بیرەوەریيەکانی فەقێیەکی گومڕا-(52).. شەماڵ بارەوانی
دەری بکــەن لە حــوجـرە!
بێگومان بنەمای شارستانییەت و گەوهەری ژیان قبوڵکردنی جیاوازییەکان و ڕێزگرتنە لە ئەویتر و سیمای مرۆڤبوونیشمان باوەڕبوونە بە فرەیی(پلورالیەت).
هەر جڤات و کۆمەڵێکیش ڕێگری لە فرەیی بکات و دژی جیاوازییەکان بێت و ئازادییەکانی تاک لە قاڵبی بیروباوەڕ و تێگەیشتن و مەزهەب و ئیدەلۆژیایەکی دیاریکراو بدات و گەمارۆ بخاتە سەر حەز و خواست و هەڵبژاردنی مرۆڤەکان، جا بە هەرناو پاساوێک بێت، ئەوە بێگومان کۆمەڵ و جڤاتێکی بۆگەن و داعشگەرا و دیکتاتۆر و تاکڕەهەند و تۆتالیتار و نەخۆش دەبێت.
بێگومان لەو بەشەی بیرەوەرییەکانی فەقێیەکی گومڕادا، من لەو سۆنگەیەوە باس لەو تاکڕەهەندییە ناکەم کە گەورە فەیلەسووف و بیرمەندی ناوداری ئاڵمانی(هێربرت ماركۆز) لە کتێبەکەیدا(مرۆڤی تاکڕەهەند) باسی لێوە دەکات. من وەکو ئەمیش سیستەمی کاپیتاڵیزم و سەرمایەداری بە بەرهەمهێنان و دروستبوونی ئەو جۆرە مرۆڤە تاکڕەهەندەی کە من لەبارەیەوە دەپەیڤم تۆمەت بارناکەم.
بەڵکو ئەو مرۆڤە تۆتالتاریست و تاک ڕەهەندەی من لەبارەیەوە دەدوێم، ئیدلۆژیایەکی تایبەت و مەزهەب و فیقهێکی کلاسیکی و کۆمەڵێک دۆگمی کۆنی بەر لەهەزار ساڵە بەرهەمی هێناوە و دروستی کردووە و دەکات.
ئەو تۆتالیتارییەت و تاکڕەهەندییە پەتا و نەگریس و نەخۆشییە کوشندەیەی کە مرۆڤ توشی دەردی کوێرەوەری لە بینین و نەخۆشی ڕوانین دەکات!
مرۆڤی تۆتالیتاریست و تاک ڕەهەند و تاك ئاڕاستە، ئەو ئەوکەسەیە، لەیەک ئاڕاستە و ڕەهەندەوە لە شتەکان دەڕوانێت و ناتوانێت لە دیدەنیگایەکی پلورالیستانە و مرۆڤدۆستانە و فرە ئاڕاستە و فرە ڕەهەندانەوە، هەڵسەنگاندن و خوێندنەوە بۆ دیاردەکان بکات و لەژیان و دەوروبەر و مرۆڤەکان و ئەویتری جیاواز بڕوانێت.
لەڕوانینی مرۆڤی تۆتالیتاریست و تاکڕەهەنددا هەموو شتێک بەسەر دوو بەرەدا دابەش کراوە، بڕوادار و بێ بێ بڕوا، ڕەش و سپی، پاک و پیس، بەهەشتی و دۆزەخی، حەقیقەتی ڕەهاو پوچی ڕەها، یەقینی سەرووگومان و ڕاستی ڕەها، هەڵەی پەتی و ناڕاستی ڕەها !
مرۆڤی تۆتالیتاریست و تاکڕەهەند، مرۆڤێکی ڕاسیزم و دەمارگیرە و جگە لە خۆی، هەموو ئەوانەی تر بە هەڵە دادەنێت و لە ڕوانگەیەکی نا ئەخلاقی و نزم و نا مرۆڤانەوە لەوانی تر دەڕوانێت.
مرۆڤی تۆتالیتاریست و تاکڕەهەند، باوەڕی بە ئایین و ئایدیۆلۆژیا و مێژوو و حیزب و مەزهەبێک، بە تێگەیشتن و میتۆلۆژیا و گێڕانەوە و خوێندنەوەیەک و دیوێکی حەکایەت و چیرۆک و حەقیقەت و دیاردە و شتەکان هەیە.
مرۆڤی تۆتالیتاریست و تاکڕەهەند، مرۆڤێکی سەتحی و ڕووکەشگەرایە و بە قووڵی ناچێتە ناو کرۆکی بابەتەکان و لە کرۆک و فەلسەفەی شتەکان قاڵ نابێتەوە.
مرۆڤی تۆتالیتاریست و تاکڕەهەند، ناتوانێت بەرگەی بینینی جیاوازییەکان بگرێت، ئەو مرۆڤێکە بە فرەیی دەماری تاکڕەهەندی دەگیرێت و بە بینینی جیاوازییەکان زۆر قەڵس دەبێت.
مرۆڤی تۆتالیتاریست و تاکڕەهەند، لە ڕوئیەیەکی تاریک و پەنجەرەیەکی زۆر بچووک و گۆشەنیگایەکی گەلێک تەسک و داخراوی تاکڕەهەندەوە، لە مرۆڤ و ژیان و دەوروبەر و گەردوون و دیاردەکان دەڕوانێت.
یەکێک لە خەسڵەتی مرۆڤی تۆتالیتاریست و تاکڕەهەند ئەوەیە، کە دەست لە ژیانی تایبەتی مرۆڤەکان وەردەدات.
مرۆڤی تۆتالیتاریست و تاکڕەهەند، مرۆڤێکە لەگەڵ وەهم و خۆشباوەڕی و خەیاڵدا دەژیت و مرۆڤێکی لووتبەرز و خۆبەزلزان و خۆبەحەقزان و خۆسەپێنە و هیچ کاتێک باوەڕی بە فرەڕەهەندی و جیاوازییەکان نییە و دایمە هەوڵ دەدەت ڕا و بۆچوونی هەموو ئەوانەیتر لە بۆتەی تێگەیشتنی خۆیدا بتوێنێتەوە و سەراپای جیاوازییەکان بسڕێتەوە و هەموو شتێکی ئەوانیتر کۆنتڕۆڵ بکات و هەموو دەنگێکی تری جیاواز و ڕەنگێکی تری دەرەوەی بازنەی ڕەنگەکەی خۆی بخنکێنێت و لەناو ببات.
مرۆڤی تۆتالیتاریست و تاکڕەهەند، دەیەوێت ئازادی ئەوانیتر و هەموو خەڵکیتر لە قاڵبی ئایدیۆلۆژیاکەی خۆی بدات و هەموان بە ستایلی ئەو ژیان بکەن و بە پێی دۆکترین و ڕوانین و دۆگمەکانی ئەو بجووڵێنەوە. ئێ باشه بابای تۆتالیتاریست و تاکڕەهەند، بۆ دەبێت من بە چاوەکانی تۆ ببینم و بە ئەقڵی تۆ بیربکەمەوە و بە پێیەکانی تۆ ڕێ بکەم ؟!
منیش وەکو تۆ مرۆڤ نیم؟ مافی ژیانکردن و هەڵبژاردن و بیرکردنەوە و بڕیاردانم نییە؟ تۆ بە چ مافێک دەست لە ژیانی من وەردەدەیت و بڕیار لەسەر ژیانی من دەدەیت و خۆت لە ئازادییەکانی من هەڵدەقورتێنیت؟! بەچی مافێک ناچاری گوتنی قسەیەک و ئەنجامدانی کارێکم دەکەیت کە بڕوام پێی نییە و نامەوێ بیڵێم و بیکەم؟!
بەچی مافێک دەمامکی دوو ڕووییم پێ دەبەستیت و لێم ناگەڕێیت، کە واو بە دڵی خۆم بژیم کە خۆم دەمەوێت، نەک وەک ئەوەی تۆی تۆتالیتاریست و تاکڕەهەند دەتەوێت و میزاج دەکەیت.
ئاخر بە ماچ مافێک ژیانی خەڵک دەکەن بە ژەهری مار و خەڵک ناچار دەکەن لە ترسی ئێوە و لەبەر شمشێر و دۆزەخ و جنێو و لۆمەی ئێوە، لەڕووی ئێوەدا بەڕوویێک بژیت و لە پشت ئێوەشدا بە ڕوویێکی تر!
لێ گەڕێن با خەڵک ئازاد بێت و بەو شێوەیە بژیت و ژیان بکات کە خۆی دەیەوێت و بڕوا و قەناعەتی پێیەتی، نەک وەکو ئەوەی بیروباوەڕەکەی تۆ و ئایدیۆلۆژیاکەی تۆ و مەزهەب و میزاجە تاکڕەهەندییەکەی تۆ دەیخوازێت. بەسە خەڵکی بکەن بە دووڕوو و دەبڵ مۆڕاڵ، ئاخر ژیان و ئازادییەکانی هەر کەسێک و تایبەتمەندی و خولیاکانی هەر مرۆڤێک، پیرۆز و هێلی سوورە و کەس بۆی نییە هەرگیز، بڕواتە ناویەوە و سنور بەزێنی بکات و بێڕێزی بنوێنێت و مرۆڤبوونی مرۆڤ و ئازادییەکانی پێشێل بکات.
ئەزیزم تۆ ئازادی بڕۆیتە مزگەوت و منیش ئازادم بڕۆمە کافتریا و ئەویتریش دەبێت ئازاد بێت بڕواتە باڕ و یانەی شەوانە، یان نەڕوات بۆ هیچ یەکێک لەو شوێنانە. ئەوەیە دیموکراسیەت و مرۆڤایەتی، ئەوەیە فرەیی و یەکترقبوڵکردن و ڕێزگرتن لە پێکەوەژیان و چەمکی ئاشتی کۆمەڵایەتی، کاکە خۆ بە زۆر و سیستەمی داعشگەرێتی و حوکمی قەرەقوش و سەردەمی نیاندەرتاڵەکان نییە.
خەڵکێک نایەوێت بێتە پەرستگا و نوێژ بکات و حەزی بە کافتریا و یانە و باڕ و سەمایە، بەتۆ چی؟ تۆ چ حەقێکت هەیەو بەچ مافێک خەڵکی ناچار دەکەیت دەستبەرداری حەزەکانیان بن و تەنها ئەوە بکەن کە تۆ دەتەوێت و حەزی پێ دەکەیت و میزاجی دەکەیت. سەیرە!
ئەزیزم دەزانی ئەوە لوتکەی بێ مۆڕاڵی و بێ ئەخلاقی و داعشبوونە ئەوەی تۆ دەیکەیت؟!
جا لە هەمووی سەیرتر و مەهزەلەتر و نوکتەتر و خۆشتر، لەو ماوەیە لەیەکێک لە کەناڵە ئیسلامگەراکان بینیم، گەنجێگ خۆی وەکو بانگخواز و شت دەناسێنێت و لاسایی حەسەن بەنای ئیخوانی دەکاتەوە و ڕۆشتووە لە یەکێک لە کافتریاکان ئەو جەوەی ئەوێی لەو هەموو خەڵکەی تێکداوە و دەستی کردووە بە گوتار و وەعزی ئایدیۆلۆژیایانە و ئیسلامگەرایانە و گەنجەکانی ئەوێش هەمووی فیت و هۆڕی جگەرەیەتی و خەریکی بە باکردنی دووکەڵ و نێرگیلەکێشانن و بە سیما و ڕوخساریانەوە دیارە و وەک ئەوەی بە زمانی ئاماژە بڵێن کاکە بۆ خاتری خوا بۆ وازمان لێ ناهێنیت، بەس نییە لە کەناڵ و مزگەوتەکانتان و لەهەموو شوێنێک شەو و ڕۆژ هێرش دەکەنە سەر ئازادی و حەز و مافەکانمان و هەموو جیاوازییەکان، لێرەش لێمان ناگەڕێن؟! هەربەجدی گەر ئێمە تاقەتی ئەو بەزمەی تۆمان هەبێت، ئێمە لێرە چی دەکەین، مەگەر خۆمان نازانین بێین بۆ کۆڕ و کۆبوونەوەی حیزبی و مزگەوتەکانتان و گوێ لە وتار و وەعزی بانگخواز و مەلا ئیسلامییەکانتان بگرین، چی پێویست دەکات تۆی تاکڕەهەند و تۆتالیتار و پۆپۆلیست بێیت و خۆت لێرە عەرزکەیت و خۆتمان بەسەردا بسەپێنیت و فیکرە و تێڕوانینە تاکڕەهەندەکەی خۆت فەرزکەیت و کەشەکەمان لێ تێک بدەیت و ئازادی و مافمان پێشێڵ کەیت !
ئەزیزم، ئێرە کافتریایە، نەک مزگەوت، بڕۆ تۆ ئازادی لە بارەگای حیزبەکەت و لق و ڕێکخراوە ئیسلامییەکەت و مزگەوتەکەی خۆت چی دەڵێیت بیڵێ، بەڵام تکایە هەر هێندە، لە ئێمەش بگەڕێن لە کافتریاکەی خۆمان و لەجەوی خۆمان با بەدڵی خۆمان بژین.
کاکە پیرۆزتان بێت. خۆ خەریکە دار و بەردیش دێن بۆ مزگەوت و ئێمە هیچ ناڵێین، بەڵام بۆ دوو گەنج بڕواتە باڕێک و گەنجێک بێتە یانەیەکی شەوانە و چوار گەنجی تر بڕوات بۆ کافتریایەک و دوو کچ ببێتە کچە مۆدیل، ئێوە قیامەت و حەشر هەڵدەستێنن و لەپاڵ نیشانەکانی ئاخیرزەمان ڕیزمان دەکەن و بە بێ ئەخلاق و سەرلێشێواو وەسفمان دەکەن و لەپێش چاوی کۆمەڵ و مێگەڵدا بە دڕندە و دەعبا ناشیرینمان دەکەن!
ئاخر ئێمە قسە بۆ کێ دەکەین و خۆمان لەگەڵ کێ ماندوو و هیلاک دەکەین، لەکاتێکدا بابای تاکڕەهەند وا حاڵی کراوە، کە هەموو حەقیقەتەکان لای ئەمە و هەر چی چاکە و بەهەشت و ڕاستییە، بەتەنها موڵکی ئەوە و ئەوەیتر هەمووی لادەر و سەرلێشێواو و ناڕاست و دۆزەخییە!
ئاخر من چۆن ئەو جۆرە عەقڵییەتە تێبگەیەنم! کاکە تۆ لە سەردەمی پلورالیەت و دیموکراسیەت و گلۆباڵیزەیشن و مۆدێڕنێتەدا دەژیت، نەک سەردەمی ئەشکەوت و پێش مێژوو و بەر لە هەزاران ساڵ. دواتر ئێرە کوردستانە، نەک ئەفغانستان و داعشستان، ئێرە شوێنی جیاوازییەکان و پێکەوەژیان و فرەیی و یەکترقبووڵکردنە و دەبێت ئەوەت قبوڵ بێت، لەبەرامبەر هەر پەرستگایەک، کتێبخانەیەک و یانەیەکی شەوانە و کافتریا و باڕێکیش هەبێت.
لەبەرامبەر هەر بڕوادار و ئاییندارێک، ئەتایست و ئەگنۆستیک و لائیکێکیش هەبێت، لەبەرامبەر هەر موسڵمان و بابایەکی ئیسلامی سیاسی و سەلەفیگەرایەکیشدا، جوو، ئێزدی، مەسیحی، بەهایی، زەردەشتی و کاکەیی و بوودییەکیش هەبێت، لەبەرامبەر هەر مزگەوتێک، ئاتەشگایەک، کلێسایەک، مەعبەد و لالشێکیش هەبێت.
وڵات تەنها موڵکی ئایینێکی دیاریکراو و تاپۆی باوکی تاقە مەزهەبێک نییە و هیچ کەسێکیش ئەو مافەی نییە خۆی بکات بەدەمڕاست و شمشێر و سێبەری خوداوەند و نوێنەری حەقیقەت و بەناوی ژیانەکەی ئەملا و ئاسمانەوە، ژیانی سەر زەوی و خۆشییەکانی ئێرە، لە خەڵکی بکات بە جەهەندەم و زەقنەبووت و قوزەڵقورت.
هیچ کەسێک بۆی نییە بەناوی هەمووانەوە قسە بکات و بەناوی پارێزگاری لە شوناس و ئەخلاقی گشتییەوە، ڕێگری لەئازادییەکانی تاک بکات.
ئینجا ئیخوانی و سەلەفییەکان دواین کەسن باس لە شوناسی کوردانە بکەن، ئەوان دیارە کە سەر بە چی ئایدیۆلۆژییەت و ئەجێندایەکی دەرەکی و نامۆن.
دواتر زۆرینە ناکرێت خۆی بەسەر کەمینە و جیاوازییەکاندا بکات بە کەڵەگا و زۆر تاکڕەهەندانە و فاشیستانە، دیدەنیگا و مەزهەب و ئایینی خۆی بسەپێنێت.
ئەزیزم، کاکە تاکڕەهەندگیان، ئیتر تێبگە کرۆکی دیموکراسییەت و جەوهەری مرۆڤبوون، قبووڵکردنی جیاوازییەکان و ڕێزگرتن و حیسابکردن و ڕەچاوکردنی خواست و حەز و ئازادی و خولیاکانی ئەوانی ترە.
بێگومان ئیسلامییه سیاسیيەکان هەڵگری فیکرێکی تۆتالیتاری و تاکڕهەندین، مرۆڤی تاک ڕەهەند و تۆتالیتاریش هەرگیز، ناتوانێت پلورالیەتی دینی و سیاسی و کۆمەڵایەتی قبوڵ بکات.
لەڕوانین و ئایدۆیۆلۆجییەتی تۆتالیتار و تاکڕەهەندا، هەمیشە هەوڵی خۆسەپاندن و خنکاندنی ئەویتر هەیه.
نازییەت هەڵگری فیکرێکی تاکڕەهەند و خاوەنی ئایدیۆلۆژیایەکی تۆتالیتار بوو، بەعسیش هەر وا بوو، ئـەمیان لەژێر ناوی ڕەگەزباڵایی ئەڵمان و ئەویتریان عرووبەت.
ئیسلامی سیاسی و سەلەفیەتی دینیش لەژێر ناوی ئایین، لەسەر ڕێچکەی نازییەت و بەعسیزم دەڕۆن.
ئینجا ئەو فێندەمێنتاڵیستانە، نەک هەر ئەوانەی سەربە ئایین و بیروڕا و گرووپ و حیزب و ئیدەلۆژیا و مەزهەبەکەی خۆیان نییە ڕەت دەکەنەوە، تەنانەت لەناوخۆشیان هەزار و یەک گرووپ و فیرقەن و هەمووی ئەویتر تەکفیر و تەبدیع و ڕەفز دەکاتەوە.
بۆ نموونە: ئێمە لە حوجرە دەماینەوە، کۆمەڵێک فەقێ بووین، هەموومان بە حیسابی یەکگرتووبوون وەرگیرابووین.
حوجرەکە هی یەکگرتوو بوو و ئەوان سەرپەرشتییان دەکرد، هەر فەقێیەک یەکگرتوو نەبوایه، سەرەنجام کێشەی بۆ دروست دەکرا و بە سیناریۆیەک و شتێک، لە حوجرەکە دەردەکرا.
لە داهاتوودا و لەمیانی بەشیتری(بیرەوەرییەکانی فەقێیەکی گومڕا)دا باسی ئەوە دەکەم و نموونەی ئەو فەقێیانە دێنمەوە، کە لەسەر ئەوەی ئینتیمایان بۆ کۆمەڵی ئیسلامی و بزووتنەوەی ئیسلامی و مەلا کرێکار هەبوو، یان ئنتیمایان بۆ هیچ گرووپێکی ئیسلامی سیاسی نەبوو، دەرکران.
وەک ئاماژەم پێ دا، کە ئێمە کۆمەڵێک فەقێ بووین و لە حوجرەی یەکگرتووی ئیسلامی دەماینەوە.
(فا…) هەبوو، کە بەر لە ماوەیەکە کۆچی دوایی کرد، خەڵکی دەڤەرەکەی ئێمە و سنووری شارۆچکەی بەردەڕەش بوو، ئەو دەهاتە حوجرەکە بۆ سەردانی فەقێکان و بە تایبەتی فەقێی تری ناسیاویان و خەڵکی هەمان دێیەکەی ئەو لە ئەسڵدا، فەقێ( ف…)بەردەڕەشی کە یەکگرتووبوو، وەلێ (فا…)ی هاوڕێی(ف…) کۆمەڵی ئیسلامی بوو.
(فا…)ڕیشێکی درێژی هێشتبووەوە و شەرواڵێکی تۆزەک کورتی لەبەردابوو، شێوەی زۆر لە موجاهیدە شیشانییەکان دەچوو. زووزوو دەهاتە حوجرەکە.
مامۆستاکانمان کە هەموویان مەلاش بوون، هەموویان یەکگرتووش بوون، کاتێک بەوەیان زانی، بە ئێمەیان گوت: ئەو پیاوە بۆچی دێتە ئێره؟ گوتمان هی دەڤەرەکەی ئێمەیە و فەقیرەی تەنها وەک سەردانیکردن دێت.
گوتیان ئەوە هەرگیز نابێت !
گوتمان بۆچی؟
گوتیان ئەوە کۆمەڵی ئیسلامییە و فیکری تەواو نییە و مێشکی فەقێکانمان تێک دەدات. بۆیە گەر ئەوجاره هات بۆ ئێره، دەبێ دەری کەن لە حوجرە.
