شاعیر له ناوه‌ڕاست یان ترۆپکی دنیادا؟ … ساسان
کاک زانا سامان له دوا شیعریدا جارێکی تر ئه‌زموونی تایبه‌تی خۆیمان نیشان ده‌دات، جیاواز له شاعیرانی تر به‌ڵام زۆر نزیك له شێوه‌ی شیعره‌کانی پێشووی خۆی، ئه‌و دنیا نوێیه‌یه‌ی غوربه‌ت ده‌روازه‌یه‌کی بۆ کردووه‌ته‌وه تا لێوه‌ی به‌راورد له نێوان دوو جیهاندا بکات، رۆژهه‌ڵات و رۆژئاوا؛ بێگومن به هه‌موو جیاوازه‌کانییه‌وه هه‌ر له که‌لتووره‌وه بیگره تا شێوازی ژیانکردن و بیرکردنه‌وه‌و رووکه‌شی شته‌کان، ئه‌و زۆر جوان له‌م شیعره‌دا ده‌ستی پێکردووه به‌ڵام هه‌ر هێنده ده‌گه‌اته ناوه‌راستی ده‌قه‌که ئیتر له شێوازی شیعریی نووسین دوور ده‌که‌وێته‌وه‌و باسی رووی ده‌ره‌وه‌ی شته‌کان ده‌کات به زمانێکی نا شیعریی وه‌ك موجه‌فیفه‌و سورواو سپیاو و شۆرت و شتن و… که‌چی وه‌ك چۆن به وێنه‌یه‌کی شیعریی ده‌ست پێده‌کات ئاوهاش ئه‌و تێکه‌ڵکردنه‌ی جیهانی مادی رۆژئاوا جێده‌هێڵێت و با ده‌داته‌وه‌و به لای زاراوه‌ی فه‌لسه‌فی (وجود) و ئه‌و لاموبالات و تێکه‌ڵکردنه نامۆیی و به هێندوه‌رنه‌گرتنی شاعیر ده‌رده‌خات و جۆرێکیشه له نامه‌ئلوف، وه‌ك چۆن له سه‌ره‌تادا شاعیرانه ده‌ست پێده‌کات و ده‌ڵێت:
لێرە باران…..
هەر بە تەنها خۆی نییە
نمەی شیعریشە
که‌چی هه‌ر یه‌کسه‌ر دوای ئه‌مه دیمه‌نێکی زۆر جیاواز دێت که ژێر جه‌رداخی گێڕانه‌وه‌یه، له‌وێ باران ده‌بارێت و له ژێر ئه‌و چه‌رداخه‌دا هه‌تاو هه‌یه، بێ له بیرکردنی دنای مناڵیی ده‌قه‌کانی ترو هێنانه‌وه‌ی له‌م شیعره‌شدا به جۆرێکی تر:
لەژێر چەرداغی گێڕانەوەدا،
هەتاوێک هەیە
خۆر ئەیپرژێنێت
یارییەکی بزێوی مناڵی هەیە
خودا .. دەیلاوێنێ
ئه‌مه‌نده به‌سه بۆ ده‌ربڕینه عه‌به‌سییه‌که‌ی دیوی ناوه‌وه‌ی شاعیر له هه‌ستی شیعر، ئیتر ده‌چێته سه‌ر بابه‌تێکی تر که عاشقه‌کانی ئه‌وێیه، نموونه‌یه‌کی یۆتۆپیی پێ ده‌به‌خشێ له سه‌ر هه‌مان نه‌زمی پێشکه‌وتنه مادییه‌که‌ی ئه‌و جیهانه به‌س ده‌بێت له راستیدا وا بێت ، ئه‌مه پرسیارێکه‌و لای شاعیر وه‌ڵامه‌که به جۆرێکی تر ده‌شکێته‌وه:
لێرە عاشقەکان زیزنابن
لەیەکدیی
میکیاج و سووراو و سپیاو
بوونی نییە،
موجەفیفە …
شتێکی هێند قێزەونە
ژنەکان بێزی لێدەکەنەوە
له‌مه‌ش زیاتر ئه‌وه‌یه دنیایه‌کی ئه‌فسوناوی و داستانیی وا ده‌خولقێنێت وه‌ك ئه‌وه‌ی مرۆڤ پیس نه‌بێت، پێویستی به خۆ خاوێنکردنه‌وه نه‌بێت، لێرە شتێک نییە ناوی شۆردن بێت، به‌ڵام ده‌بێت هێنانه ناوه‌وه‌ی شۆرت و زه‌رده‌خه‌نه‌و وجوود چ په‌یوه‌ندییه‌کیان هه‌بێت به خۆشۆردنه‌وه؟
جلشۆرین
قاپشۆرین
خۆشۆرین
مناڵشۆرین
تەنها شۆرتێک و هیچی تر
تەنها ڕامووسانێک و هیچیتر نا
تەنها زەردەخەنەیەکی
عاشقانەی ناو
کۆڵانە تەنگەبەرەکانی وجوود
بوونی هەیە،
دواتر سه‌رنجمان به‌لای وێنه‌یه‌کی عه‌به‌سی و تێکه‌ڵی تردا راده‌کێشێت که تێکه‌ڵه‌یه‌که له واقیع و رابردوو و ئه‌و ژیانه پڕ حه‌په‌سانه‌ی ته‌واو جیاوازه له ئێستا دا به به‌راورد به رابردوو، ئه‌م شیعره جۆرێك له شێوازی ئۆتۆماتیکی دادایی و سوریالییه‌کان له خۆ ده‌گرێت، دواتر ده‌چێته سه‌ر ده‌سته‌واژه‌یه‌کی لۆژیکیی جوان و وه‌سفکردنی مۆرالی که‌سه‌کانه به یه‌كڕوویی و داماڵراو له ده‌مامك به به‌کارهێنانی بکه‌ره‌کانی (ماسی و ئاو) به ڵام ناوی شێرکۆ تالیب ئه‌وا کۆدێکه‌و هه‌ر شاعیر مه‌گه‌ر خۆی ته‌لیسمه‌که‌ی و بوونی جێگاکه‌ی له‌و شوێنه‌ی ده‌قدا بزانێت
خرۆشان بەدیار
بڵێی تاکەی لەو دەرگایە
ڕابمێنم و
دەردەرکەوەی
شێرکۆ تاڵیب
پوولێکی قەڵب ناهێنێت،
ئاخر هەموو شتێک خۆیەتی
بۆ نموونە:
ئاو … خوودی ئاو خۆیەتی
ماسیی … خوودی ماسیی
خۆیەتی و
دواجار …
جوانه زۆر جوانه ده‌رکردنی که‌سێك له‌و واقیعه رازاوه‌داو جیاوازیی به بوونی به تێزاب ، به‌ڵام پرسیارێکی تر که له‌به‌رده‌مماندا خۆی قیت ده‌کاته‌وه ئه‌وه‌یه وێنه‌ی (لمی په‌رتبوو به خۆتدا) ئایا لێکدانه‌وه‌و مانایه‌کی ماقوڵ بۆ ئه‌و شوێنه هه‌ڵده‌گرێت؟ له کاتێکدا و له رسته‌ی پێش ئه‌وه دیتمان که تێزابی ڕژاوه به‌سه‌ر جه‌رگی شاعیردا، که‌واته ئه‌و هه‌موو شته ته‌باو ناته‌بایانه که له‌م قه‌سیده جوان و سه‌یره‌دا کۆبوونه‌ته‌وه هه‌ر دنیایه‌کی واقیعی شاعیرو ده‌وروبه‌رییه‌تی یان خه‌یاڵ و ئه‌ندێشه‌ی شیعره‌و هێندی نامۆبوونی شاعیر ده‌بنه میوانی هه‌سته‌کانی بۆ پڕ کردنه‌وه‌ی ئه‌و بۆشایی دوورکه‌وتنه‌وه‌یه‌ی له ژیانی منداڵی و هه‌موو ئه‌و یادگاریانه‌ی له نیشتیمانی یه‌که‌مدا هه‌یبوون، به هه‌موو مه‌رگه‌ساته‌کانی و سه‌یرو سه‌مه‌ره‌و هه‌رزه‌ییه‌کانی ناوی؟ به‌ڵام ئه‌وه (کرۆپك) نییه به‌ڵکو (ترۆپ)کی گۆرانکارییه له ناخی شاعیر و جارانێکیش بڕوانه‌کردن و لێکدانه‌وه‌ی به وه‌همێك له وجودا:
هەموو شتەکان خۆیانن
تەنها تۆ نەبێت
تێزابی ڕژاو
بەسەر جەرگمدا
لمی پەرتبوو بە خۆتدا،
لێرە تێکەڵەیەک هەیە
لە خوودناسیی
لە بێمەکریی ژنانە
لەناز هەڵگرتنی وجوود،
لێرەم …
لە کرۆپکی دنیادا.
له کۆتاییدا وه‌ك سه‌ره‌تاو ده‌ستپێکێکی جوان ئومێده‌وارم شاعیر زیاتر پێداچوونه‌وه بکات بۆ کاره‌کانی له دوای ته‌واوبوون له نووسینیان، چونکه ئیلهامیش ته‌نانه‌ت پێویستی به ڕێکخستنه‌وه‌و پێداچوونه‌وه هه‌یه، تاکو له هه‌موو روویه‌کی شیعره‌‌وه ، شیعره‌که شایسته‌و تۆکمه بێت، به مانای هاوتاییکردنی زمان و هزرو هه‌ست له‌گه‌ڵ هونه‌ره جۆراوجۆره‌کانی شیعردا بێنه‌وه و پارچه‌یه‌کی جوانی داهینان ببه‌خشن…هیوادارین هه‌نگاوی جوانتر و جیاوازتری به‌دوادا بێت و ببێته ده‌نگێکی جیا له دنیای شلۆق و بێ موبالاتی شیعری ئه‌مڕۆی کوردیدا.
Dengekan
دەنگەکان وەک رۆژنامەیەکی ئەلکترۆنی لەپێناوی فەراهەمکردنی سەکۆیەکی ئازاد بۆ دەنگە جیاوازەکان لە ١ی حوزەیرانی ٢٠٠٢ دەستی بەکارکردن کردووە لە شاری تۆرنتۆ. دەنگەکان بە رۆژنامەی خۆتان بزانن و لەرێی ناردنی بابەتەکانتانەوە بەرەو پێشی بەرن لەپێناوی بنیاتنانی کۆمەڵگەیەکی هۆشیار و ئازاد و یەکساندا.
