ڕۆمانی ” ژنەکان ووڵاتیان نییە ” لە نووسینی: ئەژین عبدالخالق.. خوێندنەوەی رۆژگار خالید
بەیادی ڕوحی گەشمردەی ” ژینا ئەمینی “
گۆڕەکەی ووڵاتێکە بۆ ئەوانەی بیر دەکەنەوە
” ژن واتای چییە و ژیان واتای چییە و ئازادی واتای چییە “
چونکە /
ژنەکان ووڵاتێکیان دەوێت دوای کوژرانی ڕۆڵەکانیان گۆڕیان هەبێت و بتوانن بەبێ ترس سەردانی گۆڕی ڕۆڵەکانیان بکەن !!
نووسەر لەسەرەتای ڕۆمانەکەی دەپرسێت :.
تۆ لە کوێی ئەو دونیایەدایت و
ئەو کتێبە دەخوێنێتەوە ؟
لەکام ماڵ ؟
لە نێو چوارچێوەی کام سنوور و کام ووڵات ؟
تۆ لەکوێی ئەو دونیایەیت ئەی ووڵات ؟
تۆ دەکەوێتە کوێوە ؟
نووسەر بەم شێوەیە جوابی ئەو پرسیارانە دەداتەوە :
دوێنی لە کوردستان بووم لە ئێوارە خەمگیینەکانم دەڕوانی شەویش لەناو فڕۆکەیەک لەئاسمانی ووڵاتی ئێران بووم و سەری خۆم هەڵدەگرت و ئێستاش لە ووڵاتی نەرویجم منداڵەکەم لەباوەشگرتووە و قاچەکانیشم نازانێت بەرەو کوێ رێکات و لەخۆم دەپرسم لە هەر شوێنێک ببم هەر بێ ووڵاتم !!
پاشان دێت 3 تابلۆی فکری دەکێشێت و دێت شەڕی فکر و شەڕی مانەوەی ژیانمان بۆدەکا ، ئەو شەڕ و فکرەی بەردەوام دووبارە دەبێتەوە ، وادەکا هەندێک ئەو ووڵاتە بەجێ بهێڵن و واشدەکا هەندێک بەدیار چارەنووسی نادیاری خۆیانەوە ڕۆژە ڕەشەکان تێپەڕ بکەن .
بۆیە شەڕی فکر و شەڕی مانەوە وادەکا هەم فکر بدۆڕێت و هەم دڵبشکێ وە هەم ژیانێک دروست بکەی پێیەکی لەناو نائومێدی و پێیەکی لەناو شەڕی ئینکاری و شەڕی خۆسەپاندن بێت .
بەهۆکاری ئەوەی لەدواجار ئەو شەڕە شەڕی ستەمی ژیانە و شەڕی ناعەداڵەتی و شەڕێکە لە مێژووەوە بۆمان ماوەتەوە .
سەرەتا دەمەوێت بڵێم :
ڕۆمانێکی تەواو ژنانەیە دوورە لە هەژموونی فکری پیاو و دەسەڵاتی پیاوەکان ، چونکە پیاوەکان خەریکی بونیادی فکری خۆیان و ووجودیەتی خۆیان و حەزی خۆیانی تێدا دەنووسنەوە و بەدەگمەن ژنەکان لەناو ڕۆمانەکانیان دەبن بەپاڵەوان و نیمچەکارێزما و پەیامبەری پەیمانێکی کۆمەڵایەتی و کەوا ئیرادەی ژن بسەپێنن .
هەر بۆیە ئەوەش دەڵێم :
بۆ ئەوەی ژن هەبێت و ژیان هەبێت و ئازادی بەڕەهایی بوونی هەبێت و ژیانمان و کەڕامەتمان پارێزراوبێت ، دەبێت ووڵاتێک بوونی هەبێت ڕەنگدانەوە ژیانی کچان و ژنانیش ببێت .
نەوەک ووڵاتێکی نێرانە و پیاوسالاری ببێت و ژن ووجودی نەبێت .
بۆیە دەگەڕێمەوە بۆ ناوەڕۆکی ڕۆمانەکە کاتێک نووسەر دێت تابلۆکە دەکێشیت و لە تابلۆی یەکەم /
کاتەک مرۆڤ سەیری خۆی دەکا بەڕەنگی خۆی دەزانێت دوێنێیە ، چونکە وەک ڕوحی کز و تەنگە وەک ووڵاتەکەی هەر پارچەیەکی بەدەست وڵاتێکەوەیە ، کەواتە ووڵاتەکە دەبێ دروست بکرێت بەو مەرجانەی نووسەر پێمان دەڵێت .
تابلۆی دووەم /
ڕوحی ئینسانە چۆن دەتوانێت لەدەست ستەم و زۆرداری و زوڵم و چەوساندنەوە خەیاڵ بکا، نەوەک ڕۆژانە سەدجار بکوژرێت کەچی تەماشای ئەو هەموو کوشتن و بڕین و زوڵم و نەبوونی ئازادی و ماف بکا و بەرگە بگرێت ، ژیانێکی هەبێت پڕە لەزوڵمی برا و زوڵمی باوک و زوڵمی هاوسەر و زوڵمی کوڕەکەی .
تابلۆی سێیەم /
ئینسان چۆن دەتوانێت بیر لەداهاتووی بکاتەوە و هەست بەئینسانبوونی خۆی بکات ، لەکاتێکدا بێ بەرگ و بێ پارە و بێ ناسنامە و بێ خانوو و بێ ووڵات بێت .
کەچی ئیدیعای ووڵات و هەرێم و ژیانی شارستانی و ژیانی یەکسانی بەگوێی دەدەرێت لەهەمانکاتدا ژیانیشی پارێزراو نەبێت و بترسێت لەگیانی ، هەم لەزۆرداری هاوزمان و هاونەتەوەکەی ، هەمیش دوژمنی ووڵاتانی دراوسێش !!
بۆیە کارەکتەری سەرەکی ڕۆمانەکە دەبێ ژنێک بێت و تەنها ژنێک !
چونکە ژن دەتوانێت زوڵم ببینێت و بێدەنگ بێت یانیش زوڵمەکان بگێڕێتەوە ، بۆیە گێرەرەوەی سەرەکی ژنە گێڕەرەوەی هەموو ئەو شتانەیە لەژیانی ڕووبەڕووی دەبێتەوە پێمان دەڵێت .
شاهێدی لەسەر ژیانێک دەدا ئینسان هەرگیز نایەوێ بیبینێ نەوەک تێدا بژیت ، ناهێلێت هیچ پیاوێک قسەی بکا و ناهێلێت هیچ پیاوێک ببێت بەپارێزەری ژیانی .
چونکە ژنێکە لەدەست ڕابردووی هەڵدێت و ئیسراحەتی نییە چەندە لەخەمی داهاتووی خۆیتی .
لەپاڵ ئەوەش لە خەمی پاراستی شکۆی خۆیتی ئەوەندە لەخەمی ژیانی خۆی نییە و دەیەوێت داهاتوو بۆ ڕۆلەکەی دروست بکا و کەچی گوێ بەداهاتووی خۆی نادات .
هەر ئەوەشە وادەکا وەک کارەکتەرێک ژنێک وەک ” ژن _ دایک _ کورد ” قوربانی گەورە بدات .
بۆیە ناچارانە شەڕی مانەوە دەکا و گوێ بەو شتانە نادات وادەکا زەلیلی بکەن ، سەربەرزانە خۆی دەنووسێتەوە و دەڵێت ئازادی لای من بریتیە لە :.
” گوتنی ڕاستی چونکە ڕاستیم لەپێش خۆمداناوە لە کوێ ڕاستیم لێقبووڵ نەکەن لەوێدا کۆتایی پێدەهێنم و بڕۆم و ئازاد ببم ” !!
ئەوەی بەلای منەوە جوان بوو کۆمەڵێک پرسیار و وەڵامی جددی هەن لەناو ئەو ڕۆمانەدا توانیم بیدۆزمەوە /
هەر بۆیە دێم 3 تابلۆکە دەبەستمەوە بە پەیوەندی نێوان مرۆڤی کورد بە ” کات و شوێن ” شوێنێک هەرگیز نازانین کوێیە و کاتێک هەرگیز نازانین کەی دەستپێدەکات و کەی کۆتایی دێت .
بۆیە ڕاشکاوانە دەپرسم
بۆچی مرۆڤی کورد ئەوەندە سەیر دەژیت لە ڕووی پەروەردەییەوە لەهەر تەمەنێک بێت جنێو دەدا و زمان شڕە ؟
نووسەر دێت وەڵام دەداتەوە دەڵیت مرۆڤی کورد مرۆڤێکی جنێودەرە لەکوردستان بێت یان لە ئۆسلۆ ، وەک نموونە دەڵێت ئەوان لە ئۆسلۆ دەژیان بەڵام لە شەڕە جنێویاندا هەستت دەکرد لەکوردستان دانیشتوویت ، سەرم سووڕمابوو ئەم هەموو جنێوە کوردییەیان چۆن بەقاچاخ پێدەرچووە بۆ ئەوروپا .
هەیە ستایل و ڕەنگی قژ و مۆدیلی سەیارەی تەواو خۆرئاواییە ، بەڵام بیرکردنەوەی هەشتاکانی سەدەی رابردووی کوردستانی تێپەڕ ناکات .
پاشان پرسیارێکی جددی دێتەپێش
بۆچی ووڵاتمان نییە و بۆچی ناژین وەک مرۆڤ بەبەردەوام خەریکی شەڕ و کێشەی یەکدین ؟
نووسەر وەڵامێکی جددی هەیە و دەڵێت تێگەیشتم کاتێک بەبێ ووڵاتی لەدایکبوویت تاماویت بێ ووڵاتی و هەر بەبێ ووڵاتیش لە کونجێکی ئەم دونیایەدا سەر دەنێتەوە و دەمریت .
لەجیاتی دروستکردنی ووڵات خەریکی وێران کردن و دەستکاری کردنی ژیانی یەکدین و کەرامەتی یەکدی دەشکێنین و شەڕی گچکە دەکەین و شەڕی بەرژەوەندی دەکەین .
پرسیارێکی تر ئەوەیە :
چ شتێک تاکی کورد بەیەکدی دەبەستێتەوە و چ شتێک وا دەکا تاکی کورد پەیوەست نەبێت بە ” شوێن و خاک و پەروەردە و ئەو ژینگەی تێدا دەژیت ” یانیش دەپرسم
بۆچی پیاوی کورد تاوەکو ئێستا لەووجودی ژن بوون تێناگات ؟
نووسەر وەڵامێکی ناخ هەژێنی هەیە و دەڵێت هەموو ئەو کوردانەی لە مەملەکەتی دایک سەیریان دەکردم و سەرسامی خۆیان پیشان دەدا یا درۆیان دەکرد و گرێی دەروونییان هەبوو یانیش هۆکار ئەوە بوو کە کچنەدیتە و نەگبەت و بێئەزموون بوون ، لە پێنج ساڵی هاوسەرگیریدا تەواو دڵنیابووم ئەگەرچی ئەو تەمەنی سەرووی سی ساڵ بوو
بەڵام
پێویستی بە سی ساڵی تر ئەزموون هەبوو بۆ ئەوەی لە ژن و لەمن تێبگات .
پرسیارێکی گرنگتر
بۆچی تاکی کورد بەدەگمەن دەبێت بەتاکێکی تەندروست کاتەک لە شارەکەی یانیش ناوچەکەی کۆچ دەکا و هەوڵدەدا ژیانێکی نوێ دروست دەکا بە دەگمەن دەتوانێت ژیانێکی نوێ دروست بکا ؟
وەڵامی نووسەر ئەوەیە /
ئێمە ژیانمان کەپت دەکرێت هەم لە ڕووی جەستەیی و هەم لە ڕووی خەیاڵەوە بۆیە دێت ژیانی دەنووسێتەوە و دەورە دراوە بەدونیایەک شت ، نابێت هیچی لەبارەوە بزانێت و هیچ شتێک لەبارەی بخوێنێتەوە یانی هەر پرسیارێک و هەر شتێک بڵێت دەبێ بەشەرم و عەیبە .
ئالێرەدا نووسەر دێت و دەڵێت منیش وەک تۆ بووم و بێبەش نەبووم لەو هەموو ناحەقییانەی ژیان پێی کردم منیش بێ ووڵات لەدایکبووم کەبێ ووڵات لەدایکبووی بێ ناسنامەی و هاوڵاتی نیت .
ناوەڕۆکی نێو ئەوڕۆمانە نیوەی لە کوردستان و نیوەی لە نەرویج دەبێت .
نیوەی کوردستان پڕە لە ڕووداو و پڕە لە پرسیار و پڕە لە کۆد و ڕەمزی نەبینراو .
نیوەکەی دیکە /
کەوا نەرویجە پڕە لەپرسیاری بێ وەڵام و پڕە لە خەفەتی قوڵ و پڕە لەهەستکردن بەوەی وەک مرۆڤ ناتوانی بژیت .
دەڵێت بیرم ناچێتەوە چۆن بەچ دڵێکی غەمگینەوە لە کوردستان ڕامکرد لەو ووڵاتەی شوێنی هەموو شتێکی تێدا دەبووەوە ، دار و بەرد و گورگ ، بەڵام شوێنی ژنێکی تێدا نەبووەوە بەئاسوودەی تیایدا بژی .
بۆیە پلانم هەبوو بەهێمنی ئەو دونیایە جێ بهێلم .
بەڵام /
من لەگەڵ هیچ جۆرە توند و تیژیدا نەبووم بەرانبەر بەخۆم .
لەبارەی ژیانی ووڵاتی غەریبی دەڵێت نازانم کێم ئەو کەسەم بەخەیاڵ دەژیام و هەموو شتێکم گۆڕا تا دێت قەناعەت دەکەم ژیان سەفەرێکی تەنیایە و هەر دەبێ بەتەنیا بژی و بڕۆیت .
ئەوە گرنگ بوو لەکۆتاییدا ڕۆمانەکەی توانی بەخەیاڵیش بێت بەئازادی و بەمافی منداڵەکەی پەروەردە بکا .
بەڵام کاریگەری خێزان و کۆمەڵگەی کوردی وادەکا نووسەر بیر بکاتەوە هەموو کوڕێک بە ئەگەرێک دایکی یا خوشکی یا خێزانی یانیش کچەکەی بکوژێت ئەو گەنجە لە هەولێر بێت یا لە ئوسلۆ یا هەر شوێنێکی دیکە ببێت .
بەڵام /
خەیاڵی نووسەر شتێکی دەگێڕێتەوە و پێمان دەڵێت کوڕەکان پەروەردە بکەن و ووڵات دروست بکەن لەناخی کوڕەکانتان بۆ ئەوەی چیدی ژنان نەکوژرێن .
لە کۆتایی دا بەزمانی جیرانەکەی پیرەژنە نەرویجیەکە پێمان دەڵێت :
پیرەژنەکەی دراوسێم دوای سەد ساڵ ووڵاتی هەبوو ، کەمرد و ڕۆمێک خانووەکەی کڕی .
