تیرۆری سیاسی لە ئیسلامدا..5… شەماڵ بارەوانی

بەشی پێنجەم و کۆتایی

لە بەشی پێشوو باسمان لە تیرۆرکردنی(مالیکی کوڕی ئەلئەشتەر)کرد لە ڕێگەی ژارەوە، بە پیلانی موعاویەی کوڕی ئەبو سوفیان.

موعاویه یەکێک لە سیفەتەکانی ئەوەبوو، هەرکەسێکی بە مونافیس و مەترسی بۆ سەر هەژموون و پێگەو کورسی و دەسەڵاتی خۆی بزانیبوایە، هەوڵی تیرۆرکردن و پاکتاوکردن و لە ناو بردنی دەدا.
ئینجا نووسەر لە بەشی سێیەمدا، دێتە سەر باسکردن لە تیرۆری سیاسی، لە سەردەمی ئومەویەکاندا، تیرۆرکردنی (حەسەنی کوڕی عەلی) لەسەر دەستی هاوسەرەکەی(جەعدەی کچی ئەشعەسی کیندی) و بە فیت و ئیعازی موعاویەی کوڕی ئەبو سوفیان.
حەسەن، ئەو پیاوەی بۆ موعاویە سازش و تەنازولی کرد، لە جێنشینی و خەلافەت، حەسەن بەوەیش ناسراو بوو، کە زۆر پرۆسەی هاورسەگیری پێک هێناوە و زۆر بەزوییش لە هاوسەرەکانی جیادەبوویەوە و بە زمانە بازاڕی و میلیەکەی:ژن بەردان لای وەکوو ئاوخواردنەوە وابووە!

ئینجا تیرۆرکردنی (عومەری کوڕی عەبدولعەزیز)و کوڕەکەی (عەبدولمەلیک).
هەروەها نوسەر باس لە کۆمەڵێک کەسیتر دەکات، کە لە سەردەمی ئومەویەکاندا تیرۆرکراون.

لەوانە:عەبدولڕەحمانی کوڕی خالید، موعاویەی کوڕی یەزیدی کوڕی موعاویه، یەزیدولناقیس- یەزیدی کوڕی وەلیدی کوڕی عەبدولمەلیک، مەروانی کوڕی حەکەم، عەلی کوڕی حوسێن و کوڕەکەی (موحەمەدولباقرو..تاد.

پاشان نووسەر لە تیرۆری سیاسی لەئیسلامدا و لە بەشی چوارەمدا باس لە قۆناغێکیتر دەکات، ئەویش تیرۆری سیاسییە لە سەردەمی عەباسیەکاندا و باس له تیرۆرکردنی (عەلی ئەلڕیزای کوڕی موسای کازم)ی وەلی عەهد و جێ نشینی مەئمون دەکات.
پاشان لە تیرۆری گرووپی ئیسماعیلیەکان بە سەرپەرشتی(حەسەنی کوڕی سەباح) کە بە حەشیشیەکان ناسراو بوون دەدوێت.

ئینجا تیرۆرکردنی ئیدریسی کوڕی عەبدولڵای سەرکردەی چەکداری ڕاپەڕیو لە دژی دەسەڵاتدارێتی عەباسیەکان.

تیرۆرکردنی عەلی کوڕی ئەلفەزل، تیرۆرکردنی ئەبو سەعید الجەنابی، تیرۆرکردنی(توتوش و بوری) هەردووك کوڕەکەی (ئەلەب ئەرسەلان)ی سوڵتانی سلجوقیەکان لە لایان (زومرەد)ی دایکیانەوە، لە ڕێگەی ژەهراویکردنی خواردنەکەیان.

تیرۆرکردنی موقەتیدر باللەهی عەباسی، ئامربیئەحکامواللەی خەلیفەی فاتیمی، موعیدی کوڕی زاید، شازادە ئاق سەنگەری سەلجوقی، نیزامولمەلیک و کوڕەکەی (فەخرولمەلیک)، سوڵتان ئیسماعیلی کوڕی فەرەج و ..تاد.

ماوەتەوە بڵێم: ئەوە ڕانان و خوێندنەوەیەکی کورت بوو بۆ کتێبی «تیرۆری سیاسی لە ئیسلامدا». نموونەکان و چیرۆکەکان هێندە زۆرن، سەبارەت بە تیرۆری سیاسی لە مێژووی ئیسلامیدا، کورد وتەنی لەبن نایەن و ئەوە مشتێک بوو لە خەروارێک و من لێرەوە کۆتایی پێدێنم و ئەوەیتر بۆ خوێنەر خۆی جێ دێڵم، ئەو خوێنەرەی عەودالی حەقیقەت و گەیشتن بە ڕاستیەکان و پەردەلادان لە سەر ڕووی چەواشەکاریەکانە، با بڕوات ئەو کتێبە بە نرخ و بەهادارەی«تیرۆری سیاسی لە ئیسلامدا» بخوێنێتەوە و بە چاوەکانی خۆی حەقیقەتەکان و نموونە حاشاهەڵنەگرەکان و بەڵگە بە هێزەکان، سەبارەت بە تیرۆری سیاسی لە ئیسلامدا، ببینێت.