لەو خۆشیەی کە هەیانبووە! – نوسینی: ئیساک ئاسیمۆڤ – وەرگێڕانی لە ئینگلیزییەوە: ئیدریس مستەفا
ئەو شەوە ، مارجی، لە یادەوەرەکەی خۆیدا نووسیتی. لە سوچێکی سەرەوەی لاپەوەرەکە بەرواوری ١٧ی مانی پێنجی ٢٠١٥٥ی لەسەر بوو، نوسیبوی: ئەمڕۆکە، تۆمی، کتێبێکی راستەقینەی دۆزیەوە.” کتێبێکی زۆر کۆن بوو. باپیرەی مارجی جارێکیان وتبوی کاتێک منداڵ بووە باپیری پێی گوتبوو رۆژگارێک هەبوو چیرۆکەکان چاپ دەکران لەسەر کاغەز. کتێبەکەیان کردەوە لاپەڕەکانی زەرد و ژەنگاوی ببون، و زۆر عەنتیکە بوو ئەو وشانەی لەسەر نوسرابوو کە لەسەر شاشەکان دەبینرێن بەڵام نەدەجوڵان و لە جێ خۆیان بوون. کاتێک دەگەڕانەوە بۆ لاپەڕەی پێشووتر کە خوێدنابوویانەوە وشەکان هەر لە جیی خۆیان مابوون.
تۆمی وتی: “ئەوە چیە! کاتێک کتێبی ئاوها دەخوێنیتەوە و لێی تەواو دەبی قەست دەکەی فڕێ بدەیت. لە شاشەی تەلەفزیۆنەکەی ئێمەدا ملیۆنێک کتێبی تیدایە و دەشتوانێ زیاتریش بگرێ، کەجی ناتوانی فڕێی بدەی.”
مارجی وتی: ” ئەوەی منیش وایە. ئەم یازدە ساڵان بوو هێندەی تۆمی کتێبی ئەلەکترۆنی نەدیبوو. تۆمی سیازدە ساڵان بوو. لە تۆمی پرسی: ئەم کتێبەت لە کوێ دۆزیەوە؟. تۆمی بە کتێبەوە سەرقاڵ بوو، بێ ئەوەی سەیری مارجی بکات وتی: لە ماڵی خۆمان ، لە هەورەبانەکە لەسەر رەفەکان بوو.” ئەی باسی چ دەکات. مارجی لە تۆمی پرسی. تۆمی وتی: “باسی قوتابخانە دەکات.”
مارجی بە قێزەوەنیەکەوە وتی: مەکتەب؟ چی لە بارەی مەکتەبەو نوسراوە؟ ئەی کە رقم لە قوتابخانەیە.” مارجی زۆر رقی لە قوتابخانە بوو، بەتایبەت دوای ئەمە زیاتر رقی لێیە. مامۆستا ئەلەکترۆنیەکەی ماڵەوەیان چەند تاقیکردنەوەیەکی یەک لە دوای یەکی جوگرافیای دابوو پێی،، بەڵام لە هیچیان باش نەبوو بوو. بۆیە دایکی بە بێتاقەتیەکەوە سەیرێکی مارجی کرد و سەرێکی لەقاند. ناردی بە شوێن کابرای میکانیکدا بۆ چاکردنەوەی مامۆستا کۆمپئوتەریەکەی.
کابرای میکانیکی هات، کورتە بالایەکی سوورە بوو، دۆڵابێکی سەفەری پێ بوو، پڕی لە کەرەستەی چاکردنەوە بوو وەک وایەر و دەڕنەفیسی کارەبایی. خەندەیەکی بۆ مارجی کرد و سێوێکی داپێی و کەوتە هەڵوەشانی مامۆستا ئەلەکترۆنیەکە. مارجی هیوای خواست نەتوانێ بە زوویی چاکی بکاتەوە، بەڵام کابرا توانی مامۆستا ئەلەکترۆنیە کۆمپیوتەریەکە چاک بکاتەوە. شاشەیەکی گەورە و رەشی ناشیرین هەبوو، هەموو وانەکان و پرسیار و وەلامەکانیشی تێدا خەزن کرابوو. ئەو بەشەی مارجی زۆر رقی لێ بوو، بەشی خانەخوێندن (هۆم-ۆرک) و لاپەڕەی تاقیکردنەوەکانی لە خۆگرتبوو. ئەو لە تەمەنی شەش ساڵیەوە، دەبوو یەکبینە هەموویان بنوسێتەوە بە کۆدی تابەت ئینجا مامۆستا ئەلکترۆنیەکە یەکسەرە مارکی دادەنا لەسەری.
کابرای میکانیکی خەندەیەکی کرد و سەرێکی خۆشیی لەقاند دوای ئەوەی تەواو بوو. بە دایکی مارجی وت: “خاتوو جۆنس، خەتای کچەکەت نیە کە ئەنجامی باشی نیە. وانەی جوگرافیاکە خۆی گرفتی خێرایی هەبوو. ئەم شتانەش هەندێ جار روودەدات. کەمێک هێواشم کردەوە بۆ تەمەنی دەوربەری دە سالی.بە گشتی پرۆگرامەکان ئێستا باش دەڕۆن بەڕێوە.” لەگەڵ ئەم قسانەدا دەستێکیشی هێنا بەسەر مارجیدا.
مارجی زۆر بێ تاقەت بوو چونکە ئاواتی دەخواست مامۆستا ئەلەکترۆنیەکە لە ماڵەوە چاک نەبوایەتەوە و بیان بردایە بۆ چاکخانە. چونکە جارێکیان مامۆستاکەی (تۆمی)یان بردبوو بۆ چاکخانەکە و دوای زیاتر لە مانگێک هێنایانەوە بۆی، بەشی مێژووەکەی تەواو خراپ ببوو. مارجی بە تۆمی گوت:”بۆ هەموو کەس لە بارەی قوتابخانەوە دەنوسێت؟.” تۆمی بە سەرسوڕمانێکەوە سەیرێکی کرد و پێ وت:” ئاخر مەتەبەکەیان لە هی ئێمە ناچێت هەی بێ عەقڵ. ئەوە جۆرێک لە قوتابخانە بووە کە سەدان سال پێش ئێشتا بوونی هەبووە.” بە دەنگێکی بڵند، بە وریاییەوە وشەیەکی گەورەی دەرپەراند “چەند سەدەیەک پێش ئێستا.”
مارجی کەمێک بریندار بوو، وتی:”ئاخر من چووزانم ئەوان چ جۆرێک قوتابخانەیان هەبووە چەندان ساڵ پێش ئێشتا.” کەوتە سەر خوێندنەوەی کتێبەکە و وتی:”ئەرێ بە راست مامۆستاشیان هەبووە.” تۆمی وەڵامی دایەوە، وتی:”بە دڵنایییەوە مامۆستایان هەبووە، بەڵام مامۆستای ئاسایی وەک ئێمەی نا بەڵکو ئەوان مامۆستای مرۆڤیان هەبووە.” مارجی بە حونەرێکەوە وتی:”چی! مامۆستای مرۆڤ؟ چۆن مرۆڤ مامۆستا بووە.” تۆمی وەڵامی دایەوە:”بەڵی، دەگەڵ خوێندکارە کچ و کوڕەکانیش دەدوا و پرسیاری لێدەکردن و هۆمۆرکیشی دەدانێ بۆ ماڵەوە.” مارجی هەر دەیگوت:”ئاخر مرۆڤ ئەوەندە عاقڵ بووە ببێ بە مامۆستا.” تۆمی یەکسەر بۆی سەندەوە و گوتی:” بە دڵنیاییەوە مرۆڤ زۆر عاقڵ بوون. ئێستاش باوکم وەک مامۆستاکەم (ماۆستا ئەلەکترۆنیەکە) شت دەزانێ.” مارجی گوتیەوە:”باوەڕناکەم. مرۆڤ هێندەی مامۆستاکەی ئێمە شت بزانێ.” تۆمی گوت:” بەڵێ پێم وایە ئەوەندەی مامۆستاکەمان دەزانێ.”
مارجی ئامادەیی ئەو جۆرە لە گفتوگۆی نەبوو. وتی” من حەزناکەم کەسێک بیتە ماڵەکەمان و دەرسم پێ بڵێتەوە.” تۆمی هاواری کرد بەسەریا و وتی “مارجی تۆ شت زۆر نازانی. مامۆستاکەیان لە ماڵەیان نەدەژیا لەگەڵیان، بەڵکو خانویەکی تایبەتی گەورەیان هەبووە و هەموو مندالەکان جوونە بۆ ئەوێ خوێندویانە.” مارجی وتی “هەموو مندالەکان یەک شت فێردەبوون؟.” تۆمی گوتی “بەڵی ئەگەر لە یەک تەمەندا بوونایە.” مارجی وتی:”بەڵام دایکم ئەڵی مامۆستا دەبێ ئامادەکرا و جێگیرکرابێت لە شوێنێک کە وانەی جیاواز بڵێتەوە و پڕ بە پێستی عەقڵی هەر کچ و کوڕێکی خوێندکار بێت.” تۆمی کەمێک گیڤ بووە و وتی:”ئەوان ئاوها نەیانخوێندووە و مامۆستاش ئاوها وانەی نەگوتۆتەوە. ئەگەر حەزت پیی نیە مەیخوێنەرەوە و تەواو.” ئەمە بەو مانایە نیە من حەزم پیی نەبێ، مارجی یەکسەر وەڵامی دایەوە و ئینجا کەوتە خوێندنەوەی ئەو قوتابخانە سەیروسەمەرانەی کتێبەکە باسی دەکات.
هێشتا نیوەی پەرتوکەکەیان تەواو نەکردبوو، دایکی مارجی هاواری کرد: “مارجی کاتی مەکتەبە.” مارجی وەڵامی دایەوە: “جارێ نا دایکە.” دایکی دیسانەوە هاوری کرد و وتی “ئەڵێم هەر ئێستا. هەروەها کاتی تۆمیشە دەبێ بروا.” مارجی چاری نەما و زانیتی هەر دەبێ بروات بە تۆمی وت:” دەتوانم دوای قوتابخانە کەمە کەمە لەگەڵتدا بیخوێنمەوە.؟” تۆمی شانێکی بە قنجی بۆ هەڵتەکاند و وتی: “بۆ نا.” بە دەم فیکە لێدانەوە کەوتە ڕێ و کتیبە تۆزاویەکەی خستە بن هەنگڵیەوە.
مارجی چوو بۆ ژووری قوتابخانەکە کە مامۆستا ئەلکترۆنیەکەی لێ دامەزراوە. رێک لە تەنیشت هۆدەی خەوتنەکەیەوە بوو. مامۆستای ئەلەکترۆنی کراوە بوو بۆ دەرس گوتنەوە لە کات و شوێنی خۆیدا، تەنها شەمموان و یەکشەموان نەبێت. دایکی پیی وابوو کچان دەتوانن باشتر فێر ببن ئەگر لە کاتی ئاسایی خۆیاندا بچنە ژووری قوتابخانەکەیانەوە. شاشەکە کرایەوە و دەڵێ: لە پرۆگرامکەمدا دانراوە کە ماتماتیک وانەی ئەمڕۆمانە. بۆ ئەوەی دەرەسەکەمان بە ابشی بروات تکایە (خانەخوێندن)ی هۆمۆرکی دوێنێ بخەرە شوێنی گونجاوی ناو کۆمپیوتەرەکە. مارجی بە بێ تاقەتیەکەوە دەستی بە خوێندن کرد، بەلام دڵی هەر لای ئەو شێوە قوتابخانانە بوو کە لە کتێبەدا باپیرە گەورەی باپیری باسی کردووە کاتێ منداڵ بوونە. ئەو کاتانەی مندالانی دەرودراوسێ کۆدەبوونەوە، قسانیان دەکرد و دەتریقانەوە، رۆژانە و لە یەک کاتدا بەیەکەوە دەچون بۆ قوتابخانە. تاوێک لە ناو گۆڕەپانی مەکتەبەکە بەزم و رەزمیان دەکرد و ئینجا دەچونە پۆلەوە و دواتر هەموان بە یەکەوە رێی مالەوەیان دەگرتەبەر بە قسەی خۆش و پێخەنینەوە. هەموان بە یەکەوە یەک شت فێردەبوون چونکە هەر کەسەو یارمەتی ئەوی تری دەدا لە شتێکدا گەر لایان قورس بوایە و ئەرکی خانخوێندنیش ئاسانتر دەبوو. لە هەمووی خۆشتر مامۆستاکان مرۆڤ بوون. لەو کاتەدا گڵۆپی مامۆستا ئەلکترۆنیەکە فلاشی دەکرد و دەیوت ئەم هاوکێشەیە بنوسەوە. مارجی ئاگای لە دەرس هەر نەمابوو بەڵکو هەر بیری لەوە دەکردەوە منداڵان جەندە کاتی خۆشیان بەسەر بردووە لە قوتابخانە. لە دڵی خۆیدا دەیگوت: ئای لەو خۆشیەی هەیانبووە!
نوسینی: ئیساک ئاسیمۆڤ
