ئەمە شۆڕشی ئێمەیە!.. حەمید تەقوایی.. وەرگێڕانی بۆ کوردی:کاوە عومەر
وتاری دەستپێکی پلینۆمی ٥٦ی کۆمیتەی ناوەندی حزبی کۆمۆنیستی کرێکاری
ئەم پلینۆمە لە دڵی شۆڕشێکدا بەڕێوەدەچێت. ئەو شۆڕشەی کە نزیکەی ٥ مانگە بەردەوامە. ئەم شۆڕشە دروشم و ئاڵا و ئایکۆنی تایبەتی خۆی هەیە. شۆڕشی ژن ژیان ئازادییە، چونکە دژی حکومەتێکە کە دژە ژن و دژە ژیان و دژە ئازادییە. لە کۆماری ئیسلامیدا ژنێک بە حیجاب و بە ئاپارتایدی جێندەری و بە بەکەمزانین و سوکایەتی ڕۆژانە و بە یاساکانی شەریعەتەوە، بە فەرمی و ئاشکرا بە مرۆڤ نازانرێت. ژن وەک کاڵایەکی سێکسی سەیر دەکرێت. و هەر بۆیەش ئەم شۆڕشە ژنانەیە. ژنان هێزی سەرەکییەتی و داواکارییەکی گرنگی کۆمەڵگا یەکسانی تەواوەتی نێوان ژن و پیاوە.
شۆڕشێکە دژی دەسەڵاتێکی دژە ژیان. حکومەتی ئێعدام، حکومەتی پرسە و ماتەمینی، حکومەتی مردوو پەرستن و شەهیدبوون! حکومەتی کرێی خوار هێڵی هەژاری، حکومەتی نەهامەتی گشتی و مووچەی فەلەکی. بەرگریکردن لە ژیان و چێژوەرگرتن لە ژیان و گەڕانەوە بۆ ژیانێکی شایستەی مرۆڤی سەدەی بیست و یەک یەکێکە لە ئامانجە سەرەکییەکانی ئەم شۆڕشە.
و لە کۆتاییدا ئەم شۆڕشە شۆڕشێکە بۆ ئازادی. دژی حکومەتێک کە هیچ جۆرە بۆچوون و دەربڕینی بیروڕا و ڕێکخستن و حزب و هەر چالاکیەک کە لە چوارچێوەی پێوەر و یاساکانی سەردەمی بەردینی ئیسلامیدا نەبێت قبوڵ نەکات و لە دژی ئەو پەنا بۆ ئێعدام و ئەشکەنجەدان ، ئازاردان، سەرکوتکردن، و جۆرەکانی تری تاوان دەبات.
شۆڕش دەیەوێت ئەم دۆخە هەڵبوەشێنێتەوە. ئامانجی ئەم شۆڕشە وەک هەر شۆڕشێکی تر، ڕوخاندنی حکومەتە، بەڵام هۆکارێک هەیە کە خەڵک بۆ ڕوخاندنی حکومەت ڕاپەڕی. کاتێک خەڵک ڕایدەگەیەنن کە دەبێت حکومەت بڕوخێنرێت، ئەوە مانای ئەوەیە کە دەبێت حوکمی ئایین بڕوخێنرێت، واتە دەبێت ئایین لە حکومەت، لە یاسا، لە پەروەردە بسڕدرێتەوە. واتە دامەزراوەی ئایینی تەنانەت مافی ئەوەی نەبێت دەستوەردان لە ژیانی تایبەتی خەڵکدا بکات. شۆڕشی ئێستا لە ناخ و ناوەڕۆکیدا دژە ئایینە. کۆمەڵگای ئێران یەکێکە لە کۆمەڵگا پێشکەوتنخوازەکان دژ بە هەموو جۆرە بیروباوەڕ و خورافاتێکی ئایینیە و خەڵک لە دروشمەکانیاندا، لە سۆشیال میدیادا، لە ڕێوڕەسمەکانی یادکردنەوەی گیانبەختکردوەکانیانداا بە هەزار و یەک قسە و کردار ئەمەیان نیشانداوە. کۆمەڵگا پەیوەندی بە قورئان و دین و ئەم جۆرە خورافاتەوە بە تەواوی پچڕاندووە. شۆڕش بۆ ژن، ژیان ئازادی خۆی لە خۆیدا شۆڕشگێڕانەیە، دژە ئایینییە.
ئەم شۆڕشە شۆڕشێکە بۆ یەکسانی و دژی هەژاری و نەهامەتی و هەر جۆرە کۆیلایەتییەکی کرێ کە لە کۆمەڵگادا بەربڵاوە. دژی ساختی کێشی ئابووری، لە بەرامبەر بۆشایی قووڵی نێوان هەژاری و سامان. شۆڕش لەسەر ئاڵای خۆی ژیانی نووسیوە، چونکە دەیەوێت لەدژی ئەو هەموو هەڵاواردن و نایەکسانییە کۆمەڵایەتی و ئابوورییە، لەدژی هەژاری و نەهامەتی و بێکاری و گرانی نرخ، بێ ماف و نائەمنی بێنە مەیدان و لە کۆمەڵگا ڕایانماێت.
شۆڕش بۆ ئازادییە، واتە ڕزگاری مرۆڤ. نەک هەر بە مانای ئازادی یاسایی و ئازادییە یاساییەکان، بەڵکو بە مانای ڕزگارکردنی مرۆڤ و گەڕاندنەوەی ئازادی بۆ مرۆڤ. مرۆڤ بتوانێت چارەنووسی خۆی دیاری بکات، لە ئیدارەی کۆمەڵگا و لە شوێنی کار و شوێنی نیشتەجێبوونی خۆیدا بەشدار بێت، بڕیار بدات و بڕیارەکانی جێبەجێ بکات. مانای شۆڕش ڕزگاری هەمەلایەنەی مرۆڤەکانە. لە شۆڕشی ١٣٥٧دا ئازادی بە مانا لیبراڵەکەی پەرلەمان و دیموکراسی نوێنەرایەتی نەکرا، بەڵام زۆر لەوە زیاتر بوو. خەڵک لە هەموو شوێنێک شوراکانیان پێکهێنابوو. وە دەیانویست لە ڕێگەی بەکارهێنانی دەسەڵاتەوە، لە ڕێگەی بەشداری شوراکانەوە ئازادی بپارێزن. وە شۆڕشی ئێستاش بە هەمان ئاراستەدا دەڕوات.
ئازادی واتە ڕزگارکردنی مرۆڤ و گەڕاندنەوەی ئازادی بۆ مرۆڤ لەسەر پێشەوەی ئەم شۆڕشە نووسراوە.
کاتێک گرنگی بەم خاڵانە بدەیت، بۆت دەردەکەوێت کە ئەم شۆڕشە شۆڕشی ئێمەیە. شۆڕشی ئێمەیە، نەک لەبەرئەوەی شۆڕش بووەتە مۆد و هەر هێزێک کە تا دوێنێ شۆڕشی بە ئاژاوە دەزانی و دژی قسەی دەکرد، ناچارە ئەمڕۆ لەسەر شۆڕش قسە بکات. نەک لەبەرئەوەی دونیا هەڵسا و کڕنۆش بۆ شۆڕش دبات؛ نەک لەبەر ئەوەی ئێستا تەنانەت ئەوانەی پێشتر لە سیاسەتدا نەبوون و هیچ پەیوەندییەکیان بەو ناڕەزایەتییە کۆمەڵایەتییانەوە نەبوو کە ڕۆژانە دەگوزەرا، خۆشبەختانە ئەمڕۆ چالاک بوون و ناڕەزایەتی دەردەبڕن؛ ئەمە شۆڕشی ئێمەیە، چونکە ئێمە ڕۆڵێکی کارامان هەبوو لە ئامادەکارییەکەیدا، لە بناغەکردنیدا، لە هاتنی بۆ مەیدانەکەدا.
حیزبی ئێمە لە سەرەتای چالاکییەکەیەوە، لە ڕۆژی دامەزراندنیەوە تا ئەمڕۆ، بەردەوام لە دژی هەڵاواردنەکان لە بوارە جیاجیاکاندا خەباتی کردووە، کە ئەمڕۆ بە ملیۆنان کەس لە ئێران و دەرەوەی وڵات لە شەقامەکاندا ئاڵایان لە دژی هەڵکردووە، دروشمەکانیان دەوتەوە، پلاکارد و لافیتەکانی دەنووسن.وە بە پردەکانی شەقامەکانی تاران و شارەکانی ترەوە هەڵیدەواسن. ئەمە حیزبێکە کە بۆ بەرەنگاربوونەوەی هەموو کۆماری ئیسلامی دامەزرا. وە ئەوە هەمووکارنامەکەیەتی. ئەمە حیزبی خەباتی بەردەوامە لە دژی حیجاب نەک هەر لە ٨ی مارس، لە ڕۆژی جیهانی ژنان، بەڵکو لە هەموو ڕۆژەکانی ساڵدا. ئەو حیزبە لە دژی ژنکوژی و ئاپارتایدی جێندەری و حیجاب چالاک بووە. ئەمە حیزبێکی دژ بە ئیسلامی سیاسییە لەسەر ئاستی جیهانی و هەر بەم هۆیەشەوە ماوەیەکی زۆرە ئاڵای بایکۆتکردنی کۆماری ئیسلامی بەرزکردۆتەوە کە خۆشبەختانە ئەمڕۆ بووەتە گوتارێکی گشتی. ئەمرۆ تەنانەت لە پەرلەمان و حکومەتەکانیشدا باس لە بە تیرۆریست ناساندنی سوپای پاسداران دەکەن ، باس لە دەرکردنی کۆماری ئیسلامی لە ڕێکخراوە نێودەوڵەتییەکان و داخستنی باڵیۆزخانەکانی و هتد دەکەن. ئەمە ئەو ئاڵایەیە کە زیاتر لە دە ساڵە حیزب هەڵیکردووە و خەباتی کردووە بۆ بەدیهێنانی.
ئەم شۆڕشە تایبەتە بە ئازادی وحزبی کۆمۆنیستی کرێکاری هەمیشە لەگەڵ ئازادی بێ مەرج بووە. ئازادی بیروڕا، ئازادی ڕۆژنامەگەری، ئازادی حزبەکان، ئازادی چالاکیی کۆمەڵایەتی و مەدەنی و خەباتی کۆمەڵایەتی و مەدەنی. سنووردارکردنێکی مێژوویی و هەمیشەیی، بە تایبەت لەم چل ساڵەدا، لە ڕێگای ئازادی پیرۆزی ئایینیدایە. ناتوانی بە ئاین بڵێی پشتی چاوت برۆیە چونکە لە شتە پیرۆزەکانە، ئەوە “کلتووری گشتی خەڵکیە ” و ئەم جۆرە قسە بێمانا و پاساودانەوەیە. نەک هەر لە ئێران بەڵکو لە هەموو جیهان. لە ڕووی مێژووییەوە ئەوەی ئازادی مەرجدار کردووە هەمیشە ئایین بووە. هەمیشە خەڵک ئازاد بووە لە قسەکردن لەسەر کەش و هەوا و بابەتی لەو جۆرە، بەڵام کاتێک باس لە باسکردنی دەسەڵات و پیرۆزییەکان دەکرێت، بەتایبەتی کاتێک باس لە دوو سیستەمی پیرۆزی ئایینی و پیرۆزی نەتەوەیی- نیشتمانی دەکرێت، ئەوا تەنانەت لە وڵاتە ڕۆژئاواییەکانیشدا بەهەمان شێوە هەزار و یەک سنووردارکردن لە ڕێگاکەتاندا دایاندەنێن. لە کۆماری ئیسلامیدا بە ڕوونی ئەوە ئایینە کە قوڕگی ئازادیی گرتوە و خنکاندووە. بۆیە کاتێک باس لە ئازادی بێ مەرج دەکەین و کاتێک کۆمەڵگا دروشمی ئازادیبەرزدەکاتەوە، پێش هەموو شتێک مانای ئازادی ڕەخنەگرتن لە ئایین، واتە ئازادی هەجووکردنی دین، گاڵتەکردن بە ئایین. ئازادی نووسین و قسەکردن و نمایشکردن و فیلم و سینەما و کولتوور و هونەر دژی پیرۆزی و تابۆ و بیروباوەڕی ئایینی. بەبێ ئەمە ئازادی ئازادی نییە.
ئەمانە ئەو دروشم و گوتار و تێکۆشانانە بوون کە حیزبی ئێمە پەیڕەوی کردووە.
حیزبی ئێمە هەمیشە ئاڵای شۆڕش، ئاسۆی شۆڕشی وەک شتێکی پێویست، وەک شتێکی خوازراو و وەک شتێکی مومکین لە کۆمەڵگادا، قسەی لەسەر کردووە و تێپەڕاندووە. وە ڕایگەیاندووە کە تاکە ڕێگا بۆ ڕزگارکردنی کۆمەڵگا و هەموو خەڵکی ئێران شۆڕشێکی قووڵی کۆمەڵایەتییە، نەک هەر دژی حکومەتێک بەڵکو دژی سیستەمێکیش. سیستەمی دابەشکاری، سیستەمی هەڵاواردن، سیستەمی دژە ئینسانی کە کۆماری ئیسلامی نوێنەرایەتی دەکات. ئەم مافیایە ئابوریانە، ئەم ئایەتوڵڵا ملیاردێرانە لە قورئان نەهاتنە دەرەوە، لە سیستەمی سەرمایەدارییەوە هاتوون، سیستمی لەسەدا یەکەکان، سیستەمی کەمینەیەکی سەربەرز، و ئەوە بۆ پاراستن و پارێزگاری لە ئەم سیستەمەیە کە براونەتە پیشەوە وزیاتر لە چل ساڵە.کە خوێنی خەڵک دەخەنە ناو شووشە. شۆڕشی ئێستا شۆڕشێکە دژی ئەم نەزمە. نەک هەر دژی کۆماری ئیسلامی، بەڵکو دژی ئەو پێداویستییە ئابووری و کۆمەڵایەتیانەی کە حکومەتێکی وەک کۆماری ئیسلامی دێننە ئاراوە و بەم شێوەیەش بەرد بە خەڵکی ئێران دەکێشێت. پێویستە ئەم سیستەمە بڕوخێنرێت بۆ ئەوەی کۆمارە ئیسلامیەکانی تر ئەمجارە بە ناوێکی ترەوە دەسەڵات بەدەست نەهێننەوە. سەد ساڵە لە مێژووی ئێراندا یەک لە دوای یەک دیکتاتۆریەتمان هەبووە و ڕۆڵی هەموویان بەرگریکردن لە سیستەمی چینایەتی هەلپەرستانی ئیستغلالکار بووە. هەندێک جار لەژێر ناوی قاجار، هەندێک جار بە ناوی پەهلەوی، هەندێک جار بە ناوی قورئان و ئیسلام و کۆماری ئیسلامی.
ئەم شۆڕشە شۆڕشێکە بۆ یەکلاکردنەوەی حیساباتی مێژوویی لەگەڵ هەر جۆرە دیکتاتۆریەتێک، بەو سیستەمەی کە لە ئێراندا دیکتاتۆری دەخوازێت و پێویستی بە دیکتاتۆری هەبووە. پێویستە لە ڕەگەوە لێی ببڕدرێت و ئەم شۆڕشە شۆڕشێکە لە دژی ئەو نیزامەی کە پێویستی بە کۆماری ئیسلامییە بۆ بەرگریکردن لە خۆی. بۆ بەرگری لەخۆی پێویستی بە دیکتاتۆریەت هەیە. شۆڕش دەیەوێت ئەم نیزامە لەناو ببات.ئەمە مانای ژن ژیان ئازادیە.
باشە لەمەودوا چی ڕوودەدات؟ بۆ کوێ دەڕۆین؟ ئەو وێنەیەی ئەمڕۆ هەیە ئەوەیە کە خۆپیشاندان و مانگرتن و گردبوونەوە و ناڕەزایەتی خوێندکاران و توێژە جیاجیاکانی وەک کاسبکاران و خۆپیشاندان لە شەقامەکانی شارەکان و هتد کەمبووەتەوە. کەم بووەتەوە هەندێک کەس دەگەنە ئەو ئەنجامەی کە شۆڕش کۆتایی هاتووە. یان خەریکە کۆتایی دێت. وە کۆماری ئیسلامی بە ئێعدام و سەرکوت سەرکەوت. بەڕای من هیچ کام لەمانە ڕاست نین.
یەکەم: شۆڕش لە بوارە جۆراوجۆرەکاندا بەردەوامە. هێندەی تر بەهێزتر لە دەرەوەی وڵات دەجوڵێت و لە ناوخۆی وڵاتیشدا هێشتا دروشمی شەوانە و دیوار نووسین و چلەکان و مانگرتنی گشتی هەیە. بەڵام ئەمە تاکە پرس نییە. بنەمای بابەتەکە ئەوەیە کە کۆمەڵگا چووەتە قۆناغێکەوە کە چیتر ئەم حکومەتە قبوڵ ناکات. ڕق و تووڕەیی خەڵک نەک هەر کۆتایی نەهاتووە یان کەم نەبووەتەوە، نەک هەر ڕازی نەبووە بەم دۆخە، نەک هەر بێ هیوا نەبووە، بەڵکو زۆر زیاتر لە ڕابردوو لە گۆڕەپانەکەدایە و بە ڕق و یاخیبوونێکی زۆر زیاتر لە سەرەتای ئەم شۆڕشە وە دەیانەوێت کۆماری ئیسلامی لە ناو ببەن.
شۆڕش هەوراز و نشێوی هەیە. لە ڕووی جوڵەی مەیدانییەوە، ڕەنگە فراوانتر یان تەسکتر بێت. بەڵام ڕۆحی کۆمەڵگا، ئاسۆی کۆمەڵگا، خواستی کۆمەڵگا هێشتا ڕووخاندنی کۆماری ئیسلامییە.
فاکتەری بنچینەیی ئەوەیە کە بە بڕوای من ئەمڕۆ و نەک هەر لە شۆڕشی ئێستادا، بەڵکو لانیکەم لە ساڵی ١٩٩٦ تا ئەمڕۆ حکومەت و کۆمەڵگا وەک دوو دوژمن ڕووبەڕووی یەکتر وەستاون. لە ئێران هیچ کەسێک حکومەت بە بەرپرسیار لە کاروبارەکان ناناسێت، چونکە لە هیچ شتێک بەرپرسیار نییە. حکومەتێک کە بۆ نمونە نان و بژیوی خەڵک دابین بکات، هەلی کار بڕەخسێنێت، ڕێگری لە پیسبوونی ژینگە بکات، دادپەروەری بەرقەرار بکات، ڕێگری لە تاوانەکان بکات، ڕێگری لە دزی و گەندەڵی بکات و هتد. حکومەت نەک هەر ئەم کارانە ناکات، بەڵکو سەرچاوەی ئەو هەموو خراپەکاریانەیە. سەرچاوەی ئەو هەموو ئازارانەیە. خەڵک ئەمەیان بینیوە. بە فەرمی حکومەت لە زمانی خامنەییەوە خەڵک بە دوژمن ناو دەبات. دەڵێ شۆڕش پشێوی و پیلانی دوژمنانە. واتە مرۆڤەکان دوژمنی منن. وە خەڵک ماوەیەکی زۆرە ڕایگەیاندووە کە دوژمنەکەمان ڕاست لێرەدایە. خەڵکیش دەڵێن بمرێ خامنەیی. بە بۆچوونی من لە ساڵی ١٩٩٦ تا ئەمڕۆ و بەتایبەت لەم چوار پێنج مانگەی شۆڕشی ژن ژیان ئازادیدا، لە هەموو کاتێک زیاتر ڕوون بووەوە کە حکومەت و خەڵک وەک دوو دوژمن ڕووبەڕووی یەکتر دەبنەوە. ئەوە “ئاژاوەگێڕەکان” نین کە دەگیرێن و ئەشکەنجە دەدرێن و لە سێدارە دەدرێن. ئەمانە دیلی شەڕی دەستی دوژمنی خەڵکن. وە خەڵک بریندارەکانی نابەن بۆ نەخۆشخانەکان چونکە نەخۆشخانە هی دوژمنە. لە ماڵەوە ئاگاداری بریندارەکانن. خەڵک دەمێکە حسابی خۆیان لەم حکومەتە جیاکردۆتەوە.
کاتێک ئەم پەیوەندییە لە نێوان حکومەت و خەڵکدا لە کۆمەڵگایەکدا دامەزرا، ئەوە ڕوونە کە ئەوە خەڵک نییە کە شکست دەهێنن. ناتوانی هەموو کۆمەڵگا بکوژیت، ناتوانی کۆمەڵگا بڕوخێنیت، بەڵام حکومەت دەتوانرێت بڕوخێنرێت و پێویستە بڕوخێنرێت. لە کۆمەڵگای ئێراندا پەیوەندییەک، کەشێکی سیاسی، گوتارێک و پارادایمێک هەیە کە دوو دوژمن لە دژی یەکتر ڕاگرتووە:٩٩٪ی کۆمەڵگا بەرامبەر بە ١٪ی دەسەڵاتدار.
لەم شەڕەدا مانەوەی کۆمەڵگەیە کە سەردەکەوێ. حکومەت بە ستراتیژی کوشتن و مانەوە شەڕ دەکات، بۆ مانەوەی خۆی لە دەسەڵاتدا، بۆ پاراستنی دەسەڵاتی دۆزەخی خۆی، خەڵک بۆ ڕووخاندن و مانەوەی ژیان، کۆمەڵگە بۆ درێژەدان بە ژیان خەبات دەکات و کۆماری ئیسلامیش بۆ درێژەدان بە جەهل و تاوان و خورافات و ستەم و کوشتار دەجەنگێت.
براوەی ئەم شەڕە تەنیا دەتوانێت خەڵکی ئیران بێت،وە حزبێکی وەک حزبی ئێمە لە مەیداندایە تا هەروەک چەند دە ساڵی هەڵسوڕانی خۆیدا نیشانی داوە، لەهەموو مەیدانەکاندا ئاڵای خەباتی لە دژی هەر جۆرە جیاکارییەک، لە دژی هەر جۆرە نادادپەروەرییەک، دژی هەر جۆرە چەوساندنەوەیەک بەرزکردوەتەوە و بە هەموو هێزی خۆیەوە شۆڕش بەرەو پیشەوەببات و بەهێزتری بکات. دڵنیام شۆڕشی ژن ژیان ئازادی، بە سەرکەوتنی خەڵکی ئێران، نەک تەنیا لە دەستی کۆماری ئیسلامی، بەڵکوو ڕزگاری کۆمەڵگە لەو سیستمە کە پێویستی بە حکومەتێکی دۆزەخی ئاوا هەیە، بەدی دێنێت.
بژی شۆڕشی ژن، ژیان ئازادی.
١ی شوباتی ٢٠٢٣
