تەوەرەی دەنگەکان سەبارەت بەکاری هەروەزی… ستاری چیمەنتۆ
کورتەیەك بۆ ناساندنی هەرەوەزی :
هەرەوەزی دیاردە و بوونێکی مێژوویی و جیهانیی هەیە، هەرچەندە زۆر جار ڕەنگ و دەنگی سەردەمی سەرهەڵدانەکەی خۆی گرتووە؛ هەندێك جار وەك خۆکۆمەکیی ئایینی گروپە ئایینی و ڕێڕەوییەکان دەرکەوتووە و هەندێك جار وەك خۆکۆمەکیی خێڵەکی و گوندەکان دەرکەوتووە و هەندێك جاریش وەك خۆبەسێی کۆمەڵە هاوچەرخەکان لە سەردەمی جەنگەکان و قاتوقڕیی وشکە ساڵەکان دەرکەوتووە، بەڵام لەنێو هەموو سەردەمەکان هەرەوەزی و بیرۆکە و ئاوەزی ژییانی هەرەوەزیی بەجۆرێك بوونی هەبووە .
لەنێو ئەم ڕۆژگارەش لە هەرێمی کوردستان خەریکە لەنێو دەروونی قەیرانە ئابووریی و کولتووریی و مۆڕاڵیی و ڕامیاریی و جەنگیی- سەربازییەکان بەجۆرێك هەروەزییەکان و بیرۆکەی هەرەوەزی کۆمەڵایەتیی وەك ئەڵتەرناتیڤێك خۆی دەردەخاتەوە. سایتی دەنگەکان وەك بڵندگۆی دەنگە ڕۆشنبیر و ڕەخنەگر و ناڕازی و بەهەڵوێستەکان بۆ ڕۆشنایی خستنە سەر مێژووی بزووتنەوە و بیرۆکە هەرەوەزییەکان لە هەرێمی کوردستان و ناوچەکە ئەم تەوەرەیەی بۆ گفتۆگۆ و لێدوان لەو بارەوە کردووەتەوە، بە هیوای سەرهەڵدان و درووسبوون و دروستکردنی دیالۆگ و لێدوانیی جەماوەریی و کۆمەڵایەتیی لەبارەی هەرەوەزی و بزووتنەوەی هەرەوەزی وەك ئەڵتەرناتیڤ.
لێرەدا بە زنجیرە وەڵامی نووسەران و چالاکوانانی بواری هەرەوەزی بڵاو دەکەینەوە.8
بەڕێز: ستاری چیمەنتۆ
دەنگەکان- سەرەتا ئەگەر بکرێت کورتەیەك لەبارەی ڕابووردووی چالاکی خۆت و ئاراستەی بیرکردنەوەت بۆ خوێنەران بگێڕیتەوە؟
من ناوم ستار حەمەعەلی لە ناو بەشێک لە هاوڕێ و دۆست و هەندێک لە میدیاکان و تۆڕی کۆمەڵایەتیی فەیسبوک دا بە ستاری چیمەنتۆ ناسراوم. لە سەرەتای هەشتاکانەوە بە مارکسیزم ئاشنا بووم و لەگەڵ کۆمەڵەی ڕەنجدەرانی کوردستان دەستم بە سیاسەت کردن کرد و هەر زوو لە کۆمەڵە و حیزبی کۆمونیستی ئێران و پاشان مارکسیزمی شۆڕشگێڕ و کۆمونیزمی کرێکاری، کە لەدەروونی هەمان ئەو حیزبەدا سەریان هەڵدا نزیکبوومەوەو لە٢١ تەمموزی ١٩٩٣ دا یەکێک لە ٢٥٠ کەسە پێکهێنەرەکەی حیزبی کۆمونیستی کرێکاریی عێراق بووم وپاشان لە ساڵی ٢٠٠٤ و٢٠٠٥ لە ئەنجامی دروست بوونی جیاوازی و سەرهەڵدانی کێشەکان ناچار بە چوونە دەرەوە لە حککع کراین ولەساڵی ٢٠٠٥ دا لە دامەزرێنەرانی حیزبی کۆمونیستی کرێکاریی چەپی عێراق بووم. ئێستا زیاتر لە پێنج ساڵە ئەندامی هیچ حیزبێک نیم و وەک کۆمونیستێک چالاکیەکانم دەکەم. من لە سەردەمی ڕاپەڕین و پێکهاتنی شوراکاندا هەڵسوراوی شورای گەڕەکی شێخ محێدینی سلێمانی و ئەندامی شورای سەرتاسەری شار بووم.لە ئاوارەییەکەشدا لە دامەزرێنەرانی شورای کەمپی ئاوارەیی دووئاو بووم لە ئێران. من لە مانگی ئابی ساڵی١٩٨٩ هەتا مانگی سەپتامبەری ١٩٩١ لە کارگەی شوشەی ڕومادی کارم کردوە و پاشان لە ئۆکتۆبەری ١٩٩١ خۆم گواستەوە بۆ کارگەی چیمەنتۆی طاسلوجە . لە ساڵی ١٩٩٨ ەوە لە ئەڵمانیا دەژیم.
دەنگەکان – “بزووتنەوەی هەرەوەزی” ئەم دەستەواژەیە بۆ تۆ چی دەگەیێنێت ؟
سەرەتا ولەوەڵامی یەکەم پرسیارتاندا ، من پێموایە کە تەنها دەستەواژەکە بەڕووتی پێناسەیەکی تەواوو پڕ بە پێستی ئامانجێک بەیان ناکات و بۆیە دەبێت قسەو پێناسەیەک بۆ بزوتنەوەکە، بزوتنەوەی هەرەوەزی بکەین، کە ئەویش بریتیە لە کۆبوونەوەی هێزێکی لە بن نەهاتووی ئینسانەکان لەدەوری یەکتر ولە پێناو یەکتردا بۆ دابینکردنی ژیانێکی ئاسوودەو باشتر بۆ هەر هەموویان بە بێ جیاوازی. ئەوەی کە چۆن چۆنی و گەرەنتیی بەردەوامیی و بەسەرکەوتن گەیاندنی دوا ئامانجەکەی لە چی دایە؟ ئەوە دواتر دێمە سەری.
دەنگەکان – بە بۆچوونی تۆ هەرەوەزییەکان ئامرازی ڕیفۆرمکردن یان ئەڵتەرناتیڤن؟
هەرەوەزیەکان بۆئەم سەردەمە من ئاوا دەیبینم ، کە لە ئێستادا دەست بردنە بۆ کۆمونە سەرەتاییەکان بەڵام لە هەناوی نەهەنگی سەرمایەداریی دڕندەدا، بۆیە لە ئێستادا تەنها ڕیفۆرمە و نەبووەتە ئەلتەرناتیڤ، بەڵام هیچ بێ هیوا نیم لەوەی کە گەر ئەوانەی دەیانەوێ دنیا بە قازانجی مرۆڤایەتی بگۆڕن ، هاوکار و پشتیوانی ئەم بزوتنەوەیە بن ئەوا بە دڵنیاییەوە دەگۆڕێت بە
دەسەڵاتی ڕاستەوخۆی خەڵكی کەواتە دەبێتە ئەلتەرناتیڤ.
دەنگەکان – بە پشتبەستن بە کامە بنەما و ئەزموون هەرەوەزییەکان دەخرێنە خانەی ئامانجی بزووتنەوەی ڕیفۆرمیستی یان خزمەتکردن بە مانەوەی سیستەمە چینایەتییەکە ؟
هەرەوەزیەکان یاخود بزوتنەوەی هەرەوەزی، نە کۆمەڵەیەکە خێرخوازیی سەر بە ئاین و مەزهەبێکن کە ببێتە وەسیلەی بازاڕگەرمیی سەنعەتکارانی دین، وە نە ڕکخراوەیەکی دروستکراوی کۆمپانیا ئابووری و بازرگانیەکانی بازاڕی سەرمایەیە، تا خزمەت بە مانەوەی سیستەمی چینایەتی بکات، بەڵکو ئەوە کەسی هیچ کارە و دوورە دەستە، کەسی بێ ئەلتەرناتیڤە، کە لەهەر شوێنێکدا هەرەوەزیەکان دروست بوو لە جیاتی پشتیوانیکردن و هاوکاری و ڕێکخستن و گەورە کردن و هەوڵدان بۆ ئەوەی ئەو هێزە ببێتە بەدیل بە شکستیدا دەبات و هەزارویەک ناوو ناتۆرەی ڕیفۆرمیستی و خزمەتکاری سیستەمی چینایەتی دەخاتە پاڵ. لە لایەکی تریشەوە گەر هەرەوەزیەکان ئاگاهانە و هوشیارانە دەستی بۆ نەبرێت و ڕێک نەخرێت، بێگومان بۆرجوازی دەسەڵاتداران هەرگیز بینەر نەبوون و نابن و حەتمەن دەست وەر دەدەنە ناو هەموو وردەکاریەکانی هەرەوەزیەکان و دەیقۆزنەوە بۆ خۆیان و ئەو کاتە هەرەوەزیەکان ، نەک هەر دەبنە ڕیفۆرمیست، بەڵکو ڕێک دەبنە ڕکخراوە زەردەکانی سەر
بە دەسەڵاتی سەرمایە.
دەنگەکان – کەسانێك ئاوای دەبینن، ئەم کارە هەرەوزییانەی کە لە ناوچەی خانەقین دەستی بۆ براوە، لە بنچینەدا کاری دەسەڵاتە و دەبێت فشار بۆ دەسەڵات ببرێت لە جیاتی کاری هەرەوەزی. ئەی ئێوە ئەوە چۆن دەبینن؟
نە خێر من هەرگیز پێم وانیە، کە ئەمەی وا ئێستا هەرەوەزیەکانی خانەقین دەیکەن کاری دەسەڵات بێت و دەبێت بە فشار بەسەر دەسەڵاتدا بیسەپێنین، چونکە بە بڕوای من تەنها ئەو کەسانە وا دەڵێن، کە کاری هەرەوەزی تەنها لە دروستکردن وتەواو کردنی پرۆژەی قوتابخانەیەک یان خەستەخانەیەکدا دەبینن ، کە دیارە ئەمە بە تەنها ، کاری دەسەڵاتە و دەبێت ئەو بیکات، بەڵام بەبڕوای من کاری هەرەوەزی تەنها ئەوە نیە و زۆر لەوە فراوانترە. چونکە کاری هەرەوەزیەکان بریتیە لە هێنانە مەیدانی هێزی سەربەخۆی خەڵک و دروستکردنی بڕوا بە خۆ بوون و پێکەوەگرێدانی ئەو هێزانە و گێڕانەوەی ئیرادە بۆ خودی خەڵکی، تا لەوەێوە بتوانێت فێری چۆنیەتی بەدەستەوەگرتنی دەسەڵات و بەڕێوەبردنی کۆمەڵگە ببێت. کەواتە کاتێک کە ئەو هەرەوەزیانە دەست دەدەنە پرۆژەیەکی لە شێوەی درستکتدنی قوتابخانەیەک و دواتر لەسەردەستی خۆیاندا تەواو دەبکرێت، ئەوا هەر خۆشیان دەبێت چۆنیەتی دەست بە کار بوون خوێندن لەو قوتابخانەیە و بڕیار لەسەر شێوازی وانە خوێندن و وەرگرتنی مامۆستاکان و .جۆرو ناوەرۆکی دەرسەکان دەدەن..
دەنگەکان – چۆن دەتوانین هەرەوەزییەکان بە ئەڵتەرناتیڤ ببینین، ئەو گۆڕانە پۆزەتیڤانە چین، کە هەرەوەزییەکان وەك ڕەتکەرەوەی کردەوەیی سیستەمە چینایەتییەکە نیشاندەدەن، چ کاراییەکیان لەسەر خێراکردن و بەهێزکردنی ڕەوتی گۆڕانی کۆمەڵایەتی و کولتووریی و ڕۆشنبیریی گشتی دەبێت ؟
هەروەک لەسەرەوە ئاماژەم پێدا ، هەرەوەزیەکان وەسیلەی گێڕانەنەوەو ئیرادەیە بۆ تاکی کۆمەڵگە، بۆیە کاتێک تاک مومارەسەی هێزوتوانایی و ئیرادەی سەربەخۆی خۆی دەکات، ئەو کات بیر لە هێزی گشتی و سەربەخۆی کۆمەڵگە دەکات و لەوێوە لەگەڵ تەواوی هاوچینەکان و هاوکارەکانی تری بیر لەوە دەکاتەوە کە بەرهەمی کاری ڕۆژانە و تەواوی هۆشیاریەکان لە پێناو گەشەی کۆمەڵگەدا دەبێت زیاتر گەشەی پێبدرێت و کۆبکرێتەوەو هەماهەنگ بکرێت.و لێرەوە خێراکردنی ڕەوتی گؤڕانی کۆمەڵایەتی لە هەموو ڕوویەەکەوە دەست پێ دەکات و ئیتر وردە وردە کاروبیرکردنەوە دەچێتە سەر چۆنیەتی دروست کردنی هێزی گشتی و سەرتاسەری کە ئەویش هێزی کۆبوونەوە گشتیەکانی خەڵکە لە شوێنی کار و ژیانیاندا.ئەوکات ئیتر .ئەلتەرناتیڤ بریتی دەبێت لەوهێزە کۆکراوەیە و نوێنەرانی هەڵبژێردراوی ئەو کۆبوونەوە گشتیانە .
دەنگەکان – چ ئاسۆ و ئامانجێك لە سەرهەڵدانی بزووتنەوەی هەرەوەزی لە هەرێمی کوردستان و خۆرهەڵاتی ناوین دەبینیت ؟
تاکە ئاسۆیەک کە لەم بزوتنەوەی هەرەوەزیانەدا لەم ناوچەیەدا دەیبینم، ئەوەیە کە خەڵک بە گشتی وە بە تایبەت خەڵکی کرێکار و زەحمەتکێش جیتر خۆشخەیاڵ نەبن بەدەسەڵاتە چەوسێنەرکانی سەر سەریان و لە هەوڵی خۆهوشیارکردنەوەو کۆکردنەوەی هێزی خۆیان و کۆبوونەوە لەدەوری یەکتردا بن.
دەنگەکان – لە ڕووی مێژووییەوە، ئایا بزووتنەوەی هەرەوەزی لە ناوچەی لەدایکبوون و ژیانی خۆت هەبووە یان بەخۆت تاکو ئێستا لەنێو هەرەوەزییەك ژیاوی ؟
بە بڕوای من بزوتنەوەی شورایی لە ئازاری 1991 دا، کە لە زۆربەی هەرە زۆری شاروشارۆچکەکانی کوردستانی عێراقدا بەکردەوە دەستی برد بۆ کۆنوونەوە گشتیەکان و پێکهێنانی شوراکان ، تا ئێستا ڕۆشنترین باشترین نمونەی کاری هەرەوەزی و هێنانە مەیدانی هێزی خەڵکی بوو ، وە منیش خۆم یەکێک بووم لەو دەیان و سەدان هەڵسوڕاوو و نوێنەرانەی کە لە ڕێگای کۆبوونەوە گشتیەکانی خەڵکیەوە هەڵبژێردرابووم و لە ماوەی ئەو چەند هەفتە کەمەی تەمەنی شوراکاندا کرێکارانی کارگەکان و گەڕەکەکان و فەرمانگەکان توانیان زۆربەی هەرە زۆری کارو پێداویستیەکانی ژیانیان لە نمونەی دامەزراندنی خەستەخانە بچوکەکان و پاککردنەوەی شارو ڕێگاوبانەکان، کەلەدوای ڕاپەڕین تێکشکابوون و زیانیان پێگەیشتبوو ، پەیداکردنی خواردن و دابەشکردنی لە ڕێگای ئەو نوێنەرانەوە بە سەر خەڵکیدا و بەڕێوەبردنی زۆرێک لەفەرمانگەکان و بەشێکی بەرچاوی کارگەکان لەلایەن خودی خەڵکەوەو، لە کاتێکدا کە هێزەکانی بەرەی کوردستانیی حیزبە قەومی و ئێسلامیەکان خەریكی دزی و جەردەیی و پاراستنی سەرەک جاش و بەڕێوەبەرانی کارگاکان و دەوڵەمەندانی تاوانباری کوردستان بوون..جگەلەوەش تەنانەت لە ئاوارەییەکەشدا کاتێک کە من لە کەمپی ئاوارەیی (دووئاو ) بووم یەکێ لە جوانترین و کاراترین نمونەکانی دەسەڵات خەڵک و دەسەڵاتی کۆبوونەوەگشتیەکان ، ئەو شورایە بوو کە لەو کەمپەدا لەلایەن خودی ئەو خەڵکەوە لە ڕێگای کۆبوونەوەی گشتیی ئاوارەکانی ئەو کەمپەوە پێکهات و ئەو شورایە توانی لەوماوەی چوارهەفتەی کارکردنیدا باشترین نمونەی دەسەڵاتی خەڵکی بێت و هیچ کارێک بە بێ گەڕانەوە بۆ خەڵکی نەکات.
ئەوەی کە زۆر گرنگە دەبێت ئیشارەی پێبدرێت ئەوەیە کە ئەم بزوتنەوەیە هەم لە کوردستان و هەم لە ئاوارەییەکەشداکەسە سۆسیالیست چەپ و کۆمونیستەکان، کەسە هۆشیار و ئازادیخوازەکان کە بڕوایان بەوەبوو کا تەنها کاری شورایی و هەرەوەزی و کۆبوونەوەگشتیەکانی خەڵک دەتوانێت کۆمەڵگە لە جەوسانەوەو سەرکوت ڕزگار بکات و دنیای سۆسیالیست بەدیبێت، هەر ئەوانە دەست پێشخەر و چالاکی ئەو شورا و کۆبوونەوە گشتیانە بوون. وە هەر دەبێت بەرەی چەپ کۆمونیستی بەو هەستێت و ئەنجامی بدات.
دەنگەکان – ئایا هەروەزییەکان تەنیا ئاڵووێرکردنی کۆمەکی کۆمەڵایەتین، یان واوەتر لەوە دەتوانن ببنە ئەڵتەرناتیڤی بەرهەمهێنان و بەکاربردنی باوی بۆرجوازییانەی ئێستا؟
وە من هەرچەندە هەوڵ و کارە هەرەوەزیەکان کوردستانی سوریام بە چاوی خۆم نە دیوە، بەڵام زۆرێک لە بەڵگەکانی وەک کۆبوونەوە گشتیەکانی شاروشارۆچکەکان و ڕۆڵی بەرزی ژنان لەوێ، بوونی هێزی بەرەنگار بوونەوەیەکی بێوێنە بەڕووی تاریکی کۆنەپەرستی بانگەوازو کاری بەکردەوە لە پێناو یەکسانیی هەمەلایەنەی ژن و پیاوو زۆر کاری تریش بەڵگەی ئەوە دەدەن بە دەستەوە کە دەسەڵاتی خودی خەڵک و کۆبوونەوەگشتیەکان و شێوازێک لە کاری شورایی هەرەوەزیی بەرز لەوێ بوون هەیە، دیارە ئەمە بەلەبەرچاوگرتنی ئەوەش کە هێشتا من گومانم هەیە لەوەی کە ئایا حیزبی دەسەڵاتدار لەوێ تا چەندە لەو دەستکەوتانە پشتیوانیی بەردەوام دەکات..
دەنگەکان – ئایا هەر ئێستا هیچ ئەزموونێکی کردەیی و جێکەوتوو یان پەرەسەندوو لە هەرێمی کوردستان و خۆرهەڵاتی ناوین دەبینیت ؟
لە وەڵامی دوا دوو پرسیارتاندا دەمەوێ ئەوە بڵێم کە ڕۆڵی گرنگ و سەرەکی لە گەشەی هەرەوەزیەکان و گەشەپێدانی کۆبوونەوە گشتیەکانی خەڵکی لە شوێنی کاروژیان و بەرفراوانکردنەوەی، تەنها و تەنها لە گرەوی هاتنە مەیدانی ڕاشکاوانە بوێرانەی خودی خەڵکە لە پێناو پاراستن وگەشەدان بە ژیاندا. وە لە پێناو ئەمەشدا دەبێت کۆمونیستەکان، چەپەکان و سۆسیالیستەکان ڕۆڵی سەرەکی بەرچاویان هەبێت لە کۆکردنەوەو ڕێکخستنی ئەو تواناو هێزە شاراوەیەی خەڵکیدا، چونکە ئەوە تەواو ڕوونە کە ژیانی هەرەوەزی و دنیای بێچەوسانەوە ، دنیای ئازاد و سۆسیالیست دنیایەک کە خودی خەڵکی لە ڕێگای ،کۆبوونەوەی گشتی وهەڵبژاردنی نوێنەرانی خۆی و پێکهێنانی شوراکان دەمەزراندنی دەسەڵاتی شورایی و دواجار بەدیهێنانی سۆسیالیزم و دنیایەک کە تیایدا لە هەمووکەس بەپێی توانای بۆ هەموو کەس بە پێی پێویستی، دابمەزرێ بە بێ ئەو ڕۆڵە سەرەکیە ، بوونی نابێت و بۆرجوازی وچەوسێنەران بەردەوام دەبن لە دەسەڵاتی سەرکوتگەرانەیان.
لە کۆتایی قسەکانمدا لێرەوە ڕێگە بە خۆم دەدەم کە دەستی ڕێز و ستایش و هاوکاری بۆ هەموو کرێکاران و زەحمەتکێشانی بەشداربوو لە هەرەوەزیەکانی خانەقین و دەوروبەری وهەروەها کەسە چەپ و سۆسیالیست و کۆمونیستەکان و هەڵسوڕاوانی بزوتنەوەی هەرەوەزی ، بە سنگەوە بگرم داوا دەکەم کە هەر کەسێک و هەر حیزب و ڕێکخراوە و لایەنێک کە خۆی بە پارێزەری سۆسیالیزم دەزانێ ، دوور لە ڕوانگەو کاری سیکتاریستی پشتیوانی، لەم هەرەوەزیانە بکات لە هەوڵی ئەوەدا بێت، کە ئەم هەرەوەزیانە تەسلیم بە دەسەڵات نەکرێت و تەنانەت ڕێگەش نەدرێت کە لەگەڵ ئۆرگانەکان یان ڕێکخراوەزەردەکانی دەسەڵاتدا تێکەڵ بکرێت وە یان بتوێنرێتەوە، چونکە بۆچونێکی وام گوێ لێبووە کە گوایە گەر هێزی خەڵکی لە دەسەڵتدا بەشدار نەبێت ، ئەوا هیچ بە هیچ ناکات ، بەڵام من بە پێچەوانەوە دەیبینم و هەر کاتێک وای لێکرا، ئەوا دەبێت دەست لە هەرەوەزیەکان هەموو ئەوەش کە لەو ڕێگایەوە بەدەستی دەهێنین بشۆین و جارێکیتر هەموو کارەکان سەرلەنوێ دەست پێبکەینەوە….
سوپاس ڕێزی زۆریشم بۆ ئەم دەرفەتەش کە پێتان دام. هەر سەکەوتوو بن
ستاری چیمەنتۆ
16.03.2017
Dengekan
دەنگەکان وەک رۆژنامەیەکی ئەلکترۆنی لەپێناوی فەراهەمکردنی سەکۆیەکی ئازاد بۆ دەنگە جیاوازەکان لە ١ی حوزەیرانی ٢٠٠٢ دەستی بەکارکردن کردووە لە شاری تۆرنتۆ. دەنگەکان بە رۆژنامەی خۆتان بزانن و لەرێی ناردنی بابەتەکانتانەوە بەرەو پێشی بەرن لەپێناوی بنیاتنانی کۆمەڵگەیەکی هۆشیار و ئازاد و یەکساندا.
