بۆچی سەرکەوتنەکانمان دەدەین بە ئاودا ؟ … محەمەد خدر
Closed
- خوێندنەوەیەکی فرۆیدیانە
ڕەنگە ناونیشانی بابەتەکە بۆ هەندێک کەس شایەنی ڕامان بێت ، بۆ دەبێت سەرکەوتنەکانمان بە فیڕۆ بدەین ، ئایا مرۆڤی واهەیە قەدری کار و ماندووبونی خۆی نەزانێت؟
ڕەنگە ئەمانەو چەندان پرسیاری تر لاتان دروست ببێت. لێرەدا هەوڵ ئەدەم ئەم بابەتە لە ڕوانگەیەکی دەروونی بە سودوەرگرتن لە تیۆریەکەی فرۆید شیبکەمەوە.
دەبێت ئەوەش بڵێم کە دەکرا ئەم نوسینە چەندان ناویشانی تری بۆ دابنێیت؛ بەتایبەت ناویشانێکی تر کە زۆر پەیوەستی ئەکەم بەیەکەوە ، ئەویش ئەوەی: بۆچی مرۆڤە باشەکان کارانێکی خراپ ئەنجام ئەدەن؟
پەردەلادان و چونە نێو ئەم تاریکیە دەکرێت توشی ئەنجامێکی کەمێک سەرسوڕهێنەرمان بکات. گفتوگۆکردن لەم بارەیەوە پڕ دەسکەوت ئەبێت ، چونکە مرۆڤەکان بەرامبەر بوونی خۆیان نابینان ، ڕەنگە ئەم جۆرە بابەتانە ببێتە دەسهەڵگرتن لە خۆوێرانکەری.
بێگومان خۆوێرانکەری بەرەو چەندان گرفتمان ئەبات بەتایبەت نیگەرانی؛ من نیگەرانی بە ژەهراویترین شت لەقەڵەم ئەدەم بەوەی کە هۆکارێکی سەرەکیە بۆچی مرۆڤە سەرکەوتوو- بەناوبانگەکان کارانێکی خراپ ئەنجام ئەدەن. بیرمان نەچێت نیگەرانی یەکێک لە حساب بۆ نەکراوترین سەرچاوەکانی خۆوێرانکەریە کە لەژیانی مرۆڤی مۆدێرندا زۆر چالاکە.
گرنگە ڕووبەڕوی خۆمان ببینەوە ، درک بەوە بکەین کە دابڕان لە سروشتی ڕەسەنی خۆمان خودێکی درۆینەمان بۆ دروست دەکات ، لێرەشەوە پەل دەهاوێژین بۆ ئەنجامدانی کارانێکی نەگونجاو.
بۆچی مرۆڤەباشەکان ، ئەستێره سینەمایەکان، یاریزانەکان .. کارانێکی خراپ دەکەن؟
لێرەدا پەیوەندیەکی بەهێزی بە شاراوەیی ناخمانەوە هەیە ، کە ڕاپێچمان دەکات بۆ کارانێکی خراپ. ئەم چیرۆکانەمان زۆر بیستوە و بونەتە سەردێڕی هەواڵ و ڕۆژنامەکان
” یاریزانێکی بەناوبانگی تۆپی پێ لەناو ئاپۆڕای جەماوەر بە ئەرزدا دەکەوێت بەهۆی مادەی هۆشبەرەوە ، وتاربێژێکی ئاینی بە هۆی ئەنجامدانی دەستدرێژی بۆ سەر مێرمنداڵێک دەستگیرکرا ..
لە کتێبی وانەکانی فرۆید بۆ ژیان ، لە نوسینی برێت کار نمونەیەکی دادوەرێکمان بۆ ئەهێنێتەوە کە پەیوەستە بەم بابەتەوە؛
( ئەلیۆت سپیتزەر ، حاکمی ویلایەتی نیۆرک کە خەڵکانێکی زۆر پێی سەرسام بوون ، کەمێک دوای ئەوەی بۆ ئەم پۆستە هەڵبژێردرا ، توشی ئابڕوچونێکی سێکسی هات و سەرەنجام پێگەی حکومڕانیەکەی لەدەستدا.
خەڵکی توشی سەرسوڕمان ببون، چۆن دەبێ ئەم کەسە ئازادیخوازە دژی تاوانگەلی وەک بەرتیل بوو هەموان باسیان دەکرد ، توشی نەگبەتیەکی هاوشێوە ببێت ؟ )
وێڕای ئەوەی ئەوانەی ئەم جۆرە کارەیان کردووە بە بۆچوونی زۆری خەڵکی کەسانێکی زۆر چاکن ،
ئەگەینە ئەو دەرئەنجامەی ئەم جۆرە مرۆڤانە تاوانبار – شێت – دژی کۆمەڵگا و کلتور نین ، کە بتوانین لەسەر بنەمای پێشینەیان بڕیاریان لەسەر بدەین. ئەوەی بۆ چی ئەم کارە دەکەن لە بنیچنەدا کێشەیەکی جەوهەریە ، کاتێ ئیگۆمان ئەزموونی شۆکێکی توند دەکات ناشتوانین بەرگەی بگرین ، ئەوا جیادەبێتەوە و بەلاڕێدا دەڕوات.
ئەم ئابڕوچوونانەی سەرکەوتن بەلای فرۆید جێی سەرسوڕمان نەبوو. پاش چەندین ساڵ لە شیکردنەوەی دەروونی نەخۆشە دەماریەکان ، فرۆید درکی بەوە کرد کە زۆر جار مرۆڤەکان لە ژیانی تایبەتی خۆیاندا نەک لە دوای شکستێک بەڵکو بەشێوەیەکی پارادۆکسانە لەدوای سەرکەوتێنک تووشی نائارامی دەروونی و شڵەژان دەبن.
زۆر جار مرۆڤەکان ئەوکاتە توشی سەرسوڕمان ، تراوما دەبن کە ئارەزویەکی لەمێژینەیان دێتەدی لەم حاڵەتەشدا وادەرەدەکەوێ بەرگەی خۆشحاڵی خۆیان نەگرن.
هەرچەندە دەبێ دانبەوەدا بنێین کەوا ئینسان هەم غەریزەی ژیان(ئیرۆس) هەم غەریزەی مردنیش تێدایە کە ( ساناتۆسی)پێ ئەوترێت. کەئەمەش ئەگەڕێتەوە بۆ منداڵیمان، لەمنداڵیماندا ژینگەی سایکۆلۆژیا و پەروەردەی خێزان و ماڵەوە دەورێکی سەرەکی ئەبینن لە پەروەردەکردن و گەورەکردنی هەریەکێ لەم غەریزانە لەناو تاکەکان.
مرۆڤە باشەکان لەپاڵ بونی بەرزی غەریزەی ژیان تیایاندا ، هاوکات غەریزەی مردن و تێکشکانیش لەناویاندا وجودی هەیە ، کە ئەتوانین بەئاسانی هەستی پێبکەین لەڕێگای حەزو ویستی بەردەوامیان بۆسەیرکردنی فیلمی ئاکشن یاخود چێژبینین لەیاری بۆکسێن و زۆرانبازی هیتر ..
کردنی ئەو یاریانەی کە تیایە هێزو چەک بەکار ئەهێنرێت بۆ کوشتن و تێکشکان وەکو (پۆبجی و فۆرتنایت و چەندانی یاری تری هاوشێوە….)
با ڕۆمانی ( ڤیکۆنتی دوولەتبوو) هی نوسەر ئیتالۆ کالڤینۆ بەنموونە وەربگرین ، کارەکتەری ئەم ڕۆمانە ڤیکۆنت لە ناوەڕاستی جەنگدا تۆپێکی بەرئەکەوێت و ئەبێتە دووبەش ، بەشێکی شەڕ وە بەشەکەی تریشی خێر. پرسیارەکە ئەوەیە ئایا ڤیکۆنت خێرە یان شەڕە ؟ لەڕاستیدا ڤیکۆنت هەردووکیەتی ، ئێمە هەم فریشەتین هەم شەیتانیش بەڵام لەبەر کۆمەڵێ هۆ نەمانهێشتووە ئەو دڕندەی ناخمان بەئاگا بێت ، ئەبینین لە چرکەساتێکدا زۆر میهرەبان ، ڕۆمانسی ، لێبوردەین بەڵام لەناکاو کە توشی کێشەیەک ئەبین دەست ئەوەشێنین و چەقۆ دەرئەکەین ، ڕەنگە دوای ئەوە لەخۆمانی بپرسین ئەمە دڕندەیە کێ بوو ؟ ئەمە هەر ئەو خودەیە کەوا لەناومانە و نەماهێشتووە لەبەر کۆمەڵێک هۆ خەبەری ببێتەوە بەڵام لەهەر حاڵەتێکدا ئەکرێت چالاک بێتەوە.
بەگشتی مرۆڤەکان بەهۆی بەئەنجام نەگەیاندن و نەهاتنەدی حەزو ئارەزوەکانیان و ئەو ڕوداوە ناخۆشانەی کەبەپێی مێژووی ژیانیان دوچاری ئەبنەوە دوچاری گەلێک کێشەو گرفتی دەرونی ئەبنەوە.
بەڵام تاقمێکی تر هەن بە پێچەوانەوەن ئەوانە لەبەر ئەوە تێک دەچن چونکە بە ئاواتە هەرە گەورەکانیان گەیشتوون.
لەم دوو حاڵەتەدا دژیەکیەک ڕوودەدات وەک برێت کار باسی ئەکات ئەوەیە کەوا ؛ بێ ئەمەلبونێکی دەرەکی شوێنی بێئەمەلبونێکی ناوەکی دەگرێتەوە.
سەرئەنجام فرۆید گەیشتە ئەو خاڵەی کاتێک بەسەر دایک و باوکمان زاڵبووین یاخود واهەست دەکەین زاڵبووینە ، مەبەستی فرۆید لێرەدا ئەوەیە لە ڕووی دەوڵەمەندی ، تەمەن درێژی و ژیانێکی باشتر و بەرهەمدارتر ئەوا هەست کردن بە گوناهڕوومان تێدەکات ، وەک ئەوەی غەدرمان لە دایک و باوکمان کردبێت هەڵبەت فرۆید پێی وابو ئەم هەستە بەشێوەیەکی ناخودئاگایانە ڕوودەدات.
ئاخیر خاڵ کەوا گرنگە باسی لێوەبکەم ئەویش ئەو ئایدیا نوێیەی سیگمۆند فرۆیدە کە هێنایە نێو دەرووناسیەوە بەوەی سەڕەڕای ئەوەی فرۆید ئەڵێت : مرۆڤەکان هەمیشە بەدەست گرێ دەرونیەکانیانەوە دەناڵێنن ، بەڵام جەختیشی لەسەر ئەوە کردۆتەوە ئەگەر ئارەزوەکانمان بەڕاستی بێنەدی ئەوا ئەگەری هەیە بەڕاستی توشی شڵەژانی دەرونی بین.
وەک ئەم نموونانەی باسکران و چەندانی تریش هەن.
Dengekan
دەنگەکان وەک رۆژنامەیەکی ئەلکترۆنی لەپێناوی فەراهەمکردنی سەکۆیەکی ئازاد بۆ دەنگە جیاوازەکان لە ١ی حوزەیرانی ٢٠٠٢ دەستی بەکارکردن کردووە لە شاری تۆرنتۆ. دەنگەکان بە رۆژنامەی خۆتان بزانن و لەرێی ناردنی بابەتەکانتانەوە بەرەو پێشی بەرن لەپێناوی بنیاتنانی کۆمەڵگەیەکی هۆشیار و ئازاد و یەکساندا.
