
پەرتووكی شیعری ئێوارانی ڕاین بڵاوكرایەوە.. ئا: تەها عەبدوڵلا
ئێوارنی ڕاین و نەهامەتییەکانی کورد
كتێبی شیعری (ئێوارانی ڕاین) لە نووسینی نووسەر و شاعیر “یووسف مەنتک” تا ئێستا بەزمانەکانی (ئەڵمانی، فارسی و بە زاراوەی کرمانجی باکوور و ڕێنوووسی لاتینی، چاپ و بلاوبۆتەوە. لە حاڵی حازردا لە باشووری كوردستان، بە ئەلف و بێی زاراوەی سۆرانی ناوەڕاست جارێكی دیكە بە چاپێكی تازە و جوان بڵاوكرایەوە لە شاری سلێمانی لە لایەن دەزگای چاپ و پەخشی سەردەم دەست دەکەوێت.
سەرەتا “فەرمانگەی فیدراڵی بۆ بوونەوەرە سیحرییەکان” لە ئەڵمانیا ڕانانێکی بۆ چاپە ئەڵمانییەکە کردبوو. لە كۆڵینەوەكەدا نووسویەتی: كۆمەڵەی شیعری ئێوارانی ڕاین، کتێبێکی جیاوازە لە ڕووی ڕیتم و ناوەڕۆكەوە، بۆیە زۆرجار شاعیران ناچار بەوە دەبن بە زوبانێكی قورس و ئاڵۆز دەقەكانیان بنووسن، كە لەوەدا خوێنەر ماندوو وەڕس دەبێت، بەڵام شیعرەكانی ناو ئەم دیوانە دوورن لەو جۆرە فۆڕم و دەربڕینانە، بەڵكوو بە زمانێکی پاک و ڕوون وسادە ڕەنگدانەوەی ڕووداو و هەستەکانی ڕۆژانەی بە ستایلێكی تەواو شیعریانە و ڕیالیزستیانە گەیاندووە. دەقەکانی ناو ئەو كتێبە لە ئەبستراکتدا ون نابن، بەڵکوو تەواوی ئەو چیرۆک و بەسەرهاتانە بە شێوازێكی کۆنکرێتی دەگێڕێتەوە. بۆ نموونە: دەربارەی خۆشەویستییە ونبووەکان، ماڵێکی بەجێماو، یان نیگەرانییەکانی کەسێکی ئاوارە. بە جۆێك مامەڵەی لەگەڵدا كردوون، وەك ئەوەی لەگەڵیاندا ژیابێت.
نووسەر و شاعری یووسف مەنتك، لە ئەڵمانیاوە وەڵامی چەند پرسیارێكی لەبارەی چاپە كوردیەكە دایەوە و وتی: كتێبی شیعری “ئێوارانی ڕاین” پیوەندی بە دۆخی ژیانی من و چەندانی وەك من هەیە لە ئەوروپا و ئەڵمانیا، لە لێرەوە بە ڕۆحێكی بیمارەوە، سەیری نیشتمان و كوردستان دەكەین. كتێبەكەم خۆی لە چەندین ناونیشان دەبینێتەوە، كە هەر یەكەیان مێژووی نووسینیان بۆ چەند ڕووداو و بەسەرهاتێك دەگەڕێتەوە. بۆ وێنە لە پێشەكی كتێبەكەدا نووسەر “عادل قادری” لەژێر ناونیشانی (كورد بوون لەسەر سنوورەكانی جیهان) زۆر بە وردی دێتە سەر ناوەڕۆكی شیعرەكان و خوێندنەوەیان بۆ دەكات. لە بەشێكی دیكەی وەڵامەكاندا یووسف مەنتك دەڵێت: بەشی زۆری شیعرەكان و ناونیشانی دەقەكان بە هەستێكی نیشتمانیی و نەتەوەییانە نووسراوە، بۆ نموونە لەسەر قامیشلۆی بریندار و كارەساتی شەنگالی ئێزیدخانێ نووسیومە. هەروەها باسی نەهامەتییەكانی كوردم كردووە، باسم لە كۆچ و سەرگەردانی كورد و نا عەدالەتیی كردووە. لە بارەی شیعری دڵداریی و خۆشەویستییەوە یووسف مەنتكی شاعیر
بەشێك لە شیعرەكانی پێوەندی بە عیشق و ئەڤیندارییەوە هەیە. ئەویش وەك بەشی زۆری گەنجەكان ڕۆژێك لە ڕۆژان شێتانە گە نجێکی عاشق بووە.
ئا: تەها عەبدوڵلا