نوسه‌ران وره‌كه‌ز په‌رستی سه‌رده‌م … ئانیا احمدبور
ئه‌و كاریكه‌ریه‌ی كه نوسه‌ران ده‌یخه‌نه سه‌ر جین و تویزه جیاوازه‌كان له‌جه‌ند رویه‌كی دیاریكراوه‌وه كاریكه‌ریه‌كی نیكه‌تیفه، زۆر له‌نوسه‌ران ئه‌مه ده‌قۆزنه‌وه كه له‌هه‌ل و مه‌رجی كونجاودا بتوانن به‌جه‌ند وشه‌ییك كۆمه‌لكه به‌ره‌و نه‌فامی و هه‌له‌كانی میزودا بكه‌ریننه‌وه، له‌م جه‌ند ساله‌دا جیندین رابۆرت و كتیب دز به مافی تاكه‌كه‌سی ئافره‌ت و ریكایه‌ك بۆ هاندانی به‌رده‌وامی و به‌رده خستنه سه‌ر ئه‌و ناته‌واوی و كه‌م و كورتیانه‌ی كه‌له‌كه‌بون، وه به شیوازی جیا جیا مافه‌كانی ئافره‌ت ره‌ت ده‌كه‌نه‌وه،زۆربه‌یان له‌هه‌ولی راكرتن و دزایه‌تیكردنی مه‌لبه‌ندی ده‌سته‌به‌ر كردنی مافه‌كانن، كه له‌ریكه‌ی نوسینه‌كانیانه‌وه به شیوازی جۆراوجۆر ئیدانه‌ی دیزاكاكانی مافی ئافره‌ت ده‌كه‌ن، وه كاركردنی ئه‌و ده‌زاكایانه ناوده‌نین به بلان و ئامانجی فیمینیزمی جه‌نده‌ری، وه‌ك له كتیبی راستیه‌كی ونبو ئامازه‌ی بیكراوه كه تیایڤا نوسه‌ر ده‌لی(ئه‌و كه‌سانه‌ی به قسه‌ی زلیان وا خۆیان نیشانده‌ده‌ن ئه‌وان تاكه داكۆكیكاری مافی ئافره‌تن كه‌جی له راستیدا ئه‌وان یه‌رجاوه‌ی هه‌مو كیشه‌یه‌كن بۆ كۆمه‌لكه و به‌تایبه‌ت بۆ ئافره‌ت)وه كاركردنی ده‌زكاكان ناوده‌نی به كاسب كردن به قسه‌ی زل وبازركانی زیاتر له‌ریكه‌ی قسه‌ی رازاوه‌یان بۆ ئافره‌تان،ئه‌مه نمونه‌یه‌كه له‌م وتانه‌ی كه نوسه‌ران به‌كاری دینن له‌بری هاندانی خه‌لك بۆ دزایه‌تیكردنی نیرسالاری.
ده‌زكاكان و داكۆكیكاری مافی ئافره‌ت ئامانجی ئاشكرا و روونه..وه‌ستانه‌وه دز به فیمینیزم ره‌تكردنه‌وه‌ی ئازادی و یه‌كسانیه،وشه‌كانی زۆر له‌قه‌له‌م به‌ده‌ستان كاریكه‌ری نیكه‌تیفی ئه‌وتۆ ده‌خاته سه‌ر تاكه‌كانی كۆمه‌لكه،جكه له دامه‌زراندنی دزایه‌تی نیوان هه‌ردو ره‌كه‌ز،نوسه‌ران لیره‌دا له‌هه‌ولی به‌رباكردنی جه‌نكی ره‌كه‌زین،له‌زۆر له‌بلاوكراوه‌كان تۆمه‌تی ئه‌وه ده‌خه‌نه بال داكۆكیكه‌رانی مافی ئافره‌ت كه‌وا بیلانی سه‌ره‌كیان دامه‌زراندنی كۆمه‌لكه‌یه‌كی دواكه‌وتوه،یاخود تۆمه‌تباریان ده‌كه‌ن به‌وه‌ی سیمای خیزانی و ره‌وشی ئارامیه‌له‌ناوده‌به‌ن،كۆمه‌لكه‌ی كوردی له‌كاتیكدا ریزی هه‌ره زۆری بۆ بیاو داناوه سیمای خیزان مانایه‌ك ناكه‌یه‌نی،تۆمه‌تباركردنی فیمینیزم به دواكه‌وتویی و به‌رده خستنه سه‌ر ئه‌م دواكه‌وتوییه ئامانجی زۆریك له قه‌له‌م به‌ده‌ستانه،زۆریك له بیاوان به‌م بلاوكراوانه كجه‌كانیان و خیزانه‌كانیان ده‌خه‌نه كۆت و به‌ندیكی هه‌میشه‌یی و كۆمه‌لیك ریسا و ماف بشت كوی ده‌خه‌ن،نوسه‌ران ره‌جاوی بارودۆخی خیزانی یاخود ئه‌و كیشانه‌ی ده‌ینینه‌وه ناكه‌ن،له‌مرۆدا یه‌كیك له‌هۆكاره‌كانی زیادبونی نایه‌كسانی ودزایه‌تی ماف بوه‌ته كۆمه‌لیك له نوسه‌ری ره‌كه‌زبه‌رست،نوسه‌ران نه‌ك ته‌نیا ئیدانه‌ی ده‌زاكاكان بكه‌ن و هه‌ولی دزایه‌تیان بده‌ن له لایه‌نی سكۆلاریزمی به‌لكو له‌لایه‌نی ئاینی ویستی ئه‌وه‌یان هه‌یه كه كۆمه‌لكه هه‌لكه‌ریننه‌وه،نوسه‌ران داكۆكیكاران وا ده‌رده‌خه‌ن كه ویستی ریخۆشكردن و هاندان بۆ به‌د ره‌وشتی و له‌شفرۆشیان هه‌یه،ئه‌مه جكه له ده‌یان وتاری مزكه‌وته‌كان كه هه‌فتانه ئاماده ده‌كری له‌لایه‌ن به‌ناو ئاینزانانه‌وه،كوایه ئافره‌ت بیویستی به بیاوسالاری و توندو تیزیه تاكو كۆمه‌لكه به‌ره‌و ویرانه نه‌به‌ن،نوسه‌ران جكه له ئیدانه‌كردن جیرۆكی سه‌یر و دوور له راستی ده‌خولقینن به‌ناوی كه‌سانیك كه بونیان نه‌بوه یاخود روداوه ناراسته‌قینه‌كان و دروستكراوه‌كان،وه‌ك له بلاوكراوه‌ی یه‌كیك له نوسه‌ر و به‌ناو ئاینزانه‌وه تییدا بلاوكراوه‌ته‌وه به‌ناوی كجیكه‌وه ده‌لیت(هه‌ره‌شه‌ی كوشتنم له‌سه‌ربوه و له ریكخراوی ئاسوده ده‌ریانكردوم زۆریان لیبارامه‌وه كه كه‌ر برۆمه ده‌ره‌وه كه‌س نیه بمكریته خۆی و ده‌كوزریم به‌لام سودی نه‌بو وتیان برۆوه جیت لیدی با لیتبی)وه له به‌رده‌م ریكخراوی ئاسوده ته‌كسیه‌كی كرتوه و ئه‌و شۆفیره تاكسیه دواتر بردویه‌تیه لای خۆی و كاری له‌شفرۆشی بیوه‌كراوه.
له نمونه‌یه‌كی تر به ده‌می ئافره‌تیكی تره‌وه نوسراوه((جه‌ندین جار ئافره‌ته‌كانی ئه‌وی له‌كه‌ل بیاوانی كۆمبانیاكه نوستون و ئه‌م به‌یوه‌ندیه‌ش شتیكی ئاشكرابو) وه ده‌لی(رۆزیكیان خاوه‌ن كۆمبانیاكه به‌لاماری دام و رۆزیكی تریان نوستبوم…جاوم كرده‌وه بینیم له باوه‌شی بیاویكم سه‌یرم كرد برای به‌ریوبه‌ری مالی خانزاده و داوای كاری جنسیم لی ئه‌كا و منیش به‌هه‌ر جۆنیك بی خۆم لی رزكار رد) وه‌له دریزه‌ی بلاوكراوه‌كه‌ی ده‌لی(ئه‌وانه‌ی له‌وی بون جه‌ندین حاله‌تی بیشلیكاری و به‌دره‌وشتی ده‌كیرنه‌وه كه له‌كه‌لیان كراوه) ئه‌م نوسه‌رانه به وته‌كانیان ده‌یانه‌وی مۆلكه‌یه‌ك له‌بیر و ئایدیای دواكه‌وتو یاخود ره‌كه‌زبه‌رستی بخولقینن تاوه‌كو كۆمه‌لكه‌ی كوردی كۆنترۆل بكه‌ن،وه به‌ره‌و ئاراسته‌ی جۆریك له ریجكه‌ی توندره‌وی و توندو تیزی ببه‌ن.جه‌خت كردنه‌وه و ناوزراندنی ده‌زكا و داكۆكیكه‌ران تاراده‌یه‌ك ئامانجی بیكاوه،به‌ناو ئاینزانان كاریكه‌ری ئه‌وتۆی بینیوه له‌سه‌ر كۆمه‌لكه‌ی كوردی،راده‌ی توندوتیزی دز به ئافره‌ت رۆزانه بله‌كانی به‌رزتر و به‌رزتر ده‌نوینی،ئافره‌تان به‌هۆی جه‌ند وته‌یه‌ك كه داهینانی بیاوانی به‌ناوئاینزانانه‌وه‌ن له‌ماله‌وه به‌ند ده‌كرین به‌ناوی به‌دره‌وشتی و خۆباراستن لیی،نه‌بونی ریكری له‌م جۆره دیاردانه كه‌مته‌رخه‌می ده‌رده‌خات له ئاست مافه‌كان و ئازادیدا، به‌رنامه‌ی ره‌كه‌زبه‌رستان به‌رنامه‌یه‌كی بته‌وه كه به‌جه‌ندین شیواز خۆی ده‌نوینی له دزایه‌تیكردنی مافه‌كان، وه به‌ناو ئاینزانان و هه‌لبه‌ستنی زۆر وته و ئامانجه‌كه‌شی بونی ئافره‌ت وه‌ك بوكه‌له‌یه‌كه،وه‌ك جۆن جه‌ند سالیك له‌مه‌وبه‌ر بیرۆكه‌ی زه‌واجی مسیار هاته ئاراوه كه بیرۆكه‌یه‌كی نیرسالارانه بو بۆ كه‌مردنه‌وه له نرخی ئافره‌تدا،زه‌واجی مسیار هه‌ر له ریكه‌ی نوسین و جه‌ندین بلاوكراوه هه‌ولی جه‌سباندنی دراوه،وه دوای ئه‌وه‌ی ده‌زكاكانی داكۆكیكه‌ر هاتنه ده‌نك و ئه‌م جۆره سوكایه‌تیه‌به ئافره‌ت ره‌تكرایه‌وه ،نوسه‌ران و به‌ناو ئاینازانان دوباره ریجكه‌ی جیاوازیان كرته‌وه به‌ر،هه‌ر لیره‌شدا نیازی ئه‌م نوسه‌رانه ئاشكرا و روونه كه خه‌ریمی ناو زراندن و نلشرین ده‌رخستنی كۆمه‌لیك داكۆكیكه‌رن ،بازركانی ئه‌م قه‌له‌م به‌ده‌سته نیرسالارانه كه‌وتۆته سه‌ر ئه‌م وته بی سه‌روبه‌رانه و تۆمه‌تانه‌ی ده‌یخه‌نه‌وه بی بونی هیج ببه‌لكه‌یه‌ك.
ئانیا احمدبور
