نەورۆزی بەرازەکە یان بەرازی نەورۆزەکە.. شــەوڕۆ
()
هەرچی پێغەمبەر و فەیلەسۆف و بیرمەند و زانا و ئەدیب و مامۆستایانی کە بە سەر ئەم زەوییەدا گوزەریان کردووە، یەک تاکە پەیام و یەک تاکە گوتار و یەک تاکە هیوایان هەبووە و ڕەنجیان بۆ کێشاوە، ئەویش (بەختەوەریی مرۆڤە). تەنانەت خودا بەهەشت و دۆزەخی داناوە، هەر بە ئامانجی گەیشتن بەو (بەختەوەرییە).
ئەم جەژنە نەورۆزە، تاقانەی بۆنەی نەتەوەیی کوردان، ڕۆژانی بەرجەستەکردنی ئەو بەختەورییەیە، بە شێوەیەکی جیاواز: پشتر خۆی بۆ ئامادە دەکرێ، جوانترین پۆشاکی بۆ دەکڕێ، بە دڵخۆشییەوە پێشوازی لێدەکرێ، بە کرداریش، بە شایی و گۆرانی و سروود و ئاگرکردنەوە و سەیران و خواردن و خواردنەوە، پیرۆزبای کردن، ئەوم هەستە بە کردار دەردەبڕین.
هەمووتان کۆکن، کە نەورۆز، سەرەتای نوێ بوونەوەی ژیانە، لە سرووشت و ژینگە و هەموو بوونەوەرکاندا. کەواتە نەورۆز جەژنی سرووشت و دارودرەخت و هەموو بوونەوەرەکانە. دەبێ ئەوەش بزانین، کە ئێمە نەک هیچ بەهاییەکمان بەبێ بوونی ئەو سرووشتە نییە، بەلکو بوون و بەردەوامبوونیشمان مەحاڵە. هەر بۆ نموونە، بە لەناو بردنی مێروولە، کۆی ژیان لەسەر زەوی کۆتایی دێ!
ڕەخنەکەتم قبووڵ نییە، کە دەڵێی: لەم وڵاتەدا منداڵ و گەنج و ژن و پیر، لەسەر بێ بایەخترین شت، دەدرێنە بەر دەستەڕێژی گولـلە، تۆیش هاتوویت، بەرگری لە مافی بەرازێک دەکەی! ئەوە گەر ئەمە بۆچوونی تۆ بێ، بەداخەوە، ناهۆشیارییمان زۆر لە تەلەزگەدایە. بۆچێ؟
یەک: کە بەرازەکە بەدیار کەوت، چەندان چەکدار، بە چەکی جیاواز کەوتنە تەقەکردن لە بەرازەکە. کەواتە، ژمارەیەک لەو سەیرانکەرانە چەکیان بۆ سەیران هێناوە – لە کاتێکدا کوردستان ئاسایش و هێمنیی لە زۆر وڵاتی ئەوروپا باشترە. ئەو ئەوە دەگەێنی، کە گیانی تۆ لەم نەورۆزەدا لە خەتەردایە، دوور نییە لەسەر بچووکترین شت، دەست بۆ ئەو چەکە بەرن. واتا لە هەموو چرکەیەکدا، چارەنووسێکی وەک چارەنووسی بەرازەکە چاوەڕێتە.
دوو: گریمان لە جیاتی بەرازەکە، ئاسکێک، یان پلینگێک، لەو ناوە بەدیار کەوتبایە. بە دڵناییەوە، چارەنووسی ئەوانیش هەر وەک بەرازەکە دەبوو، چونکە ناوچەکە بێ خاوەنە. کەواتە هۆی کوشتنی بەرازەکە لەبەر ئەوەی نییە کە بەرازەو گۆشتی حەرامەوە بەزەڕە.
سێ: ئایا ئەگەر ئەو بەرازە تەقەی لێنەکرابایە، پەلاماری کەسی دەدا؟ ئەوانەی لە سرووشتی ئەو گیاندارە شارەزابن، دەڵێن، نەخێر. کەواتە چەند جوان بوو چەندە بە سوود بوو، ئەگەر منداڵ و خوێندکارو خەڵکەکە هەر تەماشایان کردبایەوە، چیژێکیشیان لە بینینی گیاندارێکی کێوی وەرگرتبایە لەم سرووشتە. ئەوەشمان لەبیر نەچی، ئەوا سەیرانکەرانن چوونەتە سەر خاکی بەرازەکە، ئەو نەهاتووەتە بەر ماڵی کەس.
چوار: جگە لەو کەسانەی کە بەچاوی خۆیان کوشتنی بەرازەکەیان بینی، لە هەموو جیهان، لە ڕێی میدیاکانەوە، کوردانێکی زۆر بینیان و – لە چەند ڕۆژنامەیەکی غەیری کوردیش هەواڵەکەم خوێندەوە. ئاخۆ بە هەزاران لەو بینەرانە، دڵیان بۆ بەرازەکە نەسووتا؟ منداڵەکان شەو کوشتنەکەیان نەهاتەوە بەرچاوی؟ ئایا لەبەر چاوی زۆرکەسان، ئەو چەکدار و ئەو بەرازکوژانە سەرکۆنە نەکراون؟ ئەدی تێکدانی ئاووهەوای سەیرانکەران و دروستکردنی ئەو پەشێوویە. هیچ کاردانەوەی نەبووە؟
پێنج: ئەمە یەکەم بەراز و دوایین بەراز نییە، کە ئێمە هەر بە زەوق دەیانکوژین. جاران لەسەر دیواری دیوەخانەکانی شیخ و ئاغایەکانی کوردستان هەڵواسینی پێستەی پڵینگ، شانازی بوو. تا گەیشتینە ئەم ڕۆژەی کە یەک تاکمان لێ نەهێشتن. ئەگەر هەشتا ساڵ پێش ئیمڕۆ، هۆشیاریمان هەبووایا، بۆ پارستنی ژینگەو بوونەوەرەکانمان، ئیمڕۆ، لەم نەورۆزەدا ئەو بەرازەمان نەدەکوشت. لە کێوی زاگرۆس (١٢٠٠) جۆرە گیانداری کێوی لێ بوو، ئیمرۆ، بە داتای وردی زانستی، هەر (٤٠٠) جۆری لێ ماوە. هەموو بەدەستی ئێمە لەناوچوون.
شەش: ئایا، ئەگەر ئەو بەرازە، کارمامزی، ماڵی سەرکردەیەکی پلە بڵندی ناوچەکە بوویا، کەس حەددی هەبوو تەقەی لێ بکات؟ ئەدی، کە ئەو بەرازە، هی ئەو کوردستانەیە، بۆچی پۆلیس و ژینگەپارێزانی کورستان، نەچوون، لێپرسینەوە لەو چەکدارانە بکەن کە ئەو تاوانەیان کرد؟ کێ بەرپرسی ئەم ژینگەیە؟ کوا داواکاری گشتی؟ کێ گیانی بوونەوەرکانمان دەپارێزێ؟
حەوت: بۆچی میدیا کوردی، ئەم بابەتەی بۆ خۆشیی و نوکتەکردن گێڕایەوە، ئایا ئەوە ئاستی ناهۆشیاریی باڵاترین دەزگای ئەم هەرێمە نیشان نادات؟ دەبوو، ئەوان هۆشیار بڵاوبکەنەوەو دژی کوشتنی ئەو گیاندارە قسە بکەن و ڕێگری بکەن لە دووبارە بوونەوەی.
هەشت: من لە کتێبی (کەو لە کوردروریدا) ٣٤ شێوەی ڕاوکردنی ئەو باڵندە جوان و دەنگ خۆشەم باسکردووە. ئێوە، باوەڕم پێدەکەن، کە بۆ یەک تاقە باڕەکەو، یەک گولـلەی ئارپێچیان پیوە ناوە؟ کەواتە کەلتووری کوشتن، کوشتنی هەموو شتێک، بە هە موو شێوەیەک، باوەو باو بووە، لەم کوردستانەدا. دەبێ چارە بکرێ و ئەو کەلتوور کۆتایی پێ بێ.
نۆ: چاوەڕوان مەبن، بتوانن، رۆژێکی خۆشی نەورۆز لەم هەرێمەدا بەسەر بەرن، تا ڕێز لە هەموو پنچە گیایەک و بوونەوەرێک نەگرن.
کوشتنی ئەم بەرازەی ئەم نەورۆزە، تاوان بووکرا.
