کورتەیەک لە ژیانی شاعیرو مێژو نوسی کورد (سەید محەمەد تاهیر هاشمی).. سامان خضر محمد

سەید تاهیری هاشمی کوڕی سەید قەیداری سەید قادری شێخ ڕەسوڵی (دەوڵەت ئاوا) ی کوڕی شێخ مستەفای شێخ ڕەسوڵی سۆڵەی قەرەداخە.
شاعیرو خۆش نووس، دەستنووسناس و مێژوونوسی کوردی سەدەی بیستەمە. ساڵی 1915 لەگوندێکی نزیک شاری ڕوانسەر لەگوندی دەولەت ئاوا لەدایک بووە. تاهیر هاشمی سەرەرای نوسینی هۆنراوە هەوڵی کۆکردنەوەی دەستنوسەکانی مێژوی ئەدەبی کوردی داوە. هەروەها لەراگەیاندنە کوردیەکانی ئێرانیش دا کاری کردووە. بۆنمونە لەبەشی کوردی رادیۆی کردماشاندا چاڵاکی بووە. هەوەها لەساڵی 1991 لە شاری کرماشان کۆچی دوایی کردووە، هەر لەوشارەش نێژراوە.

هەر لەشاری کرماشان دا فێری زانستە ئیسلامیەکان بووە و دەرسی خوێندووە.

کاتێک لەرادیۆی کرماشان کاری دەکرد بەردەوام، بەرنامەی پێشکەش دەکرد و، خزمەتی زمان و شعرو ئەدەبیاتی کوردی دەکرد، بەرنامەی هەوارگەی دڵان یەکێک لەو پرۆگرامانەبو کاری ئامادەکاری بۆ دەکرد و شوکرەڵای بابان بە دەنگە زوڵاڵەکەی پێشکەشی دەکرد و تا ئێستاش رۆژگار نەیتوانیوە ئەو دەنگە لە یادەوەری زۆرێکماندا بسڕێتەوە.

دوو شیعری سەید تاهیر..

سەروای چ بکەم؟

نیساری ڕێی کەسێ سەد گەوهەری یەکتا نەکەم چ بکەم
بە شەمسێ مانگی دڵ پڕ شوعلە و ئەحلا نەکەم چ بکەم
لە قاپی پیری مەیخانە دەمێ هانا نەکەم چ بکەم
بە نووری بادە کەشفی زوڵمەتی تەقوا نەکەم چ بکەم
بە شەمعێکی وەها چاری شەوێکی وا نەکەم چ بکەم

سەحیفەی خاترم تۆماری ئالام و سووەیدایە
بە باڵام کیسوەتی غەم وەک خەڵاتێکی سەراپایە
هەزاران گەنجی خانەی ڕەنجی هیجری دڵبەرم لایە
لە خەزنەی دڵمەدا هەر چی هەیە، هەر داغی سەودایە
دەسا ئەم نەقدە دەردی عیشقی پێ سەودا نەکەم چ بکەم

بەمەستی شوهرە نابی تا نەگەیتە مەستەبەی خەممار
مەدەد بگرە لە عیشوەی چاوەکانی حەزرەتی دڵدار
خیلافی عیشقە عوجب و خۆپەرستی و کیبر و عەیب و عار
لەگەڵ دەستی مەلا ڕێ ناکەوێ زونناری زوڵفی یار
وەکوو شێخ ئیختیاری مەزهەبی تەرسا نەکەم چ بکەم

دەریغا سەیلی غەم نەیهێشت لە هەستیم نوون و ئاسارێ
تەبیبی دەردی دڵ نەیبیست دەمێ ناڵینی بیمارێ
لە پرشەی خوێنی من خۆی لا ئەدا ڕەندی جەفاکارێ
لەڕێی ئەو شۆخەدا خۆم کرد بە خاک پێی پیا نەنام جارێ
دەسا خاکی هەموو عالەم بەسەر خۆما نەکەم چ بکەم

زەمانێکە کە ئاشوفتەی نیگاهت مەست و مەدهۆشە
عەزیزم ڕۆزگارێکە کەخۆشم لا فەرامۆشە
دڵا بێ سوودە دانیشتن لە ئەم سووچ و لە ئەو گۆشە
دەمێکە شاری پڕ شۆری موحەببەت مات و خامۆشە
بە قانوونی تەجەننون شۆڕشێ ئینشا نەکەم چ بکەم

دڵم پڕ مەینەتە شادیم غەمی دووری لەپێی سەریە
ویساڵم وەسوەسەی هیجرە خەیاڵم عیشقی تۆ بەریە
فیدای سایەی هومایێکم کە عالەم شێتی سێبەریە
لە چاوا نم نەما بۆ گریە، نۆبەی سەجدە بەر دەریە
سیاساڵم نەبارە، نوێژی ئیستسقا نەکەم چ بکەم

ڕەفیقی هەمدەمم ئاهە شەرابی عیشرەتم دەمعە
غوڵامی سووتن و تاوانەوەم پەروانە و شەمعە
لە تەعنەی ناکەسان بیستن عوقوولم (قاصرالسَمع)ە
لەسەر تۆم دوشمنە دنیا، قەزییەم مانع الجَمعە
کە تەرکی تۆ نەکەم، تەرکی هەموو دنیا نەکەم چ بکەم

ئەیا ئەشکی جەفای جانان بە کوڵ جارێ لەسەر ڕوو بە
ئەیا بەختی ڕەشم وەک زوڵفەکەی پڕ پێچ و واروو بە
دڵی زارم! لە کونجی سینەدا بێ دەنگ و نووستوو بە
بەجێماوم لە یاران، نابەجێ ماوم، ئەجەل، زوو بە
بە مردن لەم قوسووری ژینە ئیستعفا نەکەم چ بکەم

لە مەکتووبی دڵمدا غەیری دەرد و غەم نییە مەتوی
لە تەگبیری ژیانمدا جەماڵی دڵبەرە مەنوی
بە مەیلت فانییە (تاهیر) مەکەن یاران خەیاڵی وی
ئەوا لەیلا بە ڕۆژی حەشر ئەدا وادەی لیقا (مەحوی)
هەتا قامی قیامەت ئاە و واوەیلا نەکەم چ بکەم.

وەتەن..

ئەی دڵم ئایەنەی جەماڵی وەتەن
حاڵ و ماڵم فیدایی حاڵی وەتەن
بولبولێکم بە نەغمە و ئاهەنگ
گوڵشەنم پووش و دڕکوداڵی وەتەن
بە وەتەن سوێند دەخۆم چ ڕۆژ و چ شەو
بووەتە زیکری دڵم خەیاڵی وەتەن
هیچ خوەراکێ نییە لەلام خۆشتر
وەکوو نانی زڕات و گاڵی وەتەن
جەننەتم کێو و بەرد و داری وڵات
سورمەی چاوەکەم زوخاڵی وەتەن
نافرۆشم بە گەنج و تاج و تەخت
سێبەری وەک هومای باڵی وەتەن
شەونم و سەوزە و گوڵاڵە و گوڵ
دوڕڕ و زومڕڕوت و لەعلی ئاڵی وەتەن
دڵەکەم بۆی برێشکەیە بە خودا
وەکوو منداڵی خۆم مناڵی وەتەن
کانی شیلانە تاش و سەختی چیا
بەحرە یام کۆسپ و کێو، چاڵی وەتەن
بای زەلانی وەکوو نەسیمی بەهەشت
جا وەرە سەیری بای شەماڵی وەتەن
بۆپڕووزم لە جەرگ و دڵ هەستا
دیم کە فرمێسکی چاوی کاڵی وەتەن
وەکوو شێت دامە کێو و دەیری بووم
من لەبەر دەرد و ناڵەناڵی وەتەن
خاڵی خووبان لە میسکە یا عەنبەر
چییە تاهیر کە سوورە خاڵی وەتەن