كوردستان وڵاتی گورگەكانە.. حه يده ر عه بدولره حمان
من نیم بلێم كوردستان وڵاتی گورگەكانە، ئەوە ئەو زنجیرە پۆلیسیە پڕ لەسەركێشیەی (میهران شیری) یە ناوی ( گورگەكان) دەڵێت كوردستان پڕە لەدەیان گروپی مافیا، تەژییە لەململانێ و شەڕو كوشتارو پێكدادان لەنێوان خۆیاندا، لەپێناو گەیشتن بەگەنجینەیەك كەلە ژێر خاكی ئەو نیشتیمانەدا شاردراوەتەوە، دوو گروپی مافیایی سەرەكی كە هەریەكەو نیوەی نەخشەی جوگرافیای شوێنی گەنجینەكەیان لایە، ململانێ دەكەن لەسەر بە دەست هێنانی گەنجینەكەو هەموو هێزو دەسەڵاتەكانی خۆیان بەرجەستە دەكەن، بێ باكانە بەسەدان كەس لەدەستو پێوەندو بەكرێ گیراوەكانی خۆیان بەكوشت دەدەن، بۆ گەیشتن بەو مەرامە.
ئەو گەنجینەیە بۆتە هێما بۆ سەرو سامانی وڵاتێك كە هەمووان چەشنی گورگ بەخوێن هەوڵی بە دەست هێنانی بۆ دەدەن، بەمەبەستی دەست بەسەر داگرتنی كە لەشوێنێكی نادیار شاردراوەتەوەو نەخشەكەی لای ئەو مافیایانە پارێزراوە، دواتر كە گەنجینەكە دەدۆزرێتەوە ، هەوڵی ئەوەی بۆ دەدرێت ئاودیوی توركیا بكرێت..
ئەمە هێڵی سەرەكی سیناریۆی دراماكەیەو لەپەراوێزی دا كۆمەڵێ وێنەو دیمەنی كوردستان بەرجەستە دەكات، لە ململانێی نێوان باندو چەتەو فرۆشتنی چەك و هەڵكوتانە سەر بانك، ئەو دیمەنانەن كە لەگورگەكاندا بە زەقی دیارە ، كەچی دەرهێنەر( میهران بەشیری) دەڵێت دراماكە باس لەبەرقەرار بوونی یاسا دەكات لەكوردستاندا!
ئێ خۆ ئەگەر ئەم دیاردانەی ئەو نیشانمانی دەدات بەرقەرار بوونی یاسا بێت، دەبێت پێشێڵ كردنی یاساو نا سەقامگیریەكەی چۆن بێت؟
جاران كێشەی بنەڕەتی لە بەردەم درامای كوردی و بەرهەم هێنانی پرسی دارایی بوو كە جڵەوەكەی لە دەست حكومەت بوو، بەڵام دەرهێنەرەكان ئازاد بوون لەهەڵبژاردنی هەر بابەتێك كە ئەوان بۆ خزمەتی درامای كوردی بەگرنگی بزانن، كەچی ئێستا دابین كردنی بودجە كێشە نیەو بەرهەم هێنەرەكان كەپرسی بازرگانی دەخەنە سەرووی هەموو شتێكەوە ، ئەوانن ئاراستەی بەرهەمەكان دیاری دەكەن و كار بۆ ئەوە دەكەن چۆن بتوانن وەك دراما توركیەكان لەرووی فۆرم و روخسار و وێنەوە گەنجەكان راكێشن و شاشەكان بەدیمەنی بریقەدارو موزەییەف و پڕ لە فەخفەخە بڕازێننەوە، كۆمپانیاكان هان بدەن كە بۆ بڵاوكردنەوەی كالاكانیان روو لەو كەناڵە سپۆنسەرانەی دراماكە بكەن.
بۆیە ئامانجی سەرەكی لەبەرهەم هێنانی دراما كوردییەكانی ئەمڕۆ بەگشتی پرسە بازرگانیەكانن، ئیدی ئەو ئامانجی بازرگانیە زۆر جیایە لەو ئامانجەی جاران كە دراما دۆزێكی سیاسی و كۆمەڵایەتی و كولتووریی و نەتەوەیی بوو، بەڵام دەسەڵاتی دارایی و مەعنەوی وەك ئێستا فەراهەم نەبوو، كەچی وێڕای ئامرازە تەقلیدیەكان لەكامێراو ئامێرە هونەرییەكان و بڕی دارایی، لە دراما رووكەشە پڕ لە زەغرەفەكانی ئێستاكە مەقبول تر بوو لای بینەر ..
هۆكاری بنەڕەتی ئەو مەقبولیەش لەوە دابوو كە وا بەستەیەكی تۆكمەی رۆحی و هونەریی لەنێوان بینەرو درامادا هەبوو، دراما ببووە بەشێك لە ژیانی بینەرو گوزارشتی لە خەم و ئاواتەكانی دەكرد.
ئەم نموونەیەم بۆ نیشاندانی پەیوەندی نێوان بینەرو دراما بۆیە هێنایەوە، چونكە دیارە ئەو پەیوەندییە باوی نەماوەو بینەری كورد خەریكە متمانەی بە درامای كوردی نەمێنێ، دوای ئەوەش چەند نموونەیەكی تازەی بینی، ئیدی گەیشتە ئەو بڕوایە هێشتا زۆری ماوە درامای كوردی بكەوتە سەر پێ و بەو شێوەیە دەركەوێ كە ئەو ئاواتی بۆ دەخوازێ.
ئەوەتا لە(گورگەكان) دا چەند كۆمپانیایەكی وەكو (سامپرۆداكشن ، ئیدیكۆ گروپ ) و كەناڵی كورد ماكس بە یەكەوە بەشدارییان كردووە لەبەرهەمهێنانی زنجیرە درامای گورگەكان، هەموو كەرەستە سەربازییەكانی وەك چەك و تەقەمەنی و ئۆتۆمبیلی پۆلیس و ئامێرەكانی تریان بۆ دابین كراوە، جگە لە كاستێكی هونەری پرۆقیشنال لە وێنەگرو موزیك و رووناكی و ئیكسسواراتی هەمە جۆری هونەریی، بەڵام ئایا وێڕای دابین بوونی هەموو پێداویستیە ماددی و هونەرییەكان ، ئایا دراماكە توانی ئەو سەركەوتنە بە دەست بێنێ كە بینەر چاوەڕوانی دەكرد؟
ئەمە پرسیارێكەو بینەر خۆی وەڵامی دەداتەوەو رەنگە ئەوانیش لە گەیشتن بە وەڵامێكی دروست هاوكوف نەبن ، هەندێكیان پێیان وابێ، زنجیرەكە لەرووی فۆرم و تەكنیك و ستایلی سینەماییەوە فۆرمێكی تازەی پێشكەش بەدرامای كوردی كردووە، لەرووی ئەكشن و هەڵسوو كەوت كردن لەگەڵ دیمەنەكانی شەڕو بەكارهێنانی تەقەمەنی و فێڵی سینەمایی، ئەم هەنگاوە دەست پێشخەرییەكە بۆ دەرچوونی درامای كوردی لە قالبە تەقلیدیەكەی خۆی ، چونكە درامای كوردی تا ئێستا ئەزموونێكی ئەوتۆی نەبووە لەرووی درامای ئەكشن و ئەو ستایلە نوێیانەی لەگورگەكاندا بینرا.
بەڵام بەشێكیش هەن دراماكە بە درامایەكی كوردی نازانن و پێیان وایە گورگەكانیش بە دەردی دراما تەقلیدیەكانی پێشووتر دەچێت و هیچ شوێنێ لە پێگەی درامای كوردی ناكاتەوە ، دیسان سەر لە نوێ رەنج بە خەسار بووین و نەمانتوانێ گرێ كوێرەی درامای كوردی بكەینەوە و لەو حاڵەتە چەق بەستووەی هەیەتی رزگاری بكەین .
لە بەر ئەوەی ئەو جۆرە درامایانە كە ئامانجی بازرگانی دەخەنە سەرووی هەموو ئامانجێكی دیكەی نەتەوەیی و نیشتیمانی و كۆمەڵایەتی نایانەوێت بابەتێك بوروژێنن كە هیچ مۆركێكی نەتەوەیی پێوە بێت ، یا كێشەیەكی گشتی ئەو میللەتە بوروژێنن و چارەسەری بۆ دابنێن، یاخود لە نێو ئەو كولتوورە دەوڵەمەندەی كورد، بابەتێكیان بژاردە دەكرد كە كورد شانازی پێوە بكات و ئەو كولتوورە جوانەی خۆی نیشانی گەلانی دنیا بدات و ببێتە پێناسەیەك بۆ مێژووی پڕ لە سەروەری خۆی ، نەك ئافرەتی مافیای دەمانچە لە چۆك هەڵكوتێتە سەر بانك و دیمەنەكانی پڕ كات لە مافیاو قومارخانەو مەیخانە.
بۆیە هەموو ئەو هونەرە پێشكەوتووەو ئامرازە تەكنیكی و مۆدێرنانە ئەگەر بۆ خزمەتی بابەتێكی كوردی بەرجەستە نەكرێت، ئەوە گەڕانەوە بۆ ستایلە تەقلیدیەكانی سەردەمی رەشو سپی بە باشتر دەزانرێت بۆ بینەر، چونكە بینەر پێی وایە ئەوەی لە گورگەكاندا بینی، رۆژانە بەدەرزەن لە دراما دۆبلاژ كراوەكاندا دەیبینی، لەوانەی پەیوەندییان بە هونەری كوردی و كۆمەڵگای كوردییەوە نیە .
كەواتە بۆ بە تایتڵی كوردییەوە بێت و ئەو پارە زەبەللاحەی لە كوردستانەوە بۆ تەرخان بكرێت ؟
لەوەش گەڕێ كە ئەو جۆرە درامایانە لە ناوەرۆكدا لە دەرەوەی بازنەی كۆمەڵگای كوردن ، ئەی ئەو ئاسەوارە ناشیرینە نالۆژیكی و نا واقیعیانەی بەزۆر بەسەر كۆمەڵگای كوردی دەسەپێنن و بە چەندین شێواز دەیانەوێت ناشیرینی كەن و لەو تایبەت مەندیەی خۆی بیخەنە دەرەوە؟
ئایا ناشیرین نیشاندانی كۆمەڵگایەك و لەكەدار كردنی داب و نەریت و كولتووری ، بە هەر فۆرم و شێوازێك بێت بێت لای بینەری كورد مەقبوڵە؟
لە گورگەكاندا بەپاساوی بەرقەرار بوونی یاساو نیشاندانی فیكەی چەند ئۆتۆمبیلێكی فریاكەوتن و دوو پۆلیس، لە ژێر وێنەی سەرۆك، كوردستان كراوە بەلانەی مافیاو باندو دزو جەردەی ئەو دنیایە، هەقیقەتی ئەو هەلومەرجە ئارام و سەقامگیریەی كوردستانیان بەشێوەیەكی قێزەوەن شێواندووە، وەك ئەوەی كوردستان تیكساسێك بێت، یان وڵاتێكی بێ یاسا.
بۆیە بینەر مافی خۆیەتی بپرسێ ئایا راستە وڵاتی ئێمە وڵاتی گورگەكانەو ئەوەی گورگەكان دەیكەن بەڕاست واقیعی ئەمڕۆی كوردستانە؟ واقعێك كە بە پارەو هاوكاری لۆجیستی كوردستان، كوردستانی پێ ناشیرین دەكرێت ؟
پرسیاری تر ئەوەیە ئایا شێواندنی واقیعی كوردستان و شوبهاندنی بەواقعێكی ناشیرینی دەرەوە، بە مەبەستە یان بەهۆی ون بوونی ئینتیمای نەتەوەیی و نیشتیمانیە؟
ئایا پێتان وایە دراما ئەو چەكە كاریگەرە ناڕاستەوخۆیە كە بێ مۆڵەت دەچێتە ناو خێزانەكانتان كاریگەری نابێت لەسەر هزرو سلوك و پەروەردەو رەوشتی كۆمەڵایەتیتان ئاوا دەرگاتان بۆ واڵا كردووە بە ئارەزووی خۆی مناڵەكانتان فێری توندو تیژی و وڵاتەكەتان ناشیرین بكات ؟
ئایا ئەو چەند بەرهەمە شكست خواردووانەی رابووردوو نەبوونە مایەی هەڵوەستە پێكردنی بەرهەم هێنەرەكانی دراما لەكوردستاندا كە بگەنە ئەو بڕوایە، كێشەی درامای كوردی ئەمڕۆكە لەناوەرۆكە نەك تەنیا هەر فۆرم ؟
ئەگەر ئامانج سەرهەڵدانەوەو بە مۆدێرن كردنی درامای كوردییە، دەبێ لەوە بگەن كەبەدی هێنانی ئەو ئامانجە هەر تەنها بەفۆرم نابێت وەك پرۆپاگەندەی بۆ دەكرێت، ئەگەر لەدەستپێكدا بە ناوەرۆك و مۆركێكی نەتەوەییی و نیشتیمانی دەست پێ نەكەیت و نەخشەیەكت لەبەردەست دا نەبێت بۆ ئامانجەكانت .
خۆ ئەگەر دراما پێناسەو مۆركێكی نەتەوەیی و كۆمەڵایەتی هەڵنەگرێت و ئامانجەكانی ون كردبێت، ئەوە هەموو پێكهاتەكانی تری بەشێوەیەكی هەڕەمی لەگەڵ خۆیدا دەڕوخێنێ، ئەو كات هیچ لەتوخمەكانی دیكەی دراما، چەند ئەوەندەی ئەكتیف و پڕ لە ستاتیكا بن لەناو تەم و مژی بازنە داخراوەكەدا ون دەبن و بەهایەكیان نامێنێ ، لەوانەش ئەكتەرەكان، هەر بۆ نموونەش ئەو ئەكتەرە خاوەن ئەزموون و بە توانایانەی لەگورگەكاندا بەشدارن، زۆربەیان هەموو توانستەكانی خۆیان بۆ بەرجەستە كردنی كاراكتەرەكانی خۆیان بەرجەستە كردووە و توانای باشیان نیشان داوە، بەڵام لەگەڵ ون بوونی ناسنامەی رەسەنی دراماكە و ئامانجەكانی ، تواناو لێهاتوویی ئەوانیش ون دەبێت .
ئەگەر دەرهێنەرێكی وەك ( میهران شیری) ئەو تواناو ئەزموونەی خۆی بۆ بەرهەمهێنانی درامایەك تەرخان بكردایە كە خزمەتی كولتوورو باری سیاسی و كۆمەڵایەتی گەلەكەی كردایە، ئەو دەرفەتە زێڕینە بەو كوالیتە پێشكەوتووە و ستایلە سینەماییە پێشكەوتووانەوە لەدەست نەدەچوو، ئێستا درامای كوردی دەكەوتە قۆناغێكی تر .
هەمیشە دراماكانی ئێمە هەڵەی دراماكانی پێش خۆیان دووبارە دەكەنەوەو ناتوانن سوود لەهەڵەكانیان وەربگرن، هەرگیز بایەخ بەتێكست و دەق نادەن و ئەو رەگەزە بنەڕەتیە كە تەواوی توخمەكانی دیكەی درامای لەسەر بونیات نراوە فەرامۆش دەكرێت و هیچ بایەخێكی بۆ داناندرێت.
دەرهێنەرێك دێت دەیەوێ بە سیناریۆیەكی رووكەش كەخۆی بەسەرپێیی دەینووسێ ، یا لەكاتی وێنە گرتندا سكێچی بۆ دەكێشێ ، ئەو بۆشاییە گەورەیە پڕ كاتەوە، كە لەپەراوێزی دا بەهایەك بۆ زمانی دراماكەو دیالۆگ نامێنێ و هەر ئەكتەرەو بەزمانێك قسە دەكا وەك ناسر حەسەن بە(ئۆپراسیۆن بڵێت ئۆپریسۆن ) دووچاری دەیان هەڵەی زمانەوانی دەبێت، كە وەك مۆركێكی ناشیرین بەسەر روخساری دراماكەوە دەمێنێ ..
ئەم بەكەم تەماشا كردنەی زمان و دیالۆگ لای دەرهێنەرێك ئاساییە كە پێش بیركردنەوە لە بایەخ دان بە زمانی دراماكەی، ئەو شوێنێكی بۆ بایەخدان بە كولتووری نەتەوەیەكی بەپەراوێز خستووەو كولتووری وڵاتێكت بۆ نمایش دەكات كە لە تیكساس دەچێت، ئیدی چ گلەییەكت لەسەقەت بوونی زمان هەیە.
