چه‌ند مێژوو، چه‌ند ناوێكی تایبه‌تمه‌ند و جیاكار له نه‌خشه‌ى شیعری نوێى كوردیدا.. له‌تیف هه‌ڵمه‌ت.. له عه‌ره‌بییه‌وه: نه‌به‌ز گه‌رمیانى
(1)
پاش ئه‌و شۆڕشه شییعرییه‌ى (گۆران) ڕایگه‌یاند و پێشه‌نگایه‌تی كرد به به‌شدارى له‌گه‌ڵ شاعیری نوێخواز (شێخ نووری شێخ ساڵح)، زۆر له سه‌رچاوه‌كانی رۆشنبیریی كوردی به تیورداڕێژه‌رى ئه‌و شۆڕشه‌ى داده‌نێن و لاى خۆیه‌وه (گۆران)یش ئه‌و پێشه‌نگایه‌تییه‌ى (شێخ نووری شێخ ساڵح) له‌و شۆڕشه‌دا ناشارێته‌وه و ره‌تیشی ناكاته‌وه، كه له كۆتایی نیوه‌ى یه‌كه‌می سه‌ده‌ى بیسته‌مدا له جوگرافیای شیعری كوردیدا سه‌رى هه‌ڵدا و تا ڕادەیەک له لاساییكردنه‌وه‌ى چه‌ند باره و له‌و كێش و سه‌روایه‌ى رزگار كرد، كه به‌هۆى دووباره‌كردنه‌وه و جوینه‌وه‌وه سوابوون، پاش ئه‌و شۆڕشه شیعری كوردی دووچارى سستی و دامركان هات و هیچ ناوێكی شیعری هاوچه‌رخی (گۆران) و (شێخ نووری شێخ ساڵح)، یان پاش ئه‌وان ده‌رنه‌كه‌وت تا كۆتایی شه‌سته‌كانی سه‌ده‌ى رابردوو نه‌بێت، له‌و ناوانه‌ى، كه سه‌رنج به‌لاى خۆیاندا رابكێشن ته‌نیا هه‌ر ئه‌و دوو شاعیره نه‌ته‌وه‌ییخوازه ناسراون (كامه‌ران موكری) و (محه‌مه‌د ساڵح دیلان)، به‌ڵام هه‌ر لاسایی شێوازى (گۆران) و ئامرازه شیعرییه‌كانی ئه‌ویان ده‌كرده‌وه و بیریان له‌وه نه‌كرده‌وه شێوازى (گۆران) و شێوه شییعرییه‌كانی تێپه‌ڕێنن. بۆیه شیعری كوردی (وێڕاى زۆرى ژماره‌ى شاعیران و ئه‌وانه‌ى خۆیان هه‌ڵده‌كێشا و لافی شیعر و میعریان لێ ده‌دا)، هه‌ر له شوێنی خۆیدا چه‌قیبوو، یان با بڵێین هه‌ندێك جار به هه‌نگاوى خێرا به‌ره‌و دواوه پاشه‌كشێى ده‌كرد، ئه‌وه‌یش شتێكی سه‌یر و سه‌رسوڕهێنه‌ر نه‌بوو، له‌به‌ر ئه‌وه‌ى شێوازى نوێخوازانه‌ى (گۆران) و چامه‌كانی، كه مۆركی نوێى شیعریان له خۆ گرتبوو، بوون به‌هۆى بێزارى زۆر له خوێنه‌ران و شاعیره هاوڕێبازه‌كان، ته‌نانه‌ت ڕەخنەگرێکی ناودارى ئه‌و قۆناغه (ره‌فیق حیلمی) جارێكیان سه‌باره‌ت به یه‌كێك له چامه‌كانی (گۆران) وتارێكی نووسی، تێیدا گوتبووى: ئه‌گه‌ر ئه‌م چامه‌یه له نووسینى (گۆران) نه‌بووایه، ئه‌وه په‌سه‌ندمان نه‌ده‌كرد. ئه‌م ره‌تكردنه‌وه رووپۆشراوه جۆره پیرۆزكردنێكى هه‌موو شتێكى كۆن و ره‌تكردنه‌وه‌ى هه‌موو شتێكی نوێ له خۆ ده‌گرێت. له ئاكامی ئه‌و مشتومڕ و رووبه‌ڕووبوونه‌وه و ده‌مه‌قاڵێ و ره‌خنه بازاڕییانه‌وه، له‌و ماوه‌یه‌دا (گۆران) نامه‌یه‌كى تایبه‌تى بۆ شێخى شاعیران و نووسه‌ران، رۆشنبیرى گه‌وره‌ى ئاگادار له ئه‌ده‌بى تورك و فارس و عه‌ره‌ب و ئه‌وروپا (پیره‌مێرد) كرد، تێیدا تكاى لێ كرد لاى ئه‌وه‌وه ددان به چامه‌كان و به شێوازى نوێى شیعریدا بنرێت و ره‌گه‌زنامه‌ى شه‌رعی و یاسایی پێ ببه‌خشرێت، چونكه به‌بێ ددانپێدانانی ئه‌و شێوازه‌كه‌ى به (بیژى- زۆڵ) داده‌نرێت و كه‌س له جوگرافیای شیعری كوردیدا ددانی پێدا نانێت.
ئه‌وه‌بوو شێخی كۆنه‌پیشه‌گه‌ر و تێراو به رۆشنبیرى نوێى ئه‌و سه‌رده‌مه‌ى خۆى، ناسنامه‌ى كه‌سى و بڕوانامه‌ى شه‌رعی و یاسایی له‌دایكبوونی به چامه‌كانی (گۆران) به‌خشی. له‌م خاڵه‌یشه‌وه ناشێت ناوى شێخی شاعیران و رۆشنبیرانی ئه‌و سه‌رده‌مه (پیره‌مێرد) پشتگوێ بخرێت، بۆیه هه‌ر كاتێك ناوى (گۆران)، یان (شێخ نووری شێخ ساڵح) ببه‌ین، ئه‌وه ده‌بێت ناوى (پیره‌مێرد) ببه‌ین، چونكه ئه‌ویش به‌رده‌وام سێیه‌میانه له نوێخوازى شیعری كوردیدا، ئه‌گه‌ر ددان پێدانانی (پیره‌مێرد) نه‌بوایه، ره‌نگه ئه‌و شۆڕشه شیعرییه، له ترسى لایه‌نگران و پشتیوانانی كۆن، سه‌رى نه‌گرتایه، یان پاشه‌كشێی بكردایه. لەگەڵ ئه‌وه‌یشدا من نهێنییه‌ك ئاشكرا ناكه‌م، ئه‌گه‌ر بڵێم (گۆران) زۆر له بڕگه‌كانی شۆڕشه شیعرییه نوێخوازییه‌كه‌ى جێبه‌جێ نه‌كرد و ته‌نیا تازه‌كردنه‌وه‌یه‌كی سنووردار و له چوارچێوه‌ى بازنه‌یه‌كی سنوورداردا ئه‌نجام دا ئه‌ویش خۆی له نێوان نوێ و كۆندا ده‌نوێنێت. هه‌ندێك تایبه‌تمه‌ندییه‌تیی نوێى خسته ڕوو و ده‌سته‌به‌ردارى جۆره مۆركێكی شیعری كۆن بوو، ئه‌ویش بۆ پاراستن و هێشتنه‌وه‌ى هه‌ندێك پردی دۆستایه‌تی له نێوانی و نێوان لایه‌نگرانی كۆندا.
ئاشكرایشه، كه له سه‌رده‌می (گۆران)دا ده‌یان شاعیری جۆره‌كی و هاوڕێباز و ئاسایی هه‌بوون، له‌وانه‌ى هیچ شتێكیان له‌باره‌ى نوێخوازییه‌وه نه‌ده‌زانی، یان هه‌رگیز به‌ر گوێیان نه‌كه‌وتبوو، بیریشیان له تێپه‌ڕاندنى شێوازه باوه‌كانی شیعر نه‌ده‌كرده‌وه، به‌ڵكو به چاوى ڕێز و پێرۆزییه‌وه لێیان ده‌ڕوانی. له ناویشیاندا (گۆران) چوون (عیسا) له‌ناو (جووه‌كان) و (ساڵح) له‌ناو (سه‌موود)دا بوو، وه‌ك چۆن (موته‌نه‌بی) له هه‌ندێك له چامه نایابه‌كانیدا باسی خۆی ده‌كات.
تا راده‌یه‌ك ژماره‌یه‌ك له شاعیره‌كان به‌ره‌و كه‌نارى نوێخوازى كشان، به‌ڵام تا دواهه‌ناسه‌یش ته‌نیا هه‌ر به لاساییكه‌ره‌وه‌ى (گۆران) مانه‌وه.
ئه‌وه‌ى جێى سه‌رسوڕهێنانه (گۆران) تا سه‌ره‌تای حه‌فتاكانی سه‌ده‌ى رابردوو لاى زۆربه‌ى خوێنه‌رانی شیعری كوردی (نامۆ)، یان (نیوچه‌نه‌ناسراو) بوو. مه‌به‌ستم له خوێنه‌رانی شیعر، خوێنه‌رانی ئاساییه له‌وانه‌ى رۆشنبیرییه‌كی سنوورداریان هه‌یه، چونكه هه‌ندێك له شاعیره میللییه‌كانیان له (گۆران) به باشتر ده‌زانی، له‌وانه‌ى سه‌رقاڵى رازاندنه‌وه و هۆنینه‌وه‌ى دروشمه حزبی و چینایه‌تی و نیشتمانییه‌كان بوون. بۆیه ئه‌م شاعیره داهێنه‌ره ته‌نیا له‌ناو هه‌ندێك له رۆشنبیر و هۆشمه‌نده‌كاندا ده‌ناسرا، به تایبه‌تی ئه‌و رۆشنبیرانه‌ى پابه‌ندی ئایدیۆلۆژیاى چینایه‌تی و ماركسی بوون، به‌ڵام پاش چاپبوونی سه‌رجه‌م شیعره‌كانی به زمانی كوردی، هه‌موو ئاره‌زوومه‌ند و عاشقانی شیعر و لایه‌نگرانی نوێخوازى ئاگادارى چامه‌كانی ئه‌م نوێخوازه پێشه‌نگه‌ى شیعری هاوچه‌رخی كوردی بوون و بوو به ناوێكی ده‌ركه‌وتووى دیار له مێژووى شیعری كوردی به گشتی و مێژووى شیعری نوێى كوردی به تایبه‌تی.
(2)
له كۆتاییه‌كانی شه‌سته‌كان و سه‌ره‌تای حه‌فتاكانی سه‌ده‌ى رابردوودا له ئه‌تڵه‌سی شیعری كوردیدا دوو گرووپى ئه‌ده‌بی سه‌ریان هه‌ڵدا. گرووپی (كفرى: له‌تیف حامید، له‌تیف هه‌ڵمه‌ت، فه‌رهاد شاكه‌لى، ئه‌حمه‌د شاكه‌لى)، گرووپی (روانگه: شێركۆ بێكه‌س، جه‌لالى میرزا كه‌ریم، حوسێن عارف، جه‌مال شارباژێڕى، كاكه‌مه‌م بۆتانى)، یه‌كه‌مین گرووپ (كفرى) یاخیگه‌ری و سه‌ركێشیی ئه‌زموونگه‌رى و ره‌تكردنه‌وه‌ى ته‌واوى هه‌موو شتێكی كۆنیان پێوه دیار بوو. له‌و رێبازه‌یشدا له‌ژێر كاریگه‌ری كولتوورى رۆشنبیری (دادایزم) و (سوریالیزم) و بیرۆكه و هه‌ڵویسته‌كانیاندا بوون، كه شێتایه‌تی و گێچەڵپێكردن و مشتومڕى ئه‌ده‌بییان له خۆ ده‌گرت، له‌وباره‌وه به‌یاننامه‌ی گرووپی (كفری)، كه له 14ى ته‌ممووزى ساڵى 1971دا بڵاوبووه‌وه، به‌یاننامه‌یه‌ك بوو هه‌موو كه‌له‌پووری ئه‌ده‌بی كوردی زاره‌كی و نووسراوی ره‌ت ده‌كرده‌وه و گاڵته‌ى به‌وه ده‌كرد كه (به كولتوورى رۆشنبیرى، یان ئه‌ده‌بی) ناو ده‌برا و، شیعری كوردى به مه‌یموون ده‌چواند. پێویست بوو ئه‌م مه‌یموونه دواكه‌وتووه له‌سه‌ر ده‌ستی ئه‌ندامانی گرووپه‌كه ببێته مرۆڤێكی هۆشمه‌ند و هزره‌ڤان، واته گرووپى (كفری) وه‌ك له به‌یاننامه‌ى ناوبراودا ئاماژه‌ى پێ كراوه. ئه‌م گرووپه به شێوه‌یه‌كی نوێخوازانه ده‌یاننووسی و شێتگیرانه به‌رگرییان لێ ده‌كرد و لەگەڵ ڕێڕە‌و و كاروانه‌كه‌یدا به‌ره‌و پێشه‌وه هه‌نگاویان ده‌هاوێشت، به شته نه‌رێنی و ئه‌رێنییه‌كانیشییه‌وه.
هه‌رچى گرووپى نوێخوازى (روانگه)یه، ئه‌وه به‌یانامه‌كه‌ى خۆیان له 25/4/1970دا له شارى سلێمانی پایته‌ختی رۆشنبیرى كوردی و قه‌ڵاى نه‌به‌ردی و پاڵه‌وانیه‌تی نه‌ته‌وه‌یی كورد ده‌ركرد، به‌یاننامه‌كه‌یش به شێوه‌یه‌ك بوو هه‌ندێك لاوازی تێدا به دى ده‌كرا، له‌سه‌ر بنه‌ماى هه‌ندێك رێبازی سیاسی نه‌ته‌وه‌یی دامه‌زرابوو، كه بانگهێشتی بۆ یه‌كگرتن و یه‌كبوونی نه‌ته‌وه‌یی كورد و به‌رگریكردن له ئازادى گه‌ل و نیشتمان و به‌پیرۆززانینی كه‌له‌پوورى كوردى ده‌كرد، پاشان شۆڕشكردن و هه‌ڵگه‌ڕانه‌وه له هه‌ندێك رێباز و جۆرى سواوى ئه‌ده‌بی و ده‌روازه كردنه‌وه له به‌رده‌م نوێخوازى ئه‌ده‌بی و رۆشنبیری له جیهاندا، ئه‌ویش له‌پێناوى گه‌یاندنی رۆشنبیرى كورد به‌و لووتكانه‌ى رۆشنبیری جیهانی پێیان گه‌یشتووه. به كورتی ده‌توانین به‌یاننامه‌كه‌ى گرووپی (روانگه) به به‌یاننامه‌یه‌كی (نه‌ته‌وه‌یی- رۆشنبیرى) نوێخوازى و نوێكردنه‌وه ناو ببه‌ین، كه هه‌موو شتێكی كۆن ڕەت ناكاته‌وه، ئه‌ویش له تێڕوانینێكی نه‌ته‌وه‌یی و نیشتمانییه‌وه.
هه‌ردوو گرووپه‌كه له‌لایه‌ن سه‌له‌فییه‌كان و پابه‌ندبووانی ئایدۆلۆژییه سیاسی و نه‌ته‌وه‌ییه جۆراوجۆره‌كانه‌وه دووچارى شه‌ڕ و گێچەڵپێكردنێكى دژوار بوونه‌وه و له‌لایه‌ن ره‌خنه‌گرانى ناودار و نیوچه‌ره‌خنه‌گر و خوێنه‌رانی زیره‌ك و نیوچه‌خوێنه‌رانه‌وه ره‌خنه‌یه‌كی توندیان لێ گیرا، هه‌ردوو گرووپه‌كه ده‌مه‌قاڵێیه‌كی توندیان لەگەڵ نه‌یارانی نوێخوازى و لایه‌نگرانی كۆندا كرد، به‌ڵام ئاكام هه‌ردووكیان سه‌ركه‌وتن و هه‌ندێك له ئه‌ندامانی هه‌ردوو گرووپه‌كه چه‌ند ده‌قێكی نوێخوازانه‌ى نه‌مریان له جوگرافیاى ئه‌ده‌بی نوێى كوردیدا تۆماركرد، جێى ئاماژه‌یشه، كه ده‌مه‌قاڵێیه‌كی دژواریش له‌نێوان هه‌ندێك له ئه‌ندامانی هه‌ردوو گرووپه‌كه، گرووپى (كفرى) و گرووپى (روانگه)دا به‌رپابوو، كه تا ئێسته‌یش ئاگره‌كه‌ى لێره و له‌وێ دووكه‌ڵى لێ به‌رز ده‌بێته‌وه. ئه‌ویش له‌به‌ر ئه‌وه‌ى هه‌ر گرووپه له لایه‌ك و هه‌ندێك له ئه‌ندامانی هه‌ردوو گرووپه‌كه‌یش خۆیان له كرده‌ى نوێخوازى كوردی له رووى تیورداڕێژى و جێبه‌جێكردنه‌وه به پێشه‌نگ ده‌زانن.
له ده‌ره‌وه‌ى ئه‌و دوو گرووپه‌یش له‌و ساڵانه‌دا چه‌ند ناوێكى ده‌ركه‌وتووى شیعری په‌یدابوون، له گرنگترین ئه‌و ناوانه‌یش: (ئه‌نوه‌ر قادر محه‌مه‌د)، (عه‌بدوڵڵا په‌شێو)، (سه‌ڵاح شوان)، (سه‌لام محه‌مه‌د)، (ره‌فیق سابیر)، (عه‌بدوڵڵا عه‌باس)، (سامى شۆڕش)، (دڵشاد مه‌ریوانى)، (محه‌مه‌د حه‌مه باقی)، (سه‌عدوڵڵا په‌رۆش)، (فه‌رید زامدار)، (محه‌مه‌د عومه‌ر عوسمان)… تاد، هه‌ریه‌كه‌یان توانییان نوێخوازى خۆیان له بوارى شیعردا له‌و چامه و كۆشیعرییانه‌وه بسه‌لمێنن، كه له‌و ساڵانه و پاشتر بڵاویان كردنه‌وه. هه‌ر یه‌كه‌یشیان به شێوازى تایبه‌تی خۆی بوون به به‌شێك له جه‌سته‌ى نوێخوازى كوردی. ناشێت باسى شیعری نوێى كوردى و هه‌وڵه‌كانى نوێخوازى و نوێكردنه‌وه له سه‌ره‌تا و ناوه‌ڕاستى حه‌فتاكانى سه‌ده‌ى رابردوو بكرێت بێ ئه‌وه‌ى ئاماژه به ڕۆڵ و هه‌وڵ و كۆششه‌كانى ئه‌و ناوانه نه‌كرێت له ده‌وڵه‌مه‌ندكردنى شیعری نوێى كوردیدا. شانبه‌شانى ئه‌و ناوه پرشنگدارانه له كۆتایی حه‌فتاكان و سه‌ره‌تاى هه‌شتاكاندا چه‌ند ناوێكى دیكه په‌یدا بوون، به‌م شێوه، یان به‌و شێوه، له سه‌رخستن و په‌ره‌پێدانى كرده‌ى نوێخوازیدا به‌شدارییان كرد، بۆیه داواى لێبووردنیان لێ ده‌كه‌م، كه له‌به‌ر كورتیی ئه‌م وتاره نه‌متوانی ناویان بهێنم و باسی ڕۆڵی هه‌ر هه‌موو ئه‌و ناوه به‌هره‌دارانه‌ى میرنشینی نوێخوزاى شیعری كوردی له باشوورى كوردستان بكه‌م، كه له یه‌كه‌مین جه‌نگی جیهانییه‌وه به زۆر به ده‌وڵه‌تی عێراقه‌وه لكێنراوه، یان با به ڕوونی بڵێین له ئاكامی پیلانی به‌ریتانیا بۆ رازیكردنی رژێمه كۆنه‌په‌رسته‌كانی ئه‌و سه‌رده‌مه‌ى ناوچه‌كه، هه‌روه‌ها به‌ریتانیاى نامه‌زن له‌وه‌یشدا درێغی نه‌كرد به بۆمبه ئاسمانی و زه‌مینییه‌كانی خاكی كوردستان به گشتی و شارى (سلێمانی) به تایبه‌تی بۆردوومان بكات، له‌پێناوى نه‌هێشتنی هه‌موو كۆسپه‌كان بۆ سه‌رخستنی ئه‌و پیلانه ڕەشە.
(3)
له هه‌شتاكانى سه‌ده‌ى رابردوودا له هه‌ولێر (گرووپى شیعریی پێشڕه‌و: عه‌باس عه‌بدوڵڵا یووسف، جه‌لال به‌رزنجى، ئه‌نوه‌ر مه‌سیفى، هاشم سه‌ڕاج، محه‌مه‌د باوه‌كر)، له‌سه‌ر ده‌ستی ئه‌و كۆمه‌ڵه شاعیره دامه‌زرا، كه به‌هیوا بوون وه‌رزێكی باشتر بۆ شیعری كوردی بێننه كایه‌وه. هه‌ندێك له شاعیرانی ئه‌م گرووپه توانییان گۆڕانكاری نوێ له نه‌خشه‌ى شیعری نوێى كوردی به‌رپا بكه‌ن، ئه‌وه بوو (عه‌باس عه‌بدوڵڵا یووسف) له ناوه‌ڕاست و له كۆتایی حه‌فتاكانی سه‌ده‌ى رابردوودا دوو كۆشیعری پڕ له ته‌كنیك و ته‌كتیكی نوێخوازانه‌ى بڵاوكرده‌وه، بریتی بوون له (ئاو: 1974) و (لم نیازمه: 1978)، هه‌ردوو كۆشیعره‌كه جێى په‌سه‌ندى لایه‌نگرانی نوێخوازى و گاڵته‌پێكردنى لایه‌نگرانی كۆن بوون. ئه‌و دوو كۆشیعره له ده‌رگه‌دانێكی نوێى ده‌روازه‌كانی نوێخوازى شیعری كوردی بوون له‌و ماوه‌یه‌دا.
له ده‌ره‌وه‌ى بازنه‌ى ئه‌م گرووپه‌یش چه‌ند ناوێكی دیكه‌ی شیعری ده‌ركه‌وتن له‌وانه‌یش (سه‌باح ڕەنجدەر)، كه چامه درێژه نایابه‌كه‌ى: (زێوان) ناوه‌ندی شیعری كوردیی هه‌ژاند. (قوباد جه‌لی زاده)، (نه‌ژاد عه‌زیز سورمێ)، (نه‌وزاد ره‌فعه‌ت)، (كه‌ریم ده‌شتی) و ئه‌وانی دیكه، كه بوار نییه لێره‌دا ناویان بهێنین…
حه‌زم ده‌كرد به دوورودرێژى له‌باره‌ى هه‌ریه‌ك له‌و شاعیرانه‌وه بدوێم له‌م وتاره‌دا ناویان براوه، به‌ڵام ئاكام به باشم زانی لێره‌دا به كورتی له‌باره‌ى شاعیرى تایبه‌تمه‌ند و جیاكار (سه‌باح ڕه‌نجده‌ر) و چامه درێژه‌كه‌ى (زێوان) به تایبه‌تی و كۆشیعره‌كه‌ى به گشتی، كه له‌م رۆژانه‌دا بڵاوبووه‌ته‌وه، بدوێم.
(زێوان) له مانگی حوزه‌یرانی ساڵى 1988 بڵاوبووه‌وه و به بڵاوبوونه‌وه‌ى ناوه‌ندى ئه‌ده‌بى و شیعری كوردی هه‌ژاند و ناڕه‌زامه‌ندی و ره‌خنه‌لێگرتنی هه‌ندێكی لێ كه‌وته‌وه له ئاكامی زێده‌ڕۆیی و ئه‌وپه‌ڕگیری له به‌كارهێنانی زمانێكی ته‌جریدی و په‌لكوتانی به‌ره‌و كه‌ش و مه‌وداى ناواقیعییانه‌ى نامۆ له رۆشنبیری و بۆچوونی ئه‌و چه‌ند كه‌سه، چونكه ئه‌م جۆره زمانه و ئه‌م جۆره وێنه شیعرییانه و نغرۆبوونی ته‌مومژاوى له ئه‌ندێشه و وێناكردن و رامان و تێڕوانین جۆره شۆكێكی لاى خوێنه‌ران و رۆشنبیره ئاساییه‌كان دروست كرد:
منداڵیی هێشتان ناونه‌نراوم له‌سه‌ر رانی
ئه‌و رێیانه‌ى ده‌بنه حه‌كایه‌ت
خۆى ده‌گێڕێته‌وه
باوكه باڵنده بۆ سێبوورى باڵه ئاره‌قه كردووه‌كانت
له‌ناو لكه‌كانى دره‌ختى نێوان
دوو شه‌قامى نیوه چۆڵ هه‌ڵخه
ئه‌و ئاوه‌م له‌گه‌ڵ زیاد و كه‌مكه
له گه‌شتێكى دووبه‌ختى هاوڕێم بوو
دایكه باڵنده تۆش ئه‌و ئاوێنه نووستووه‌م
بۆ بهاوێ ناو قه‌دى دووگرد
قیژه‌ى یه‌كه‌مین كتێب
له‌ناو چاڵه‌به‌فره‌كان گوێى زرینگاندمه‌وه
به‌ڵام له لایه‌كی دیكه‌وه، ئه‌م چامه‌یه سه‌رنجی زۆر رۆشنبیر و خوێنه‌رانی به لاى خۆیدا ڕاکێشا و ئه‌ندێشه و وێنه و تێڕوانین و رێتمه گۆكراوه نوێیه‌كان، كه شاعیر له (زێوان)دا به‌كارى هێناون، واقوڕماوى كردن. ژماره‌یه‌ك له شاعیر و ره‌خنه‌گر و خوێنه‌رانى شیعر به خراپی و به باشی له‌باره‌ى چامه‌كه‌یان نووسی. (من به خۆم ئه‌و چامه‌یه به یه‌كێك له دیارترین چامه‌كانی هه‌شتاكانی سه‌ده‌ى رابردوو و به یارییه‌كی ئەزموونگەریی جوان و هه‌وڵێكی شیعرییانه‌ى راسته‌قینه داده‌نێم بۆ ده‌رچوونێكی دیكه له بازنه‌ى لاساییكردنه‌وه و هه‌نگاوهاویشتنه ناو زه‌مینه‌یه‌كی نوێی دیكه‌وه شانبه‌شانی هه‌وڵه نوێخوازییه‌كانی دیكه له هه‌شتاكانی سه‌ده‌ى بیسته‌م)، كه له‌سه‌ر ده‌ستی كۆمه‌ڵێك له شاعیره لاوه‌كانی ئه‌و ماوه‌یه‌دا روویان دا: (عه‌باس عه‌بدوڵڵا یووسف)، (هاشم سه‌ڕاج)، (ئه‌نوه‌ر مه‌سیفی)، (جه‌لال به‌رزنجی)، (قوباد جه‌لی زاده)، (نه‌ژاد عه‌زیز سورمێ)، (نه‌وزاد ره‌فعه‌ت)، (محه‌مه‌د باوه‌كر) و ئه‌وانی دیكه. به‌بۆنه‌ى ده‌رچوونی ته‌واوى كۆشیعری شاعیری تایبه‌تمه‌ند و جیاكار (سه‌باح ڕه‌نجده‌ر)، كه كۆشیعرێكه له دوو به‌شى گه‌وره پێكدێت به‌سه‌رناوى (سى ساڵ شیعر) ده‌ڵێم: خۆزگه (سه‌باح ڕه‌نجده‌ر) ده‌یتوانی له‌و شێوازه شیعرییه‌ى خۆى تێپه‌ڕێنێت، كه له نۆبه‌ره شیعرییه تایبه‌تمه‌ند و جیاكاره‌كه‌ی (زێوان)دا تاقیكردووه‌ته‌وه و شێواز و قاڵب و جۆرى دیكه‌ى شیعریی تاقی ده‌كرده‌وه، تا له‌ناو یه‌ك جۆره شێوازى شیعریدا گیری نه‌ده‌خوارد، چونكه شیعر هێڵێكی ته‌ریب نییه، به‌ڵكو دره‌ختێكی پێگه‌یشتووه، ره‌گ و ریشه‌كانی چه‌سپاو و جێگر لكه‌كانی په‌رتوبڵاو و بێشومارن. پاش بڵاوبوونه‌وه‌ى ته‌واوى كۆشیعرییه‌كه‌ى. كاتی ئه‌وه هاتووه شێواز و جۆرى نوێى دیكه‌ى شیعری تاقی بكاته‌وه. بۆ ئه‌وه‌ى گوێى خوێنه‌رانی پێ بهه‌ژێنێت و پێپلكه‌ى ژێر پێ و هه‌ست و نه‌ستیان بله‌رزێنێت، به خۆى شیعر هه‌ژان و له‌رزین و له‌و جۆره شته‌یه.
له‌تیف هه‌ڵمه‌ت
له عه‌ره‌بییه‌وه: نه‌به‌ز گه‌رمیانى
كانوونی دووه‌می 2012 سلێمانی
—————————————-
سەرچاوە:
گۆڤاری (گەلاوێژی نوێ – عەرەبی)، ژمارە (٣٢)، ساڵی ٢٠١٢، ل: ٧٤-٧٨
Dengekan
دەنگەکان وەک رۆژنامەیەکی ئەلکترۆنی لەپێناوی فەراهەمکردنی سەکۆیەکی ئازاد بۆ دەنگە جیاوازەکان لە ١ی حوزەیرانی ٢٠٠٢ دەستی بەکارکردن کردووە لە شاری تۆرنتۆ. دەنگەکان بە رۆژنامەی خۆتان بزانن و لەرێی ناردنی بابەتەکانتانەوە بەرەو پێشی بەرن لەپێناوی بنیاتنانی کۆمەڵگەیەکی هۆشیار و ئازاد و یەکساندا.
