حیزب لە ئاوێنەی شۆڕشی ژن، ژیان ئازادیدا..حەمید تەقوایی.. وەرگێڕانی: کاوە عومەر
دەقی وتاری حەمید تەقوایی لە ڕێوڕەسمی یادی ٣٢ ساڵەی حیزبدا، یۆتۆبۆری سوید
١١ئازەر، ٢ی دێسەمبەری ٢٠٢٣
ڕێگەم بدەن بەخێرهاتنی هەمووتان بکەم. زۆر خۆشحاڵم کە ئەمشەو لەگەڵتانم و هیوادارم بتوانین گفتوگۆیەکی باشمان هەبێت چونکە دوای وتارەکەدا پرسیار و وەڵاممان دەبێت. بەهەر حاڵ زۆر دڵخۆشم کە لێرەم و هیوادارم گفتوگۆیەکی باشمان هەبێت.
ئەمە کۆبوونەوەیە بە بۆنەی ٣٢ ساڵەی دامەزراندنی حزبی کۆمۆنیستی کرێکاریەوە. بەڵام حیزب بە جیا لە پێشهاتەکان و ئەو شۆڕشەی کە ئەمڕۆ دەگوزەرێت شیکاری ناکرێ. هەر لەبەر ئەم هۆکارە، ناونیشانی ئەم وتارە حیزبی کۆمۆنیستی کرێکاری و شۆڕشی ژن، ژیان ئازادییە. هیوادارم بتوانم لە ئاوێنەی شۆڕشدا حیزبتان پیشان بدەم.
سەرەتا پێویستە یادێک لەهەموو ئەو ئازیزانە بەینەوە کە لەم شۆڕشەدا، لەماوەی ساڵ و نیوەی دواییدا گیانیان لەدەستدا. لە مەهسا و مەهساکان، ساریناکان، نیکاکان، خودا نورەکان، کیانەکان و سەدان کەسی تر کە لە ڕێگای ئازادی و ڕزگاریدا لە خاک وخوێن هەڵکێشران. وە با هەموو قوربانیانی ئەم ٤٠ ساڵە یاد بکەینەوە کە ڕاپەڕین و کەوتنە سەر زەوی ، لە سێدارە دران و لە ساڵانی شەستەکان و لە شۆڕشی١٣٩٨ و لە ئابانی ١٣٩٨ و لە ١٣٩٦ و لە تەواوی ئەو ماوەیەی کە ئەم حکومەتە دۆزەخییە دەسەڵاتی بەدەستەوەگرت، خۆیان بەدەستەوە نەدا، دژی وەستانەوە و خەباتیان کرد. یادی هەموو ئەم ئازیزانە هەمیشە لەگەڵمانە. ئێمە نە لێ خۆش دەبین و نە لەبیری دەکەین.
به هه مان شێوه پێویسته سڵاوی خۆم بۆ هه موو تێکۆشەران و هەڵسوڕاوانی ئه م شۆڕشه مه زنه بنێرم که بێ وه ستان هاتنه سەر شەقامەکان و سنگی خۆیان کردە قه ڵغان و خه باتیان کرد و تا ئێستاش سه رقاڵی ڕێکخستن و بەره وپێشبردنی ئەو شۆڕشه شکۆداره ن. بۆ هەموو خوێندکاران و قوتابیان، بۆ هەموو گەنجان، بۆ هەموو داواکاران و بزووتنەوەی دادخوازی، بۆ هەموو ئەو ژنانەی کە خەریکی بەرەوپێش بردنی بزووتنەوەیەکی زەبەلاحی بێ حیجابین، بزووتنەوەیەک کە تا ڕیشەی ئەم حکومەتە تاوانکارە دەبڕێت؛ بۆ ئەو کرێکارانەی کە بە شورای ناڕەزایەتییەکانیان لە کەرتە جیاجیاکانی پیشەسازی نەوت دەستیان بە ناڕەزایەتی بەرفراوان کردووە و بەردەوامن، بۆ ئەو مامۆستا و خانەنشینانەی کە ئاڵای بژێوی و کەرامەتیان بۆ هەموو کۆمەڵگە هەڵکردووە، بۆ هەموو هونەرمەندان، سینەماکاران، نووسەران ، ئاوازدانەران و گۆرانیبێژان کە کولتوورێکی ناڕەزایی ناوازەیان خوڵقاندووە- نەک هەر لە مێژووی شۆڕشی ئێراندا، بەڵکو لە مێژووی جیهاندا. کولتوورێک کە گەرەنتی پێشکەوتن و خەباتی بەردەوام بۆ ڕزگاری کۆمەڵگا بکات؛ بۆ هەموو خەڵکی ئێران کە بەبڕیاریانداوە تەور لە ڕیشەی ئەم حکومەتە بدەن. سڵاو بۆ هەموو ئەو ئازیزانە دەنێرم و هیوای پێشکەوتن و سەرکەوتنیان بۆ دەخوازم.
باسەکە ئەوەیە کە ئەو شۆڕشەی دەستی پێکردووە، شۆڕشی ژن ژیان ئازادی، بەها و ئامانج و کولتوور و هونەرێکی شۆڕشگێڕانەی لەگەڵ خۆی هێناوەیە پێشەوە و لە ئاستی جیهانیدا بەرزی کردەوە، کە لە مێژوودا ناوازەیە. شۆڕشگێڕانەیە – وەک دروشمی سەرەکییەکەی ڕایدەگەیەنێت – بۆ “ژن ژیان ئازادی “. هەرکام لەو وشانە ئاماژەیە بۆ ئەو خەبات و تێکۆشانانەی کە لەماوەی ئەم ٤ دەیەیەدا، لە ماوەی ٤٥ ساڵی ڕابردوودا لە کۆمەڵگادا بەردەوام بوون و دواجاریش، ئەمڕۆ خاڵی لوتکەکەشی شۆڕشی ژن ژیان ئازادییە. لەم سێ وشەیەدا ژن ژیان ئازادی خۆی کورت دەکاتەوە. ئەم دروشمە دەبێتە جیهانی و سەرنجی جیهان بۆ لای خۆی ڕادەکێشێت، چونکە ئاماژەیە بۆ بەها مرۆییە جیهانیەکان. دەتوانم بڵێم ئەمە یەکەمین شۆڕشە لە مێژووی ئێراندا و بە بوێرییەوە دەتوانم ئەوە بڵێم لە مێژووی جیهاندا کە ڕاستەوخۆ دەبێتە هۆی ڕزگاربوونی مرۆڤ لە هەموو سنووردارکردنێک، لە هەموو هەڵاواردنێک، لە هەموو خورافاتە ئاین و نا ئاینییەکان، لە هەموو شتە پیرۆزەکانی تر جگەلە ئینسانی ئینسانیەتمان نیە. ئێمە ئەمەمان نەبوو. لە ئێراندا لە سەردەمی شۆڕشی دەستووردا باس لە دەستوور و مەجلیس و ڕزگاربوون لەو کۆمەڵگە دواکەوتووی سەدەی ناوەڕاستی فیۆداڵی تا سەدەی بیستەم و سەردەمی نوێ بوو. زۆر پێشکەوتنخواز بوو، بەڵام لە ڕاستیدا دیموکراسی پەرلەمانی دەویست، ئازادی دەویست، دادپەروەری دەویست، یاسای دادوەری مۆدێرن دەویست، دەیویست یاسای کۆمەڵایەتی مۆدێرن لە ڕۆژئاوا وەربگیرێت. شۆڕشێک بوو سەرکەوتنی بەدەست نەهێنا و لە نیوەی ڕێگادا ڕاگیرا، بەڵام لەسەر بنەمای ئەم جۆرە داواکاریانە بوو.
لە سیەکانی سەدەی ڕابردوودا لە ئێران خەباتێک لە دژی دەسەڵاتی کۆلۆنیالیزم کە دەستی بەسەر پیشەسازی نەوت و هەموو سەرچاوەکانی سەروەت و سامانی ئێراندا گرتبوو، ڕوویدا. کۆمەڵگا دەیویست لەم هەژموونە ڕزگاری بێت، دەیویست پیشەسازی نەوت بە نیشتمانی بکات، بە نیشتمانیکردنی پیشەسازی نەوتیش بەجۆرێک ڕزگارکردنی کۆمەڵگا و بەرەپێشچوونی لەخەیاڵدا بوو.
شۆڕشی ١٣٧٩ دژی دەسەڵاتی پاشایەتی و بۆ گەیشتن بە کۆمەڵگایەکی ئازاد و یەکسان بوو. تا ڕادەیەکی زۆر هاوشێوەی شۆڕشی ئەمڕۆ بوو، بەڵام شۆڕشی ئەمڕۆ تەنیا دژی کۆماری ئیسلامی نییە. تەنها دژی ئایین نییە. چل ساڵە ژیانی مرۆڤەکان بە هۆی ئایینەوە وردووخاشکردووە،شێواندووە ، ڕێک گوشیووە، هەر بۆیەش تایبەتمەندییەکی گرنگی شۆڕش دژە ئایینی بوونە. بەڵام هەروەک چۆن کاتێک فشار دەخەیتە سەر ئیسپرینگێک و ڕایدەکێشیت بۆ دواوەو و بەرەڵەی دەکەیت و باز دەداتە پێشەوە و مەودایەکی دوور لە پێگەی پێشووی خۆی دەفڕێت، کۆمەڵگای ئێرانیش، بەشێوەیەک کۆماری ئیسلامی گوشیووە بەرەو بنی دۆزەخ بردووە کە کاتێک هەڵدەستێتەوە ئەم زنجیرانە دەشکێنێت، سەدان هەنگاو لە پێش پێشکەوتووترین کۆمەڵگا شارستانییەکانی جیهانەوە دەبێت.
دروشمی ژن ژیان ئازادی ، جازیبەیەکی جیهانی هەیە، چونکە دروشمێک نیە تەنها لە دژ دیکتاتۆرێتی جیهانی سێیەمی، دیکتاتۆریەتی ئایینی، دیکتاتۆریەتی کۆمەڵگە دواکەوتووە ناپیشەسازیەکان. بەڵکو دروشمێکە کە لە دڵی هەر ئەم ڕۆژئاوای بەناو پێشکەوتووە و لە ئەوروپا و ئەمریکای باکووردا دڵەکانی ناچار بەلێدان کردووە و سەرنجیانی بۆ خۆی ڕاکێشاوە ئەم شۆڕشەیە کەنەک هەر دەیەوێت کۆماری ئیسلامی ڕاماڵێت،بەڵکو دەیەوێت لەسێدارەدان نەهێڵێت نەک تەنها دەیەوێت ژنان پابەند نەبن بە یاسا ئاینییەکانەوە، بەڵکو دەیەوێت ژن لە سەری کۆمەڵگادا بێت، یەکسان بن لەگەڵ پیاوان و بە هەموو ڕێز و کەرامەتی ئینسانییەوە لە کۆمەڵگادا بناسرێت. لە یاساکاندا نوێنەرایەتی بکرێت و ژیانێکی مرۆیی هەبێت. ڕزگارکردنی ژنان نەک هەر لە کۆت و بەندەکانی ئیسلام، بەڵکو ڕزگارکردنی لە کۆت و بەندەکانی هەر جۆرە پیاوسالارییەک، هەر جۆرە بیرکردنەوەیەک کە ژن دەبەستێتەوە کە لە هەموو جیهاندا نموونەی دەبینیت. هەروەک چۆن لە ڕۆژئاوادا بزووتنەوەی “می توو”مان هەبوو و چەندین بزووتنەوەمان هەبوو کە بۆ ماوەیەکی زۆ ئامانجیان ئازادکردنی ژنان بوو لە هەموو جیهاندا. هەر بەو هۆیەوەیە کە دروشمی ژن ژیان ئازادی سەرنجی هەمووان ڕابکێشێت. ئازادی ژن ڕاستەوخۆ پەیوەستە بە ئازادیی هەموو کۆمەڵگا و بە ڕزگاریکردنی هەموو کۆمەڵگا و بە ژیانەوە.
ئەمە دروشمێکە بۆ ژیان، نەک هەر دژی دۆزەخی هەژاری و نەهامەتی کە کۆماری ئیسلامی لە ئێران دایمەزراندووە، بەڵکو دژی ئەو خۆپارێزییە ئابوورییەی کە هەموو جیهانی گرتووەتەوە. بۆ بەرگریکردن لە بژێوی و کەرامەتی هەموو ئەو کەسانەی کە لەژێر هەژموونی خۆپارێزی ئابووری و نوسخەی بانکی نێودەوڵەتیدان ” کار بکەن زەحمەت بکێشن و دەنگتان نەبیستن”. ژیان واتە ئازادی لە ڕێگری ئابووری، ئازادی لە کۆیلایەتی کرێ، ئازادی لە بەبارمتەگرتنی ژیان و نان و بژێوی بۆ کارکردن. ژیان واتە ئازادی لەمانە. ژیان بەو مانایەی کە تەنیا لە کۆمەڵگەیەکی دوور لە جیاکاریدا، نەک هەر جیاکاری یاسایی و مەدەنی، بەڵکو دوور لە جیاکاری کۆمەڵایەتی و ئابووری و چینایەتی، بەدی دێت. “ژن ژیان ئازادی” دروشمێکە، بەڵام کۆمەڵگا زیاتر لە ٤ دەیە خەبات بۆ هەریەکێک لەمانە دەکات.
ڕەنگە بڵێیت، باشە، ئەم شۆڕشە کە بەو گەورەیی و ئیعتیبارەوە دەستی پێکرد، ئێستا کەم بووەتەوە. ئێستا ئیتر هەواڵێک لەخۆپیشاندان و ڕێپێوانی بەشکۆی شەقامەکان نەماوە. وا دیارە کۆماری ئیسلامی خەریکە کۆنترۆڵی دەکات. بەڵام شۆڕش تەنیا سنووردار نابێتەوە بە خۆپیشاندان و ڕێپێوانەوە. ئەوەی گرنگە ئەوەیە کە تا ئێستا کەش و هەوای سیاسی و بارودۆخی سیاسی و کۆمەڵایەتی لە کۆمەڵگادا هێندە پێچەوانە بووەتەوە کە کۆماری ئیسلامی کێشکردووە بۆ لاوازترین پێگەی خۆی و کۆمەڵگای بەرەو ئیرادەدارترین و هێرشبەرانەترین پێگەی لە تێکۆشانی دژی کۆماری ئیسلامی و لە دژی هەموو ئەو هەڵاواردنانەی کە کۆماری ئیسلامی دەیپارێزێت.
ئەو وێنەیەی کە دونیا پێشتر لە ئێران هەیبوو، “وڵاتێکی ئیسلامی” بوو، بەرگریکارێک بوو لە تیرۆریستان، کۆمەڵگایەک کە خۆیان حیجابیان هەڵبژاردووە، ئیسلام و حیجاب کەلتووری خۆیانن و هتد. لەم کۆمەڵگای ڕۆژئاوادا تەنانەت ژنی فێمینیستمان هەبوو کە حیجابیان بە هێمای کولتووری ئێرانی دەزانی و کاتێک دەیانویست بەرگری لە ژنانی ئێرانی بکەن، حیجابیان لەبەر دەکرد. لەبیرمە لە شاری مۆنتریال لە کەنەدا ئەو ڕۆژەی کە بەڕۆژی جیهانی حیجابیان دانابوو، فێمینیستەکان حیجابیان لەبەر دەکرد. ئەوانەی کە لە ماوەی ڕۆژانی تردا بێ حیجاب بوون، حیجابیان لەبەر دەکرد وەک نیشانەی بەرگریکردن لە کولتووری ئیسلامی بە تێزی “دیالۆگی شارستانیەتەکان”. وە حیجاب بوو بە سیمبول بۆ تەنانەت هێزە لیبراڵەکان، بۆ نموونە هێزە چەپەکان، بەشێک لە فێمینیستەکانی جیهان بۆ ئەوەی بەم شێوەیە هاوسۆزی خۆیان لەگەڵ ژنانی ئێران ڕابگەیەنن.
شۆڕشی ژن ژیان ئازادی هەموو ئەم وێنەیەی هەڵوەشاندەوە. وە لابردنی حیجاب و قژبڕینی ناو پەرلەمانەکان، لای کەسایەتیەکان، ڕوخسارە ناسراوەکان، ئەکتەر، نووسەران. بە لابردنی حیجاب و بڕینی قژیان ڕایانگەیاند کە بەرگری لە شۆڕشی ژن ژیان ئازادی دەکەن. وە حیجاب ڕەتکرایەوە و کرا بە شتێکی نەرێنی، بۆ ئەوشتەی کەبەڕاستی هەیە، بەکۆت وبەندێک کە بەڕاستی لەدەست وپێی ژناندایە لە هەموو وڵاتاندا. لە قۆناغە ئامادەییەکان، لەو قوتابخانانەی کە منداڵی ئاوارەکانی هەڵاتوو لە وڵاتانی ئیسلامی ئامادەبوون، شوێنی نوێژکردنیان دروست دەکرا، لە پۆلەکاندا بە حیجابەوە دەردەکەون، لە ژووری نانخواردنی قوتابخانەشدا حەرام و حەڵاڵیان دەکرد و هتد. هەموو ئەمانە بەسەر یەکداشێوان. وە حیجابەکە ڕەتکرایەوە. حیجاب وەک ئاڵای ئیسلامی سیاسی ناسێندرا و ڕەتکرایەوە. دەرکەوت نەک هەر ئەم حکومەتە، وەک خۆیان گوتیان حکومەتی خەڵکی ئێران نییە (دەیانگوت کۆمەڵگای ئێران ئیسلامییە و شایەنی ئەم حکومەتەیە). بەڵکو کۆمەڵگای ئێران ١٨٠ پلە دژی کۆماری ئیسلامییە. دژە ئایینترین و بێدینترین و عەلمانیترین و مۆدێرنترین و پێشکەوتنخوازترین کۆمەڵگا کۆمەڵگەی ئێرانە. جەماوەری خەڵکی ئێران خاوەنی پێشکەوتنخوازترین پێگە و ئایدیاڵە و جیهان ئەمەی بینی. وە کڵاوەکەی داکەند بۆ ڕێزگرتن لە ژنانی ئێران و خەڵکی ئێران. شۆڕشی ئێران بە یەکەمین شۆڕشی ژنان لە مێژوودا ناوی لێنرا.
ئەم شۆڕشە وەک پارادایمێکی سیاسی، وەک فەزای سیاسی، وەک گوتارێکی جیهانی زیندووە. و کۆماری ئیسلامی خستە لاوازترین پێگەی خۆیەوە. ئه وه ی ئه مڕۆ سیاسه ته کانی کۆماری ئیسلامی دیاری ده کات، ساڵی ڕابردوو نییه ، به ڵکو ئه و ئاینده یه که ده زانێت مه رگی به م زووانه دێت. ئەوە ئایندەیە کە دەزانێت شۆڕش بۆی ئامادە کردووە. ئەوە ترسی ئایندەیە کە هەڵوێستەکانی ئەمڕۆی کۆماری ئیسلامی ڕوون دەکاتەوە. ئەوان خۆیان لە ئێمە باشتر دەزانن کە ئەوان خۆریان لە ئاوابووندایە، دەبێ بڕۆن، کۆمەڵگا بڕیاری تێک شکاندنی ئەم سیستەمەی داوە. ئەوان ئەمە دەزانن. درەنگ یان زوو کۆمەڵگا دەتەقێتەوە. جارێکی تر دەتەقێتەوە و ئەمەش کۆنتڕۆڵ ناکرێت. ئەوان ئەمە دەزانن. شۆڕش دەگەڕێتەوە، دەگەڕێتەوە سەر شەقام بەم کولتوورە دەوڵەمەندەی کە خوڵقاندوویەتی – ئەمڕۆ لێرەدا هەندێک لەو سروودانەمان بیست و خوێندمانەوە- لەگەڵ ئەو کەسایەتیانەی کە خەڵاتی ئاشتی جیهانی، خەڵاتی مافی مرۆڤ و لەگەڵ ڕژێمێکی ڕسوادا کە لە هەندێک ناوەندە و دامەزراوە نێودەوڵەتییەکانیاندا دەرکراوە. کۆماری ئیسلامی بە تاوانبارترین ڕژێم ناسراوە و بە کردەوە تەنانەت ئەو حکومەتانەی کە هەمیشە بەرگریان لە کۆماری ئیسلامی دەکرد و تا ئێستاش دەیانەوێت پەیوەندی دیپلۆماسییان لەگەڵدا هەبێت لێرە و لەوێ دژی وەستاون. کاتێک ئارمیتاکان دەکوژرێن، کاتێک کارەساتێک ڕوودەدات، جارێکی دیکە دەنگیان بەرز دەکەنەوە. تەنانەت حکومەتی ئەمریکا و ئەو حکومەتانەی کە پەیوەندی باشیان لەگەڵ کۆماری ئیسلامیدا هەیە، دژی دەوەستنەوە.
ئەمانە دەستکەوتەکانی شۆڕشێکی مەزنن، کە دەبنە بناغە و پایەی بەردەوامی شۆڕش، و بۆ پێشکەوتنی زیاتر.
دەپرسن، ڕۆڵی حزبەکان لەم کارەدا چییە؟ دەڵێی “ئێوە لە مەراسیمی ساڵیادی حیزبدا ئەم قسانە دەکەن نەک لە مەراسیمی ساڵیادی شۆڕش”دا. حیزبەکان لە کوێی ئەم وێنەیەدا جێیان دەبێتەوە؟ نەک هەر حیزبی ئێمە، بەڵکو بەگشتی حیزب و حیزبایەتی.
یەکەم شت کە لەم بارەوە دەبێ بیڵێم ئەوەیە کە شۆڕش لەلایەن حیزبەکانەوە ناکرێ. هەمیشە وتوومە شۆڕش دیاردەیەکی عەینی، بابەتییە، لەناکۆکیەکان لە دژایەتیەکان و هەڵاواردن و مەسەلە ڕاستەقینەکانی خەڵکەوە سەر دەردەهێنێت. هەموو شۆڕشەکان بەم شێوەیەن، بە شۆڕشی ژن ژیان ئازادیشەوە. بەڵام ئەمە بەو مانایە نییە کە هەڵوێست و سیاسەت و ئامانجی حیزبەکان پەیوەندییان بە شۆڕشەوە نییە.
دەبینیت هەموو لایەنێک ئەوەندەی ئامانجەکەی داوای دەکات ڕەخنە لە دۆخی ئێستا دەگرێت. کە دەیەوێت بگاتە ئامانجە تایبەتیەکەی خۆی. قووڵایی ڕەخنەی هەر لایەنێک لە بارودۆخی هەنووکەیی یەکسانە بە بەرزی داواکارییەکانی، هەرچەند داواکارییەکان بەرزەفڕتر، ئینسانیتر، ڕزگارکەرتر بن، ڕەخنە لە بارودۆخی هەنووکەیی قووڵتر دەبێتەوە. ڕیشەییترە. کەسێک کە تەنیا دەیەوێت گۆڕانکاری بچووک لە سیستەمدا بکات، بۆ نموونە شوێنی مەلا چاک و خراپەکان بگۆڕێت، یان زۆرترین عەلمانییەت بهێنێت و باقی سیستەمەکە لە شوێنی خۆیدا بهێڵێتەوە، تەنیا لەسەر لقەکانی دەسەڵات دەدات. وە هەرکەسێک بیەوێت ڕەگی ستەم و جیاکاری و نایەکسانی و خنکاندن نەهێڵێت دەست بۆ ڕەگ وڕیشە دەبات بۆ مرۆڤیش وەک مارکس دەڵێت ڕیشە مرۆڤ خۆیەتی. حیزبێک حیزبی ئەم شۆڕشەیە، کە لەگەڵ ئەم شۆڕشەدا نەهاتە مەیدان، بەڵکو لە مێژە بە دروشمەکانی، بە داواکارییەکانی، بە ئامانجەکانی و لە هەمووی گرنگتر بە پراکتیک و خەباتە بەردەوامەکانی پێشوازیی لە شۆڕش کردووە.
ئه مڕۆ ئه م شۆڕشه به رامبەر حیجاب به ڕز بووه ته وه و بزووتنه وه ی نه حیجاب یه کێکه له بواره گرنگه کانی شۆڕشی ئێستا و براوەیەکی سەرکه وتووه . بەگوێرەی خودی حکومەتەکان، ئێستا زیاتر لە ٧٠٪ی ژنان بێ حیجابن، دەستبەرداری حیجاب بوون. تەنانەت ژنانی ئایینی، ئەو ژنانەی کە تا ئێستاش خۆیان بە موسڵمان دەزانن و تەنانەت بە هەڵبژاردنی خۆیان حیجابیان لەبەر دەکرد، ئێستا وەک هاوسۆزی لەگەڵ بزووتنەوەی قەدەغەکردنی حیجاب دەستبەرداری حیجاب بوون. زیاتر لە ٧٠٪ ئافرەتان! کێ پێی وابوو کۆماری ئیسلامی لە سەرکاردایە و ژنان ئەم بەڵایەی بەسەردا دەهێنن؟
حیجاب تەنها پۆشاکێک نییە. شەڕی حیجاب تەنیا شەڕی ئازادی داپۆشین نییە. حیجاب ئاڵای حکومەتێکی ئیسلامی دواکەوتووی سەدەکانی ناوەڕاستیە کە هەموو کۆمەڵگای زیندانی کردووە. بە زیندانیکردنی ژنان، ئازادی زیندانی دەکات، ژیان زیندانی دەکات و “ژن ژیان ئازادی” لێرەدا بەستەرەکەیە. لێرەدا پەیوەندییەکە دەخەینە ڕوو. ئەو کۆمەڵگایە دەڵێت “ژن ژیان ئازادی” چونکە کۆماری ئیسلامی مافی ژنانی کردووە بە کۆت و بەند لە دەست و پێی هەموو کۆمەڵگا و هەموو خەڵک لە ژیانی ئابوورییان، لە ژیانی مەدەنییان، لە ژیانی کۆمەڵایەتیدا. شەڕی حیجاب واتە شەڕی شکاندنی هەموو پەیوەندییەکان.
ئەو حیزبەی کە زۆر پێش ئەم شۆڕشە دژی حیجاب ڕاپەڕی، حیجابی بە قەفەسێکی جوڵاو بۆ ژنان ناوبرد، حیجابی بە دیواری ئاپارتایدی سێکسی ناوبرد و ڕایگەیاند کە خەبات نەک تەنها لە پێناو ئازادیی ژنان، بەڵکو خەبات بۆ ڕزگاری ژنە کۆمەڵگا لە خەباتی دژی حیجاب دابڕاوە، ئەوە ئێمە بووین. لە مێژووی ئێمەدا خەبات دژی حیجاب دیارە، سووتاندنی حیجاب لەم وڵاتی سوێدە بەشێکە لە مێژووی ئێمە، خەباتیش دژی حیجاب تەنیا لە ٨ی ئازاردا نییە بەڵکوو هەموو ڕۆژەکانی ساڵ. ئێمە ئەو حیزبەین کە ڕۆژی جیهانی خەباتمان لە دژی حیجاب ڕاگەیاند. فەریدە ئارمان، یادی بەخێر، ڕۆژی جیهانی دژی حیجابی لە سوید ڕاگەیاند. ئێمە ئەو حیزبەین کە بەهەموو هێزمانەوە پشتیوانیمان لە کچانی خیابانی ئینقلاب کرد. وە خەباتی ئەوانمان بە خەبات بۆ ئازادیی کۆمەڵگا زانی. وە ئەمڕۆ هەموو کۆمەڵگاش هەمان شت هاوار دەکەن. من بانگەشەی ئەوە ناکەم کە ئێمە بزووتنەوەی بێحیجابیمان دروست کردووە، بەڵکو دەڵێم ئێمە ئەوەندە ئاگاداری دینامیزمی شۆڕش لە کۆمەڵگای ئێران و مەسەلە گرنگەکانی خەڵک و ئەو بزووتنەوە پۆتانسێلانە بووین کە دەتوانرێت بە واقیع بکرێن، کە پێشوازیمان لەو هەلومەرجانە کرد.
خاڵێکی تر شۆڕشی ژنانەیە. ئەمڕۆ هەموو دونیا دەڵێن ئەمە شۆڕشی ژنانەیە. ئەمە مەنسوور حیکمەت بوو – پێویستە جارێکی تر یادی بەرز ڕاگرین – کە ٢٢ ساڵ لەمەوبەر ڕایگەیاند کە شۆڕشی داهاتووی ئێران شۆڕشێکی ژنانە دەبێت. و دوای ئەوە دامەزراوە و ئۆرگانی “شۆڕشی ژنان”مان دامەزراند و ئەم ئاڵایەمان بە بەرز ڕاگرت. ئێستا هەموو دونیا دەڵێن ئەمە شۆڕشی ژنانە، یەکەم شۆڕشی ژنانە لە مێژوودا!
ئەم شۆڕشە لە دژی لەسێدارەدان ڕاپەڕی. گوتار و ڕەوتی هەموومان پێکەوە دژی سزای لەسێدارەدان هەموو کۆمەڵگای گرتەوە. تەنها چەند مانگێک لەمەوبەر. کۆمەڵگا ڕایانگەیاند کە پێویستە سزای لەسێدارەدان بۆ هەر تاوانێک هەڵبوەشێتەوە نەک تەنها حاڵەتی لەسێدارەدان و سزای لەسێدارەدان. سزای لەسێدارەدان بۆ هەموو تاوانێک هەڵبوەشێتەوە و قەدەغە بکرێت. ئەمە لەلایەن کۆمەڵگاوە لە دڵی شۆڕشی ژن ژیان ئازادیدا ڕاگەیەندرا و ئەوە حیزبی ئێمە بوو کە ساڵانێک لەمەوبەر ڕایگەیاند کە “ئیعدام کوشتنی بە ئەنقەستی دەوڵەتیە” پەیامی دوا کۆنگرەی خۆی بوو بۆ خەڵک کە “ئێمە”. هەموومان پێکەوەین”. ئێستا کۆمەڵگا دەڵێ هەموومان پێکەوە دژی لەسێدارەدان! و بەم شێوەیە دوو داواکاری گرنگ و دوو ئاڵای گرنگ کە لەلایەن حزبەکەمانەوە هەڵکران بەیەکەوە گرێدراون.
ئەمڕۆ “سەربەرزی و بژێوی” ئاڵای خانەنشینان و مامۆستایان و کرێکارانی ناڕازییە. شورای ناڕەزایەتی لە کەرتە جیاوازەکانی نەوت، کرێکارانی گرێبەست و ناگرێبەست ئەنجومەنی ناڕەزایەتییان پێکهێنا و لە ڕۆژانی شەممەی ناڕەزایەتی و ڕۆژانی یەکشەممە ناڕەزایەتی دەربڕین ناڕەزایەتی بەرفراوان ئەنجام دەدەن. ڕۆژانی هەفتەیان دابەش کردووە و هەموو ڕۆژێک بە ئاڵای بژێوی و کەرامەتەوە دێنە سەر شەقام. “ژیانێکی شکۆمەندی مافی سەلمێنراوی ئێمەیە” دروشمی گشتگیری ئەم شۆڕشە و دروشمێکی بنەڕەتیی حیزبەکەمانە.
لەم شۆڕشەدا ئەوە ئێمە بووین کە دژی هەڵاواردنی نەتەوەیی وەستاینەوە و گوتمان هەموو مرۆڤەکان یەکسانن، بەبێ گوێدانە نەتەوە، میللەت و زمان، مافی یەکسانیان هەیە، دەبێت پێکەوە بۆ مافی یەکسانی هەموو هاووڵاتیانی ئێران بوەستین، بەبێ گوێدانە کورد، ئازەری و هتد، ئەمڕۆ کۆمەڵگا دروشمی “کورد بەلووچ ئازەری، ئازادی و یەکسانی” دەڵێنەوە، ئەوان دروشمی “یاشاسین کوردستان، بژی ئازەربایجان” دەڵێنەوە. خەڵکی ئێران دەڵێن ئێمە کورد و عەرەب و ئازەری و فارس و…هتدمان نییە، هەموومان مرۆڤین، ئازادیمان دەوێت، یەکسانیمان دەوێت.
ئەمە ئەو حیزبەیە کە ئاڵای شوراکانی هەڵکرد و شوراکانمان لەو ئەزموون و پڕۆسەیەدا هەبوو کە بووە هۆی ئەم شۆڕشە، لەوانەش لە خەباتی کرێکارانی هەفت تەپە کاتێک ئیدارەی شورایان خستەڕوو. وە ئەمڕۆ شوراکان وەک ڕێکخراوی خەبات، شورای پەروەردەکاران، شورای پەرستاران، شورای کرێکارانی گرێبەستی نەوت، شورای کرێکارانی لایەنی سێیەم پێکدەهێنرێن و لە هەموو شوێنێک چالاکن. کۆمەڵگایەک کە لە مێژوویەکی هێندە دورنا کە هێشتا شوراکان وەک سیمبولی ئازادی و دیموکراسی و یەکسانی زیندووە، ئەمڕۆ دیسان وەک ئۆرگانێکی ناڕازی ڕوو لە شوراکان دەکات.
و لە کۆتاییدا ئێمە حیزبێکین کە هەمیشە شۆڕشمان وەک تاکە ڕێگا بۆ ڕزگارکردنی کۆمەڵگە ڕاگەیاندووە. بەپێچەوانەی زۆرێک لە هێزەکانی ئۆپۆزسیۆن کە پێیان وابوو دەبێت گۆڕانکاری بکرێت، هەنگاو بە هەنگاو ببرێتە پێشەوەو پشت بە وڵاتانی ڕۆژئاوا ببەسترێت، سیناریۆی جیاوازی ڕژێم گۆڕین(regime change) ڕێکبخرێت. زۆر کەس شۆڕشیان بە ئاژاوە دەزانی. شۆڕش بە توندوتیژی دادەنرا. ووتیان پێویستە لێی دوور بکەویتەوە. تەنانەت باسی ڕووخانیشیان نەکرد. باسیان لە گۆڕینی حکومەت یان بەلای زۆرەوە ڕوخاندنی هەنگاو بە هەنگاو و هتد دەکرد. بەڵام ئەمڕۆ دەبینین شۆڕش ڕێز و ئیعتیباری خۆی بۆگەڕاوەتەوە. تەنانەت لە نێو ئەوانەی کە تا دوێنێ بە توندوتیژییان زانیوە. جا بیانەوێ یان نەیانەوێت
شۆڕشی ژن ژیان ئازادی ، لەگەڵ بوونی خۆی و ڕوودانی خۆیدا نیشانی دا کە ئەم حیزبە لەسەر حەقە، حیزبێکە ڕێگای ڕاستەقینە پیشان دەدات، حیزبێکە وەهم دروست ناکات کاتێک دەڵێت شۆڕشێکە وا دێ. هیچ وەهمێکی نەبوو کاتێک دەیگوت شۆڕشی داهاتوو مێینە دەبێت. کاتێک وتی لەسێدارەدانەکان، نەک تەنها سزای لەسێدارەدان بەڵکو خودی سزای لەسێدارەدانیش، پێویستە ڕابگیرێت. کۆمەڵگای ئەمڕۆش هەمان شتی دەوێت.
و ئەمە ئەو حیزبەیە کە لە چەند دەیەی ڕابردوودا ئاڵای ئەو سیاسەتانە و ئەمڕۆش لە دڵی ئەم شۆڕشەدا بەرزکردۆتەوە و بە کەناڵ جەدید تەلەفزیۆنی، بە سەکۆ و دەنگی شۆڕش بووەتە دەنگی خەڵک. گفتوگۆیەکی هاوبەش لە نێوان کەناڵ جەدید و خەڵکی شۆڕشگێڕ و تێکۆشەردا بەڕێوەدەچێت. کەناڵ جەدید لە ڕاستیدا قەڵایەکی بەهێزە، بنکەیەکی بەهێز و سەقامگیرە کە شۆڕش دەتوانێ ڕووخساری خۆی و سیاسەت و ئامانج و ڕێگای خۆی تێدا ببینێت. گفتوگۆی لەگەڵدا بکات، ڕاپۆرتی بداتێ، گوێ لە ڕێنماییەکان بگرە. ئەمە ئەو ڕۆڵەیە کە کەناڵ جەدید تەلەفزیۆنی حزبەکەمان ئێستا دەیگێڕێت.
دەزانم کات کورتە و ڕەنگە کاتم تەواو بووبێت. خاڵی تریش زۆرن کە دەکرێ ئاماژەیان پێبکرێت، بەڵام لێرەدا وتارەکەم کورت دەکەمەوە، کە دەتوانن لە ئاوێنەی شۆڕشی ژن ژیان ئازایدا حزبی ئێمە ببینن و بزانن ئەم حیزبە چی وتوو و چی کردووە، و ئێستاکۆمەڵگە چی کردوەو چی دەڵێت. ئەم پەیوەندی و لێکهەڵپێکرانێکی قووڵ هەیە لە نێوان حیزبێکی شۆڕشگێڕ و کۆمەڵگەیەکدا نیشان دەدات ئەوەی دیاریکردووە کە شۆڕش تاکە ڕێگایە.
سەرنج بدەن ئەمە یەکەم ئاڵوگۆڕە لە ئێران کە خەڵک ڕایدەگەیەنن ناوی شۆڕش. ” پێی نەڵێن ناڕەزایەتی، پێی بڵێ شۆڕش”. کاتێک کە ئێمە ئەمەمان دەوت، زۆر کەس بەتەنزەوە وەک سوارەی شۆڕش،ناویان دەبردین ڕایانگەیاندبوو کە قۆناغی شۆڕش لە جیهاندا بەسەرچووە! شۆڕش نابێت، ئەمڕۆ کۆمەڵگا هەڵدەستێت و دەڵێت پێی بڵێ شۆڕش، ئەمە شۆڕشە! دەڵێت من گۆڕانی وردە وردەم ناوێت، هەنگاو بە هەنگاو ناخوازم، ڕیفۆرمخوازیم ناوێت و هتد. کۆمەڵگا ئەمانەی تێپەڕاندووە. هەر بۆیە وتم ئەم شۆڕشە خۆی ئەوە دەردەخات کە ئەو حیزبەی هەمیشە ئاڵای شۆڕشی هەڵکردووە، دەستی خستووەتە سەرپێویستیی کات. لەسەر ئەوەی دەبوو ڕووبدات و ئێستا ڕوویداوە.
ئێمە بەبەشی خۆمان، بە هەموو هێز و توانامانەوە، بۆ سەرکەوتن گەیاندنی شۆڕش خەبات دەکەین و بەڵێن بە هەموو ئەو خەڵکە دەدەین کە ئەم بەرنامەیە دەبینن تا دەتوانین لەپێناو بەهێزتر کردنی شۆڕش و فراوانتری بکردنیدا خەبات دەکەین و سەری کۆمەڵگاش لە دژی ئەمە بەرز بکەینەوە تا دەتوانین دەستبەرداری هیچ هەوڵێک نابین. ئێمە حزبی شۆڕشین و بەڵێن دەدەین لەگەڵ خەڵک، لەگەڵ کرێکاران، قوتابیان، ژنان، دادخوازان، خانەنشینان، مامۆستایان، و هەموو چین و توێژە ناڕازییەکانی کۆمەڵگا بوەستین. تا کۆتایی وەستاوین! ئێمە خەبات دەکەین بۆ ڕووخاندنی کۆماری ئیسلامی و دامەزراندنی جیهانێکی ئازاد، یەکسان، ئینسانی و خۆشگوزەران.
سوپاس.
١٥ ئازەر١٤٠٢ ،٦دیسەمبەری ٢٠٢٣
