راپەڕینی شیعریی کەنعان مەدحەت … لەتیف بێوار
دواهەمین شیعری شاعیری بە توانا کەنعان مەدحەت لە یادی راپەڕیندا هاتە بەرچاوانی خوێنەران، لەو شیعرەدا شاعیر زۆر کارامانە بە دوای زمانێکی تردا دەگەڕێ بەدەر لەوەی رۆژانە قسەی پێ دەکەین تاکو شیعرەکەی بخاتە خانەی نەمرییەوە، ئەو شیعرە هەرچەندە تایبەت نەکراوە بە جێگەو زەمەنێکی دەستنیشانکراوەوە، لەبەرئەوە دەتوانرێت بۆ هەموو ژینگەو زەمانێك بەکاربێت- مادام ئەو سیمایانەی لەو شیعرەدا دەدرەوشێنەوە لە واقیعی کۆمەڵگاو مرۆڤەکاندا بوونی هەبێت، کەم شاعیریش هەن ئەو پەتە باریکە بدۆزنەوەو رایەڵەی بابەتەکانی پێ بهۆننەوە، لەو شێوازە جادووییە شارەزابن کە نهێنی ئەو دەقانە لە خۆیانی دەگرن، ئەمەشە کە لە کۆتاییدا فرەواتایی دەبەخشێتە دەقەکان.
شیعرەکەی شاعیری بە توانا کەنعان مەدحەت ناونیشانی ڕاپەڕینی لە خۆ گرتووە، لەمەوە دەردەکەوێت کە نزیك لە یادی راپەڕینی ساڵی ١٩٩١دا شاعیر دەیەوێت روانین و دیدگای شیعریی خۆی لەو فۆرمەدا پێشکەش بکات، بێ ئەوەی کەس داوای نووسینی ئەو شیعرەکەی لێکردبێت یان لەبەرامبەردا خەلات و شاباشی بکەن، نووسینی ئەم شیعرە تەنیا لەبەر ئەوەیە کە ویژدانی زیندوو و ئەزموونی دەوڵەمەندو مرۆڤدۆستانەی شاعیر داوای ئەو هەڵوێستەی لێدەکەن، شاعیر وەك چۆن شیعرەکەی دابەشی ٣ کۆپلە کردووە، هەرواش هەر کۆپلەیەك دەربڕین لە زەمەنێکی دیاریکراو دەکات، بەم شێوەیەی خوارەوە:
١- زەمەنی رابردوو/ کۆپلەی یەکەم
٢- زەمەنی ئێستا / کۆپلەی دووهەم
٣- زەمەنی داهاتوو/ کۆپلەی سێهەم
شاعیر لەسەرەتادا زۆر شاعیرانە و بە شێوازێکی شیعریی دەستپێکی شیعرەکەی بەو هەموو چیرۆکە مەرگەساتانەی رابردوو دەست پێدەکات کە ئەو دوو حیزبە نابووتەی لەمەڕ خۆمان کە ماوەی ٣٠ ساڵە بە ناوی میللەتەوە قۆرخی دەسەلاتیان کردووە و دەکوژن و دەبڕن و دەدزن پاڵەوانی سەرەکین تیایداو شان بەشانی ئەو چیرۆکە جەرگهەژێنانەی پێشتر کە رژێمێکی دیکتاتۆری عەرەب ئەکتەرەکەی بوو بەسەر خەڵکی سڤیلی نەتەوەکەمانیان هێنا و بەداخەوە ئێستاشی لەگەڵدابێت بەردەوامی هەیە، کەواتە کاتێك چیرۆکێك بوونی دەبێت کە بەسەرهاتێك هەبێت و شایستەی گێڕانەوە بێت، لەبەر ئەمەیە شاعیری شۆڕشگێڕو مرۆڤدۆستی کورد کەنعان مەدحەت زۆر سەرنجڕاکێشانە خوێنەر دەخاتە ناو ململانێی ئەم دەقە پڕ هێماو کۆدەوە، بەوەی کە بائاگادار بین ئێستاش خۆمان بەشێکین لەو چیرۆکانە، چونکە چیرۆکەکان تەواو نەبوون و کارەسات و قەیران یەك لە دوای یەك دروست دەکەن دەیانکەن بە یەخەی میللەتەوە، کەواتە شاعیر زۆر جیهانبینانە لە دودندێکی بڵندەوە دەڕوانێت و دەڵێت ستەم هەر ستەمە جا گەر فارسێك یان عەرەبێك یان تورکێك یان کوردێك بیکات، تەم هەر تەمە، تاریکایی هەر تاریکاییە، چ یەکێتی و پارتی رووناکیمان لەسەر بکوژێننەوە یان بەعس و جەندرمەو ئیتلاعات، بەڵام ئەم چیرۆکەی کەنعان دووبەرەکی یەکێتی وپارتی لە خۆ دەگرێت کە دیمەنەکان زۆر ئاڵۆزتر دەکات و دۆخەکە زۆر نالەبارتر دەکات، ئەو دوو حیزبە مافیاییە وەکو دوو تەوەرەی گۆی زەوی وان، هەرچەندە دەست لەناو دەست دەنێن و بەیەکەوە نەوتی هاونیشتیمانانی ئەو پارچە زەویە دەدزن، بەڵام لە ژێرەوە چاڵ بۆ یەکتر هەڵدەکەنن و هەمیشەش هەر میللەتی تێدەکەوێت، هەر وەك بچوکترین نموونە گەر لەوێ کەسێکی یەکیتی تەعین بێت لێرەش دەبێت یەکێکی پارتی تەعین بێت، ئیتر با دەرچووی زانکۆی گیرفان خاڵییش لە ژێر سایەی ئەم دەسەڵاتە مافیاییەدا سیربخوات و زوڕنا لێبدات، ئەم دوو بەرەکییە گەر رۆژگارێك گەشتبێتە ئەو رادەیەی ئەسیری جەنگی یەکترییان گوللـەباران کردبێت کە دژی هەموو پرەنسیپە جیهانییەکانی کاتەکانی جەنگ و ئاشتییە، ئەمەش وەك شاعیر دەڵێت بەشە ئاگرینییەکانی چیرۆکەکە بوون، ئەوا ئێستا بە عەبادی شوێنەجێناکۆکەکان تەسلیمی ئاغای شەمخانی دەکرێت، گەر شۆڕشگێرەکانی پەکەکە لە ڕێی ئیبراهیم خەلیلەوە تەسلیمی جەندەرمە بکرێن، ئەوا خەباتکارانی رۆژهەڵات لەسەر شەقامەکانی پێنجوێن و سلێمانیدا بە رۆژی رووناك تیرۆر دەکرێن و لە باشماخەوە یارمەتییە لۆجستیکیەکانیان دەگاتە سیخوڕەکان. لە فڕۆکەخانەی سلێمانییەوە ئەو فڕۆکەوانەی بەشداری لە کیمیابارانی هەڵەبجەدا کرد رەوانەی دەرەوەی وڵات دەکرێت!
چیرۆکەکان.. تەواوبوونیان نییە
تەمێکی ڕانەماڵ
دووبەرەکییەکی یەکسان..
لە نیوان بەشە ئاگرینییەکاندا
هەمیشە
بە کوڵە
لە کۆپلەی ژمارە دوودا باری ئێستا دەکەوێتە بەر تیشکی ئەفراندنی شیعرییەوەو ئەو هەموو تاوان و کوشتارو ستەم و تالانییەی لە رابردوودا ویژدانی بەشێکی زۆری مرۆڤەکانی کوشت، لێرەدا پێ دەنێتە قۆناغێکی نوێوەو دەبێتە ئارەزووی رەنگاورەنگ لای بەشێکی تری ئەو هاوڵاتییانەی چاویان لە گۆڕانکاری و خەبات و فرە ڕەنگییەوەیەو دەیانەوێت لە ئاڵای سەوزو زەرد ڕزگاریان بێت، لە ئازاری ١٩٩١دا راپەڕینیان کردو کەچی مافیاکان بەرەکەیان خوارد، لە شوباتی ٢٠١١دا خۆپیشاندانیان کردو بە هێزی ئاگرو ئاسن کپ کرایەوەو سڵاو لە شەهیدەکانی ئازادی، ئیتر لێرەدا شێوازی خەبات دەگۆڕدرێت و شۆڕشگێرەکان دەست دەکەن بە مانگرتنی سەرانسەری، بایکۆتی هەموو ئەندام و بڕیارو ئۆرگانە حیزبییەکان دەکەن و دوکانەکانیان دادەخەن، ناچن بۆ فەرمانگەکان، جوڵەی ژیان دەوەستێنن تا کاتی پاکبوونەوەی ژینگەی کوردستان لەو ڤایرۆس و بەکتریا زیانبەخشانە، دروشمیان ئەوە دەبێت کە بەیەك دەنگ دەڵێن: ئیتر بەسە میللەت دەیەوێت بە دادپەروەریی بژی، گەل دەیەوێت بەری رەنجی راپەرین بخوات.. هاتنی ئەم زەمەنە حەتمییەو یاسای سروشتیش وایە زوڵم دەتوانێت هەر هێندە درێژە بکێشێت، قەزافی و زەینولعابدین بن عەلی نموونەیەکی دیارن کە جامی رقی میللەتیان بەسەردا ڕژا، شاعیر دەڵێت میللەتی مافخوراو لە ژێر دەسەڵاتی سێکوچکەییدا مان دەگرێت، لێرەدا وەستانێك وەردەگرین و دەڵێین سێکوچکە راڤەی زۆرە؛ ئایا دەسەلاتی کوڕو باوک و کوڕەزایە؟ یان پارەو کورسی و خیانەتە، یاخود نومایندەکردنی هەر سێ حوکمەتە فاشیستەکەی ئێران و سوریاو عێراقە کە ئەو دوو حیزبە هیچ سێ و دوویەك ناکەن و زۆرجاریش بێ شەرمانە بۆ تەسفییەکردنی یەکتر پەنایان بۆ دەبەن وەك چۆن لە ئابی ١٩٩٦دا پارتی پەنای بۆ حوکمەتی بەعس بردو یەکێتیش بۆ ئیتلاعات و پاسداران.
بە خوڕینی
یادەوەرییە تۆقێنەرەکان
کۆمەڵە ئارەزوویەکی هەمەڕەنگ
لە ژێرخانی سێ کوچکەدا..
مان دەگرن
شاعیری شۆڕشگێڕی کوردو ئەفرێنەر کەنعان مەدحەت لە کۆپلەی سێدا قەڵەمبازێکی جوان دەدات و خوێنەر دەخاتە کەشێکی پڕ هیواو ئومێدەوە، خەیاڵێك پڕ لە گوڵی رەنگاوڕەنگ، خۆشییەك تەمی سەر خەرەند برەوێنێتەوەو سەری هەمووان سوك بکات لەو مەراق و خۆخواردنەوانەی یەخەی گەورەو بچووکی گەلی کوردی گرتووە، دەبێت شۆڕش و راپەڕین بەسەر ئەو گەندەڵانەدا بکرێت، تا ئەوانە دەمڕاست بن نەگبەتی بەرمان نادات، ئەوانە ئێکسپایەر بوون و زەمەنیان بەسەرچووە، دەبێت خەباتی سوراچاکان سەرلەنوێ بدرەوشێتەوەو خۆشی و زەردەخەنە بۆ هەموو مافخوراوان بگێڕدرێتەوە، داوای خوێنی ١٢ هەزار کوژراوو بێ سەروشوێنی شەڕەکانی ناوخۆ لەسەرانی ئەو دوو خێڵە بکرێت، خوێنی سەردەشت و کاوەکان بزر نابن، دەبێت میللەت بە قوڕ دەرگاو پەنجەرەی مەکۆو مەڵبەندو لقەکان سواغ بدات و بۆ هەتا هەتایە ئەو پەڕە رەشەی سەرچاوەی دواکەوتن و نەگبەتی و کارەسات و قەیرانەکان بوو هەڵبداتەوەو توڕی بداتە ناو زبڵدانی مێژووەوە، میللەت دەبێت دڵی بە تیشکی ئەستێرەیەك خۆش نەبێت، ئەوانە گرگن و بچوکن و هەمووان تیشك لە مانگ و خۆرەوە وەردەگرن، ئەی بۆچی خۆمان راستەوخۆ لە خۆری راستەقینەی سەربەستی و یەکسانی و دادپەروەریی بەهرەدار نەبین؟ لەبری ئەوەی چاوەڕوانی موچەو نیوکیلۆی برنجی ئێکسپایەری بایعی بین وەکو سەدەقە پێمان بدەن با بەدەستی خۆمان بیسێنین و داهاتەکان بە یەکسانی دابەش بکرێت و بنخانی ولاتی پێ بونیات بنێین، ببینە خاوەنی ئیرادەی پۆڵایی و یەکڕیزیی لەسەر بنەمای دڵسۆزیی بهێنینە دی نەك ئینتیمای حیزبیی، با بێکاری و چەوسانەوەی کۆمەڵایەتی و سیاسی قەڵاچۆ بکەین، چی لەوە خۆشترە دەست بە خەبات بکەین و هیوای گۆڕانکاری و لە گۆڕنانی گەندەڵیی و عەقڵییەتی فاشیستی حیزبی قەڵاچۆ بکەین کە کۆنترۆڵی هەموو گەردیلەیەکی ژیانیان کردووە لە کوردستانی باشوور لە پێناوی بەرژەوەندی دوو بنەماڵەدا، کوا پێشکەوتن و گۆڕانکاری لە عەقڵدا؟ کوا خوێندەواریی و پەروەردە؟ کوا دڵسۆزیی و داهێنان و گەشەپێدان؟ ئەمانە هەموو لە لایەن مەڵبەندو لق و مەکۆوە تاسێندراون و گۆڕ بزرن، لە ژوورە ئینفیرادەکانیاندا رۆژانە ئەشکەنجە دەردرێن، با لە گەڵ شاعیردا خەباتی مرۆڤدۆستی و نیشتمانپەروەریی دەست پێبکەین و دزەکان وەدەرنێین، ئەوانە نایانەوێت کەس تێبگات و هەناسەی راستەقینەی ئازادی و مافەکان بدات، ئیتر بەسە با ئەو تەمەنە کورتەی ژیان بەس بە ڕەزالەتەوە بەسەر بەرین، لە پیناوی چیدا وامان لێ دەکەن ئەی جانەوەرە سەوزو زەردەکانی رۆژە شوومەکان! ئیتر میللەت دەبێتە خاوەنی بڕیارو بەدەستی خۆی مافە زەوتکراوەکانی دەسێنێت..
چی لەوە خۆشتر
سەرلەنوێ
سوار بە هەورازا سەرکەوێ
لە جێی مەکۆ و
مەڵبەند..
سەنگەر هەڵبژێرێ
ئەستێرەکان راماڵی و
خوو ،
بە مانگەوە بگرێ