌نه زه‌ماوه‌ندی ناكام
ئاشنای خودا
باخچه مردووه و داهاتووش پێویستی به باخچه‌یه بۆ هه‌میشه خاوه‌نی باخچه ده‌بم ئاسۆ له‌خۆبایی و توند و تووڕه‌یه بێ پرس و ڕا هه‌وڵ ده‌دا پهڵهی ڕه‌ش بباته ناو ڕه‌نگی خۆر خۆریش زیاد له پێویست ساده‌یه و ڕه‌نگ و شێوه‌ی هی منه هی منی ناو تاجه‌گوڵینه و قۆزاخه بێ جه‌نگ ناتوانێ لهناو ده‌ستم ڕایپسكێنێ و لهگهڵ بێده‌نگی خۆر قسه‌م كردووه و دڵخۆش و دڵنیام لهناو تاجه‌گوڵینه و قۆزاخه به سواری بای په‌ڵه هاتووم و ڕاناكه‌م ئازارم چه‌شتووه بۆ ئهوهی لهگهڵ ناوی خودا و خۆر بمێنمه‌وه ئه‌ستێره كه ده‌ڕژێ دێت چاوی من ماچ دهكات و ده‌ست به‌سه‌ری زه‌وی داده‌هێنێت ههست دهكات من خاوه‌نی زه‌ویم و نه‌خشه‌یم به هێڵی خۆر كێشاوه جه‌سته‌یه‌ك له نێوان تاجه‌گوڵینه و قۆزاخه‌دا خه‌ریكه گیانی دێته‌به‌ر به وشه‌ی گیانهاتنه‌به‌ر پێشوازی لێ ده‌كه‌م دڵم به میوانێك خۆشه ئاشنای خودا
ئه‌یلوولی 2018 ههولێر
