فلاشباک.. لە دەفتەری بیرەوەریی رۆژانەوە/بەشی هەژدە.. ستیڤان شەمزینی
بەشی هەژدە
ئازارێکی زۆر ئەچێژم لەو دیمەنەی رۆشنبیرە “جیددی” و بە حیساب سکۆلارەکانمان مەستی تەوژمێک بوون بە ناوی “ئیسلامگەرای میانڕەو”.!. من وشەی جیددیم لە نێوان دوو کەوانەدا بۆ ئەو رۆشنبیرانە بەکار بردووە. هەر چەند لام ئاشکرایە، ئەوان هەڵەی میتۆدی ئەکەن و سەرئەنجام بە شەرمەوە ئەم روانگانەی خۆیان بیر دێتەوە. لەم رۆژانە لە هۆڵی رۆشنبیریی سلێمانی لە یەکێک لە سیمینارەکاندا کاک “رێبین هەردی” یەکێک لە سیما دیارەکانی پڕۆژەی “رەهەند” بە حەماسەوە و بە بێنەوبەردەی تێزە فەلسەفییەکانی هەندێ بیرمەندی خۆرئاوایی لە هەوڵی ئەوەدا بوو، یەکگرتووی ئیسلامی و کۆی رەوتی ئیخوان لە توندڕەویی ئیسلامی جیا بکاتەوە. زیاد لەمەش بە “ریفۆرم”ی محەمەدی خاتەمی، سەرۆکی ئێران شاگەشگە ببوو، هەروەک چۆن “فۆکۆ” کاتی خۆی مەستی شۆڕشی ئێران و شاگەشگە ببوو بە “ئیمام خومەینی”.
لە هەقیقەتدا، ئەمە مەترسییەکە لەلایەن رۆشنبیرانەوە دەستیپێکردووە، چۆن ئەتوانن باز بدەن بەسەر مێژوو و راستییە تاڵەکاندا؟. ئەم نۆرمە رۆشنبیرە کوردە کە لە ژێر کاریگەریی تێزەکانی “ئەمیل زۆلا”دان و خۆیان بە نوێنەری داوا و خەونەکانی گەنج و کۆمەڵگە ئەزانن، هەموو پلاتفۆرمیان بووە بە ئیخوانیزەی کۆمەڵگە بە گشتیی و گەنج بە تایبەتی. ئەو تێفکرینەیان ئاوکردنە ناو ئاشی ئیخوان و ئیسلامیستە توندڕەوەکانە، کە ئەیانەوێ کۆمەڵگە بگەڕێننەوە بۆ زەلکاوەکانی مێژووی تاریکی خەلافەتی ئیسلامی.
مارکس لە تێزی چوارەمی تێزەکان دەربارەی فویەرباخ ئەنووسێ “فویەرباخ لە واقیعەوە دەست بەکارئەبێ، کە ئاین ئینسانی لە زاتی خۆی دوورخستۆتەوە، لەسەر ئەم بناغەیە دنیا دابەش ئەکات بۆ دوو جۆر: دنیایەکی خەیاڵکردی ئاینی و دنیایەکی واقیعی”. هێشتا رۆشنبیرە کوردەکان تەرویج بۆ جیهانی ئاینی ئەکەن، نایەنەوێ مرۆڤ لە تەڵزگەی ئاین و غەیبانییەت رزگاری ببێت، هێشتا چاوەڕێی ئەوە ئەکەن مورشیدی گشتی ئیخوان ببێتە “مارتن لۆسەر” و ریفۆرمی ئاینی لە ئیسلامدا بکا!! ئەو ریفۆرمەی پێش چەندان سەدە موعتەزیلە نەیانتوانی ئەنجامی بدەن و لە بەرانبەر رەوتی حەنبەلییەکاندا بەزین. بڵاوکردنەوەی ئەم جۆرە تێزانە باوەشێنکردنی خەونی قووڵی مرۆڤی کوردە تاکو هۆشیاریی ماتریالیستی بەرپێی رۆشن نەکاتەوە.
محەمەد عابد ئەلجابری، بیرمەندی عەرەب ئەنووسێ “ماتریالیزمی مێژوویی لە شیکردنەوەی مێژوودا لەو فۆرمە گشتییەدا وێنا ئەکرێت کە خەڵک خۆیان دروستکەری مێژووی خۆیانن”. ئەمە دروستترین پێناسەیە بۆ دیدی ماتریالیستی، بەڵام رۆشنبیرانی ئێمە هێشتا مجامەلەی ئەوانە ئەکەن پێیانوایە مرۆڤ کائینێکی بێدەسەڵاتی خودایە، لە کاتێکدا من لەو هەموو دەسەڵاتەی مرۆڤ ئەترسم، کە خەریکە جەرگی کەون هەڵدەکۆڵێ. بەهەرحاڵ پێموایە رۆشنبیرانی کورد ئەبێت بە خۆیاندا بچنەوە و چاو بگێڕننەوە بە تەرح و روانگەکانی خۆیاندا.
ئێستا ئەڕۆم بۆ بارەگای حزب بزانم تا چەند ئەو هەواڵە راستە کە لە بوومەلەرزەکەی پێرێی شاری ئەستەمبوڵ هەردوو هاوڕێ “ئیسماعیل – مهاباد” ژیانیان لە دەستداوە؟. هیوادارم هەواڵەکە راست نەبێ، چوونکە جیا لەوەی دوو هاوڕێی زۆر نزیکن، دوو کۆمۆنیستی چالاک و نموونەی دوو ئینسانی ئازادیخواز بوون. تەلەفزیۆنی پەکەکە باس لەوە ئەکات دەیان هەزار کەس بوونەتە قوربانی لەو رووداوەدا کە ژمارەیەک لەوانە کوردی عێراقن.
ئەڕۆم سۆراخێک ئەکەم….
18-8-1999
تێبینی: ئەم بەشە لە لاپەڕە 61-64 کتێبی “فلاشباک”چاپ و بڵاوکراوەتەوە. کتێبەکەش لە سەرەتای ساڵی 2017 چاپ بووە
