Skip to Content

خواستی نه‌ته‌وایه‌تی و ویستی ئۆلیگارشی …8 … نەجمەدین فارس حەسەن

خواستی نه‌ته‌وایه‌تی و ویستی ئۆلیگارشی …8 … نەجمەدین فارس حەسەن

Closed
by شوبات 11, 2018 General, Opinion, Slider

به‌شی هه‌شته‌م /هه‌شت به‌ش

بەشی هەشتەم

كرداری كردنەوەی یەكسانی مافی نەتەوەكان …..

مافی یەكسانی نەتەوەكان, دیدگاو بڕواو بۆچوونی جیاوازی لەسەرە. جیاوازی دیدگاكان, پەیوەندی بەپێگە و بەرژەوەندی كۆمەڵایەتی و ئابووری جیاوازەوە هەیە, چونكە هەر دیدگایەك هەڵ ئینجاوی ناو ئاست و پێگەی چینایەتی یە و لەو ڕێگەیەشەوە دەست نیشانی و چۆنییەتی پارێزگاری كردنیان بەرجەستە دەكات. دیدگای ماكسیستەكان جیاوزای بنەڕەتیان لەگەڵ هەڵوێست و بەكرداری كردنەوەی مافی یەكسانی نەتەوەكان لەگەڵ بۆرژوازی و سەرمایەداران و پارتەكانیان هەیە. لەبەرئەوەی مافی یەكسانی نەتەوەكان لەلای ماركسیستەكان, هاوتایی مافی هەموو ئەندامێكی كۆمەڵگایە لەهەموو ڕووەكانی ئابووری و كۆمەڵایەتی و سیاسیەوە. ئەمەش ئەگەر لە دیكتاتۆریەتی پرۆلیتاریا جێ بەجێ نەبێت, كە مەرحەلەیەكی ڕاگوزەرو گواستنەوەی كۆمەڵگای سەرمایەدارییە بۆ سۆسیالیزم و كۆمۆنیزمی زانستی. لە سۆسیالیزم و كۆمۆنیزمی زانستی دا , هیچ پێكهاتەیەكی نەتەوەیی یان ئیپنی و ئاینی و مەزهەبی جیاواز بوونیان نابێت. مرۆڤ دادەماڵڕێت لەخۆهەڵكێشان بەپێگەی ئابووری و كۆمەڵایەتی و نەتەوە و ئاین و مەزهەب و ڕەنگی پێست و گەورەیی و بچووكی جەستەیەوە. چونكە پێگەی ئابووری و خاوەندارێتی تایبەتی, دەسەڵاتی چینایەتی لەسەرەتای دروست بووینەوە سەرچاوەی بێ ماف كردن و چەوساندنەوە و جیاوازی كردنی مرۆڤەكانە, هەروەها داڕێژەری سنوورو دەسەڵاتە جیاوازەكانیشە. دەسەڵاتی جیاوازی دەوڵەت و نەتەوەكان, واتە جیاكردنەوە و دژایەتی و هەوڵی كۆمەڵێكە بەسەر كۆمەڵ و نەتەوەیەكی تردا. ئەمەش سروشتی بەردەوامی دەسەڵاتی چینایەتیە و لەپێناویدا هەموو ڕێگەیەكی بۆی ئەگیرێتە بەر, ئەویش بەدروستكردنی جیاوازی جەندەری و نەتەوەیی, ناوچەگەرێتی و ڕەنگی پێست و بچوكی و گەورەیی دەسەڵات, سیستمی ئابووری و سیاسی و كۆمەڵایەتی خۆیان پایەدار و بەردەوام دەكەن.

لەلایەكی ترەوە دیدگای بۆرژوازی و سەرمایەداران, لەبارەی مافی یەكسانی نەتەوەكان, پێدانی مافی یەكسانی سیاسی و ئابووری و كۆمەڵایەتی سەرمایەداران و بۆرژوازی نی یە لەگەڵ هەمان چین و توێژی نەتەوەی ژێردەست. لەبەرئەوە ئەمانە هەتا لەدامەزراندنی دەوڵەتیشدا , جیابوونەوەی نەتەوەكەی لەژێر دەسەڵات وچەپۆكەی نەتەوەی لەسەر دەسەڵات, مافی یەكسان بەئەندامانی نەتەوەكەی نادات و چەوساندنەوەی پەیوەندی كار و سەرمایە, لەنێوان كرێكاران و زەحمەتكێشانی نەتەوەكەی كۆتایی پێ ناهێنێت. ئەمەیش دیدگایەكی جیاواز و لێك دوورن لەگەڵ دیدگای سۆسیالیستی و ماركسیستەكان. دوو هەڵوێست و جۆری جیاوازی بەرجەستەكردنی مافی یەكسانی نەتەوەكانە.

بەم پێیە لەدەوڵەتی سەرمایەداری و بۆرژوازی لیبراڵ و دیموكراسیەكاندا, تەنها لەپرۆسێس كردنی دەوڵەتی نەتەوەدا خۆی دەبینێتەوە, ناتوانێت بەپێی هەلومەرجەكانی نەتەوە, كە لەڕووی جیۆسیاسی و جیۆئابووری و سیستەمی بەرهەم هێنان و توانا سەربازیەكانییەوە دیاری دەكرێت, مافی یەكسان بۆ نەتەوەكانی دابین بكات. لەبەرئەوەی بۆرژوازی و سەرمایەدارانی هەر نەتەوەیەك بەرژەوەندی لەبوونی كێشەی نێوان نەتەوەكاندا هەیە, یان لەزۆرترین ڕووەوە و لەكاتە جیاوازەكاندا سوود لەكێشەو ململانێی نێوان كرێكاران بەناوی نەتەوە جیاوازەكانەوە وەردەگرێت. لەپێناوی ئەوەی باڵادەستی سەرمایەداران هەر بەبەرقەراری بمێنێتەوە, لەلایەك باڵادەست بێت و كەڵەكەی سەرمایە بكات لە هێزی كاری كرێكاران و ژێردەستەی هەژموونی سیاسەت و ئابووری خۆی دەكات. بۆرژوازی و سەرمایەداران بۆخۆیان و هاوچینەكانیان لەپرۆسەی ژیان و سیاسەت و ئابووریدا یەكسانی و هاوتایی خۆیان بەرقەراردەكەن و لەكۆمەڵگادا زاڵی دەكات.

بەم پێیە دەوڵەتی سەرمایەداری و بۆرژوالیبراڵ و دیكتاتۆر و دیموكراسیەكەیان, ناتوانێت مافی یەكسان بۆ نەتەوەكان دابین بكات. دەوڵەت واتای دەسەڵاتی چینێك بەسەر چینێكی تردا دەگەیەنێت, واتای جیاوازی بەرژەوەندی دەسەڵاتدار و ژێردەستە دەگەیەنێت, مانای بوونی چینە جیاوازەكان دەگەیەنێت. سۆسیالیزم و كۆمۆنیزم تاكە زامنی بەدەست هێنانی مافی یەكسانی نەتەوەكانە. لەبەرئەوەی سەرچاوەی نەمانی پێگەی جیاوازی كۆمەڵایەتی و ئابووری و سیاسی و چینایەتی یە. چونكە هەر ئەو جیاوازیە چینایەتیانەیە لەكۆمەڵگادا, سەرچاوەی هەموو جۆرە چەوسانەوەیەكن لەناومرۆڤایەتی دا. بەشی گەورە و هەموو كێشەكانی كۆمەڵگا جیاوازەكان لەسەر ئاستی ڕووی دنیا, پەیوەندی بەبوونی چینەكانەوە هەیە. بەرژەوەندی ئابووری و كۆمەڵایەتی جیاواز, ئەبێتە سەرچاوەی دروست بوونی كێشەی نەتەوایەتی و جەنگی گەورە و خوێناوی بۆ ئەخوڵقێنن, ڕق و كینە لەنێوان نەتەوەكاندا ئەچێنن, لەم هەلومەرجانەش سوود وەردەگرن, بەشێكی تریش كەڕەگ و ڕیشەی هەر بۆ جیاوازی چینایەتی دەگەڕێتەوە, لەكێشەو ململانێ نێودەوڵەتیەكان , بۆ بەرژەوەندی خۆیان كەلێن و قڵشتی گەورە دەخەنە نێوان دەوڵەتان و نەتەوەكانیانەوە.

بەرژەوەندی ئابووری و پەیوەندی یەكانی مرۆڤ , هۆكارن بۆ دەستنیشان كردنی مافی یەكسانی نەتەوەكان. لینین واتەنی نابێت هۆی ئابووری بەهێز لەبەرچاو نەگیرێت لای ماركسیەكان, لەسەر پرسی نەتەوایەتی, چونكە سۆسیالیزم بەچڕی وپڕی دەست دەخاتە سەر لایەنی ئابووری. بەهیچ جۆرێك ناتوانیت لایەنی ئابووری لەپەیوەندی یەكسانی نێوان مرۆڤەكان لەبەرچاو نەگیرێت, لەبەرئەوەی لایەنی سەرەكەی دەستنیشانی كردنی مافی یەكسانی نەتەوە و چینەكانە. لەبنەڕەتدا ئەو بنكە و بناغەیە بریتی یە لەبەرهەم هێنان و پڕۆسێسی دابەشكردن و مافی ئابووری سۆسیالیستی , لەسەر بناغە و بنكەو ڕێكخستنێكی ئازاد و یەكسانانە دەبێت. “هەروەها مرۆڤایەتی دەتوانێت چینەكان لەناو ببات. تەنها دوای تێپەڕبوون بەقۆناغێكی گواستنەوە كەبریتی یە لە قۆناغی دیكاتۆریەتی چینی ستەملێكراو, هەروەها دەتوانێ بگاتە یەكخستنی نەتەوەكان, تەنها بەتێپەڕبوون بەقۆناغێكی گواستنەوە, كەبریتی یە لەقۆناغی ڕزگاربوونی هەموو نەتەوە ستەملێكراوەكان بەتەواوی, واتە قۆناغێك كە تیایدا مافی جیابوونەوە دەستەبەربكات” (71)
ئەو هەلو مەرج و بارە پراكتیكییەی كەچەپ لەهەرێم و ئێراندا دەیخوێننەوە و بەئاگایی خۆیان ڕێنوێنی دەكرێن و دەیكەن , لەشان خاڵی كردنەوە نەبێت لەئاست ئەركێكدا, كەدەبێت بگیرێتەبەر لەپێناو لەناوبردنی جیاوازی و چەوساندنەوەی نەتەوایەتیدا, هیچ نی یە, بێجگە لەخۆ بەدوورگرتن و خۆدزینەوە لەپراكتیكێك كەدەبێت بگیرێتە بەر ئەوان بیرو بۆچوونێكیان هەیە كە هەڵقوڵاوی بڕوای سۆشیاڵ لیبراڵەكانە لەئەوروپادا, بەم پێیەش یان ئەوەتا چەپ جۆرێك لەنەزانینیان هەیە, ئەم ئەركە بە چەواشەكاری خستوویانەتە دەستوری كارییانەوە, یان دەیانەوێت خۆیان بەخاوەنی پرسكە بزانن و بشیانەوێت جێ بەجێی نەكەن, واتە بەهەموو حاڵەتەكان دیماگۆجیانە مامەڵە لەگەڵ ئەو پرسەدا دەكەن. چونكە هەموو ئەو كردارانەیان ناتوانێت وەڵامی پراكتیكی كۆمۆنیستە زانسیتەكان بێت, بۆ مافی یەكسانی نەتەوەكان, هەربۆیە بۆچوونەكانیان هاوتایە لەگەڵ بیروبۆچوونی سیاسیە ئۆلیگارشیەكانی حیزبەكانی هەرێم.

چەپی كوردستانی عێراق و ئێران لەڕابردوودا ئەمەیان ووت و ئێستایش بووەتە سەرمەشقی بیركردنەوەیان كەئەڵێت ( لەباری عەمەلی یەوە ئەم سیاسەتە مانای بەڕێ خستنی بزوتنەوەیەكی سەربەخۆ خوازانە نی یە . ئەم درووشمە دەبێ گۆشەیەك لەئەلتەرناتیڤی عەمەلی (ح.ك.ك)* و بزوتنەوەی شورایی لەكوردستانی عێراق بێت. كەوەڵام بەوەزعی ساغبوونەوە و بێ سەرو سامانی ئەمڕۆدا, دەوترێ, چوارچێوەی عەمەلی طرحكردنی ئەم دروشمە لەبۆچوونی ئێمەدا بریتی یە لە: یەكەم, ڕیفراندۆم و گەڕانەوە بۆ ڕای خەڵك خۆیان. ئەم ڕیفراندۆمە دەبێ بەڕێكەوتنی “سەرچاوەی رٍەسمی نێونەتەوەیی” بێت تا زیاتر ئەنجامەكانی جێ بەجێ كردن مسۆگەربكەن. بەڵام هەتا ئەگەر ئەمەش عەمەلی نەبێتەوە, دەبێ ئێمە هەر داوای ڕیفراندۆمێكی ئازاد بكەین بۆ ساغكردنەوەی وەزعی كوردستان, ڕای خەڵك بەبۆچوونی ئێمە ئیعتباری هەیە.

لە ڕیفراندۆمێكی ئاوادا ئێمە دەبێ تەبلیغ بۆ وڵاتێكی سەربەخۆبكەین) (72) ئەم دیدو بۆچوونەی چەپ , لەباری پراكتیكیەوە , دووجۆر تێڕوانین و دیدی جیاوازی لەبارەی سەربەخۆی یەوە هەیە. جۆرێكیان , وەكو بۆرژوازی نیشتمانی , باسی ڕزگاری نیشتمانی و سەربەخۆیی سەرمایەی نیشتمانیە, لەبۆرژوازی سەردەست و چەوسێنەر و پەیوەندییەكی ئازاد و سەربەستی سیاسی و ئابووری بۆرژوازی نەتەوەییان داخوازە. ئەم جۆرە جیاخوازییانە شۆڤێنیزم بەرهەم دێنێ, لەبەرئەوەی بۆرژوازی نەتەوەیی و نیشتمانی نان و ڕۆنی لەجیاخوازی نەتەوایەتی و مل ملانێی نەتەوایەتیدا دەست دەكەوێت. هەوڵی لەپێناوی باشتر دەستگرتن بەسەر سەرچاوە ئابووریەكانی ووڵاتدایە. هەموو ئەمانەیش لەژێرناوی پارێزگاری لەوڵات و نەتەوە و سەرچاوەكانیدا دەیكات. بەمەش جیاوازی نەتەوایەتی و بەرژەوەندییەكانی لەگەڵ ئەوانی تردا قوڵ و توندتر دەكاتەوە و هەوڵ دەدات جیاوازی نەتەوەیی, هەتا ئاستی دروستبوونی گیانی شۆڤێنیزم مل بنێت. زیاتر گیانی خۆپەرستی نەتەوەیی بۆ كرێكاران دروست دەكات و ئەبەخشێت.

جیاوازییەكەی تریشیان تەواو پێچەوانەیە لەگەڵ ئەو جیاوخوازییەی كە بۆرژوازی بۆ خۆی بەدەستی دێنێت. لەبەرئەوەی كرێكاران و كۆمۆنیستەكان ئەبێت خوازیاری ئەو جیابوونەوەیە بن, لەنێوان نەتەوەكانی تر و كورددا. بۆئەوەی بتوانین كرداری پەیوەندی ئەنتەرناسیۆنالیستی چینی كرێكار بهێنینە پێشەوەو لەدەستووری كاردا بەرجەستە و گەرەنتی بكەن. بتوانێت هەموو دید و ئاگاییەكی سیاسی شۆڤێنیانە لەناو كرێكاراندا لەناوببەن. هاوپشتی و هاوخەباتی كرێكارانی نەتەوە جیاجیاكان لەدژی سەرمایەداری و سیاسەتەكانی بۆرژوا لیبڕاڵ و دیموكرسیەكان ببێتە كارو پیشەیان, لەو ناوچانەی یان ئەو دەوڵەتانەی كە نەتەوەی جیاوازی تێدا دەژین, ئەگەر پەیوەندی نێوانیان بەئاست و پلەی توندوتیژی نێوانیان گەشتبێت, ئەوا مێژوو جیابوونەوەیان پراكتیك دەكات. مێژووی پەیوەندی نێوان نەتەوەكان, گرنگی پێویستی جیابوونەوە و سەربەخۆییان بەرهەم دێنێت.
ئەو ئامۆژگارییانەی كەچەپی ئێران بۆچەپی كوردستان و عێراقی دەكرد و دەكرێت. بزوتنەوەی شوورایی لەكوردستاندا (ئەگەرهەبێت), لەبەرامبەر بەلایەكداخستنی هەلوومەرجی ئێستا دەخاتەگەڕ. گەڕاندنەوەی كوردستان بۆ سەرعێراق, بەئەركێكی پراكتیكی ئەو بزووتنەوەیە لەقەڵەم دەدات. ڕووی پراكتیكی ئەو بۆچوونەو دیدە تیۆرییەكەی بەمافی چارەی خۆ نوسینی كورد, یا مانەوەی لەچوارچێوەی عێراقێكی فیدڕاڵی یەكگرتوودا. واتە ئەو بۆشاییە سیاسی و ئیدارییەی كەناویان نابوو لەڕابردوو لە ئێستادا, هەلوومەرجی كوردستان و عێراق و پەیوەندی نێوان نەتەوەو ئاینزاكان و مەزهەبەكانیان پێ تاووتوێی دەكرد, هەمان بڕواو بۆچوونی ڕاستڕەوو ئایینەكانی دیووی ئەودیووی چەپ بوون و لەگەڵ ئەواندا بێ كەم و كوڕی هاوهەوڵوێست و بڕوابوون. ئەلتەرناتیڤەكانیان هەمان هەڵوێست و بڕوای ڕاستیان هەبووە و هەیە. هەموو ئەو دیدو بۆچوونانە, لەگەڵ بۆچوونی حیزبەكوردییەكان و سەركردە ئۆلیگارشیەكانیان, جیاوازییەكی ئەوتۆیان نی یە جێگای باسكردن بێت. نەیتوانیوە لەودیدو تێڕوانینە درۆزنانەی ئەوان دەربچن, كەلایەك ڕیفڕاندۆم بەچارەسەر دەزانێت, لایەكی تر بۆ ناوەند دەگەڕێتەوە, هەندێكی تریان دیدو هەڵوێستێكی ڕوون و دیاریان نی یە, هیچ كەس نازانێت وەك نیسك بەچی بارێكدا دەكەون.

هەروەها ئەوكاتانەی كەپڕاكتیكی نەكردنەوەی مافی یەكسانی نەتەوەكان, دەخاتە ئەستۆی سیاسەت و ئامانجی دەوڵەتانی زلهێزو ئیمپریالیستی یەوە. ئەمەش لەپێناوی خۆ دزینەوە, لەبەرپرسیارییەتێك كەدەبێت لەئەستۆی بگرێت, لەپێناوی بەدەست هێنانی مافی یەكسانی نەتەوەكان. لەئەستۆ نەگرتنی پڕاكتیكی جیابوونەوەی كرێكارانی كوردە, لەگەڵ كرێكارانی عەرەب و فارس و تورك, تادروستكردنی دەوڵەتی سەربەخۆی خۆیان. لەتێڕوانینەكانی چەپ و ڕاست, دوو شێوەی جیاوازی دەربڕین و بڕواو بۆچوون دەبینرێت , بەڵام بەیەك ناوەڕۆك و ئایدیاوە. واتە داخوازی كردنی ووڵاتێكی سەربەخۆ, بەجیاواز لەقەڵەم نادات و تێكەو لێكەیەكیان بۆسەر لێشێوان دروست كردووە. لەوپێناوەدا, لەڕابردوو لەئێستادا بڕوایان وایە كەدەڵێن ( دروشمی ئێمە پێكهاتنی” دەوڵەتێكی كوردی نی یە, دروشمی ئێمە ئەوەنی یە كە كوردەكان ” دەبێ دەوڵەتی خۆیانیان هەبێ , ئێمە دەمانەوێ دەوڵەتێكی سەربەخۆ چارەنووسی كوردستانەوە دەبێت پرسێك لەهەموو دانیشتوانەكەی بكرێ. دوور لەهەر قەومی یەتێك كەهەیانە ) (73)
ئەو دوو فاقیەی لەتێڕوانینەكانی پێشتردا و بەتایبەت لەم پەرەگرافەی سەرەوەدا هەیانە, چەپی ئێران و عێراق ناتوانن ناڕاستی هەڵوێست و پراكتیك و دیدیان بشارنەوەو ناتوانن درووشمەكانیان لەو دوو سەرەیی و بۆچوونە دژ بەیەكەكانیان بشارنەوە و بەپراكتیك بگەیەنن. لەگەڵ ئەو دروشمە دژ بەیەكانەش, هێشتا هەر دروشمی سەر لافیتەو ناو بەیاننامەكانیان بووە و دەبێت. ئەگینا ناتوانێت وەڵامی شۆڕشگێڕی بەچارەسەری كێشەی نەتەوایەتی كورد بداتەوە و مافی یەكسانی بۆ نەتەوەكان تیایدا بەرجەستەو فەراهەم بكات.

” زۆر پێویستە كە سۆسیالیستی سەركەوتوو گەر دیموكراتیەتی تەواو بەدەست بهێنێت وەدواتر نەك تەنها یەكسانی تەواوی مافەكان بەدەست بهێنێ لەنێوان نەتەوەكاندا, بەڵكو هەڵسێت بەجێبەجێكردنی مافی نەتەوە ستەملێكراوەكان لەبڕیاری چارەنووسیان, واتە مافی لەسەربەستی جیابوونەوەی سیاسی. ئەگەر پارتە سۆسیالیستەكان نەیانتوانی بەهەمووو چالاكیەكانیان لەئێستاو لەكاتی شۆڕش و لەدوای سەركەوتنیان بیسەلمێنن كەنەتەوە ستەملێكراوەكان ئازادە دەكەن و پەیوەندی دەبەستن لەگەڵیان, لەسەر بنەمای سەربەستی یەكگرتن (لەگەڵ زانینی ئەوەی كە سەربەستی یەكگرتن تەنها دروشمێكی ساختەیە بەبێ سەبەرستی جیابوونەوە) ئەوا ئەو پارتانە خیانەت لەسۆسیالیزم دەكەن. بێگومان كەدیموكراتیەتیش شێوەیەكە لەشێوەكانی دەوڵەت, كەلەناو دەچێ بەلەناوچوونی دەوڵەت, بەڵام ئەوەی دروست دەبێ تەنها دوای گواستنەوە لەسۆسیالیزمی سەركەوتوو و جێگیر بۆ كۆمۆنیزمی تەواو” (74).
چونكە ئەو پرسە پێویستی بەوەڵام هەیە, ئەگەر كۆمۆنیستەكانیش باڵادەست نەبن, بۆ بەدەست هێنانی و دامەزراندنی دەوڵەتی كوردی پێویستی بەوەڵامی ئەوان هەیە. بەو مانایە نا كەئیتر مەیدان بۆ بۆرژوازی و سەرمایەداران و حیزبەكانی تری كوردستان چۆڵ بكرێت و دەست بۆ سەركوت و تاڵان و بڕۆی ئەوان شل بكرێت. كۆمەڵگا تەسلیمی كۆمەڵێك سیاسی ئۆلیگارشی چەتەو مافیاكانی بكرێت. چەپ بەیت و بالۆرەی زۆری بێ ناوەڕۆك و بێ مانای هەیە. بۆ دروشمەكانیان دەڵێن (دەبێ ئێمە نوێنەری ڕوونەدانی ئەم چارەنووسە بین “مەبەست لە تراژیدیایە”. ئەم دروشمە یارمەتی گێڕانی ئەم دەورە دەدات….. سێ هەمی طرح كردنی داخوزای سەربەخۆیی خاڵێكی نادیار لەزهنی زۆربەی خەڵكدا ڕۆشن دەكاتەوە. بەم پێ یە دروشمێكە كە سەرباری عەمەلی بوونەوەی یان نەبوونەوەی, خەڵكی كرێكار و زەحمەتكێش بەتوانای دەخاڵەت كردن لەچارەنووسی خۆیاندا خۆشبین دەكات و دەیانهێنێتە مەیدان) (75) نابێت دروشمێك بەرزبكرێتەوە لەلایەن كۆمۆنیستەكانەوە, توانای جێبەجێكردنیشی نەبێت, یان جێ بەجێ كردنەكەی بەرهەمێكی بۆرژوازیانەمان پێ بدات. بەم پێ یە نابێت دروشمەكان بۆئەوە بەرزبكرێتەوە, كە كرێكاران خۆش باوەڕ بكات بەهیوایەك كەئیمكانی نەبێت, یان لەبۆتەی بەهرەكێشیدا بیان توێنێتەوە.

دەبێت دروشمەكان, لەپێناوی ئەوەدا بەرزبكرێتەوە , كە ئەو ئەركەی لەتۆ دەخوازێت, لەسەردەم و كاتی خۆیدا, ئەوە ڕۆشن بكرێتەوە ولەپراكتیكدا بەكاربهێنرێت. ئەو دروشمەش گرنگە كە مێژوو پێویستی بەپراكتیك كردنی هەیە , لەڕووی خەباتی چینایەتیەوە سوودمەندە بۆ ئەركی مێژوویی چینی كرێكار, كەیەكێك لەئەركە مێژوویەكانی مافی یەكسانی نەتەوەكانی بەردەكەوێت, لەپێناوی چارەسەری بنەڕەتی مەیل و بۆچوونی نەتەوەییانەی شۆڤێنیانەو بنەبڕكردنی لەئاگایی و بۆچوونەكانی چینی كرێكارو زەحمەت كێشانی نەتەوە جیاوازەكان.
هەموو ئەو ئەركانەش لەپێناوی ڕەویینەوە و بڵاوە پێكردنی تەنگژەی سیاسی و كۆمەڵایەتی و ئابووری بۆرژوازی نییە لەناوچە جیاجیاكاندا. لەهەر ووڵات و ناوچەیەكدا كەمەیدانی هەڵسووڕان و جێگەوڕێگەی خەباتی چینایەتی كرێكاران و كۆمۆنیستەكانی هەبوو, پرسی نەتەوایەتی گیانی خەباتی كرێكارانی شەكەت و داوەشاندبوو. یا بەتەواوی ڕێگرو لەمپەری گەورەی بەردەم تێكۆشانی چینایەتی بوو, دەبێت ” دان پیادانانی مافی جیابوونەوە بۆهەمووان, وەبەرز ڕاگرتنی هەموو مەسەلەیەكی بەرجەستە كەپەیوەندیداربێت بەجیابوونەوە, لەڕوانگەیەكەوە كەدووربێت لەهەموو كەمووكوڕیەكی یەكسانی, وەهەموو ئیمتیازو زاڵكردنێك.” (76)
ئەم پراكتیكەیش هەوڵێكە بۆ زیاتر گەشەداربوونی خەباتی چینایەتی چینی كرێكار, بەجێگەیاندنی پڕاكتیكێكی سوودمەندە, بۆ مێژووی خەباتی پڕۆلیتاریا دژی سەرمایەداران و سیستەمەكەیان. ئەگەر هاتوو لەڕووی تیۆرییەوە دروشمێكت داڕشت و بەرزكردەوە, پراكتیكیت نەكردەوە, ئەواچینی شۆڕشگێڕ لەگەڵ دوودڵی و دڕدۆنگی لەخەباتی خۆی ئاوێزان دەكەیت. دەبێت دروشمی مافی یەكسانی نەتەوەكان یەكێك لەدروشمە ڕوون و دروستەكانی خەباتی كرێكاران و كۆمۆنیستەكان بێت لەپێناوی بەدەست هێنانی ئامانجی مێژوویی چینایەتی چینی شۆڕشگێڕی سەردەم. بەڵام چەپ و ڕاست پێكەوە هەتا ئێستا دروشمێكی دژو ناڕەوای كرداری لەو پێناوەدا هەڵگرتووە. بەڵكو كرێكاران و پڕۆلیتاریا یان لە سیاسەت و ئامانجی گۆڕانی كرداری دوورخستووەتەوە. هەوڵی بەلارێدابردنیان داوە, لەگەڵ ئامانج و سیاسەتی سۆشیال لیبڕاڵیەكان و سوشیال دیموكرات و بۆرژوازی نەتەوە پەرەست. جووت كردووە.

هێنانە مەیدانی چینی كرێكار بۆ داخوازی مافی یەكسانی نەتەوەكان و جێبەجێ كردنی, مێژووی ئەو پەیوەندییە, دیاری دەكات, كەدوو نەتەوەی چەوساوە و چەوسێنەری پێكەوە گرێداوە. واتە باڵادەست بوونی بۆرژوازی نەتەوەیەك بەسەر كرێكار و بۆرژوازی نەتەوەیەكی تردا, خواستی جیابوونەوە و ئازادی ئەخوڵقێنێت.
كرداری نەكردنەوەی هەر ئامانجێك, لەپرۆسەی خەبات و تێكۆشاندا, كاریگەری خراپی دەبێت, لەدووركەوتنەوەی چینی كرێكار, لەئەرك و ئاوات و ئامانجێك كەمێژوو خستوویەتە سەرشانی. كرداری كردنەوەی مافی یەكسانی نەتەوەكان, پراكتیكی بەدەست هێنانی ئەو مافە, تاكیتیكی پراكتیكێكی شۆڕشگێڕانەی چینی كرێكار و كۆمۆنیستەكانە, دژ بەئامانج و خواستی سیاسی و ئابووری و كۆمەڵایەتی, ووڵاتانی ئیمپریالیزم و زلهێزەكانی جیهان و بۆرژوازی و سەرمایەدارانی خۆ ووڵاتی یە. هەروەكو ماركس ئەڵێت ” هەرگەلێك (نەتەوەیەك) گەلێكی تر بچەوسێنێتەوە ناکرێت خۆی ئازادبێت”

28/1/2018

———————————–
سەرچاوەكان:
(71) – لینین – مسائل السیاسة القومیة والاممیة البرولیتاریة, دار تقدم, موسكو, 1969م, ص174 .
*- (ح.ك.ك) لەبەرامبەر حیزبی كۆمۆنیستی كرێكاری بەكارهێنراوە.
(72) – مەنصوری حیكمەت , لەبەرگری كردندا …………… , بۆ پێشەوە , ژمارە 21 , ل5 .
(73) – هەمان سەرچاوەی پێشوو , ل5 .
(74) – لینین – مسائل السیاسیة القومیة واڵاممیة البرولیتاریة, دار تقدم , موسكو, 1969م, ص168-169.
(75) – مەنصوری حیكمەت, لەبرگری كردندا ………. , بۆ پێشەوە , ژمارە 21 , ل5.
(76) – لینین – مسائل السیاسیة القومیة والاممیة البرولیتاریة, دار تقدم , موسكو, 1969م, ص92.

Previous
Next
Kurdish