چهند قهسیدهیهكی شاعیر قاسم سعودی … و: نهژاد عزیز سورمێ
* پاككردنهوهی ماڵ
گهنجێك دهناسم
شهوانه
له گۆڕهوه
بهرهو ماڵهكهی دهفڕێ ..
شیر و سهوزه
له ئاشپهزخانه دادهنێ ..
وانه به منداڵهكانی دهڵێ
ماڵهكه به باشی پاك دهكاتهوه
زهردهخهنهیهك
بۆ وێنهی ژنه مردووهكهی و
سهری پیره دایكی ماچ دهكا
كه تهواو به ههتیوانهوه ماندوو بووه .
* قاچی هاوسێم
جارێكیان
قاچی ڕاستیم
له هاوسێكهم خواست ،
بهو مهرجهی
دهستی چهپمی بدهمێ ..
بهو شێوهیه
ئهندامهكانمان ههردهم دهگۆڕینهوه
تا ئهو بهیانییهی
هات داوای دهممی لێ كردم
كه بۆی هێنامهوه
خۆشترین و
درێژترین ماچی
له دونیادا پێوه بوو .
* وهختێ مریشك هێلكهیهكمان پێشكێش دهكا
تهنانهت خواردنی سووتاوی
ئاشپهزخانهی دایكیشم
له نێو ددانماندا پێدهكهنێ
لێ زۆری پێ ناچێ دهگری ،
كه ئاردمان تهواو دهبێ ..
پاشان ناكاو
مریشكهكه هێلكهیهكمان دهداتێ
ناكاو درهخت له ماڵ ههڵدێن و
باوكم به خهمباری
دهگهڕێتهوه ..
تا به بێدهنگی
له بارهی شهڕهوه پێمان بڵێ
له وڵاتیدا بێدار بووهتهوه .
* كهڕادهی مریهم
دهڵێی لهگهڵ تۆ
له كهڕادهی مهریهم پیاسه دهكهم
ئێمه ناپهڕینهوه ..
پرد پێماندا تێدهپهڕێ ،
ماسی و قایهخ و تفهنگ
به دهورمان ههڵدهبهزنهوه
ئینجا
سهر له ئۆتۆمبێلهكهوه ههڵدهبڕی
دهست بۆ سهربازهكانی بازگه
ڕادهوهشێنی
به چرپهوه پێم دهڵێی :
ئهوه به تۆ دهچێ
ههموو سهربازهكان بهمن دهچن ..
بۆ تۆ دهخهنن
منیش به تهنێ
له كهڕادهی مهریهم
چاودێریان دهكهم .
* منداڵێكهی ژێر كهلوپهلان
ئهو خانهوادهیهی به تهنێ
له تاریكیدا ڕێ دهكا ،
خانهواده نییه
پاشماوهكهیهتی ..
ماڵێك به تهنیا ژوورێك
مێزێكی شهت و خوار
ههندێ بجگوڕی ههتیوكهوتوو ..
ناكاو (دهق)ـهكه دهوهستێ
منداڵێك
له ژێر كهلوپهلهكاندا
یارمهتی برا شیرهخۆرهكهی
بۆ ڕۆیشتنی یهكهمجاری دهدا .
* ئهو كیژهی بهههشتی خۆش ناوێ
باشه ..
ئهو كیژهتان بینیوه
ههمیشه ههڵه
له ههڵبژاردنی جل و بهرگه سادهكانی دهكا ؟
كیژهكه سهوزهفرۆشه
ئهو كیژهی بهههشتی خۆش ناوێ ،
ئهمڕۆ شووی
به وێنهی سهربازێك كرد
كه له بازاڕ
له گیرفانی پیرهمێردێكهوه كهوتبوو .
* زوو نووستن له ژووردا
ژووره بچكۆلهكهم
سهربازی زۆری تێدایه
له ژیانمدا ناسیوومن
كراسهكانم بهشیان ناكا
خواردنیشم ..
ئهوهی خهمبارم دهكا
ناوی ههمووانم لهبیر چووهتهوه .
له ژووره بچكۆلهكهمدا
زوو چرا دهكوژێنمهوه
تا ئهو سهربازانهی
شهوانه
له سهرمدا دهقیژێنن ..
بنوون .
* درهخت
داره وشكهوهبووهكهی
بهر دهرگای ماڵهكهمان
بهزین
ورده ورده خواردوویهتی
دایكم بڕیاریدا بیبڕین
كه دهستمان پێ كرد
لهگهڵ یهكهم لێدانیدا :
وێنهی باوكم كهوت
لهو كاتهی ڕواندوویهتی .
لهگهڵ لێدانی دووهم :
وێنهی دایكم به جلی بووكێنی .
لهگهڵ لێدانی سێیهمدا :
دارهمهیتی براكانم
له لێدانی چوارهمیندا :
دارهكه ڕاقهنا و
ئێمهش تا بهیانی گریاین .
* پایسكل
كه منداڵ بووم
خهونم بهوه دهبینی
پایسكلێكم ههبێ
بۆ هیچ نا
جگه لهوهی به خێرایی
له پاسهوانی قوتابخانهی كچان ههڵبێم
چاوبڕكێم لهگهڵ ههموویاندا دهكرد
كهچی ههموو جارێ
پێڵاوهكانیان
میهرهبانییان بۆ پشتم دهنواند ..
من وهك پێویست قۆز نهبووم
منداڵێكی لهڕو زمانپیس و سهربهگێچهڵ بووم ،
كه گهوره بووم
سواری زۆر ئۆتۆمبێلی سهربازی بووم
تفهنگ و
شههید و
بریندارم
خسته سهر پشتم ..
ههمان پشت
كه پێڵاوی كچان ڕاویان دهنا .
* ئهو كورسییهی
له ماڵێدا دێ و دهچێ
كه منداڵ بووین
درۆیان زۆر لهگهڵ كردین
وتیان خوا له بهرزایدا دهژی ..
بهڵام ئهمڕۆ
ههستم كرد له ماڵی ئێمهیه و
له ژووری دایكیشمه
كورسییه نووستوهكهی
بۆ چاك دهكاتهوه ..
چونكه خودا كورسی به هاتووچووی خۆش دهوێ
كه دایكان ،
له ژوورهكانهوه
بۆ ئاشپهزخانه
دهگوێزێتهوه .
* جل و بهرگی قوتابخانه
هێشتا بچووك بووم
تۆپانێمان
دژی تیپی
گهڕهكی هاوسێمان دهكرد
ئهوان كراسی پان و پۆڕی سپی و
پێڵاوی وهرزشیی نایابیان دهپۆشی
تهنانهت گۆرهویهكانیشیان
درێژ و وهكو یهك بوو ..
ئێمهش پێخواس
جل و بهرگی قوتابخانهمان لهبهر دهكرد
كه دایكمان ههموو ڕۆژێ دهیشووشتن
چی دیكهمان نهبوو
یارییهكه درێژ و ڕژد و چهشهبهخش بوو
تا ئێستاش تهواو نهبووه ! ..
یارییهكه تهواو نابێ …
* پارچهیهك شیرینی
له ده ساڵیمدا
تا نهچمه چایخانه
باوكم تهلهفزیۆنێكی بچووكی بۆ كڕین
جامی جیهانی پێ ببینین له ئهرژهنتین
ئهوكاته نیوهی ماڵمان باخچه بوو
منداڵانی گهڕهك
گشتیان دههاتن
كێمبس(*) ببینین
من نهمدههێشت بێنه ژوورهوه
ئهگهر پارچه شیرینیهك نهدهن ..
بهخشنده بووم لهگهڵیان .
*ماریۆ ئهلبێرتۆ كێمبس ، یاریكهری ههڵبژاردهی ئهرژهنتێن له حهفتاكانی
سهدهی ڕابردوو كه له جامی جیهانی 1978 دا به یهكێك له گۆڵكهره بهناوبانگهكان
ناسێنرا ..
* له ههشت سهعاتدا
پێی دڵخۆش بووم
یهكهم جار بوو دهچوومه شهڕ
له پاسدا
كچێكی جوانم له پاڵ دانیشت
زۆر له سیمایهوه ڕامام
له ههشت سهعاتدا ،
زهماوهندم لهگهڵدا كرد
سێ منداڵمان پهیدا بوون
ماڵێكی بچكۆله ، جۆللانهیهكی ساده و
چهند مریشكێكی بهختهوهری تێدا بوو
له ههشت سهعاتدا ..
كه گهیشتینه وێستگه
به تهنێ گهڕامهوه ماڵهوه .
* ژنی باپیرم
داپیرم نهچووهته كوردستان
بهڵام دهڵێت
خهڵكی لهوێ دهم به خهندهن !
داپیرم له نزیك ڕووبارێكی بچووكدا دهژیا
لێ كه باپیرم
خانوویهكی بۆ له بهغدا كڕین
ڕووبار لهگهڵ داپیرمدا
هاته ژوور
بهڵام
لهو شهوهیدا
گولله تۆپ باڵیان گرت .. ههڵات
داپیرم نهچووه شهڕ
ئهو له سیمایاندا دهیبینی
تۆپی قورس و
بریندار و ژنی سهربازهكان و
ژنانی خهمباری گهڕهك
ههر كاتێ سهریان وێك دێتهوه
دهچنه ژووری داپیرهم
نهختێك پێبكهنن ،
كه باسی ژنی دووهمی باپیرم دهكا له كوردستان
كوردستان ،
كه ههرگیز نهمدیوه .
* زهماوهند
له زهماوهندی
سهوزهفرۆشی هاوسێمان
منداڵگهلێكم بینی چاوهڕێن
لهگهڵ دانانی خواردن هێرشیان هێنا
منداڵێك نهبێ
له جێی خۆی نهبزوت ،
لهكاتێكدا برادهرهكهی
بهخێرایی پهلی داوێت
تیككه گۆشتێكی بۆ بێنێ
ئهو منداڵهی دانیشتبوو
كوێر بوو ..
* ژنانی شهو
ژنانی شهوم زۆر خۆش دهوێن
لهبهر ئهوهنا
دڵی بهرزیان ههیه
یان زۆر به خهڵكی دهخهنن
بهڵكو یهكیانم بینی
باوهشی به سهربازێكی خهمباردا كردبوو
نهیدهناسی
كیسهیهكی گهورهی میوهی
بۆ منداڵهكانی پێدهدا ..
* ئهو سهرهی به سۆپا دهچێ
ئهو سهرهی به سۆپا دهچێ
سهری هاوسێمانه
فرۆشیاری جل و بهرگی كۆنی سهربازی
ئینجا بههۆی
ههڵگێڕ و وهرگێڕی جل و بهرگی سهربازان
تهواوی شهڕ دهبینێ و
به گهرمی دهگهڕێتهوه ناو منداڵهكانی .
* باخچهی قوتابخانه
كه مامۆستا وشهی (شهڕ)ی نووسی
منداڵان بایهخیان پێ نهدا
زۆر چاوهڕێی پشوو بوون
ههندێ ئاو و شهربهت و
شهڕه دهنووكی جوان له باخچهدا
كه گهوره بوون :
ناكاو خۆیان
له سهنگهر و دارهمهیت و
بیناكانی خانهنشینیدا دیتهوه
گوللهیان بهدواوهیه
تهنێ ڕاویان دهنێ
بێ ئهوهی بایهخێك بهمه بدا
مامۆستا
كه وشهی (شهڕ)ی نووسی و به درێژایی وانه گریا ..
* به نموونه
ڕۆژێ دونیا سهرسام دهكهم
به نموونه
شهقێك له جوانترین كچی شار دهدهم
پاشان له باوهشی دهگرم ..
یان دهست و قاچگهلێكی دهسكرد
بۆ ئهو تۆلازانه دهكڕم
كه تا كێڵگهی مین خۆیان ههڵدا ..
یان دهچمه ناو هێلكهی چۆلهكهیهك
دهست بهسهر ئهو كۆرپهلهیه دادهنێم
كه جل و بهرگی سهربازی دهبینێ
بێگومان ڕقی لێم دهبێتهوه .
وهك مۆری ڕزق
لهگهڵ دهستفرۆشان دهنووم
یان له كتێبهكانی قوتابخانهدا
وهك وێنهی زۆردارێك
بهڵام
من نهخۆشم دایه .. نهخۆش
دهرمانیش له گۆڕستانه .
——————————————
ئاماژه :
* قاسم سعوودی : شاعیرێكی عهرهبی عێراقییه ساڵی 1969 له بهغدا لهدایك بووه ، تا ئێستا چهندان كۆشیعری بڵاوكردوهتهوه و چهند خهڵاتێكی وهرگرتووه لهوانه ،
خهڵاتی ( الشارقه ) بۆ داهێنانی ئهدهبی .
شیعرهكان له كۆشیعری قاسم سعوودی – ( الصعود علی ڤهر أبی ) –
دهزگای ( العنوان ) بۆ بڵاوكردنهوه – چاپی یهكهم – 2016 كراون به كوردی .
