Skip to Content

کۆنگرەی بالیسان.. عومەر محەمەد

کۆنگرەی بالیسان.. عومەر محەمەد

Closed
by ئه‌یلول 8, 2021 General, Genocide



نازانم کەی کۆنگرەی بالیسان بەسترا، تەنانەت مانگ و ساڵەکەشیم لەیاد نەماوە، بەڵام دوای شەڕی ناوخۆ و پێش ڕوخاندنی ڕژێمی بەعس، لەبن چادرێکی گەورەدا بوو، سەرزەنشتی خۆم دەکەم کوا ڕەوایە ڕۆژێکی ئاوا بایەخدارو مێژوویی میللەتەکەم لەیاد بکەم ! بەڵام دڵنیام هەرمن نیم بەڵکو تاقە کوردێک تەنانەت ئامادەکارانی کۆنگرەو سەرۆک و سەرکردەی حزبەکانیش لە بیریان نەماوە!.
بەهەرحاڵ منیش بانگهێشتکرابووم و ماڵیان ئاوابێت بەهۆی ئەوەی لە دۆسیه‌ی ئەنفالدا چالاکم، ووتەیەکیان بۆدانابووم، دەبوو لەماوەی ٥ خولەکدا لەکۆنگرە پێشکەشی ئامادەبووانی بکەم، ئەوە بۆمن دەرفەتێکی گرنگ بوو، چونکە حزب و ڕێکخراوەکان لە لوتکەدا بەشداربوون، بارزانی و تاڵەبانی لە پێشی پێشەوە دانیشتبوون، نەدەبوو دەرفەت لە دەست بدەم، هەرچەندە کاتەکەم زۆرکەم بوو، بەڵام ئامانجم پێکا. لە وتەکەمدا لەپێشەوە بە رەخنەیەک دەستم پێکرد، گوتم: دەبوو کۆنگرە لەژیر ئەم دروشمی ( شەرمە ! دەست ‌و پەنجەی ئازیزانمان لە بیابان تێكەڵ بەلم بن، ئێمەش لێرە دەست‌ و پەنجەی یەكتر بشكێنین ) بەرێوەچوبایە، تەماشام کرد لەنیگاو چاویاندا دیارە بەرپرسان قسەکەم قەڵسن، گوێم نەدانێ و درێژەم دایە، ڕووم لە هەردوو سەرکردەی یەکێتی و پارتی و سەرۆکی هەردوو حکوومەتی هەرێم کرد، چونکە ئەوکاتە هەرێمی کوردستان دوو حکومەت و دوو سەرۆک وەزیران و دوو وەزیری کارەباو دوو وەزیری تەندروستی و دوو وەزیری مافی مرۆڤی هەبوو، کەچی نە کارەبا هەبوو، نەتەندروستی هاوڵاتییەکانی باش بوو، نەبریندارانی چەکی کیمیایی چارەسەرکرابوون و مافی مرۆڤیش لەوپەڕی خراپیدا بوو! بەڵام کۆنگرەی بالیسان مژدەبەخش و بنیاتنەربوو، چونکە بۆهەتا هەتایە کۆتاییی بەشەڕی ناوخۆهێنا کە دەتوانم بڵێم ئەوتارە کورتەی من کۆتایی بەشەڕی ناوخۆ هێنا، کە ئەم چەند پەرەگرافە بوون :
بیرۆکەی بەستنی کۆنگرەی بالیسان، کە بۆ گەڕانەوەی شکۆی خەڵک و ئاشتی ومتمانە بوو، پێشنیازی من بوو کە داوام کردبوو لەناوچە ئەنفالکراو وکیمیابارانکراوەکاندا ببەسترێت بۆیە هەق بوو، رێزلەخاوەنداریتی گیرابا، ڕەخنەی ئەوەم گرت هەرلەبەراییەوە دزییەک هەیە، ئێستاش من گەردنتان ئازاد دەکەم بەمەرجێک (قات لەبەرێک نەهاتبێ وەک بیرۆکەی خۆی پێی فرۆشتبنەوە) بیرۆکەکەم بۆئەوە بوو وەک رێزلێنانێکی مەعنەوی و سەرمایەی رەمزی بۆ قوربانیانی ئەنفال وکیمیاباران وشەهیدانی سەنگەر بەتایبەتیش وەک رێزلێنانێک بۆ هەموو ئەو مرۆڤانەی لە بەرەکانی شەڕی ناوخۆدا گیانیان لەدەستداوە، یاخود ئەندامێکی جەستەیان لە دەستداوەو ئێستا خاوەن پێداویستی تایبەتن و پێیان دەگوترێت کەمئەندامی سەنگەر.
لە یەکێک لە شارەکان یاخود لە گوندە کیمیابارانکراوەکان (وەک شاری هەڵەبجەو گوندەکانی بالیسان وشێخ وەسانان، گۆپتەپەو عەسکەر، سێوسێنان) یان لەگەرمیان کۆنگرەیەکی ئاشتی ببەستن پەیمانی شەرەف بدەن و بۆ هەتاهەتایە، کۆتایی بەشەڕی ناوخۆ بهێنن .
ئامانج لەبەستنی کۆنگرە لە بالیساندا بۆئەوەیە چیتر مزایەدە کردن بەخوێنی شەهیدان وئەنفالکراوانەوە نەکرێت، بەهەر حاڵ، کۆنگرەی بالیسان کۆمەڵێک بڕیاری گرنگیدا بەم شێوەیەی خوارەوە :
0 لەبەر ڕۆشنایی کۆنگرەی بالیسان، پەرلەمانی کوردستانی پڕۆژە یاسایەک پەسەند بکات بۆئەوەی هەرحزبێک دەستپێشخەری شەڕی ناوخۆبکات، بخرێتە لیستی ڕەشەوەو پەرلەمانی کوردستان بەسوکایەتی کردن بەشەهیدو ئەنفالکراوان بریاری لێبدات.
1 لەبەرئەوەی هەموو لایەک كۆكن لەسەر ئەوەی ئەنفال گەورەترین هەڕەشەو بێحورمەتی بوو، بە مرۆڤ بوونی كورد، ئەوا پێویستە ئێمەش لەبەرامبەردا تائەوپەری مرۆڤدۆست‌و میهرەبان بین لەگەڵ یەكتر‌و لەگەڵ دەوروبەرو تەنانەت لەگەڵ هەموو مەل وباڵندەو زیندەوەرانیش، چونکە ئەوانیش وەک مرۆڤ بە چەکی کیمیایی مردن و تەنانەت وەک مرۆڤ سوکایەتیان پێکرا.
2 باشترین رێزگرتن لە شەهیدان و قوربانیانی تاوانی جینۆساید رێزگرتنە لە ماف ‌و ئازادی زیندووەكان، بۆیە پاراستنی ئازادیەکانی ئینسان دەبێت گرنگترین خاڵ بێت لە نوسینەوەی دەستوری هەرێمدا .
3 یادەکانی كیمیابارانی هەڵەبجەو كۆمەڵكوژی ئەنفال ناکرێنە پشوو، بەڵکو دەبێت زۆرترین کارو ئەرک بگرینە ئەستۆ، بەو پێیەی داواکردنی پشوو کۆمەڵگا دەکاتە تەمبەڵخانەو بۆ یادەکانی جینۆساید پێشنیارێکی هەژارە، بۆیە بەباشی نازانین، چونكە وەفاداری‌و ئەركی تێدانیە بەرامبەر قوربانیەكان بەپێچەوانەوە بڕیار دەدەین ئەو ڕۆژانە گەرم‌و گورتر كاربكەین‌، نەك هەر ئەوەندە بەڵكو بەلای كەمەوە لە1%ی داهاتی ئەو ڕۆژەی هەر تاکێکی کوردستان ببەخشرێتە بنیاتنانەوەی وڵات، یان چارەسەركردنی بریندارانی چەكی كیمیاوی، پێكهێنانی پڕۆژەی ڕۆشنبیری ‌و فریاگوزاری‌ و تەندروستی بۆ ئەو ناوچانەی بەر سیاسەتی جینۆساید کەوتوون، بۆئەوەی هەموو هاووڵاتیەك پشكی راستەوخۆی لەو پڕۆژانەدا هەبێ‌‌ و شەرەفی بەشداری كردنی راستەوخۆی بەربكەوێ‌‌ و شانازییان پێوە بكات .
4 لە هەر رٶژێکی یادەکانی جینۆسایددا،هەر کوشتنێکی بەئەنقەست بەدەر لە سزایی یاسایی خۆی دووساڵی رێزنەگرتن لە قوربانیانی ئەنفال وکیمیاباران وشەهیدانیشی بچێتە سەر.
5 هەردوو کەسێک لەو ڕۆژانەدا بەشەڕ بێن بە تۆمەتی رێزنەگرتن لە قوربانیانی جینۆساید دادگایی بکرێن .
6 هەر رێکخراووکەسایەتیەک ئەگەر دەرکەوت بازرگانیی بەسەر ئەو دۆسێیانەوە دەکات، مۆڵەتی کارکردنی لێ وەربگیرێتەوە و رێگەی بەشداریکردنی هیچ چالاکییەکی نەدرێت .
7 هەر ماڵێکی شەهیدان و ئەنفالکراوان ناوی هەموو شەهیدەکانی لەسەر پێناسی شەهیدەکەی بنوسرێ کە وارسی یاسایی هەڵیدەگرێت،
8 هەموو ماڵێکی شەهیدو ئەنفالکراوان لە سەر دیوارو دەرگای ماڵەکەی ناوی شەهیدەکان و ئەنفالکراوەکانیان بنووسرێت .
9 لەبەر ئەوەی یادەکان هی هەمووانن، بۆیە نابێت کەس بە نامەی فەرمی داوەتی ئەم یادانە بکرێن.
10 دەبێت بۆ کۆنگرەی داهاتوو لەبری ئەم چادرە مۆنۆمێنتێکی شایان و ڕێک وپێک دروست بکرێت وهۆڵی گەورەی بۆ کۆنگرەکان تێدابێت.
11 مەرج نیە ئەم کۆنگرەیە هەموو ساڵێک لەبالیسان بکرێت.

من لەم خەیاڵانەدا ون ببووم کە زەنگی تەلەفۆنەکەم وه‌ئه‌گای هێنام، یەکێک لە هاوڕێ خۆشەویستەکانم لە بالیسانەوە ئاگاداری کردم، کەسبەی بۆ یادی کیمیابارانی بالیسان داوەتکراویت و پێمانخۆشە ئامادە بیت. بۆ زانیاری خوێنەران هەتا ئیستا بالیسان نەک شوێنێکی شایان بۆ یادی کیمیابارانی تێدانیە، بەڵکو مۆنۆمێنتێک بۆ شەهیدانی کیمیابارانیش نەکراوە.

پێشکەش بە خۆپیشاندەرانی دۆڵی بالیسان

٩/٢/٢٠١٦ سلێمانی

Previous
Next
Kurdish