مایەپووچیی ڕەووشتیی و سیاسیی ئەوجا مایەپووچیی ئابووریی … ڕێبوار ڕەشید
ئێوەیش هەموو ڕۆژێک کراواتخانەکەی باشوور دەبینن بەڵام ڕەنگە سەرنجی نەدەن. ئەو کراواتخانەیە 28 ساڵ لەمەوبەر بە ناوی “پارلەمانی کوردستان” و پاشان “حکومەتی هەرێمی کوردستان” لە سەرئەنجامی گاڵتەجاڕییەکی کارتۆنی فیفتی فیفتیدا دروست بوو.
پاشان بۆ ڕاگرتنی “بالانسی نیشتیمانیی” سێ چوار کورسی خێریشیان بە هەندێک حیزبی سواڵکەرسفەت دا کە لە پراکتیکدا کورسیی نەبوون، بەڵکو پارە بوو کە دەمیانی پێ داخرا.
بە داخەوە ئەو کاتە ژمارەیەکی یەکجار کەم لە ڕۆشنبیرانی باشوور دژ بەم سیستەمە گاڵتەجاڕییە بوون. خەڵکی بەدبەختی باشوور سەرمەستی هەوای هیوای حکومەت دروستکردن و دەوڵەت دروستکردن بوون بێ ئەوەی تێ بگەن کە دەوڵەت بە کێ و چۆن دروست دەکرێت.
بە ئاگاداریی لە چۆنیەتیی دروستبوونی ئەم شتەی ئەمڕۆ بە “حکومەتی هەرێم” دەناسرێت گرینگە تێ بگەین کە حکومەتێکی گەلیی دیموکراتیک لە سەر ئەم داروپەردووە ڕووخاو و بە سەر یەکداکەوتووەدا ساز ناکرێت. کێشە ئابووریەکەی ئەوڕۆ بێگومان کێشەیەکی لە سەداسەد سیاسییە کە لە سەرئەنجامی نەبوونی سیاسەت لە باشوور دێت. کێشە سیاسییەکەیش 19/5/1992 دروست بوو کاتێک کە هیچ بناخەیەکی رەووشتیی بۆ بونیادنانێکی سیاسیی دیموکراتیک لە ئارادا نەبوو.
ئەو کەسانە هەر ئەوەندە ڕەووشت و ویژدانی نیشتیمانیان هەبوو کە پێیان وابوو حوکمڕانیی بەو مانایە دێت کە کەراوات ببەستن و چاکەتوپانتؤڵ لەبەر بکەن وخۆبڕازێننەوە و لە پشت مێزێکی ڕەقەوە کە تەنیا دەسەڵات نیشان دەدات لە سەر کورسیەکی قەبەی گەورەی ناشارستانیانە دابنیشن. کورسیەکی قەبەی گەورەی ناشارستانیی کە بە تەختی پادشاکانی نێو داستانەکان دەچێت. ئەم دیمەنە دەبا زۆر زیاتر لە بەس بووایە بۆ ئەوانەی تێ دەگەن ڕەووشت وەکوو بناخەیەک بۆ سیاسەت چەند گرینگە.
سەرۆکی پێشووی هەرێم کە ئێشتایش هەر “سەرۆکە” و بارەگای بە ناوەوە کراوەتەوە و وەکوو “سەرۆکێکی خاوەن پۆست” ئاماژەی پێ دەکرێت، زەقترین مینیاتۆری ئەم کورسیە قەبە گەورە ناشارستانییەیە کە ڕیشەی بە ناو تەواوی جومگە حیزبیی و دەسەڵاتگیریەکەوە شۆڕ بووەتەوە.
ئێستایش پاش 28 ساڵ لە داسەپاندنی دەسەڵاتێکی خوێناوی مایەپووچ ئەم بیچمانە لەژێر ڕۆشنایی پرۆژۆکتەری هۆڵە ڕازاێندراوەکانەوە دەردەکەون و سەرمەستی ڕووانین لە بریوباقی پەڕوباڵیی خۆیانن. ئەوی هەستی ویژدان و شەرم و بەرپرسیاریەتیی بێت تیایاندا دەرناکەوێت و بەیان ناکرێت. ئەو ئەقڵە کە بە هیچ جۆرێک زاخاوی بەدەربەستەوەهاتن لە ژیانی خەڵک و لە سامانی گەل لە کەسایەتیاندا نەبوو نماییشنامەیەکیان لە جیاتی سیستەمی سیاسیی ساز کرد. کاتێک سەرنج لە کراواتبەستن و لە چاکەتوپانتۆڵی بەریان و لە کەوشی پێیان و سەعاتی دەستیان و هۆڵی کۆبوونەوەیان و سفرە و خوانی بەردەمیان دەدەیت، دەپرسیت ئایا ئەمانە یەک جاریش جووتێک گۆرەویان بە پارەی ڕەنجی شانیان بۆ خۆیان کڕیوە تا بتوانن نەتەوەیەک بەڕێوە ببەن؟
ڕێکەوت نییە کە نمایشنامەی ڕۆژانەی پیاوانی دەسەڵاتدارانی باشوور بە دەموچاوی هەڵگیراو و مووی چێنراوە و ڕەشکراوە و پۆزی وێستانی بەردەم کامێراکان لە میهرەجانی ساڵانەی ئەکتەرە سەرکەوتووەکانی هۆلیود دەچێت. ئەوەی هەناسەیەکی شەرمی تیادا بێت بێزی لەو پۆزلێدانە بێهونەرە ناشارستانیە دێتەوە.
ئەمە قەیران نییە، کارەساتە!
سەرئەنجامی ئەو بێ ڕەووشتییەکە باوک و براکان و ئامۆزاکان و خزموکەسوکارەکان بە هاوکاری لەشکرێکی بندیواریی، لە ڕێگای بەسیجکردن و چەکدارکردنی خاشاکی مرۆیی کۆمەڵگای بەدبەختی باشوورەوە، بە سەدان ملیارد دۆلاریان لە سامانی خەڵک دزیوە، زەویوزاریان داگیرکردووە و ژیانیان لە خەڵک کردووە بە دۆزەخ و ڕۆژ دوای ڕۆژ دۆڕاندنی ژیان و سامانی خەڵک و خاکی نیشتیمان تۆمار دەکەن.
بێڕەووشتیەکە گەیشتووەتە ئەو ئاستەی کە بە ناوی بابیانەوە بە پارەی دزراوی خەڵک ڕێکخراوەی خێرخوازییشیان ساز کردووە و بێ شەرم و بێ ئابڕوو خێری بابیان بە خەڵک دەکەن. هەر کەس تەرمی بابی خۆی لە سەر گردێک ناشتووە و بە “ڕێباز” ناوی دەبات و داستانی سەیر و سەمەنەی بۆ دادەتاشێت. بابەکان لە خەڵکی هەژار و خێرلەخۆنەدیوی باشوور کراون بە هەرکولیس و سپارتاکوس. بەم شێوەیە تا ئەوڕۆیش بەو پەردە سەوزە فێنکەی ڕاگەیاندنی درۆ و دەلەسە و ساختەچیەتیی سەری ئەو دۆزەخە دادەپۆشن کە گەلی باشووری تێدا دەژی.
ئەوانەی دەیانەوێت گۆڕانکاریی لە باشووردا ڕوو بدات دەبێت پێش هەر شتێک دژ بەو بێڕەووشتییە بووەستنەوە کە دایکی مایەپووچیە سیاسییەکەیە. شەق هەڵدان لە کورسیە گەورە قەبە ناقۆڵاکان و لەو کەسایەتیە مڵانەی بە ناوی سەیروسەمەنەی جیاوازەوە، لە سەرۆکی هەرێمەوە بەرەوخوار لە ژێر ناونیشانی جیاوازدا خوێن دەمژن. ئەم بیچمانە کوڕی ڕێبازی زیانەخرۆیین.
بزووتنەوەیەکی گەلیی دەبێت پێش هەر شتێک داوای گەڕاندنەوەی رەووشت بۆ ناو سیاسەت و پۆستە فەرمیە گشتییەکان بکات. ئەوانەی لە ناو حیزبەکاندا خۆیان بە بێ تاوان دادەنێن و ڕەخنە لە ڕەووشەکە و لە خۆیان دەگرن و باس لە گۆڕانکاریی و ڕیفۆرم دەکەن دەبێت بیسەلمێنن کە خاوەنی هیچ نیین.
ئەوانە دەبێت تێ بگەن کە بێڕەووشتیی و بێوێژدانییەکەی دەسەڵات بناخەی ئەم ناهەموارییەیە کە ئێران و تورکیا باشووریان لە خەڵکی کوردستان کردووە بە دۆزەخ و وەکوو خەنجەر بە پشتی بەشەکانی دیکەیدا دەکەن.
لە ئێستای باشووردا ناخاوەنداریەتیی سەنگی مەحەکە و تەنیا پێوانەیەکی جێی متمانەیە!
ئەوانەی کە لە 28 ساڵی ڕابردوودا لە سەر حیسابی خەڵک قازانجبگیر بوون هەرگیز ناتوان لە کوژاندنەوەی ئەو ئاورەدا ڕۆڵ ببینن.
لە دونیای ئەوڕۆدا بەڕێوەبردنی کۆمەڵگا لە پاسکیلسواریی ئاسانترە. هیچ نەتەوەیەکی دونیا هێندە بێ پارە و بێ سامان نییە کە نەتوانێت ژیانی ڕۆژانە بژی. هەموو خەڵکێک دەتوانێت لە ڕێگای بەرهەمی جیاوازەوە هەم بژی و هەم پەرە بە ژیانی خۆیشی بدات، بەڵام تەنیا کاتێک دەتوانێت ئەوە بکات کە لەلایەن خەڵکانێکەوە بەڕێوە ببردرێن کە دەست و دەروونیان پاک بێت و کە کەسایەتیەکی بەرپرسیاریان هەبێت.
بێگومان باشوور پڕە لەو جۆرە خەڵکانە. ئەوەی باشووری گەینادووەتە دۆخی ئەوڕۆ دەستەیەکی بچووکن کە عادەتەن لە دونیای دیموکراتیکدا لە زینداندان.
ڕێبوار ڕەشید
18/6/2020
