شاعیر لە نێوان ڕەخنە و غرووریدا.. کاروان حەسەن
هەموومان کە گوێمان لە وشەى ڕەخنە دەبێ لەدڵەوە نائومێد و دڵمان پێی توند دەبێت، چونکە بونیادی مرۆڤ وایە بەکەمترین وشەی دژ هەڵدەچێ و میزاج و سەروسیمای ئاڵۆزدەبێ و تووشی داڕمانی دەروونی دەبێ کە ئەمە گەورەترین هەڵەو تێگەیشنە لەواقیعی کارەکە، چونکە مەرج نییە ئەو ڕەخنەیە ڕوخێنەربێ، ئەشێ بنیات نەر بێت و بەرەو کاری دروستتر و باشتر و جوانترت بەرێ.
ڕاستە تاڕاددەیەک تۆ بەکارێک ماندووبوویت و یەکێک بێت سەرتاپای کارەکەت بەهیچ بزانێ مافی خۆتە پێت ناخۆشبێ و لێی زویر بیت و دڵت بڕەنجێ بەڵام کە دوو وشە و ڕەخنەی بنیات نەر لەبەرهەم و کارەکەت گیرا ئەبێ سوپاسگوزاربیت و دڵت خۆشبێ نەوەک ناحاڵیبوون و غرووری و زویر بیت، ئەوەی لێرە ئامانجی سەرەکییە زۆر جار تووشی ئەو جۆرە ڕوو بەڕووبوونەوانە دەبین و لەجیاتی دەستخۆشی و دڵخۆشی بەرامبەر تووڕەیی و ناحاڵی بوون دێتەکایەوە، ئەبێ تۆ بزانی و لێکی بکەیەوە کە بیروڕای کەسی ئەکادیمی و لێزان و شارەزا لەو کار و بەرهەم و ئەو بابەتانەی مەبەستە، جیایە لەگەڵ کەسێکی تر کەهەرخۆی پێ ڕاستە و ڕا و بۆچوونی بەرامبەر وەرناگرێ و پێی وایە تۆ هەڵەی، کڕۆکى مەبەست لەم نووسینە ئەوەیە هەندێ شاعیر بە ڕەخنە گرتن زوویر دەبن و ناتوانن خوێنەرەکانیان قەناعەت پێبهێنن و مەبەستى سەرەکى و ماناى وردى شیعرەکانیان بۆ خوێنەر بخەنە ڕوو، تایبەت لە تۆڕە کۆمەڵایەتییەکان کە ئێستا زیاتر گفتو گۆ و باس لە تۆڕە کۆمەڵایەتییەکان هەیە، بۆیە ئەبێ هەم خوێنەرى شیعر وردبینتر بێت و هەم شاعیریش بەدلێکى فراوانەوە ڕەخنەکانى قبوڵ بێت.
(جان ری)ی نووسەر، زۆر جوان وتوویەتی:
کەسێک بەدیقەتەوە گوێ بۆ ڕەخنە لێگرەکانی بگرێت، ئەو کەسە خوازیاری پێشکەوتنە.(١) بۆیە زۆر جار لە تۆڕى کۆمەڵایەتى فەیس بووک کە شیعرێک دادەنرێ و بڵاو دەکرێتەوە، زۆربەی خوێنەران هەر دەستخۆشی دەکەن و دەنووسن(جوانە، بژیت، دەست خۆش) کەلەوانەیە دەقەکەی نەشخوێندبێتەوە و هێچیشی لێ حاڵی نەبووبێت، کەچی خوێنەرێکی بەسەلیقە و ورد کاتێک ڕەخنەیەک لەدەقەکە دەگرێ، یان ڕاو و بۆچوونی جیایە یاخود سەرنجێکی هەیە، خاوەن دەق پێی توڕە دەبێ و هەڵدەچێ و دەبێتە گفتوگۆیەکی ناشیرین و لێک حاڵی نەبوون ڕوودەدات. زۆر جار دەچێتە ئەو دۆخەی کە ناوزڕاندن و وشەی نەشیاوی لێبکەوێتەوە، کە ئەمەش لە خوڕەوشت و ئەدای شاعیر و نووسەران ناوەشێتەوە و ئاکارێکى جوان نییە.
خوێنەری بەسەلیقە و ورد دەیەوێت باشتر حاڵی بێت و لەدەقەکە تێبگات، بۆیە جاری وا هەیە پرسیارێکی بۆ دروست دەبێت مافی خۆیەتی تێی بگات و لێی ورد بێتەوە، شاعیریش پێویستە بەدڵێکی فراوانەوە چی ڕەخنە و سەرنج و تێبینی هەیە وەریان بگرێ و سوودیان لێ ببینێ، نەوەک پێی ناخۆش بێت و تووشی شلەژان و هەڵچوونی دەروونى بکات.
ئەوە جوانی و تێگەیشتوویی شاعیرە ئەگەر قبوڵی هەموو ڕایەکان بکات،لەم سەردەمەدا شیعر هێندە ئاڵۆز بووە، جاری وا هەیە خودی شاعیریش خۆی نازانێ چۆن شیکردنەوەی بۆ بکات و بزانێ جوانترین مانا و مەبەست کامەیە؟ بۆیە ئەبێ وردتر، جوانتر، باشتر لەڕەخنە تێبگەین و لێی بڕوانین، ئەوە ڕەخنەیە نووسەر، شاعیر بەرەو پێشەوە دەبات، ئەوە خوێنەری کارا و وردبین و بەسەرنجە شاعیر دەخاتە ڕێزی باشترینەکان و پێچەوانەکەشی هەر ڕاستە، زۆرجار دەستخۆشی و چەپڵە لێدان شاعیر و نووسەر دەخەنە دۆخی مەغرووری و لەخۆبایی بوونەوە
تۆ سەیری (گۆران) ی شاعیر بکە، ئەو ڕابەر و نوێکەرەوەی شیعری کوردی بوو هێندە ورد و جواننووس بوو، کەچی دەڵێ:
(من کە دەکەومە سەر شیعر نووسین، نەک هەر بێهێز دەبم، بەڵکو نەخۆشیش دەبم، نەخۆشیەکی زۆر قورسیش، هەست بەئازارێکی زۆر دەکەم و ئاگام لەدەوور و بەری خۆم نامێنێ، تا لەشیعر دانانەکە دەبمەوە، ئینجا وردە وردە، بەخۆ دێمەوە و دوای ماوەیەک دەبمەوە مرۆڤێکی ئاسایی)(٢) کەچی شاعیر هەیە بە نامیلکەیەک بەچەند دەقێک لەخۆی بایی دەبێت و وەڵامی خوێنەر ناداتەوە بەبیانووی ئەوەی خوێنەر لەدەقەکانی ئەو تێناگات و نەگەیشتۆتە ئاستی وشەکانی ئەو، ئەمە جۆرێکە لەغرروریەتی شاعیر و بەهەند وەرنەگرتنی سەرنج و ڕەخنەی خوێنەرە.
(١)من و ئێمە ،بەرگی یەکەم ،ئەمیر ڕەزا ئارمیوون، چاپی یەکەم ٢٠١٩ ل١١١
(٢) گۆران لە یادەوەری هاوچەرخەکانیدا، مامۆستا جەعفەر، ڕێبوار حەمە تۆفیق،چاپى یەکەم- سلێمانى 2007 ل ٤١٧
